THI
HỌC SINH GIỎI - MỘT KỲ LẠ TRONG NỀN GIÁO DỤC VIỆT NAM
https://www.facebook.com/permalink.php?story_fbid=918377295638126&id=100023975920044
Trưa, kéo face chút, thấy
nhiều bạn chia sẻ kết quả thi hsg quốc gia trong niềm vui và tự hào, làm mình
nhớ những năm qua mình cũng đã lăn lộn với cơ man nào là những kỳ thi. Cái cảm
giác còn đọng lại lúc này là...một nỗi ám ảnh.
Căn bệnh thành tích và sự
theo đuổi danh vọng hão của người lớn (lãnh đạo trường, phòng, sở) đã đẩy tất cả
vào một cuộc chiến rã rời mà thất bại luôn thuộc về người dạy và người học.
Tôi không biết các bạn đồng
nghiệp có thật hạnh phúc không, riêng với tôi thì mỗi kỳ thì là một nỗi khổ bi
thiết. Đội tuyển được chọn ngay khi các em vừa vào lớp 10. Riêng những học sinh
này phải chạy một lúc nhiều chương trình: học chính khóa, học luyện thi THPTQG,
học đội tuyển. Tất nhiên không ai có đủ thời gian để học chừng ấy thứ, và nhà
trường buộc phải lách luật bằng cách cho hs nghỉ học nhiều môn trong những giai
đoạn nước rút, còn điểm thì sẽ được "cấy" vào để tổng kết.
Giáo viên đứng trước áp lực
phải đạt thành tích, nếu muốn giữ được danh dự và danh hiệu; bằng không, sự chỉ
trích và hăm dọa sẽ làm người ta sợ hãi và chán nản cùng cực.
Cả người dạy và người học
cùng lao vào một cuộc chiến ròng rã, triền miên bằng các buổi "luyện
thi" quanh năm suốt tháng. Bao nhiêu tiểu xảo, mánh mung đều được trao
truyền; việc nhai lại các đơn vị kiến thức từ tháng này qua năm nọ cùng với
"bí kíp" giải các dạng đề, học thuộc trích dẫn hay ho, học thuộc mở
bài kết luận... đã khiến một đứa trẻ có chút tình yêu và rung cảm với văn
chương dần trở nên chai sạn và ngán ngẩm. Như một con thuyền đã bị cuốn ra giữa
biển, việc duy nhất lúc này là tiếp tục chèo để vào bờ, dù không biết bờ bến ấy
có cây trái gì không. Học sinh và thầy cô của họ đều không được phép ngoái nhìn
lại, chỉ có một con đường độc đạo là tiến lên phía trước, không được dao động,
không được bỏ cuộc, không được phân tâm.
Dù thừa nhận hay không
thì thực tế vẫn là: kết quả thi học sinh giỏi đang trở thành lý do duy nhất cho
sự tồn tại có được tính chính danh của hệ thống trường chuyên trong nền giáo dục
VN. Đó là một sự lãng phí và ngu dốt bậc nhất khi nuôi dưỡng một con ma đói như
thế.
Khi người ta dùng con số
để làm mục tiêu, người ta sẽ quên mất mục đích thật sự và theo thời gian, họ chỉ
còn theo đuổi những con số. Khốn cùng là ở chỗ, người ta sẽ dùng mọi cách để đạt
được những con số ấy, kể cả việc gian lận. Cứ mỗi lần sắp diễn ra kỳ thi hsgqg
thì thầy trò các trường chuyên lại rồng rắn "lên kinh" để "tầm
sư học đạo", hoặc sư sẽ đi tìm đệ tử dọc miền đất nước. "Trao đổi, thỏa
thuận, đi đêm, cơ cấu..." đang dần trở thành phổ biến.
Như những cổ máy, họ dồn
hết sức lực và thời gian cho một chuyến đi mà mục đích duy nhất là để được an
toàn. Tất cả sẽ cùng vuốt mồ hôi và thở phào khi thấy tên mình trong danh sách
đậu. Tình yêu đã bị tha hóa thành một món nợ và bây giờ họ từ giã nó như một một
cuộc ly dị sau những ngày chung sống không hạnh phúc. Họ gọi đó là sự giải
thoát. Không có nhiều học sinh sau khi đậu hsg văn mà còn theo nghiệp văn
chương.
Tôi từng gọi các kỳ thi
này ở VN là những cỗ máy xay hồn người. Đó là một phương cách phi lý nhất mà
tôi nghĩ một nền giáo dục có thể nghĩ ra để bao biện cho tính chính đáng của
nó. Trong những kỳ thi này, trẻ con đã bị biến thành công cụ / đồ chơi trong
tay người lớn để giúp họ thỏa mãn tính háo danh và tham lợi. Mối bận tâm duy nhất
của lãnh đạo là "được mấy giải", còn những vui buồn sướng khổ, ý
nghĩa giá trị v.v.. thảy đều nằm ngoài trường quan tâm của họ.
Một nền giáo dục đang xô
đẩy nhau chạy về một cái đích hư vô mà quên bẵng mục đích là hạnh phúc và thành
toàn nhân cách cho người học. Trong lần tập huấn về đổi mới gd cho các trường
chuyên năm ngoái tại Đà Nẵng, tôi đã hỏi ông vụ trưởng rằng: Khi nào thì chúng
ta bỏ kỳ thi ấy? Nhưng ông quan ấy đã không có câu trả lời cho tôi.
Những kỳ thi bi hài này cần
phải bị xóa sổ, hoặc chuyển thành một kỳ thi để trải nghiệm, dựa trên sự tự
nguyện và tự túc của học sinh và không mang tính đại diện nữa. Có như thế mới
mong bớt đi những nỗi khổ cho cả thầy và trò; có như thế chút tình yêu hiếm hoi
với môn học mới không bị hủy hoại hoàn toàn; có như thế may ra người ta mới sực
nhớ lại cái mục đích bình thường của việc làm giáo dục..
Thái Hạo
No comments:
Post a Comment