THẾ GIỚI HÔM NAY : 02/12/2020 (The Economist)

 

Thế giới hôm nay: 02/12/2020

The Economist

Đỗ Đặng Nhật Huy biên dịch

02/12/2020

http://nghiencuuquocte.org/2020/12/02/the-gioi-hom-nay-02-12-2020/

 

Một nhóm các nhà lập pháp từ cả hai đảng của Mỹ đã công bố dự luật cứu trợ covid-19 trị giá 908 tỷ đô la cung cấp hỗ trợ khẩn cấp cho người thất nghiệp, doanh nghiệp nhỏ và các hãng hàng không cho đến tháng 3. Dự luật này được giới thiệu sau nhiều tháng bế tắc ở Quốc hội. Trợ cấp thất nghiệp bổ sung cho những người mất việc vì đại dịch đã hết hạn hồi mùa hè. Để trở thành luật, dự luật phải được cả chính quyền Trump, Tổng thống đắc cử Joe Biden và các lãnh đạo Hạ, Thượng viện thông qua. Số ca nhiễm coronavirus đang gia tăng ở Mỹ, với các bệnh viện ở một số khu vực gần như hoạt động hết công suất.

 

Cơ quan vũ trụ Brazil cho biết hơn 11.000 km vuông của rừng nhiệt đới Amazon đã bị phá từ tháng 7 năm 2018 đến tháng 8 năm 2019 – mức phá rừng cao nhất kể từ 2008. Jair Bolsonaro, vị tổng thống chối bỏ biến đổi khí hậu của Brazil, cho rằng việc phá rừng cho nông dân và thợ mỏ ở Amazon là cần thiết cho sự phát triển kinh tế của đất nước. Ông cũng đã làm suy yếu các cơ quan bảo vệ rừng.

 

Arcadia, một công ty bán lẻ của Anh, đã tuyên bố vỡ nợ vì đại dịch covid-19. Công ty sở hữu một số thương hiệu nổi tiếng, bao gồm Topshop và Topman. Tổng cộng tập đoàn có 444 cửa hàng tại Anh với khoảng 13.000 nhân viên. Riêng Debenhams, một chuỗi cửa hàng bách hóa lâu đời, đã tuyên bố sẽ đóng cửa do không tìm được người giải cứu mình. Khoảng 12.000 nhân viên có thể mất việc làm

 

Chương trình Phát triển Liên Hợp Quốc (UNDP) đối mặt với các cáo buộc tham nhũng liên quan đến Quỹ Môi trường Toàn cầu (GEF), một tổ chức trị giá hàng tỷ đô la chuyên giải quyết các vấn đề môi trường. GEF đã tài trợ 7 tỷ đô la cho các dự án UNDP. Theo Financial Times, một cuộc kiểm toán nội bộ của danh mục đầu tư này đã phát hiện ra dấu hiệu của “các hoạt động gian lận”. UNDP cho biết họ “coi tất cả các trường hợp quản lý tài chính yếu kém và các vi phạm khác là rất nghiêm trọng”.

 

Nga đã triển khai tên lửa S-300V4 tiên tiến mới trên các đảo tranh chấp ở tây Thái Bình Dương. Cả Nhật Bản và Nga đều tuyên bố chủ quyền đối với các vùng lãnh thổ. Hệ thống phòng không di động này có chức năng chống lại các cuộc tấn công đạn đạo và không kích. Tranh chấp bắt nguồn từ Thế chiến II khi Nga chiếm các đảo sau khi Nhật Bản đầu hàng. Động thái này có thể khiến Nhật Bản tức giận.

 

Quốc hội Iran thông qua kế hoạch tăng mức độ làm giàu uranium, gần hơn đến mức có thể sản xuất vũ khí hạt nhân. Động thái này — được coi là phản ứng trước vụ ám sát Mohsen Fakhrizadeh, nhà khoa học hạt nhân hàng đầu của Iran, vào tuần trước — trái ngược hoàn toàn với hiệp định hạt nhân mà Iran đã ký  năm 2015. Song chính phủ Iran, bộ ngoại giao và tổ chức năng lượng nguyên tử đã ngay lập tức bác bỏ quyết định của quốc hội.

 

Quốc hội Hàn Quốc đã thông qua một dự luật cho phép bảy thành viên của BTS, nhóm nhạc K-pop thành công nhất thế giới, được hoãn nghĩa vụ quân sự bắt buộc. Những người trong ngành giải trí được bộ trưởng văn hóa giới thiệu có thể hoãn nghĩa vụ cho đến 30 tuổi, so với 28 tuổi áp dụng cho công dân bình thường. Sửa đổi được thông qua ba ngày trước sinh nhật lần thứ 28 của thành viên lớn tuổi nhất trong nhóm.

 

 

TIÊU ĐIỂM

 

Các nhà hoạt động dân chủ Hồng Kông bị kết án

Các nhà hoạt động ủng hộ dân chủ Hồng Kông dự kiến sẽ bị kết án hôm nay vì tham gia các cuộc biểu tình ở lãnh thổ này hồi năm 2019. Joshua Wong, gương mặt đại diện của phong trào dân chủ Hồng Kông, có thể phải ngồi tù tới 3 năm vì tội tổ chức và kích động tụ tập trái phép vào năm ngoái. Anh đã bị biệt giam trong tuần qua, sau khi nhận tất cả tội danh. Hai cộng sự lâu năm của anh, Agnes Chow và Ivan Lam, cũng có khả năng bị kết án.

 

Sau khi các cuộc biểu tình lớn chống chính phủ nổ ra vào năm ngoái, Đảng Cộng sản Trung Quốc đã thẳng tay đàn áp, thông qua luật an ninh quốc gia hà khắc cho Hồng Kông vào tháng 6, theo đó cho phép dẫn độ người đến Trung Quốc đại lục để hầu tòa. Hiện tại, Wong và các cộng sự đang bị kết án theo luật địa phương. Nhưng một số người ủng hộ họ lo ngại việc họ bị chuyển vào đại lục chỉ là vấn đề thời gian, nơi họ có thể phải đối mặt với bản án khắc nghiệt hơn.

 

WTO đàm phán bảo tồn đàn cá toàn cầu

Các nhà đàm phán tại WTO ở Geneva trong tuần này sẽ hoàn tất nỗ lực kéo dài hai thập niên nhằm đạt đồng thuận về việc hạn chế các khoản trợ cấp của chính phủ nhằm khuyến khích đánh bắt cá không bền vững. Nếu họ thành công, đây sẽ là niềm hy vọng tốt nhất để bảo tồn đàn cá và môi trường biển. Hiện tại, khoảng 22 tỷ đô la trợ cấp mỗi năm, chủ yếu là nhiên liệu, được ước tính chảy vào mảng đánh cá gây hại cho kho đàn cá toàn cầu.

 

Phần lớn số tiền đó đi vào đánh bắt bất hợp pháp, không báo cáo và không được kiểm soát, chiếm tới 20-50% sản lượng đánh bắt toàn cầu. Các đại biểu đang đàm phán một văn bản và thời hạn (đã được hoãn trước đây) là cuối năm để đáp ứng một trong các Mục tiêu Phát triển Bền vững của Liên Hợp Quốc. Nhưng vẫn còn đó các khác biệt lớn về quan điểm, chẳng hạn như miễn trừ dành cho các nước nghèo hơn trên thế giới, trong khi trước đây các nước đã từng lỡ thời hạn kí. Lo ngại là các cuộc đàm phán sẽ kéo dài, hoặc tạo ra một thỏa thuận đầy kẽ hở.

 

Đội ngũ kinh tế dày dặn kinh nghiệm của Joe Biden

Nỗ lực vực dậy nền kinh tế Mỹ của Tổng thống đắc cử Joe Biden bắt đầu vào thứ Ba khi ông giới thiệu loạt quan chức cao cấp trong nhóm kinh tế của ông. Janet Yellen – chủ tịch Hội đồng Cố vấn Kinh tế (CEA) của Bill Clinton và Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang từ năm 2014 đến năm 2018 – được đề cử lãnh đạo Bộ Tài chính, người phụ nữ đầu tiên ở vị trí này. Phong thái vững vàng và kinh nghiệm dày dặn của bà sẽ giúp ích cho nỗ lực vực dậy nền kinh tế bằng cách mở rộng các gói kích thích.

 

Cecilia Rouse, một chuyên gia về kinh tế giáo dục, sẽ lãnh đạo CEA , cơ quan cũng bao gồm Jared Bernstein và Heather Boushey, những người mà kinh nghiệm trước đây của họ cho thấy chính quyền Biden nhấn mạnh đóng góp của một tầng lớp lao động bình dân mạnh và phúc lợi gia đình hào phóng cho tăng trưởng kinh tế. Brian Deese, được bổ nhiệm lãnh đạo Hội đồng Kinh tế Quốc gia, từng có kinh nghiệm về các vấn đề khí hậu trên cương vị cố vấn của Barack Obama. Những lựa chọn của ông Biden cho thấy mong muốn ưu tiên phúc lợi cho người lao động và biến đổi khí hậu trong nhiệm kỳ đầu của ông, nhưng nền kinh tế suy thoái mạnh vì covid vẫn là một trở ngại ban đầu đáng gờm.

 

Các nhà lập pháp Anh phản đối kế hoạch phong  tỏa theo khu vực

Phong tỏa toàn quốc của Anh kết thúc hôm nay. Hình thức phong tỏa kéo dài cả tháng không được Đảng Bảo thủ ủng hộ, nhưng mô hình hạn chế theo khu vực mới được đề xuất cũng chẳng khá hơn. Hơn 50 nghị sĩ Bảo thủ đã bỏ phiếu chống lại các biện pháp này vào tối thứ Ba trong một cuộc nổi loạn nội bộ lớn nhất kể từ khi Boris Johnson đắc cử tháng 12 năm ngoái. Theo hệ thống hạn chế tiếp xúc ba lớp, các quán rượu được mở ở một số khu vực nếu họ phục vụ các bữa ăn “đáng kể”, trong khi số khác sẽ phải đóng cửa trong kỳ nghỉ Giáng sinh vốn là mùa kinh doanh cao điểm.

 

Một số sân vận động thể thao cũng có thể mở cửa. Các “phiến quân” Bảo thủ cho rằng chính phủ không công bố bằng chứng về tính hiệu quả của các biện pháp. Một số người nói khu vực bầu cử của họ đã bị xếp vào bậc cao hơn một cách không cần thiết. Ông Johnson xoa dịu các nhà lập pháp vào hôm thứ Ba rằng ông hiểu nỗi bất bình của họ, nhưng kêu gọi họ kiên nhẫn cho đến khi có vắc-xin, nếu không sẽ phải đối mặt với một làn sóng virus mới trong dịp Năm Mới. “Tất cả những gì chúng ta cần làm bây giờ… là giữ vững tinh thần cho đến khi các vắc-xin này thực sự nằm trong tay, và thực sự được tiêm vào cánh tay chúng ta,” ông nói.