THẾ GIỚI HÔM NAY : 13/04/2021 (The Economist)

 

Thế giới hôm nay: 13/04/2021

The Economist

Đỗ Đặng Nhật Huy biên dịch

13/04/2021

http://nghiencuuquocte.org/2021/04/13/the-gioi-hom-nay-13-04-2021/

 

Ngoại trưởng Iran đổ lỗi cho Israel về vụ mất điện tại khu hạt nhân Natanz và thề trả thù. Nhiều phương tiện truyền thông ở Israel cho rằng thủ phạm là một cuộc tấn công mạng tiến hành bởi Israel. New York Times dẫn lời các quan chức tình báo Mỹ cho biết đã xảy ra nổ. Sự cố mất điện hôm Chủ nhật diễn ra chỉ một ngày sau khi các máy ly tâm mới vừa được khởi động.

 

Ngân hàng trung ương Trung Quốc chỉ đạo Ant Group tái cấu trúc, áp đặt nhiều quy định và yêu cầu về vốn khắt khe hơn, đồng thời buộc tập đoàn này tách ứng dụng thanh toán khỏi các dịch vụ khác của mình. Gã khổng lồ fintech do Jack Ma sáng lập đã từng kỳ vọng vào vụ IPO kỷ lục 37 tỷ USD hồi tháng 11 năm ngoái. Chỉ vài ngày trước, các cơ quan quản lý chống độc quyền của Trung Quốc ra án phạt kỷ lục 18 tỷ nhân dân tệ (2,8 tỷ USD) đối với Alibaba, cũng do ông Ma thành lập.

 

Microsoft đồng ý mua Nuance Communications với giá 19,7 tỷ USD. Gã khổng lồ phần mềm hy vọng việc mua lại công ty nhận dạng giọng nói này sẽ giúp mở rộng phạm vi dịch vụ của họ, đặc biệt là cho các khách hàng doanh nghiệp. Đây là thương vụ mới nhất trong một loạt các vụ mua lại lớn, bao gồm vụ mua Semantic Machines, một công ty khởi nghiệp với các sản phẩm trí tuệ nhân tạo phân tích các cuộc hội thoại, hứa hẹn bổ sung chuyên môn cho Microsoft.

 

Thủ tướng Anh Boris Johnson đã yêu cầu tiến hành một cuộc điều tra độc lập về các nỗ lực vận động hành lang của Greensill Capital, bao gồm cả David Cameron. Cựu thủ tướng đang trở thành tâm điểm sau khi xuất hiện các tin nhắn văn bản do ông gửi riêng cho các bộ trưởng chính phủ, thay mặt cho Greensill, một công ty tài chính vừa mới phá sản gần đây. Hôm Chủ nhật, ông Cameron, người phủ nhận vi phạm quy tắc vận động hành lang, đã thừa nhận liên lạc với các bộ trưởng nên thông qua các kênh “chính thức”.

 

Thâm hụt ngân sách của Mỹ trong sáu tháng đầu năm đạt mức kỷ lục 1,7 nghìn tỷ đô la, theo một báo cáo do Bộ Tài chính công bố hôm thứ Hai. Con số này tăng hơn gấp đôi so với mức thâm hụt 744 tỷ USD của cùng kỳ năm ngoái. Nhưng cũng không có gì quá bất ngờ. Chỉ trong tháng 3 chính phủ liên bang đã chi 339 tỷ đô la cho vòng chi phiếu kích thích thứ ba.

 

Veolia và Suez, hai công ty quản lý nước và chất thải của Pháp, cho biết họ đã đạt được thỏa thuận sáp nhập sau nhiều tháng đàm phán căng thẳng. Veolia đồng ý mua Suez, một đối thủ lâu đời, với giá gần 13 tỷ euro (15 tỷ USD), trong nỗ lực cạnh tranh với tham vọng toàn cầu của các công ty Trung Quốc. Giá cổ phiếu của cả hai công ty đều tăng sau thông báo.

 

Cảnh sát đã dùng hơi cay để giải tán các cuộc biểu tình nổ ra sau khi cảnh sát bắn chết một người đàn ông da đen ở Trung tâm Brooklyn, một thành phố ở Minnesota. Lệnh giới nghiêm cũng được áp dụng. Cảnh sát trưởng thành phố cho biết nữ cảnh sát dường như đã vô ý bóp cò vì nghĩ đang cầm súng điện. Lực lượng Vệ binh Quốc gia, vốn đã được triển khai tới Minneapolis gần đó cho vụ xét xử Derek Chauvin – một cảnh sát khác cũng bị buộc tội giết một người da đen, đã được điều đến trung tâm Brooklyn để phòng leo thang.

 

 

TIÊU ĐIỂM

 

Số ca nhiễm covid-19 tăng đột biến trở lại ở Thái Lan

Hôm nay đường phố Thái Lan đáng lẽ phải ngập trong những màn té nước để đánh dấu năm mới Songkran. Thay vào đó, số ca nhiễm covid-19 tăng đột biến đã khiến chính phủ phải hủy lễ hội năm thứ hai liên tiếp. Khoảng 40 trong số 77 tỉnh của Thái Lan đã áp dụng các biện pháp kiểm dịch và hạn chế đi lại. Nhưng trong bối cảnh nền kinh tế suy yếu, chính phủ khó có thể áp dụng các biện pháp khắc nghiệt hơn.

 

Cho đến gần đây Thái Lan vẫn làm rất tốt trong cuộc chiến với virus. Tính từ đầu đại dịch, cả nước chỉ ghi nhận 33.000 ca nhiễm và 97 ca tử vong. Họ thậm chí còn có kế hoạch đón khách du lịch trở lại từ cuối năm nay. Song mọi sự thay đổi khi biến thể Anh lây lan chóng mặt, trong khi chỉ mới có 0,3% người Thái được tiêm chủng. Liệu hoàng gia có thể xoay chuyển tình hình? Nhà vua chính là chủ sở hữu của hãng dược có độc quyền sản xuất vắc-xin AstraZeneca ở nước này. Nhưng phải đến tháng 6 mới có những lọ thuốc đầu tiên.

 

Israel gia tăng căng thẳng với Iran

Đầu tiên là một vụ nổ bí ẩn. Sau đó là sự cố mất điện. Giờ đây, cơ sở hạt nhân Natanz có thể sẽ phải ngừng hoạt động trong nhiều tháng tới. Lẽ dĩ nhiên ai cũng nghĩ các sự kiện hôm Chủ nhật nghe như một tiểu thuyết gián điệp. Chúng có thể chính là một phần trong chiến dịch của Israel nhắm vào chương trình hạt nhân Iran. Trước đó chưa đầy một tuần, Israel đã tấn công một tàu do thám của Iran ở Biển Đỏ. Những cuộc tấn công như vậy không mới, nhưng tần suất ngày càng nhiều của chúng và việc các nguồn tin cấp cao của Israel sẵn sàng mớm tin ẩn danh cho các phương tiện truyền thông cho thấy Binyamin Netanyahu đang lo lắng.

 

Thủ tướng Israel không khỏi bất an trước những nỗ lực khôi phục thỏa thuận hạt nhân Iran của Tổng thống Joe Biden, cũng như trước áp lực ngày càng tăng ở quê nhà. Phiên tòa xét xử tội hối lộ và gian lận của ông vẫn đang tiếp tục; và sau kết quả bầu cử đáng thất vọng ba tuần trước, cho đến nay ông vẫn không thể tập hợp được một liên minh cầm quyền. Có lẽ ông hy vọng căng thẳng gia tăng với Iran sẽ thuyết phục được các đồng minh chính trị ngoan cố tham gia vào chính phủ mới của ông.

 

Hôm nay công bố CPI tháng 3 của Mỹ

Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 3 của Mỹ được công bố hôm nay có thể sẽ đánh dấu khởi đầu một đợt tăng lạm phát tạm thời. Các nhà kinh tế dự đoán lạm phát hàng năm sẽ tăng từ 1,7% lên 2,5%, vì giá cả đã bị giảm trong năm ngoái bởi đại dịch. Cục Dự trữ Liên bang thì dự đoán dựa trên một công cụ họ thường dùng, khác với CPI, rằng lạm phát cao hơn sẽ tồn tại trong một vài tháng, sau đó giảm dần.

 

Dù thế nào, các nhà hoạch định chính sách tiền tệ luôn muốn lạm phát vượt mục tiêu 2% của họ. Đây là một phần trong vùng “mục tiêu lạm phát trung bình” mới của họ, theo đó kêu gọi Fed bù đắp cho lạm phát thấp trong quá khứ. Nhưng không rõ họ muốn đi xa tới đâu. Lạm phát giảm vì đại dịch chủ yếu là trong mùa xuân năm 2020, trong khi chính sách này chỉ mới được thiết lập từ mùa thu. Khi lạm phát tiến gần đến mức phải thắt chặt chính sách tiền tệ, Fed sẽ phải nói rõ cụ thể hơn về mục tiêu của họ.

 

Cuộc đua vào ghế thủ tướng Đức nóng lên

Cuộc đua kế nhiệm Angela Merkel làm thủ tướng Đức đã bất ngờ nóng lên. Liên minh Dân chủ Cơ Đốc giáo trung hữu CDU của bà Merkel và đảng chị em của họ ở Bavaria, Liên minh Xã hội Cơ Đốc giáo CSU, phải cùng chọn ra một ứng viên để dẫn dắt họ vào cuộc tổng tuyển cử tháng 9 này. Hai nhà lãnh đạo đảng đều có tham vọng, và đều đã giành được sự ủng hộ của các ủy ban điều hành của đảng mình.

 

Armin Laschet, chủ tịch CDU, là ứng viên dẫn trước vì là nhà lãnh đạo của đảng lớn hơn. Nhưng Markus Söder, đối tác CSU của ông, lại là một người giao tiếp tốt hơn và vượt xa đối thủ trong các cuộc thăm dò toàn quốc. Mặc dù hứa chỉ tranh cử nếu CDU yêu cầu, ông Söder đã từ chối thoái lui, mà thay vào đó còn thúc giục thảo luận giữa các bên. CDU/CSU gần đây thể hiện kém trong các cuộc thăm dò dư luận khi Đức phải vật lộn với làn sóng covid-19 thứ ba. Đây không phải thời điểm tốt cho một cuộc tranh cãi nội bộ.

 

Xuất hiện một loại thuốc giúp đẩy nhanh hồi phục sau covid-19

Một thử nghiệm lâm sàng ở Anh cho thấy budesonide, một loại steroid được dùng rộng rãi cho bệnh hen suyễn, có thể tăng tốc độ hồi phục hậu covid-19 và làm giảm tỷ lệ nhập viện. Thử nghiệm được tiến hành trên 1.800 người từ 65 tuổi và những người từ 50 tuổi có các bệnh nền đang được điều trị tại nhà. 751 người được kê đơn một ống hít budesonide có kích thước bằng lòng bàn tay. Nghiên cứu cho thấy 32% những người trong nhóm dùng budesonide hồi phục trong vòng 14 ngày, so với 22% của nhóm còn lại.

Tính trung bình, thuốc làm giảm thời gian hồi phục tới ba ngày. Sau 28 ngày, dữ liệu sơ bộ cho thấy 8,5% những người sử dụng budesonide phải nhập viện, so với 10,3% của nhóm còn lại (mặc dù khác biệt là quá nhỏ, và không có ý nghĩa thống kê). Loại thuốc steroid này lại còn rẻ, được bán rộng rãi trên toàn cầu và một ống thuốc chỉ tốn 14 bảng Anh (19 đô la). Những người đang điều trị covid-19 tại nhà có thể dễ thở hơn một chút.