Trump
và tin vịt đã giúp đỡ các chính quyền độc tài như thế nào?
Joaquin
Nguyễn Hòa
22/12/2020
https://baotiengdan.com/2020/12/22/trump-va-tin-vit-da-giup-do-cac-chinh-quyen-doc-tai-nhu-the-nao/
Một tác giả người Việt
Nam, cô
Mai Trương, nghiên cứu sinh khoa học chính trị từ đại học Arizona, có
bài phân tích trên tạp chí The Diplomat, nói rằng nhiệm kỳ tổng thống Hoa Kỳ của
ông Donald Trump và diễn biến cuộc bầu cử 2020 đã giúp các quốc gia độc tài
châu Á giải quyết được sự chống đối chế độ độc tài từ người dân trong nước.
Tác giả Mai Trương mở đầu
bài phân tích của mình bằng nhận xét rằng, với sự cầm quyền của Joseph Biden tới
đây, các chính quyền độc tài sẽ bị tăng sức ép về dân chủ và nhân quyền từ Mỹ,
nhưng họ không cần quá lo lắng vì bốn năm cầm quyền của ông Trump cho thấy rằng,
dân chúng ở các nước này thích một nhà lãnh đạo mạnh mẽ hơn là một nền dân chủ
mạnh mẽ, và dân chúng rất dễ bị thao túng bởi tin vịt.
Phân tích của cô Mai
Trương chủ yếu dựa trên quan sát tại ba quốc gia và vùng lãnh thổ là Trung Quốc,
Việt Nam và Hồng Kông. Tác giả nêu ba ý chính:
Thứ
nhất, việc ông Trump không chấp
nhận kết quả thua cuộc, cứ nằng nặc nói rằng cuộc bầu cử gian lận, là một món
quà tuyệt vời cho các chế độ độc tài Đông Á. Các chế độ này xưa nay vốn lo lắng
về mô hình dân chủ phương Tây mà dẫn đầu là Mỹ, hấp dẫn công dân của họ, kích
thích họ phản đối, thách thức các biện pháp độc tài. Nay những lời buộc tội, dù
vô căn cứ của ông Trump, giúp cho các chính quyền độc tài Đông Á, chứng minh
cho dân chúng của họ thấy rằng, nền chính trị dân chủ Mỹ và phương Tây là yếu
kém.
Tác giả nêu ví dụ về việc
lần lữa không chúc mừng ông Biden thắng cử của nhà cầm quyền Việt Nam. Ngoài việc
tính toán ngoại giao (ông O’Brien cố vấn an ninh của ông Trump lúc ấy đang thăm
Việt Nam), có thể nhà cầm quyền Việt Nam cũng nghĩ rằng, kết quả có thể đảo ngược,
và nếu nó xảy ra, có nghĩa là mô hình dân chủ là một mô hình yếu kém.
Song song với việc lần lữa
đó, báo chí do nhà nước Việt Nam quản lý, liên tục đưa tin về các cáo buộc do
phe ông Trump đưa ra, mà lại không đưa ra kết quả của những phiên tòa bác bỏ
các cáo buộc này. Hình ảnh đó, trước mắt công chúng Việt Nam chứng tỏ dân chủ ở
Mỹ chỉ là dân chủ giả hiệu.
Điều
thứ hai, theo tác giả Mai
Trương, hình ảnh của ông Trump hấp dẫn một số đông công chúng ở Hồng Kông, Hoa
Lục và Việt Nam. Đây là hình ảnh một nhà lãnh đạo mạnh mẽ, sẵn sàng tấn công cả
các định chế hợp pháp. Đây chính là điều mà các chính quyền độc tài Đông Á xiển
dương bấy lâu nay. Các nhà nước độc đoán này thường đưa hình ảnh các lãnh tụ mạnh
mẽ lên trên hết (Mao Trạch Đông, Hồ Chí Minh, Kim Jong Un, Tập Cận Bình,
Hunsen…)
Một lý do nữa mà dân
chúng Đông Á ủng hộ ông Trump, nhất là đối với Hồng Kông và Việt Nam, chính là
lời lẽ cứng rắn của ông Trump đối với Trung Quốc, kẻ thù hiện nay của dân chúng
Hồng Kông và Việt Nam. Lý do này cũng là lý do mà những nhà đối kháng ở những
nơi này yêu thích ông Trump. Từ đó các chính quyền
độc tài Đông Á mới phát hiện ra rằng, những lý do phản kháng của giới bất đồng
chính kiến là chủ nghĩa dân tộc, quan trọng hơn là những giá trị dân chủ nhân
quyền. Các chính quyền này thấy rằng, hóa ra họ và những người chống
lại họ có cùng mục đích, thế thì tốt quá, miễn sao là đừng để cho giới bất đồng
chính kiến ấy lên cầm quyền.
Điều
thứ ba là hiện tượng tin vịt
trong bốn năm cầm quyền của Trump và nhất là tin tức xoay quanh kết quả cuộc bầu
cử. Tác giả Mai Trương cho rằng, hiện tượng này giúp cho các nhà cầm quyền độc
tài hai cách để định hướng dư luận có lợi cho họ. Đầu tiên là họ thấy rằng, các
nguồn tin vịt giúp họ thao túng được dư luận, sau đó là các nguồn tin vịt này
làm cho người đọc bị lẫn lộn không biết đâu là thực, hư.
Những nguồn tin vịt xoay
quanh cuộc bầu cử được người Việt và người Trung Quốc khai thác triệt để từ
Epoch Times và các trang phụ của nó. Hệ thống này vốn của nhóm Pháp Luân Công
chủ trương, nhằm chỉ trích chính quyền Trung Quốc, nhưng hiện nay là nơi phát tán
tin vịt bằng tiếng Trung Quốc và tiếng Việt rất nhiều.
Người đọc tiếng Việt
trong nước tiếp cận với Epoch Times rất dễ, qua phiên bản tiếng Việt là Đại Kỷ
Nguyên, cũng như những phụ bản của nó như Trí Thức Việt, Tân Đường Nhân, mà lẽ
ra, với các nhãn hiệu chống cộng, nó phải bị nhà cầm quyền cộng sản cấm và ngăn
chận.
Tôi có dịp nói chuyện với
một viên chức ngoại giao Việt Nam về các kênh này của người Việt ở hải ngoại. Mặc
dù không nói ra, nhưng viên chức này cười với vẻ rất thích thú.
Một điều khác cũng rất tế
nhị trong việc chính quyền cộng sản không ngăn chận các kênh tin vịt mà tác giả
Mai Trương chưa đề cập đến, là đối với nhóm độc giả có thể phân biệt tin thật
và tin giả, sự tồn tại của các kênh tin vịt ở hải ngoại là một phản ví dụ cho
nhóm độc giả này thấy rằng, báo chí trong nước có khi lại đáng tin hơn.
Kết thúc bài phân tích,
Mai Trương cho rằng sức ép của chính quyền Biden của Mỹ chắc chắn sẽ tăng lên,
nhưng chuyện nội tại của các quốc gia độc tài là quan trọng hơn, và lịch sử đã
chứng minh rằng, những yếu tố nội bộ (dân chúng) cho phép các chính thể này sống
còn ngay cả trong điều kiện bị áp lực rất mạnh từ bên ngoài.
--------------------------------
How
Trump and the 2020 US Election Are Helping Authoritarians’ Domestic Causes
The Trump administration
has gifted autocrats with three key tools for consolidating their strength at
home.
By Mai
Truong
December 17, 2020
No comments:
Post a Comment