The
Economist
Đỗ Đặng Nhật Huy biên dịch
29/12/2020
http://nghiencuuquocte.org/2020/12/29/the-gioi-hom-nay-29-12-2020/
Hạ viện Hoa Kỳ chuẩn
bị bỏ phiếu để lật quyền phủ quyết của Tổng thống Donald Trump đối với dự luật
ngân sách quốc phòng. Ông Trump từ chối ký dự luật này, vốn nhận được sự ủng hộ
áp đảo của Quốc hội, vì phần nội dung liên quan đến việc đổi tên các căn cứ
quân sự được đặt tên theo các lãnh đạo ly khai trong Nội chiến Mỹ. Ông cũng muốn
dự luật phải bao gồm một thay đổi không liên quan xoay quanh các biện pháp bảo
vệ pháp lý cho các công ty công nghệ; ông nghĩ rằng các công ty này đã chống lại
đảng Cộng hòa.
Một tòa án Trung Quốc
đã kết án một nhà báo, Zhang Zhan, bốn năm tù vì đưa tin từ thành phố Vũ Hán
vào giai đoạn đầu của đại dịch covid-19. Cô là người đầu tiên bị xét xử vì viết
tin về vụ bùng dịch ở thành phố nơi dịch bệnh này lần đầu tiên được phát hiện.
Các báo cáo của cô Zhang về các bệnh viện đông đúc và những con đường vắng đã vẽ
nên một bức tranh đại dịch tồi tệ so với tin chính thức của chính phủ.
Anh cho biết 41.385 ca nhiễm covid-19 mới đã được xác nhận, con số kỷ lục
trong ngày. Một biến thể lây lan nhanh của căn bệnh đã làm tăng tỷ lệ lây
nhiễm ở nước này. Trong khi đó, Nam Phi, quốc gia đang chiến đấu với một biến
thể khác của covid-19, hôm Chủ nhật thông báo đã có hơn 1 triệu ca nhiễm đã được
xác nhận ở nước này.
Loujain al-Hathloul, một
nhà hoạt động nữ quyền, đã bị kết án 5 năm 8 tháng tù ở Ả Rập Saudi vì tìm
cách thay đổi hệ thống chính trị và gây tổn hại an ninh quốc gia. Hathloul bị
giam giữ từ tháng 5 năm 2018, vài tuần trước khi phụ nữ được trao quyền lái xe,
một trong những quyền mà cô vận động.
Nga trục xuất một nhà ngoại giao Bulgaria trong một màn ăn miếng trả
miếng sau khi Bulgaria trục xuất một tùy viên quân sự của Nga vì cho rằng ông
ta làm gián điệp ở nước này từ 2017. Hai nước từng là những đồng minh thân cận
nhất trong Khối Warsaw; Bulgaria hiện là thành viên của EU và NATO.
Bất chấp thông báo về
chương trình mua lại cổ phiếu trị giá 10 tỷ USD, giá cổ phiếu Alibaba đã
giảm gần 1/10 sau khi có tin hồi cuối tuần rằng ngân hàng trung ương Trung Quốc
yêu cầu thắt chặt quản lý đối với Ant Group, công ty con fintech của gã khổng lồ
thương mại điện tử. Tuần trước, các nhà quản lý Trung Quốc đã mở điều tra chống
độc quyền đối với các hoạt động của Alibaba. Alibaba cho biết họ sẽ hợp tác với
cuộc điều tra.
TIÊU
ĐIỂM
Triển vọng của chính quyền
Biden trong năm 2021
Nhiều vấn đề của Mỹ sẽ tiếp
tục lấn sang năm 2021. Chừng nào virus còn tràn lan, nền kinh tế vẫn còn lung
lay. Tình cảm hoài nghi đối với tiến trình bầu cử do Tổng thống Donald Trump tạo
ra sẽ còn tồn tại lâu. Tuy nhiên, việc ông thất cử đã làm thay đổi triển vọng sắp
tới của nước Mỹ. Joe Biden sẽ hủy bỏ việc Mỹ rút khỏi WHO, tham gia lại thỏa
thuận khí hậu Paris và khôi phục các biện pháp bảo vệ trẻ nhập cư bất hợp pháp
được đưa đến Mỹ từ khi còn nhỏ.
Ông sẽ hủy bỏ lệnh cấm nhập
cảnh của ông Trump và chấm dứt chính sách chia rẽ gia đình đối với người nhập
cư. Chính quyền ông sẽ khôi phục lại chức vụ cho các nhà khoa học đáng tin cậy ở
Cơ quan Bảo vệ Môi trường, và bảo vệ tính độc lập của Bộ Tư pháp. Tuy nhiên, với
việc đảng Dân chủ khó thắng Thượng viện, ông Biden sẽ không thể thông qua hầu hết
các chính sách kinh tế, chăm sóc sức khỏe, khí hậu và thuế mà ông đã cam kết.
Dù vậy, năm 2021 có thể diễn ra tốt đẹp đối với ông Biden nếu việc triển khai
thành công vắc xin covid-19 giúp thúc đẩy nền kinh tế và đưa tâm trạng quốc gia
lên cao.
Đông Nam Á kẹt giữa hai siêu
cường
Không khu vực nào trên thế
giới đứng trước nhiều nguy cơ hứng chịu thiệt hại từ cạnh tranh kinh tế, chiến
lược và quân sự giữa Mỹ và Trung Quốc trong năm 2021 cao hơn các quốc gia Đông
Nam Á. Một mặt, họ cảnh giác với lời kêu gọi “người châu Á tự quản lý châu Á” của
Chủ tịch Tập Cận Bình, mà đối với họ nghe như một cách nói khác cho việc Trung
Quốc điều hành châu Á. Mặt khác, trong khi các thành viên ASEAN hoan nghênh Mỹ
là cường quốc quân sự mạnh nhất trong khu vực, họ đều biết xung đột sẽ là thảm
họa.
Nhiều chính phủ trong khu
vực không ưa dân chủ và gần như không nước nào mong muốn nó. Dù sao thì Trung
Quốc ở quá gần và quá hùng mạnh về kinh tế để họ có thể chống lại. Nước này cho
đến nay là đối tác thương mại lớn nhất của Đông Nam Á và là nhà đầu tư lớn thứ
hai, chỉ sau Nhật Bản. Sự thịnh vượng của ASEAN gắn liền với Trung Quốc. Theo một
cựu quan chức ngoại giao hàng đầu của Singapore, cách tiếp cận sẽ bao gồm cả
“phòng bị nước đôi, cân bằng lại và phù thịnh”.
Năm mới nhiều thách thức cho
EU
Xích mích nội bộ, lo ngại
về môi trường bên ngoài và các cuộc chia tay được dự đoán trước sẽ khiến EU bận
tâm trong năm 2021. Các chính trị gia sẽ nhận ra việc đồng ý vay tiền (để giảm
bớt ảnh hưởng kinh tế của covid-19) là một điều dễ. Đồng thuận về hướng chi
tiêu khó hơn nhiều. Những nghi ngờ về nhà nước pháp quyền sẽ tạo rắc rối cho khối:
Bulgaria, Cyprus và Malta, những nước có đầy rẫy các cáo buộc tham nhũng, bán hộ
chiếu và đàn áp báo chí, sẽ tham gia cùng Ba Lan và Hungary.
Vladimir Putin của Nga và
Recep Tayyip Erdogan của Thổ Nhĩ Kỳ sẽ đe dọa biên giới EU. Chủ quyền châu Âu sẽ
là từ khóa vì EU sẽ cảnh giác với việc phụ thuộc quá nhiều vào Mỹ. Cũng từ năm
2021 hậu quả của Brexit mới bắt đầu bộc lộ. Thỏa thuận do Anh ký với 27 thành
viên còn lại sẽ có hiệu lực ngay cả khi nhiều chi tiết hóc búa vẫn chưa được giải
quyết. Cuối cùng, vào mùa thu thủ tướng Đức Angela Merkel và là chính trị gia
nhiều ảnh hưởng nhất EU, sẽ nghỉ hưu, để lại một khoảng trống quyền lực.
Mỹ Latinh chìm trong khó khăn
Đối với các lãnh đạo Mỹ
Latinh, năm 2021 sẽ xoay quanh việc phục hồi kinh tế trong khi xoay chuyển cuộc
khủng hoảng nợ và cố gắng thuyết phục công dân của mình rằng dân chủ vẫn chưa
thất bại. Hậu quả kinh tế xã hội của đại dịch sẽ còn kéo dài. Sau khi các nền
kinh tế trong khu vực suy thoái 8% hoặc hơn vào năm 2020, Mỹ Latinh sẽ có khoảng
40 triệu “người nghèo mới”, nâng tỉ lệ nghèo lên thành ít nhất 1/3 dân số.
Nỗi thất vọng sẽ chuyển
hóa thành biểu tình đường phố — đặc biệt là ở Argentina và Colombia — bên cạnh
mối đe dọa về chiến thắng của phe dân túy trong các cuộc bầu cử. Hầu hết các
nước sẽ phải vật lộn chỉ để giành lại hơn một nửa sản lượng bị mất.
Brazil có khả năng phục hồi nhanh nhất. Thiệt hại là lớn hơn ở Mexico, nơi các
nhà đầu tư mất niềm tin vào tổng thống Andrés Manuel López Obrador. Với nợ công
ở mức trên 80% GDP, Mỹ Latinh sẽ tìm cách xin thêm hỗ trợ từ IMF. Nếu không xin
được, khu vực sẽ phải đối mặt với việc thắt lưng buộc bụng, hoặc khủng hoảng nợ,
hoặc cả hai.
Nước Anh sẽ chật vật phục hồi
từ đại dịch
Phục hồi từ covid-19 là
chủ đề của năm 2021. Nước Anh đã trải qua cuộc suy thoái nghiêm trọng nhất
trong ít nhất một thế kỷ vào năm 2020. Chương trình trả lương của chính phủ đã
giúp giảm tỷ lệ thất nghiệp. Nhưng khi tình trạng mất việc làm tăng và tuyển dụng
vẫn ở mức thấp, tỷ lệ thất nghiệp rồi sẽ đạt mức cao nhất kể từ đầu những năm
1990. Thâm hụt chính phủ cao liên tục sẽ tạo nhiều lo ngại, nhưng ít hành động.
Bất chấp gián đoạn nguồn
cung do đại dịch và Brexit, lạm phát vẫn sẽ ở mức thấp. Thị trường việc làm yếu
sẽ kìm hãm việc tăng lương. Nhu cầu tiêu dùng vẫn thấp. Ngân hàng Trung ương
Anh nhiều khả năng sẽ mở rộng chương trình nới lỏng định lượng hơn là áp dụng
lãi suất âm nếu xuất hiện cú sốc kinh tế mới. Đến cuối năm 2021, nền kinh tế có
thể đã bù đắp được thiệt hại của nửa đầu năm 2020. Nhưng tỷ lệ thất nghiệp vẫn
cao hơn, nợ chính phủ lớn hơn nhiều bên cạnh những vết sẹo lâu dài.
No comments:
Post a Comment