Chênh
lệch giới tính tại TQ góp phần dẫn tới căng thẳng thương mại Mỹ-Trung
Shang-Jin Wei - Project
Syndicate
Trần Hùng biên dịch
21/05/2021
Kết quả cuộc điều tra dân số được công bố gần
đây của Trung Quốc xác nhận tình trạng dư thừa nam giới ở mức đáng báo động ở
quốc gia này so với tiêu chuẩn toàn cầu. Sự mất cân bằng giới tính từ khi sinh
gây ra một số tác động kinh tế đáng kể – và không chỉ đối với Trung Quốc.
Vì phụ nữ nhìn chung sống lâu hơn nam giới nên
dân số của hầu hết các quốc gia đều có nhiều nữ hơn nam. Ví dụ, ở Hoa Kỳ năm
2020 có 96 nam trên 100 nữ. Ngược lại, Trung Quốc có 111.3 nam trên 100 nữ,
theo kết quả điều tra dân số mới nhất. Phụ nữ Trung Quốc sống lâu hơn trung
bình khoảng 3 năm so với đàn ông Trung Quốc, vì vậy tình trạng “thừa nam” hoàn toàn
là kết quả của tỷ lệ trẻ trai cao bất thường so với trẻ gái lúc mới sinh.
Tỷ lệ giới tính khi sinh bình thường là khoảng
106 trẻ trai trên 100 trẻ gái. Bởi vì trẻ em trai và nam thanh niên có tỷ lệ tử
vong cao hơn một chút, và do người chồng có xu hướng lớn tuổi hơn vợ, nên tỷ lệ
khi sinh này là cách mà tự nhiên giúp đảm bảo tỷ lệ cân bằng khoảng 1: 1 vào thời
điểm con người đến tuổi sinh sản.
Mặc dù tỷ lệ nam trên nữ khi sinh của Trung Quốc
gần bằng tỷ lệ tự nhiên này vào những năm 1970, sự kết hợp của nhiều yếu tố đã
khiến tỉ lệ nam so với nữ dần tăng theo thời gian. Các yếu tố quan trọng nhất
là tâm lý “trọng nam khinh nữ” của các bậc cha mẹ, sự xuất hiện máy siêu âm và
các công nghệ khác cho phép các bậc cha mẹ tương lai biết giới tính thai nhi, và
việc chính phủ áp đặt chính sách kế hoạch hóa gia đình nghiêm ngặt vào năm 1980
khiến hầu hết các gia đình không thể sinh nhiều con như họ muốn.
Một số phụ huynh đã lựa chọn phương pháp phá
thai chọn lọc giới tính. Chính phủ đã cố ngăn cấm hoạt động này, nhưng rất khó
để ngăn chặn việc này chừng nào việc phá thai còn được sử dụng như một phương
tiện tuân thủ các quy định về kế hoạch hóa gia đình. Kết quả là tỷ lệ giới tính
khi sinh tăng dần lên, đạt đỉnh khoảng 121 trẻ trai trên 100 trẻ gái vào năm
2009. Theo điều tra dân số gần đây, tỷ lệ này đã giảm xuống 111,3 trẻ trai trên
100 trẻ gái – cân bằng hơn so với trước đây, nhưng vẫn cao hơn đáng kể so với
khi không có phá thai lựa chọn giới tính.
Tình trạng “dư thừa” con trai của Trung Quốc dẫn
đến một số lượng lớn nam giới trẻ không thể kết hôn. Nói cách khác, khoảng một
phần chín nam thanh niên ở Trung Quốc không thể tìm được bạn gái hoặc cưới vợ.
Vấn đề này thậm chí còn nghiêm trọng hơn ở các vùng như nông thôn An Huy và Quảng
Đông, nơi cứ 6 nam thanh niên thì có đến một người gặp khó khăn trong việc tìm
kiếm bạn đời.
Trong một loạt bài nghiên cứu với nhiều đồng
tác giả khác nhau, tôi đã ghi lại một số hậu quả kinh tế lớn và đôi khi đáng ngạc
nhiên của tình trạng tỷ lệ giới tính méo mó này đối với Trung Quốc và thế giới.
Trước tiên, các nam thanh niên trẻ – và đặc biệt là các bậc cha mẹ có con trai
chưa lập gia đình – về cơ bản tăng tỷ lệ tiết kiệm để nâng cao khả năng cạnh
tranh của họ trên thị trường hẹn hò và kết hôn. Trong một bài
viết năm 2011, Xiaobo Zhang và tôi nhận thấy rằng sự gia tăng chênh lệch
nam-nữ trong nhóm tuổi tiền hôn nhân của Trung Quốc từ năm 1990 đến năm 2007 đã
giúp lý giải cho khoảng một nửa mức tăng tỷ lệ tiết kiệm hộ gia đình trong thời
kỳ đó.
Tỷ lệ tiết kiệm tăng tại một quốc gia có xu hướng
thúc đẩy thặng dư thương mại của quốc gia đó. Vào năm 2013, Qingyuan Du và tôi
đã chỉ
ra rằng sự gia tăng chênh lệch nam-nữ tại Trung Quốc có thể đã góp phần
vào khoảng một phần ba đến một nửa mức tăng thặng dư thương mại của nước này với
các nước khác. Do đó, tình trạng mất cân bằng giới tính có thể là một nguyên
nhân quan trọng dẫn đến căng thẳng thương mại giữa Trung Quốc và Mỹ. Tuy nhiên,
các trao đổi song phương hầu như ít chú ý đến nguyên nhân này.
Như tôi trình bày trong một nghiên cứu sắp xuất
bản với Zhibo Tan và Xiaobo Zhang trên Journal of Development Economics (Tạp
chí Kinh tế Phát triển), tỷ lệ nam-nữ không cân bằng của Trung Quốc cũng góp phần
vào môi trường làm việc không an toàn, dẫn đến nhiều thương tật và tử vong có
thể phòng tránh được. Tình trạng thiếu cô dâu khiến nhiều bậc cha mẹ có con
trai trong độ tuổi kết hôn phải làm việc nhiều hơn và tìm kiếm những công việc
được trả lương cao hơn nhưng có khả năng gây nguy hiểm trong các lĩnh vực như
khai thác mỏ và xây dựng, hoặc những công việc khiến họ tiếp xúc với các vật liệu
độc hại hoặc trong môi trường nhiệt độ quá nóng hoặc quá lạnh. Vì nhiều người sẵn
sàng chấp nhận những công việc như vậy hơn, người sử dụng lao động thường đầu
tư ít hơn vào an toàn lao động, do đó làm tăng tỷ lệ tai nạn và tử vong liên
quan đến công việc.
Chúng tôi nhận thấy rằng thương tích do tai nạn
và tử vong tại nơi làm việc cao hơn đáng kể ở những khu vực có tình trạng chênh
lệch giới tính nghiêm trọng hơn. Và các bậc cha mẹ có con trai trong độ tuổi kết
hôn chiếm tỷ lệ cao hơn trong số các nạn nhân.
Tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh có
thể tự điều chỉnh nhưng chỉ diễn ra từ từ. Nhận thấy bố mẹ có con trai chịu
gánh nặng lớn hơn về tài chính và vật chất để giúp con trai có thể cưới vợ, nhiều
cặp vợ chồng trẻ có thể nhận thấy rằng sinh con gái cũng tốt như sinh con trai,
hoặc thậm chí tốt hơn. Nhưng cuộc tổng điều tra dân số mới nhất cho thấy tỷ số
giới tính khi sinh vẫn chưa cân bằng, có nghĩa là tình trạng phân biệt đối xử với
trẻ em gái vẫn còn tồn tại.
Do lo lắng về tỉ lệ tăng dân số chậm lại, Trung
Quốc đã dần nới lỏng (nhưng chưa chấm dứt) chính sách kế hoạch hóa gia đình của
mình. Các nhà hoạch định chính sách bây giờ nên đi xa hơn, và cung cấp các khuyến
khích tài chính đáng kể cho các bậc cha mẹ sinh con gái. Một biện pháp như vậy
sẽ vừa giúp giảm mất cân bằng giới tính khi sinh, vừa chặn đà giảm tỷ lệ sinh
nói chung.
Tỷ lệ giới tính cân bằng hơn sẽ làm giảm nhu cầu
của nhiều hộ gia đình Trung Quốc trong việc hy sinh mức tiêu dùng hiện tại để
tiết kiệm nhiều hơn, và thúc đẩy một môi trường làm việc an toàn hơn. Biện pháp
này cũng sẽ giúp giảm căng thẳng thương mại của Trung Quốc với các nước khác.
------------------
Shang-Jin Wei, cựu chuyên gia kinh tế trưởng tại
Ngân hàng Phát triển Châu Á, là Giáo sư Tài chính và Kinh tế tại Trường Kinh doanh
Columbia và Trường Các vấn đề Công và Quốc tế của Đại học Columbia.
Nguồn:
Shang-Jin Wei, “Sex
and the Chinese Economy”, Project Syndicate,
18/05/2021.
----------------------------------------------------------------------------------------------
XEM THÊM :
Suy giảm dân số và sự đảo chiều kinh tế vĩ đại
Nguồn: George Friedman, “Population Decline
and the Great Economic Reversal”, Stratfor, 17/02/2015.
Biên dịch: Lương Khánh Ninh | Hiệu đính: Nguyễn
Huy Hoàng
Những tuần vừa qua, chúng ta tập trung sự chú
ý vào các nước Hy Lạp, Đức, Ukraine, và Nga. Tất cả đều là những vấn đề nóng bỏng.
Nhưng trong mỗi … Continue reading
No comments:
Post a Comment