The
Economist
Đỗ Đặng Nhật Huy biên dịch
07/12/2020
http://nghiencuuquocte.org/2020/12/07/the-gioi-hom-nay-07-12-2020/
Bầu cử quốc hội Venezuela đang được tiến hành. Tổng thống Nicolás Maduro kỳ vọng giành được
đa số trong cơ quan lập pháp, giúp ông củng cố quyền kiểm soát các thể chế nhà
nước. Một số đảng đối lập đã tẩy chay cuộc bỏ phiếu. Mỹ, EU và Tổ chức các Quốc
gia châu Mỹ đều nói cuộc bầu cử không tuân thủ các tiêu chuẩn dân chủ cơ bản.
Bộ trưởng các vấn đề xã hội của Indonesia, Juliari
Batubara, tự nộp mình cho cảnh sát sau khi được xác địch là nghi phạm trong một vụ hối lộ liên quan đến
viện trợ lương thực cho người bị ảnh hưởng bởi đại dịch covid-19. Các quan chức
chống tham nhũng đã thu giữ số tiền tương đương hơn 1 triệu đô la được nhét vào
vali, ba lô và phong bì trong một cuộc đột kích hôm thứ Bảy.
Hàn Quốc thông
báo áp dụng các biện pháp giãn cách xã hội chặt chẽ hơn ở thủ đô Seoul và các
khu vực lân cận sau khi 631 ca nhiễm
covid-19 mới được ghi nhận vào hôm Chủ nhật, mức trong ngày lớn nhất của nước
này chín tháng qua. Từ thứ Ba, các cuộc tụ họp sẽ được giới hạn ở mức 50 người;
phòng tập thể dục và quán karaoke đóng cửa.
Bộ trưởng Y tế và Dịch vụ Nhân sinh Hoa Kỳ Alex Azar nói mọi người Mỹ muốn
được tiêm vắc xin covid-19 đều có thể tiêm vào quý 2 năm 2021. Chưa có vắc-xin nào được chấp thuận nhưng Cục
Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm, cơ quan quản lý của Mỹ, dự kiến sẽ ra quyết định về loại vắc-xin phát triển bởi hai hãng dược Pfizer và
BioNTech vào cuối tuần này.
Tổng thống Iran Hassan Rouhani đã chỉ thị cho Bộ Dầu mỏ
Iran chuẩn bị cơ sở hạ tầng của đất nước để quay lại hoạt động tối đa công suất
trong vòng ba tháng tới, theo IRNA, một cơ quan
truyền thông nhà nước. Tổng thống đắc cử Mỹ Joe Biden đã nói ông sẽ dỡ bỏ các
biện pháp trừng phạt làm tê liệt ngành dầu của Iran nếu Iran chịu quay về “tuân
thủ nghiêm ngặt” một thỏa thuận được thiết kế để làm chậm tham vọng hạt nhân của
nước này.
Hàng nghìn người đổ về quảng trường bên ngoài quốc hội Moldova lần
thứ hai trong 4 ngày qua, yêu cầu chính phủ từ chức
và bầu cử quốc hội nhanh chóng được tổ chức. Cuộc biểu tình được kêu gọi bởi
Maia Sandu, tổng thống đắc cử ủng hộ EU, sau khi quốc hội thông qua dự luật
chuyển quyền kiểm soát cơ quan tình báo của đất nước từ tổng thống sang các nhà
lập pháp.
Các nhà khoa học thu hồi một khoang kín được gửi xuống Trái đất từ tàu vũ trụ
Hayabusa2 của Nhật Bản. Khoang kín này chứa mẫu
đá quan trọng đầu tiên từ một tiểu hành tinh, và sẽ được chuyển từ Úc, nơi nó đáp
xuống, đến Nhật Bản để phân tích. Người ta kỳ vọng các mẫu này sẽ giúp cung cấp
thông tin có giá trị không chỉ về tiểu hành tinh mà còn về lịch sử của hệ mặt
trời.
TIÊU
ĐIỂM
Bangladesh chuyển bớt người tị
nạn Rohingya ra đảo
Ba năm sau khi hơn 700.000
người Rohingya chạy sang Bangladesh để trốn nạn diệt chủng ở Myanmar, dường như
họ sẽ ở lại lâu dài. Bangladesh hiện đã bắt đầu chuyển người tị nạn từ các trại
gần Cox’s Bazar, được xem là khu trại tị nạn lớn nhất thế giới, đến Bhasan
Char, một hòn đảo cằn cỗi ở Vịnh Bengal. Nước này đã chi 350 triệu đô la cải tạo
để hòn đảo cung cấp nơi ở cho 100.000 người.
Khoảng 1.600 người đã đến
đó từ tuần trước. Chính phủ khẳng định người tị nạn tự nguyện di dời. Các tổ chức
nhân quyền tỏ ra hoài nghi. Mặc dù việc di dời những người tị nạn làm phức tạp
mối quan hệ giữa chính phủ với các nhà tài trợ, nhưng thủ tướng Sheikh Hasina
muốn được nhìn nhận là đang hành động. Song khi hồi hương là chuyện không thể,
bà đối mặt viễn cảnh không mấy tốt đẹp là người tị nạn dần hòa nhập vào xã hội
Bangladesh. Di dời một phần nhỏ trong số họ đến Bhasan Char trong khi giám sát
chặt các trại ở Cox’s Bazar sẽ làm chậm quá trình này, dù không thể ngăn hoàn
toàn.
Dự thảo ngân sách dài hạn của
EU bế tắc
Hôm nay là hạn chót để đạt
đồng thuận về ngân sách 1,1 nghìn tỷ euro (1,3 nghìn tỷ đô la) của EU cho giai
đoạn 2021-27, cũng như quỹ phục hồi sau covid-19 trị giá 750 tỷ euro. Ba Lan và
Hungary đang phủ quyết các kế hoạch này vì không bằng lòng với điều khoản quy định
việc giải ngân số tiền phải đi kèm với tôn trọng pháp quyền. Thủ tướng Ba Lan
Mateusz Morawiecki cho biết cơ chế này có thể được sử dụng “rất tùy tiện và vì
mục đích chính trị”.
Không quá ngạc nhiên khi
hai nước này phản đối — chính phủ dân túy của cả hai quốc gia đều bị Ủy ban
Châu Âu phản đối vì làm xói mòn độc lập tư pháp. Nếu họ không xuống nước, EU sẽ
phải dùng đến thỏa thuận ngân sách khẩn cấp cho năm 2021 (ngân sách dài hạn vẫn
có thể được cứu vớt tại hội nghị thượng đỉnh EU cuối tuần này). Điều này sẽ
ngăn việc cấp tiền cho các dự án mới. Nó cũng sẽ gây tổn hại cho Ba Lan và
Hungary, hai nước hưởng lợi lớn từ ngân sách EU. Ông Morawiecki và Viktor
Orban, thủ tướng Hungary, phải lựa chọn giữa chính trị dân túy và lợi ích kinh
tế.
Đàm phán EU-Anh lại bế tắc
Các cuộc đàm phán thỏa
thuận thương mại giữa Anh và EU không bao giờ là dễ dàng. Tuy nhiên, khi chỉ
còn chưa đầy bốn tuần nữa là đến thời hạn kết thúc giai đoạn chuyển tiếp bế tắc
vào cuối tháng 12, hai bên vẫn không ai chịu ai. Thủ tướng Anh Boris Johnson
cáo buộc EU, dưới áp lực của Pháp, đã đưa ra những yêu cầu mới không thể chấp
nhận được về nghề cá và các quy tắc cạnh tranh.
EU phản bác rằng ông
Johnson vẫn muốn những lợi ích hoàn toàn của việc tiếp cận thị trường chung
trong khi chẳng đóng góp gì. Như để tạo thêm căng thẳng, trong tuần này chính
phủ của ông Johnson có kế hoạch áp đặt các thay đổi đơn phương đối với các điều
khoản Bắc Ireland trong hiệp ước rút khỏi EU họ ký đầu năm nay. EU nói hành động
bất hợp pháp như vậy sẽ xé bỏ bất kỳ thỏa thuận thương mại nào. Chỉ còn vài
ngày nữa để hai bên đạt thỏa thuận trước thềm hội nghị thượng đỉnh EU vào cuối
tuần này. Hoặc sẽ là một Brexit không thỏa thuận thương mại.
Ghana tổ chức bầu cử
Người dân Ghana hôm nay
đi bầu tổng thống và quốc hội. Tổng thống Nana Akufo-Addo lần thứ ba đối mặt cựu
tổng thống John Mahama. Ông Mahama thắng vào năm 2012 và ông Akufo-Addo vào năm
2016. Nhiều nhà phân tích kỳ vọng ông Akufo-Addo sẽ thắng cử nhiệm kỳ hai, mặc
dù đảng trung hữu của ông có thể mất đa số trong quốc hội. Ông tuyên bố có năng
lực hơn về điều hành nền kinh tế và chỉ ra rằng ông đã thực hiện được những lời
hứa, chẳng hạn như giáo dục miễn phí cho học sinh lớn tuổi.
Đối thủ của ông cáo buộc
ông không giải quyết được tham nhũng, đặc biệt là sau khi Martin Amidu, công tố
viên độc lập đặc biệt về tham nhũng, đã từ chức vào tháng trước vì can thiệp
chính trị. Bất kể ai thắng, rắc rối tài khóa vẫn không mất đi. Nước này nợ rất
nhiều từ trước covid-19. IMF dự báo thâm hụt ngân sách Ghana trong năm nay là
16,4% GDP, mức cao nhất ở châu Phi hạ Sahara. Song không ai dám hứa cắt giảm
chi tiêu trong chiến dịch tranh cử.
Trường học ở New York mở lại một
phần
Một số trường công lập của
Thành phố New York mở cửa lại từ hôm nay. Sau khi số ca nhiễm covid-19 tăng vào
tháng trước, thị trưởng Bill de Blasio đã đóng cửa các lớp học. Các bậc cha mẹ
rất bất bình khi nhà hàng và phòng tập thể dục vẫn mở cửa trong khi hệ thống
trường học công lập lớn nhất nước Mỹ, vốn có ít ca nhiễm, lại đóng cửa. Tuần
trước, ông de Blasio đổi ý.
Giờ đây, 190.000 học sinh
mầm non, tiểu học và các học sinh có nhu cầu đặc biệt sẽ quay lại học năm ngày
một tuần. Học sinh phải chấp nhận xét nghiệm covid-19 hàng tuần ngẫu nhiên. Học
sinh trung học cơ sở và trung học phổ thông tiếp tục học trực tuyến, cũng như
các học sinh đã chọn đóng học phí học từ xa. Các trường học có thể tự đóng cửa
nếu tỷ lệ lây nhiễm tăng đột biến ở các khu vực lân cận. Điều đó có vẻ khả thi
— tỷ lệ lây nhiễm của thành phố hiện đạt mức 5% và tiếp tục tăng. Cổng trường
có thể sớm đóng lại.
No comments:
Post a Comment