“Sự
xảo quyệt của người châu Á từ sự lừa dối, sự bất trung và sự trả thù tàn nhẫn”
Peter
Dittmar - WELT
Chuyển ngữ: Lê Quang Ngọ và Lê
Quí Trọng
02/05/2021
Lich sử thế giới:
Stalin với Mao
“Kẻ tự lấy lý thuyết của mình ra từ mũi”: Bề
ngoài Stalin và Mao đã lấy lòng nhau bằng những nụ hôn anh em đồng
chí. Nhưng đằng sau những tuyên bố chính thức, họ còn chỉ trích, lừa dối
và chế giễu lẫn nhau.
https://baotiengdan.com/wp-content/uploads/2021/05/0-7-1024x489.jpg
“Tình hữu nghị muôn
năm”: Áp phích tuyên truyền từ năm 1950. Nguồn: Picture alliance/ Photo12/
Archi
Họ xuất hiện trên tem thư, bắt tay nhau một
cách dễ hiểu. Họ sát cánh trên khán đài, vỗ tay tán thưởng. Những cái
đầu của họ được hoàn tất trên các áp phích hàng ngũ của “những người thầy vĩ đại”,
bắt đầu từ Marx, Engels và Lenin. Họ ngồi bên nhau trên một bức tranh trong
cuộc trò chuyện thân mật. “Tình bạn vĩ đại” chính là tiêu đề bức tranh
đó. Và thật ra đây là là một sự cường điệu, nếu từ đằng sau những thông
báo chính thức ta nhìn vào những lời nói mà Stalin đã nói về Mao và Mao đã nói
về Stalin.
https://baotiengdan.com/wp-content/uploads/2021/05/0-8.jpg
Mao Trạch Đông đã
tham gia vào dòng họ tổ tiên của chủ nghĩa cộng sản. Nguồn: Picture alliance /
CPA Media Co.
Lúc đó Stalin gọi Mao là “người theo chủ nghĩa
Marx thượng cổ” và “người Marxist xây trên cát”, người chưa đọc “Tư bản luận”
(bản dịch tiếng Trung đầu tiên xuất hiện năm 1938). Stalin mô tả các bài
viết của Mao là “phong kiến”, kết tội Mao có “một chính sách của sự xảo quyệt
người châu Á từ sự xu nịnh, lừa dối, bất trung và trả thù tàn nhẫn”.
Ngược lại Mao so sánh các mối quan hệ đôi bên
như mèo và chuột, bởi vì Stalin đã hành động như một quan lại cũ đối với người
Trung Quốc. Đó là lý do tại sao “cách mạng Trung Quốc đã chiến thắng ý chí của
Stalin”. Ngoài ra, người Nga “không bao giờ tin tưởng người Trung Quốc và
Stalin là người tệ nhất”. Phong cách lãnh đạo của Stalin được Mao đặc trưng với
câu: “Có mùi thơm và có mùi hôi. Không nên nghĩ rằng tất cả các loại rắm của
Liên Xô đều thơm. Nếu bây giờ những người khác nói rằng thứ gì đó bốc mùi từ họ,
chúng tôi cũng đồng ý và nói rằng có mùi hôi”.
Câu nói này đã diễn ra sau bài phát biểu của
Nikita Khrushchev tại đại hội lần thứ XX của đảng Cộng sản Liên xô năm 1956 về
tội ác của Stalin. Nhưng sự ngược đãi lẫn nhau không dừng lại ở đó. Đối với
Mao, Khrushchev là một “gã khờ khạo hói đầu” và Mao đối với Khrushchev là “Phật
gia, kẻ tự lấy lý thuyết của mình ra từ mũi”.
https://baotiengdan.com/wp-content/uploads/2021/05/0-9.jpg
Tình bạn vĩ đại”:
Stalin (1878–1953) và Mao (1893–1976) ảnh chụp năm 1950 – của Dmitri
Nalbadanian. Nguồn: Picture alliance / United Archiv
Mao ít hơn Stalin 15 tuổi do đó có một số mặc
cảm kém cỏi khi hội kiến. Mao cảm thấy mình giống như một “người em trai” chừng
nào Stalin còn sống. Ông nói trong một bài phát biểu: “Khi các họa sĩ Trung
Quốc vẽ chân dung tôi với Stalin, tôi luôn nhỏ hơn Stalin một chút, họ đã mù
quáng phục tùng sức ép trí tuệ của Liên Xô vào thời điểm đó“.
Stalin đã cho Mao cảm thấy điều này khi
ông đến Moscow lần đầu tiên vào năm 1949/ 1950 nhân dịp sinh nhật
lần thứ 70 của mình. Mao phải ở trong một căn nhà gỗ trong hai tuần
và chờ một cuộc gọi trước khi có cuộc hội đàm đầu tiên. Mao mô tả trong cuộc
trò chuyện với Anastas Mikoyan (1) rằng trong các cuộc đàm phán về hiệp ước hữu
nghị Xô-Trung (Hiệp ước Hữu hảo đồng minh hỗ trợ Trung – Xô), Stalin không sẵn
sàng nói chuyện với Trung Quốc về Ngoại Mông Cổ (nước CHND Mông Cổ) và hỗ trợ
Trung Hoa trong việc chinh phục Đài Loan, đó là “hai viên thuốc đắng” mà ông ta
phải nuốt.
https://baotiengdan.com/wp-content/uploads/2021/05/0-10.jpg
Bốn ngày chờ điện thoại:
Mao tại sinh nhật lần thứ 70 của Stalin ở Moscow năm 1949/50, Walter Ulbricht
(2) ở bên phải. Nguồn: picture alliance/ ZUMAPRESS.com
Điều đó không phải là sự khó chịu duy nhất. Mặc
dù vẫn ở Matxcơva, nhưng sau đó Mao mới phát hiện ra rằng, Stalin đã hứa với
Kim Nhật Thành ở Triều Tiên rằng, Liên Xô sẽ hỗ trợ ông ta trong một cuộc tấn
công vào Hàn Quốc. Và tất nhiên Mao không quên việc Stalin đã ủng hộ và hỗ trợ
Tưởng Giới Thạch trong những năm chiến tranh Trung-Nhật, trong khi Stalin không
quá coi trọng những người cộng sản trong cuộc rút lui của họ quanh Diên An.
Mặt khác, yêu cầu của Stalin về việc quân đội
cộng sản phải hành động chống lại người Nhật để đội quân Quan Đông của Nhật Bản
sẽ bị trói và do đó không có khả năng chiếm các lãnh thổ của Nga ở Viễn Đông –
như Mãn Châu trước đây – đã bị Mao làm ngơ. Thay vào đó, Mao muốn dành lực
lượng quân sự của mình cho cuộc nội chiến không thể tránh khỏi chống lại Tưởng
và Quốc dân đảng. Và cũng như Stalin từ chối trao cho người Trung Quốc kế
hoạch sản xuất bom nguyên tử, Mao từ chối cho Hải quân Liên Xô mượn một căn cứ,
mà họ cấp thiết cần nó để liên lạc vô tuyến với các tàu ngầm của họ.
https://baotiengdan.com/wp-content/uploads/2021/05/0-11.jpg
Ai còn cần kẻ thù với những người bạn như thế này?
Nguồn: Picture-alliance / DP
Sự không tin tưởng lẫn nhau này, sự nỗ lực lừa
dối người kia, để lợi dụng người đó, là đặc điểm của cả hai người. Họ đã
hành động chuyên quyền, lo sợ những âm mưu, không chấp nhận đối kháng và tuyệt
nhiên không đi chệch đường lối chiến lược trong chính sách của họ. Đó là
lý do tại sao năm 1949 Stalin đã cho ấn bản tiếng Nga đầu tiên của Mao với tiêu
đề “Những bài viết được chọn lọc” vào sọt rác, bởi vì trong một bài này hay bài
khác, nêu rõ rằng, các dân tộc ở châu Á đang xây dựng chủ nghĩa xã hội / cộng sản
châu Á của riêng họ.
Trước đó Stalin đã ngăn cản cuốn sách viết về
cuộc đời Mao của Anna Louise Strong (3) xuất hiện ở Nga. “Bạn chỉ được
phép nói về những điều tốt chứ không phải những điều xấu; Bạn được phép
hát những lời khen ngợi, nhưng không được chỉ trích bất cứ điều gì; Ai chỉ
trích điều gì đó sẽ bị nghi ngờ là kẻ thù và có nguy cơ bị bỏ tù hoặc bị hành
quyết”. Mao nói trong một bài phát biểu rằng, đó là những gì các đồng chí
đã nói với ông về Liên Xô. Tất cả những ai nghe Mao nói đều biết rằng, điều
đó đâu có khác gì ở Trung Quốc.
https://baotiengdan.com/wp-content/uploads/2021/05/0-12.jpg
Trẻ em không thể
sai lầm: Áp phích tuyên truyền từ năm 1951. Nguồn: Picture-alliance / Mary
Evans Pi
Cả hai giống nhau về phương pháp mà họ nắm quyền
và bảo đảm quyền lực của mình. Điều này không chỉ đúng với hàng triệu vụ bắt giữ
và hành quyết những người bị cáo buộc và vu cho là kẻ thù sau khi giành chính
quyền và các cuộc “thanh trừng” trong những năm sau đó. Điều này ảnh hưởng đến
cả các chính sách kinh tế tai hại với hậu quả là nạn đói khủng khiếp.
Và điều đó luôn bao gồm việc Stalin và Mao loại
bỏ những đồng chí thân cận, những người đã tạo cho cả hai con đường đến đỉnh
vinh quang, và những người đã đạt đến đỉnh cao của chế độ chuyên quyền, bây giờ
quả thật hoặc hình như đang cản đường họ. Vì vậy những người đó bị trục xuất, bỏ
tù và thanh lý. Điều này đúng với Trotsky, Zinoviev, Bukharin, Kirov (4) và những
người khác, cũng như đối với Lưu Thiếu Kỳ, Bành Đức Hoài, Lâm Bưu và thậm chí
còn đúng với cán bộ của “28 người Bolshevik” từng học ở Mátxcơva và theo ý định
của Stalin, nên lãnh đạo ĐCS Trung Quốc.
_____
Chú thích:
(1) Anastas Ivanovich Mikoyan (25.11.1895 —
21.10.1978) là một nhà cách mạng Liên Xô cũ và là chính khách trong các nhiệm vụ
của Lenin, Stalin, Khrushchev và Brezhnev.
(2) Walther Ernst Paul Ulbrich (30.06.1893 —
1.8.1973) là người cộng sản Đức, từ 1950 – 1971 là người đứng đầu Ủy ban trung
ương đảng SED của CHDC Đức.
(3) Anna Louise Strong (24.11.1885 —
29.3.1970) là nhà báo và hoạt động người Mỹ nổi tiếng với việc đưa tin và ủng hộ
các phong trào cộng sản ở Liên Xô và CHND Trung Hoa,
(4) Lev Davidovich Trosky (7.11.1879 —
21.8.1940) là một nhà lý luận cách mạng Bolshevik và Marxist và là một trong những
người lãnh đạo cuộc Cách mạng Tháng Mười Nga năm 1917, vai vế lãnh đạo chỉ đứng
sau Lenin.
Grigory Yevseyevich Zinoviev (23.09.1883 —
25.8.1936 là một nhà cách mạng Bolshevik, chính trị gia Liên Xô.
Nikolai Bukharin (27.9.1888 — 15.3.1938) là một
nhà cách mạng Bolshevik, chính trị gia Liên Xô, nhà triết học Marxist.
Sergey Kirov (27.3.1886 — 1.12.1934) là một
nhà lãnh đạo Bolshevik nổi bật thời kỳ đầu ở Liên Xô.
No comments:
Post a Comment