Trung
Quốc dẹp im tiếng nói và viết lại lịch sử Covid ra sao?
BBC
Tiếng Việt
29 tháng 12 2020, 14:20
+07
https://www.bbc.com/vietnamese/world-55471831
Vào đầu năm nay, chính phủ Trung Quốc phải đối mặt
với hai thách thức lớn; một căn bệnh không rõ đe dọa xé toạc dân số và làn sóng
những tiếng nói trên mạng kể cho thế giới chuyện gì đang xảy ra.
Vào cuối năm 2020, điểm
qua các phương tiện truyền thông do nhà nước Trung Quốc kiểm soát chi ra rằng
dường như cả hai vấn đề trên đều nằm trong tầm kiểm soát.
Phóng viên BBC là Kerry Allen và Zhaoyin Feng cùng ghi nhận
lại những người kiểm duyệt trên mạng của chính phủ Trung Quốc, những người đã
làm việc chăm chỉ hơn bao giờ hết để ngăn các thông tin tiêu cực, về người dân
cố gắng vượt qua Vạn lý tường lửa và cách bộ máy tuyên truyền viết lại câu chuyện.
Những nỗ lực đổ lỗi
từ sớm trong bối cảnh làn sóng phẫn nộ trên mạng 'vô tiền khoáng hậu'
https://ichef.bbci.co.uk/news/779/cpsprodpb/16AFC/production/_116142929_sars.jpg
Các bình luận xuất
hiện lặp đi lặp lại trên Weibo chất vấn liệu Trung Quốc có đang trải qua một đợt
bùng phát Sars khác hay không
Hồi đầu năm, một điều 'vô
tiền khoáng hậu' rõ ràng đang xảy ra. Hàng nghìn tin nhắn đầy phẫn nộ của công
chúng xuất hiện trên mạng xã hội Trung Quốc, đặt câu hỏi liệu chính quyền địa
phương có đang che giấu một loại virus khác giống Sars hay không.
Điều này xuất phát từ việc
khi đối mặt với thảm họa lớn, chính phủ Trung Quốc thường vất vả phản ứng và
các nhà kiểm duyệt cũng chậm chạp trong hành động. Hồi tháng 1 và tháng 2, các
cơ quan báo chí đã nhân cơ hội này tung ra các bài điều tra mạnh mẽ, được mạng
xã hội chia sẻ rộng.
Sau đó, khi Bắc Kinh đưa
ra chiến lược tuyên truyền, các tin tức này đã bị dập tắt.
Việc đổ lỗi đang hướng về
nhiều phía. Hồi giữa tháng 1, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình bất ngờ vắng mặt
trên báo chí Trung Quốc. Không thấy ông xuất hiện nơi công cộng và hình ảnh ông
biến mất khỏi trang bìa các báo nhà nước truyền thống như Nhân dân Nhật báo. Có
nhiều đồn đoán cho rằng ông ấy làm vậy là để tránh bị chỉ trích.
https://ichef.bbci.co.uk/news/400/cpsprodpb/CEBC/production/_116142925_rmrb2020012501_b-1.jpg
Hình ảnh của Tập Cận
Bình thường đóng chiếm trên trang các cơ quan ngôn luận của chính phủ Trung Quốc
và ông đã trở nên vắng mặt đáng chú ý
Thế nhưng trong vòng một
tuần, mọi việc đã thay đổi nhanh chóng. Các quan chức cấp cao cảnh báo chính
quyền địa phương sẽ bị ô danh suốt đời nếu
giấu thông tin về các ca nhiễm tại địa phương.
Báo chí và mạng xã hội
Trung Quốc cũng chuyển hướng sang đổ lỗi cho chính quyền Vũ Hán, những tờ báo
như Tân Kinh Báo (Beijing News) viết các bài xã luận phê phán gay gắt bất thường,
đặt câu hỏi: "Tại sao Vũ Hán không cho dân chúng biết sớm hơn?"
Ông Tập sau đó xuất hiện
trở lại vào đầu tháng Hai như đầy tự tin vững vàng và mạnh mẽ trong bối cảnh
Trung Quốc đang hồi phục.
https://ichef.bbci.co.uk/news/800/cpsprodpb/3664/production/_116142931_shanghai.png
Các nhật báo trong
khu vực chỉ trích các quan chức Vũ Hán vì dịch bùng phát ở những nơi khác, như ở
Thượng Hải
Kiểm duyệt gia
tăng quanh các bác sĩ
https://ichef.bbci.co.uk/news/800/cpsprodpb/AB94/production/_116142934_capture.jpg
Hơn 1 triệu người
dùng Weibo đã để lại bình luận trên trang Weibo của Li Wenliang (Lý Văn Lượng)
kể từ khi anh qua đời
Trong tình cảnh bối rối,
càng rõ ràng hơn rằng tiếng nói của một người đã bị dẹp im ở nơi đáng ra không
nên bị.
Bác sĩ Lý Văn Lượng đã được
quốc tế biết đến như một bác sĩ lên tiếng "tố giác", người cố gắng cảnh
báo các đồng nghiệp về một loại virus giống Sars. Bác sĩ Lý qua đời vào ngày 7
tháng 2 sau khi có thông tin ông bị điều tra về tội "gây rối trật tự xã hội"
vì "đưa ra bình luận sai sự thật".
Bác sĩ TQ tìm cách cảnh
báo về virus bị cảnh sát đe dọa
Bác sĩ Trung Quốc đầu tiên
cảnh báo về virus corona qua đời
Hơn một triệu người dùng
đã truy cập trang Sina Weibo và để lại những thông điệp ủng hộ ông trên trang
cá nhân sau khi ông qua đời, được nhiều người gọi là "Bức tường than
khóc" của Trung Quốc. Tuy nhiên, các bài đăng đã bị xóa theo định kỳ, trước
sự thất vọng của mọi người.
Tuy nhiên, cộng đồng mạng
đã tìm ra những cách đầy sáng tạo để lưu trữ ký ức về ông một cách sống động bằng
việc sử dụng biểu tượng cảm xúc, mã Morse và chữ viết cổ của Trung Quốc.
https://ichef.bbci.co.uk/news/800/cpsprodpb/ED5C/production/_116146706_2396042-xxl.jpg
Người dùng bày tỏ sự
tức giận trước cái chết của bác sĩ Lỹ với các cuộc biểu tình đeo khẩu trang
Nhiều người cũng đã viết
ra những thông điệp mà họ không thể nói trên mạng bằng việc chúng viết trên khẩu
trang. Một xu hướng xuất hiện trên cả Facebook và ứng dụng nhắn tin di động
WeChat phổ biến của người dùng viết dòng chữ "Tôi không thể hiểu điều
này" trên khẩu trang của họ để phản ứng trước cái chết của bác sĩ Lý.
Các nhà báo 'mất dạng',
nhưng xuất hiện bên ngoài Trung Quốc
Trong khi các nhà chức
trách đã chính thức công nhận bác sĩ Lý là "liệt sĩ", một số nhà hoạt
động nổi cộm khác có thể bị xóa tên khỏi lịch sử chống Covid của nước này.
https://ichef.bbci.co.uk/news/800/cpsprodpb/1628C/production/_116146709__115526167_printscree.png
Nhà báo công dân
Trương Triển bị cầm tù vì đưa tin về Vũ Hán
Trong suốt thời gian bùng
phát dịch bệnh ở Vũ Hán, một số nhà báo công dân đã tạo nên ảnh hưởng đáng chú
ý trên trường quốc tế, bằng cách vượt qua "Vạn lý tường lửa của Trung Quốc"
để đưa tin tức ra khỏi thành phố.
These include Trần Thu Thực,
Phương Bân và Trương Triển. Họ thu hút cả hàng trăm nghìn lượt xem trên
kênh YouTube cho những video vẽ ra bức tranh chân thực về những gì đang xảy ra ở
Vũ Hán.
Tuy nhiên, điều này khiến
họ phải trả giá đắt. Ủy ban Bảo vệ Nhà báo lưu ý rằng tại Vũ Hán, nhà chức
trách "đã
bắt giữ một số nhà báo vì đưa tin đe dọa đến những tường thuật chính thức về phản
ứng của Bắc Kinh". CPJ nói rằng ba người vẫn đang ở trong tù. Và do
YouTube bị chặn ở Trung Quốc, rất ít người ở nước này biết được tầm mức ảnh hưởng
của chúng.
Những chất vấn cũng được
đặt ra về việc liệu một nhà báo đã xuất hiện trở lại có trở thành một phần của
chiến dịch tuyên truyền ở nước ngoài hay không.
https://ichef.bbci.co.uk/news/800/cpsprodpb/13B7C/production/_116146708_youtube.png
Lý Triết Hoa (Li
Zehua0 mất tích hai tháng sau lần cuối được bắt gặp xuất hiện ở Vũ Hán
Lý Triết Hoa đã biến mất
vào tháng 2 sau khi đăng một video trên YouTube nói rằng anh đang bị cảnh sát
truy đuổi trong xe của mình.
Không có tin tức gì về
anh ta trong vòng 2 tháng, nhưng sau đó, họ Lý đã đăng một video nói rằng anh
đã hợp tác với chính quyền và đã ở trong khu cách ly.
Virus corona: Nhà báo TQ
'biến mất' sau khi bị truy đuổi ở Vũ Hán xuất hiện trở lại
Lý Triết Hoa đã không
đăng gì từ dạo đó, và nhiều người đồn đoán rằng anh có thể bị ép để làm video
trên.
Những người trẻ phải
vật lộn, nhưng tìm được đường hướng mới để lên tiếng
https://ichef.bbci.co.uk/news/800/cpsprodpb/2DF4/production/_116146711_shanxi.png
Sinh viên la hét từ
ký túc xá của họ để phản đối việc bị phong tỏa ở các trường đại học trên khắp đất
nước
Kể từ tháng 3, Trung Quốc
đã muốn đánh dấu thành công của mình trong việc khắc phục virus corona, nhưng
có những bằng chứng đặc biệt cho thấy các nhà kiểm duyệt đã cố gắng nghiền nát
bằng chứng về sự bất bình, đặc biệt là ở giới trẻ.
Trung Quốc đã nhấn mạnh rằng
họ muốn tránh một cuộc phong tỏa kiểu Vũ Hán. Tuy nhiên, như South China
Morning Post lưu ý, nhiều trường đại học đã tiếp tục thực hiện "phong tỏa
trong khuôn viên trường".
Hồi tháng 8, nhiều sinh
viên lần đầu tiên trở lại một lớp học. Nhưng nhiều cuộc phản đối đã nổ ra khắp
đất nước liên quan đến việc các trường cấp hạn ngạch internet và thời gian tắm,
do tình trạng quá tải đột biến. Cũng có nhiều lời phàn nàn về việc các căn tin
đại học lợi dụng việc sinh viên phụ thuộc vào đồ ăn tại chỗ nên tăng tiền ăn.
Nhiều cuộc tranh luận như vậy sau đó đã bị kiểm duyệt.
Sự tức giận và bất mãn
trong giới trẻ Trung Quốc đã khiến nhiều người trong năm nay vượt ra khỏi các nền
tảng truyền thông xã hội truyền thống để tìm kiếm tiếng nói chung.
Memes về việc người
Trung Quốc chuyển sang "NetEmo" khiến chính phủ lo lắng
Trang web tin tức Sixth
Tone ghi nhận sự tăng vọt của "NetEmo" trên nền tảng phát trực tuyến
âm nhạc, Netease Cloud Music, với những bình luận "tràn ngập" từ giới
trẻ Trung Quốc về "trượt
kỳ thi, bị người yêu bỏ và ước mơ tan tành".
Trang tin nói rằng nền tảng
đã cố gắng "ngăn xu hướng", bằng cách tuyên bố truy quét các bình luận
của người dùng mà nó xem là "bịa đặt".
Lịch sử đã được viết
lại với những cuốn sách, chương trình truyền hình mới
Trung Quốc cũng đã cố gắng
quảng bá một bức tranh tươi sáng cường điệu.
Nhiều người lo ngại rằng
The Crown có thể kể một phiên bản không chân thực của lịch sử hoàng gia Vương
quốc Anh, nhiều người Trung Quốc quan ngại các cuốn sách và chương trình truyền
hình thời kỳ hậu Covid không nói lên chính xác những gì đã xảy ra ở Vũ Hán.
Fang Fang, once an
online star, is now accused of spreading a "doomsday narrative"
Nhà văn Trung Quốc Phương
Phương đã nhận được nhiều lời khen ngợi vào đầu năm nay vì đã ghi lại cuộc sống
của bà ở Vũ Hán, và đem đến một cái nhìn hiếm hoi về nỗi sợ và hy vọng của người
dân Vũ Hán.
Tuy nhiên, nhật ký trực
tuyến của bà kể từ đó đã khiến bà thành mục tiêu của những người theo chủ nghĩa
dân tộc Trung Quốc cực đoan, những người cáo buộc bà đang cố bôi nhọ Trung Quốc
và quảng bá "câu
chuyện về ngày tận thế".
Phương Phương: 'Nhật ký virus' của
nhà văn Vũ Hán khiến TQ phẫn nộ
Phương Phương ở Vũ Hán:
'Quan chức Trung Quốc rất giỏi đẩy trách nhiệm'
Nhà văn bị gọi là kẻ phản
bội vì nhật ký Vũ Hán
Các phương tiện truyền
thông nhà nước đã tìm cách quảng bá những cuốn sách khác, bao
gồm cả những cuốn sách của người nước ngoài sống tại Trung Quốc, để củng
cố thông điệp tươi sáng của chính phủ về việc chính quyền xử lý virus.
Trong một số trường hợp,
đã có những phản ứng dữ dội khi truyền thông nhà nước chỉ định một lối tường
thuật nhất định về việc xử lý ổ dịch ở Vũ Hán.
Điều này được thể hiện rõ
vào tháng 9 khi Heroes in Harm's Way, bộ phim truyền hình đầu tiên "dựa
trên những câu chuyện đời thực" của những người làm công tác tuyến đầu, đã
nhận phản ứng dữ dội vì hạ thấp vai trò của
phụ nữ trong đợt bùng phát dịch bệnh.
Women were angry
with one drama's depiction of their pandemic role
Trung Quốc đã trở
nên mạnh mẽ hơn so với 'phương Tây sụp đổ, bất ổn'
Rõ ràng là Trung Quốc muốn
kết thúc năm 2020 một cách thành công và tốt đẹp.
Ngoài việc nói với các
công dân của mình rằng họ đã giành phần lớn chiến thắng trong cuộc chiến
Covid-19, Trung Quốc còn muốn nói với thế giới điều đó.
Nhưng Trung Quốc hiện
đang tìm cách tách mình khỏi sự dính líu sơ khởi về virus corona, và thúc đẩy ý
tưởng rằng thành công của Covid-19 của Trung Quốc có nghĩa là mô hình chính trị
của họ hiệu quả hơn phương Tây.
Điều này đã vượt ra ngoài
việc kêu gọi chấm dứt các thuật ngữ đã được dung nạp, như "virus Vũ
Hán" - mà phương tiện truyền thông của Trung Quốc thậm chí đã sử dụng
trong giai đoạn đầu - để đẩy mạnh các gợi ý rằng virus corona thực sự có thể xuất phát từ
phương Tây.
Các kênh thông tấn của
Trung Quốc đã không từ cơ hội nào trong suốt cả năm để làm bật Hoa Kỳ - và ở một
mức độ nào đó là Anh Quốc - trong việc xử lý kém - và cách những điều này đã làm
sự chia rẽ trầm trọng thêm.
Điều này đã diễn ra tới một
mức mà việc cư dân mạng Trung Quốc gọi Covid-19 là "virus Mỹ" hay
"virus Trump" trở thành phổ biến.
Các tờ báo và đài truyền
hình Trung Quốc đã chăm chăm chỉ ra thời điểm truyền thông Mỹ trở mặt nhau,
cách các chính trị gia đã ưu tiên chi tiêu cho các chiến dịch bầu cử thay vì
chăm sóc sức khỏe, và một cuộc bầu cử bê bối, không hồi kết đã dẫn đến sự phân
cực chính trị như thế nào.
Nếu có một thông điệp mà
Trung Quốc muốn gửi đến vào năm 2021, thì đó là đất nước này đang kết thúc một
năm với tinh thần đoàn kết và thịnh vượng, trong khi các nước khác chỉ có thể
là sự chia rẽ và bất ổn hơn nữa.
***
TIN LIÊN QUAN
Phương Phương: Nhà văn bị
gọi là kẻ phản bội vì nhật ký Vũ Hán
4 tháng 12 năm 2020
.
Phương
Phương: 'Nhật ký virus' của nhà văn Vũ Hán khiến TQ phẫn nộ
19 tháng 5 năm 2020
.
Phương Phương ở Vũ Hán:
'Quan chức Trung Quốc rất giỏi đẩy trách nhiệm'
6 tháng 3 năm 2020
.
Nhà báo công dân Trương
Triển bị Trung Quốc bỏ tù vì đưa tin về Vũ Hán
28 tháng 12 năm 2020
.
Virus corona: Vì sao hai
phóng viên ở Vũ Hán mất tích?
14 tháng 2 năm 2020
.
Virus corona: Bác sĩ TQ
tìm cách cảnh báo về virus bị cảnh sát đe dọa
4 tháng 2 năm 2020
.
Virus corona: BS Lý Văn Lượng,
người đầu tiên cảnh báo về bệnh dịch qua đời
7 tháng 2 năm 2020
.
Virus corona: Nhà báo TQ
'biến mất' sau khi bị truy đuổi ở Vũ Hán xuất hiện trở lại
24 tháng 4 năm 2020
No comments:
Post a Comment