Nhà
Trắng chuyển trọng tâm chiến lược từ Trung Đông sang Trung Quốc
29/01/2021
Tân Tổng thống Mỹ Joe
Biden đang chuyển hướng sang châu Á, nhưng đừng trông đợi rằng ông sẽ nói ra một
cách rõ ràng, theo một bài phân tích đăng hôm 28/1 trên trang Politico.
Bài báo của Politico cho
biết rằng Cố vấn An ninh
Quốc gia Jake Sullivan mới đây tiến hành tái cơ cấu đội ngũ nhân viên của
Hội đồng An ninh Quốc gia (NSC), tập trung vào hai tổng cục Trung Đông và châu
Á, cụ thể là giảm bớt người chuyên trách về Trung Đông và tăng cường người ở bộ
phận điều phối chính sách của Mỹ đối với châu Á, một khu vực rộng lớn trên thế
giới trải dài từ Ấn Độ Dương đến Thái Bình Dương.
Động thái này là dấu hiệu
mới nhất cho thấy chính quyền mới của Mỹ sẽ ưu tiên châu Á trong các sáng kiến
chính sách đối ngoại của họ, Politico nhận định. Điều này cũng phản ánh sự trỗi
dậy nhanh chóng của Trung Quốc trong hai thập kỷ qua và mối quan tâm ngày càng
tăng của các quan chức và nhà lập pháp thuộc cả hai đảng lớn ở Mỹ về cách thức
các nhà lãnh đạo chuyên chế ở Bắc Kinh đang sử dụng sức mạnh cơ bắp mới của họ.
Một phóng sự truyền hình
của CNN dẫn lời ông Rory Medcalf, Hiệu trưởng trường Cao đẳng An ninh Quốc gia,
Đại học Quốc gia Australia, khẳng định rằng châu Á đang là tâm điểm của một cuộc
cạnh tranh quyền lực.
“Châu Á đang là đấu trường để tranh giành ưu thế cả về
kinh tế lẫn chính trị có ảnh hưởng đến toàn cầu. Trung Quốc đang tìm cách có sức
mạnh chi phối, thậm chí họ muốn có quyền lực như một đế quốc, và nhiều nước
trong khu vực không muốn thấy có sự thống trị như vậy”, ông Rory Medcalf nói.
Vẫn theo phóng sự của
CNN, nhà khoa học chính trị và tác giả sách Richard Heydarian ở Philippines chỉ
ra rằng với sức mạnh ngày càng tăng, Trung Quốc đang lợi dụng điều đó để hăm dọa
các nước láng giềng.
“Trung Quốc đối đầu với hầu hết các nước láng giềng,
chỉ trừ Nga, điều đó nói lên rất nhiều về việc Trung Quốc đang thực hiện một
chính sách đối ngoại không phù hợp trong quan hệ với các nước khác”, ông Heydarian nói.
Bản thân Trung Quốc đang
dính líu đến một loạt những điểm nóng trong khu vực, CNN tường thuật.
Đó là Đài Loan, vùng
Hymalaya giữa Trung Quốc và Ấn Độ, Biển Đông và Biển Hoa Đông. Tất cả những nơi
này đều có tiềm năng bùng nổ thành xung đột.
Theo cấu trúc mới của Hội
đồng An ninh Quốc gia Mỹ (NSC), phạm vi của ông Kurt Campbell, điều phối viên về Ấn Độ
Dương-Thái Bình Dương, đang mở rộng thêm, trong khi bộ phận dưới quyền của điều
phối viên về Trung Đông Brett McGurk sẽ thu hẹp lại, một số quan chức hiện
tại và cựu quan chức cho Politico biết.
https://gdb.voanews.com/564e8d62-4846-47ce-98ed-3e62aab231bb_w650_r0_s.jpg
Tân Bộ trưởng Quốc
phòng Mỹ Lloyd Austin khẳng định châu Á là trọng tâm đối với Mỹ.
Những thay đổi này về cơ
bản làm đảo ngược cấu trúc của NSC dưới thời Tổng thống Obama, khi đó, Tổng cục
Trung Đông có quy mô lớn hơn nhiều so với hiện tại, còn bộ phận châu Á có số
nhân viên ít hơn và cấp bậc của họ cũng thấp hơn.
Tổng thống Biden và đội
ngũ của ông giờ đây tin rằng những thách thức an ninh lớn nhất sẽ xuất hiện từ
cuộc cạnh tranh quyền lực lớn giữa Mỹ, Trung Quốc và Nga, các quan chức an ninh
quốc gia hiện nay và trước đây nói với Politico, và do đó, bộ máy của ông Biden
đang điều chuyển nguồn lực của họ sao cho phù hợp.
Bộ máy của ông Biden muốn
tránh chuyện lại có một vũng lầy nữa ở Trung Đông. Họ củng cố các liên minh cốt
lõi ở châu Á và châu Âu mà họ cho rằng đã bị bỏ rơi hoặc bị hắt hủi dưới thời cựu
Tổng thống Donald Trump, các quan chức hiện tại và trước đây nói với Politico.
Karim Sadjadpour, chuyên gia về Trung Đông tại Quỹ Hòa bình Quốc tế Carnegie, nói: “Việc
điều chuyển các nguồn lực phục vụ chính sách từ Trung Đông sang châu Á phản ánh
tốt hơn về hiện thực kinh tế Mỹ”.
Trong bài viết của
Politico, ông Sadjadpour ghi nhận rằng: “Chính sách châu Á có liên quan trực
tiếp đến các nông dân, các tập đoàn và các công ty công nghệ Mỹ, trong khi
Trung Đông thì không, đặc biệt là xét đến tình hình về tài nguyên năng lượng nội
địa của Mỹ”.
Vẫn ông Sadjadpour nói
thêm: “Sau hai thập kỷ đau đớn ở Iraq và Afghanistan, giờ đây lưỡng đảng ở Mỹ
cũng còn rất ít sự ủng hộ đối với chuyện cần làm nhiều hơn nữa ở Trung Đông”.
Các ưu tiên mới được thể
hiện rõ ràng từ những hoạt động ban đầu của đội ngũ của ông Biden để tiếp xúc với
các đồng minh châu Âu và châu Á quan trọng, đó là việc họ gọi điện chào hỏi với
các nước bao gồm Pháp, Đức, Anh, Nhật Bản, Hàn Quốc, Canada và Mexico.
Ở thời điểm hiện tại, các
công việc về Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương thuộc thẩm quyền của ông Campbell, và
ông có 3 cục trưởng thường trực - Laura Rosenberger là cục trưởng thường
trực chuyên trách Trung Quốc, Sumona Guha là cục trưởng thường trực
chuyên trách Nam Á và Andrea Kendall-Taylor là cục trưởng thường trực chuyên
trách Nga và Trung Á. Trong NSC dưới thời ông Obama, bộ phận về Trung Quốc
không có “cục trưởng thường trực”, còn bộ phận về châu Á không có tổng cục trưởng
đứng đầu, một cựu quan chức so sánh.
Cựu quan chức này, người
phục vụ cho chính quyền Obama, nói: “Về cơ bản, đây là sự tiếp nối với chính
sách xoay trục sang châu Á nhưng có lẽ người ta không nói công khai nhiều”.
Năm 2011, tổng thống Mỹ
khi đó, ông Obama, công bố rằng ông đã chỉ thị cho đội ngũ an ninh quốc gia của
mình “đặt sự hiện diện và sứ mệnh của Mỹ ở châu Á-Thái Bình Dương thành ưu tiên
hàng đầu”, đó cũng là lúc ông báo hiệu rằng Hoa Kỳ cần phải tái cân bằng, giảm
bớt trọng tâm của Mỹ đặt vào châu Âu và Trung Đông, sau những năm tháng xem nhẹ
và không đối đầu với sự trỗi dậy nhanh chóng của Trung Quốc. Sự thay đổi này
thường được gọi là “xoay trục sang châu Á” sau tuyên bố của Ngoại trưởng
Hillary Clinton khi đó rằng Hoa Kỳ đứng ở “thời điểm bản lề” khi các cuộc chiến
ở Iraq và Afghanistan kết thúc.
https://gdb.voanews.com/9BD49613-8A73-46FF-9F94-A3C684B87303_w650_r0_s.jpg
Ông Kurt Campbell
khi còn là Trợ lý Ngoại trưởng Mỹ (ảnh năm 2013)
Ông Campbell, hiện là tổng
cục trưởng chuyên trách Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, từng là một trong những
nhân vật chủ chốt thúc đẩy cho chiến lược kể trên, khi đó, ông giữ chức Trợ lý
Ngoại trưởng chuyên trách các vấn đề Đông Á và Thái Bình Dương trong chính quyền
Obama. Tuy nhiên, mức độ thành công của chiến lược đó không được rõ ràng và nó
đã bị các đồng minh của Mỹ ở Trung Đông và châu Âu nhìn nhận một cách hoài
nghi.
Vì vậy, vị cựu quan chức
thời Obama mà Politico không nêu tên cho rằng việc chính quyền Biden tái cơ cấu
một cách âm thầm, không phô trương hay ra tuyên bố rầm rộ, dường như là việc
làm có chủ ý.
Sự chuyển đổi rõ rệt này
không chỉ giới hạn ở NSC. Politico chỉ ra rằng các chuyên gia về châu Á cũng
đang được đưa vào nhiều nơi trong chính quyền mới, bao gồm cả tại Bộ Quốc phòng
Mỹ, ở đó, cựu phụ tá của ông Biden là Ely Ratner được bổ nhiệm làm cố vấn
chính về Trung Quốc cho Bộ trưởng Quốc phòng Lloyd Austin; còn Kelly
Magsamen, từng là phó trợ lý chính của Bộ trưởng Quốc phòng chuyên trách về
an ninh châu Á và Thái Bình Dương cho đến năm 2017, đã được bổ nhiệm làm chánh
văn phòng của ông Austin.
Ông Austin, một cựu tư lệnh
Bộ Tư lệnh Trung tâm Hoa Kỳ (Centcom), nhận thức rõ ràng rằng chính quyền Biden
muốn chuyển trọng tâm của Lầu Năm Góc về phương đông. “Trên bình diện toàn cầu,
tôi hiểu rằng châu Á phải là trọng tâm trong nỗ lực của chúng ta”, ông Austin
nói trong phiên điều trần để được chuẩn thuận làm bộ trưởng. "Trung Quốc là mối đe dọa lớn
nhất trong tương lai bởi vì Trung Quốc đang đi lên", vẫn ông
Austin nói.
Một trong những động thái
đầu tiên của ông Austin trong công việc mới là bổ nhiệm ba cố vấn đặc biệt về
các vấn đề chính là Trung Quốc, đại dịch Covid-19 và khí hậu. Có thể thấy Trung
Đông đã vắng bóng trong nghị trình của ông.
Tại Bộ Ngoại giao Mỹ,
chuyên gia châu Á-Thái Bình Dương Mira Rapp-Hooper được bổ nhiệm làm cố
vấn cấp cao về Trung Quốc ở Vụ Hoạch định chính sách; còn tại Liên Hiệp quốc, Jeffrey
Prescott, từng là phó cố vấn an ninh quốc gia và cố vấn cấp cao về châu Á
cho Phó Tổng thống Biden trước đây, được đề cử làm phó đại sứ.
Việc Mỹ giờ đây nhấn mạnh
rất nhiều vào châu Á là những gì tiếp nối chiến dịch tranh cử tổng thống năm
2020 mà trong đó Trung Quốc là vấn đề nổi bật, khi đó, cả hai ứng cử viên là
ông Trump và ông Biden đều cố chứng tỏ mình cứng rắn hơn người kia trong việc xử
lý quan hệ với Bắc Kinh.
***
LIÊN QUAN
Dưới
thời Biden: Cạnh tranh chiến lược Mỹ-Trung sẽ gay gắt?
Chính
sách về Trung Quốc của TT Biden không khác nhiều so với ông Trump
Ngoại
trưởng Blinken: Mỹ sát cánh với Đông Nam Á chống sức ép của Trung Quốc
Bloomberg:
TT Trump không thắng Trung Quốc trong chiến tranh thương mại
No comments:
Post a Comment