Trong
tuyên bố lịch sử, TT Biden nói vụ tàn sát người Armenia năm 1915 là diệt chủng
VOA
Tiếng Việt
25/04/2021
Tổng thống Mỹ Joe Biden ngày thứ Bảy nói rằng cuộc thảm sát người Armenia năm
1915 tại Đế chế Ottoman cấu thành tội ác diệt chủng, một tuyên bố lịch sử khiến
Thổ Nhĩ Kỳ phẫn nộ và làm căng thẳng thêm quan hệ giữa hai nước đồng minh NATO.
https://gdb.voanews.com/426BDAAD-BCA6-4DD6-942F-7F993175AEDE_cx0_cy2_cw0_w650_r1_s.jpg
Những thành viên
trong cộng đồng kiều dân Armenia ở Mỹ tụ tập tưởng niệm cuộc diệt chủng năm
1915, tại Đài tưởng niệm Tử sĩ Armenia ở Montebello, California, Mỹ, ngày 24
tháng 4, 2021.
Tuyên bố phần lớn mang tính biểu tượng này, vượt
ra khỏi những câu chữ vốn được Nhà Trắng suy tính cẩn trọng từ hàng chục năm
qua, được kiều dân Armenia ở Mỹ hoan nghênh, nhưng được đưa ra vào lúc Ankara
và Washington đang đối mặt với những bất đồng chính sách sâu sắc về một loạt vấn
đề.
Chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ và hầu hết phe đối lập
cho thấy sự thống nhất hiếm hoi khi đồng lòng bác bỏ tuyên bố của ông Biden.
Ngoại trưởng Mevlut Cavusoglu nói Thổ Nhĩ Kỳ “hoàn toàn bác bỏ” quyết định của
Mỹ mà theo ông “hoàn toàn dựa trên chủ trương dân túy,” trong khi phe đối lập đả
kích đây là một “sai lầm lớn.”
Thông điệp của ông Biden được người dân ở
Armenia và người Armenia khắp thế giới đón nhận bằng “sự nhiệt tình to lớn,” Thủ
tướng Armenia Nikol Pashinyan viết trong một bức thư gửi tổng thống Mỹ.
Trong tuyên bố của mình, ông Biden nói người
dân Mỹ tôn vinh “tất cả những người Armenia thiệt
mạng trong cuộc diệt chủng bắt đầu cách đây 106 năm ngày hôm nay.”
“Suốt nhiều thập niên qua, người nhập
cư Armenia đã làm phong phú thêm cho nước Mỹ bằng vô số hình thức, nhưng họ
chưa bao giờ quên đi lịch sử bi thảm này,” ông Biden nói. “Chúng
tôi tôn vinh câu chuyện của họ. Chúng tôi nhìn thấy nỗi đau đó. Chúng tôi khẳng
định lịch sử. Chúng tôi làm điều này không phải để quy lỗi mà để bảo đảm rằng
chuyện đã xảy ra sẽ không bao giờ tái diễn.”
Trong những phát biểu tìm cách xoa dịu tác động
từ tuyên bố, một quan chức chính quyền cao cấp nói với các phóng viên rằng
Washington tiếp tục coi Thổ Nhĩ Kỳ là đồng minh NATO hệ trọng và đang khuyến
khích Armenia và Thổ Nhĩ Kỳ theo đuổi hòa giải.
Từ nhiều thập niên qua, các dự luật công nhận
cuộc diệt chủng người Armenia đã bị đình trệ trong Quốc hội Mỹ và hầu hết các tổng
thống Mỹ đã tránh gọi như vậy, do bị cản trở bởi những lo ngại về quan hệ với
Thổ Nhĩ Kỳ và nỗ lực vận động hành lang ráo riết của Ankara, theo Reuters.
Ronald Reagan, cựu tổng thống Mỹ từ California, nơi cộng đồng người Armenia tập
trung đông đảo ở Mỹ, là tổng thống Mỹ duy nhất công khai gọi các vụ giết người
là diệt chủng.
Thổ Nhĩ Kỳ chấp nhận rằng nhiều người Armenia
sống trong Đế chế Ottoman đã bị sát hại trong các cuộc đụng độ với lực lượng
Ottoman trong Thế chiến thứ Nhất, nhưng tranh cãi về số người chết và phủ nhận
các vụ giết người được dàn dựng một cách có hệ thống và cấu thành diệt chủng.
Một
năm trước, khi vẫn còn là ứng cử viên tổng thống, ông Biden đã tưởng niệm 1,5
triệu nam, nữ và trẻ em người Armenia thiệt mạng trong những năm cuối cùng của
Đế chế Ottoman và nói rằng ông sẽ ủng hộ những nỗ lực công nhận những vụ giết
người đó là diệt chủng.
Quan hệ giữa Ankara và Washington đã trở nên
căng thẳng vì nhiều vấn đề từ việc Thổ Nhĩ Kỳ mua hệ thống phòng không S-400 của
Nga - vốn là mục tiêu của các chế tài của Mỹ - đến những khác biệt về chính
sách ở Syria, nhân quyền và một vụ kiện nhắm vào ngân hàng Halkbank phần lớn do
nhà nước sở hữu của Thổ Nhĩ Kỳ.
Tuyên bố của ông Biden theo sau một nghị quyết
không ràng buộc được Thượng viện Mỹ nhất trí thông qua vào năm 2019 công nhận
các vụ giết người là diệt chủng.
================================================
.
.
Biden gọi việc giết hàng loạt người Armenia là 'tội ác diệt chủng’
Cali
Today
April 24, 2021
WASHINGTON – Tổng thống Joe Biden
hôm thứ Bảy đã công nhận việc sát hại hơn một triệu người Armenia bởi Đế chế Ottoman hơn
một thế kỷ trước là một “tội ác diệt chủng”, một hành động có thể làm phức tạp
thêm mối quan hệ vốn đã căng thẳng giữa Mỹ và Thổ Nhĩ Kỳ.
Những người tiền nhiệm của
Biden đã thừa nhận việc giết hại hàng loạt người Armenia nhưng đã ngừng sử
dụng thuật ngữ “diệt chủng” do bị Thổ Nhĩ Kỳ phản đối. Một nhóm lưỡng đảng
gồm các thành viên của Quốc hội đã thúc giục Biden hành động trước Ngày tưởng
niệm nạn nhân diệt chủng Armenia, diễn ra vào thứ Bảy.
Ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ cảnh báo chính quyền
Biden rằng việc cộng nhận này sẽ gây tổn hại đến quan hệ với Mỹ và vấp phải phản
ứng mạnh mẽ. Thổ Nhĩ Kỳ là một đối tác chiến lược quan trọng của Mỹ, nhưng
Biden đã chỉ trích nhà lãnh đạo Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan trong chiến dịch
tranh cử.
Biden đã nói chuyện với Erdogan lần đầu tiên
trên cương vị tổng thống vào thứ Sáu. Trong cuộc gọi, ông ấy đã chuyển tải
“sự quan tâm của mình đối với mối quan hệ song phương mang tính xây dựng với
các lĩnh vực hợp tác được mở rộng và quản lý hiệu quả các bất đồng”, Tòa Bạch Ốc
cho biết trong một tuyên bố. Tòa Bạch Ốc cho biết các nhà lãnh đạo đã đồng ý gặp
nhau tại hội nghị thượng đỉnh NATO vào tháng 6.
Trong những tháng đầu của
nhiệm kỳ tổng thống, Biden cho biết ông đang cố gắng đi đến ranh giới giữa sự cần
thiết phải có lập trường chống lại các vi phạm nhân quyền trong khi duy trì mối
quan hệ với các đối tác chiến lược của Mỹ.
Việc giết hại hàng trăm nghìn người Armenia bắt
đầu từ năm 1915 khi họ bị trục xuất đến sa mạc Syria. Có những tranh cãi về
số người đã thiệt mạng, nhưng Hiệp hội các học giả diệt chủng quốc tế đưa ra
con số thiệt mạng là “hơn một triệu”.
Các viên chức Thổ Nhĩ Kỳ phủ nhận các vụ giết
người là diệt chủng, nói rằng chúng không đại diện cho một nỗ lực có hệ thống
nhằm xóa sổ người Armenia. Các học giả không đồng ý, và hơn 20 quốc gia đã
chính thức công nhận các vụ giết người là tội diệt chủng.
-------------------------------
.
.
Diệt chủng Armenia – Wikipedia tiếng Việt
No comments:
Post a Comment