Phe
nổi loạn tan rã sau 48 giờ
26/04/2021
https://www.voatiengviet.com/a/soccer-bong-da-phe-noi-loan-tan-ra-super-league/5866326.html
Một cuộc nổi loạn gây chấn động dư luận Âu
châu và nhiều thành phố trên thế giới nhưng dân coi đài, đọc báo ở Mỹ chẳng ai
chú ý tới, mặc dầu bản tin đầu tiên là do báo The New York Times tiết lộ. Bởi vì đây là chuyện
túc cầu, đá banh, bên Anh gọi là football, ở Mỹ gọi là soccer và rất ít khán giả.
Tối Chủ Nhật vừa qua mười lăm đội bóng, trong
đó có những đội mạnh nhất, rút ra khỏi Liên đoàn Vô Địch, Champions League,
thành lập một tổ chức mới mang tên Liên đoàn Siêu Việt, Super League, sẽ có 20
đội banh tham gia. Trong số 12 thành viên sáng lập có những đội nổi tiếng nhất,
Arsenal, Chelsea, Liverpool, Manchester City, Manchester United và Tottenham ở
Anh quốc; Barcelona, Atlético Madrid và Real Madrid ở Tây Ban Nha; AC Milan,
Inter Milan và Juventus ở Italy, nước Ý. Công ty tài chánh Mỹ JPMorgan Chase sẽ
cung cấp vốn khởi đầu, khoảng $4 tỷ mỹ kim.
Tại sao cuộc nổi loạn này bùng lên? Chẳng qua
cũng chỉ vì tiền. Các liên đoàn bóng đá ở Âu châu, trong đó Champions League đứng
hàng cao nhất, bao gồm các đội banh mạnh yếu khác nhau. Bên trong mỗi liên
đoàn, tiền thâu được sẽ được chia cho tất cả các đội.
Các đội banh mạnh nhất thấy như thế là bất
công. Khán giả mua vé đi coi đá banh, các nhà bảo trợ trả tiền quảng cáo, là nhờ
các cầu thủ và các đội banh giỏi nhất. Tại sao họ phải “nuôi” các đội banh yếu
mãi như vậy? Ý tưởng ly khai đã nảy ra từ lâu rồi, năm nay mới được thực hiện.
Với liên đoàn mới Super League, số tiền thu được sẽ rất lớn, đem chia ra họ được
hưởng nhiều hơn. Các đội banh này sẽ không còn lệ thuộc các tổ chức đá bóng quốc
gia. Những đội banh muốn được nhận vào Champions League phải qua cửa ải tranh
tài với các đội khác trong nước mình. Còn với Super League, 15 đội banh sẽ giữ
được chỗ vĩnh viễn, 5 đội được họ thêm vào mỗi năm. Số thu nhập sẽ vừa cao hơn
vừa được bảo đảm, bớt rủi ro. Tương lai có vẻ rực rỡ.
Nhưng tương lai của các đội banh nhỏ thì đáng
lo – hơn 250 đội trong các nước Âu châu. Số tiền thu sẽ tụt xuống nếu không có
các đội mạnh nhất tham dự. Các tổ chức đá bóng quốc gia và cho toàn thể Âu châu
sẽ thiệt hại tài chánh. Các người lãnh đạo FIFA, bóng tròn thế giới, và UEFA,
các hội Âu châu, cố gắng thuyết phục chủ nhân các đội banh nổi loạn hãy bỏ ý định
ly khai, cũng vô hiệu.
Nhưng sau 48 tiếng đồng hồ, các tay nổi loạn lần
lượt bỏ cuộc, bắt đầu là các đội banh Anh quốc. Các đội ở Ý bỏ chạy theo. Ngày Thứ Ba, Super League tuyên
bố giải tán.
Tại sao cuộc nổi loạn tan rã nhanh như vậy? Vì
“sức mạnh của nhân dân” (people power)! Trước hết là “giới mộ điệu,” gọi là
“fan,” một chữ người Việt cũng sử dụng trong thể thao, ca nhạc và phim ảnh.
Tin Super League ra đời được công bố 11 giờ
đêm Chủ Nhật, ngày hôm sau có trận đấu lớn. Buổi chiều, mấy trăm khán giả tụ tập
tại cửa vận động trường ở thành phố Leeds, chặn đường chiếc xe buýt chở cầu thủ
đội Liverpool. Họ dương cao các biểu ngữ phản đối. Người biểu tình đổi tên
Super League thành Super Greed, Siêu Tham. Nhiều người mang biểu ngữ mô tả trò
chơi Đá Banh: “Người nghèo sáng tạo ra, người giàu ăn cắp!” (Created by the
poor, stolen by the rich).
Các fan nổi giận được các cầu thủ và những nhà
dìu dắt tiếp tay. Sau trận đấu ở Leeds, những cầu thủ chủ yếu trong đội
Liverpool ký tên chung phản đối. James Milner, cầu thủ thâm niên nhất của
Liverpool nói với nhà báo rằng các đồng đội của anh không ai được hỏi ý kiến.
Gary Neville, từng là thủ quân đội Manchester United, hiện đang đá cho
Liverpool, lên án cả hai đội. Cầu thủ Marcus Rashford, đội Manchester United,
đưa lên Twitter một thông điệp: “Bóng Đá Không Có Fan là Số Không!” (Football
Is Nothing Without Fans).
Chủ nhân các đội banh giữ kín các mưu tính của
họ không cho nhân viên biết. Michael Edwards, một giám đốc của Liverpool, và
Paolo Maldini, của A.C. Milan, nói họ không biết gì về cuộc ly khai này, chỉ có
các ông chủ bàn bạc kín với nhau. Họ còn đang lo sợ cho gia đình họ, có thể mất
an toàn khi giới mộ điệu nổi giận! Huấn luyện viên Pep Guardiola của Manchester
City, phản đối cách tổ chức “khép kín” của tổ chức mới, với 15 đội giữ ghế an
toàn không lo mất, “nếu không bao giờ lo bị loại thì không còn là thể thao nữa!”
Chủ nhân các đội banh ly khai không hề dự đoán những phản ứng mạnh mẽ của công
chúng và các cầu thủ mạnh như thế.
Người làm chủ nhiều cổ phần nhất của Liverpool
là John Henry, một người Mỹ cũng làm chủ đội bóng chày Boston Red Sox. Ngày Thứ
Ba, ông Henry gửi một bức thư cho các fan, giới hâm mộ, các cầu thủ và nhân
viên, “Tôi xin lỗi, tôi là người duy nhất chịu trách nhiệm.”
Khi dư luận chống đối lên mạnh, đến lượt các
nhà chính trị. Thủ tướng Anh Boris Johnson, và Tổng thống Pháp Emmanuel Macron
cũng như các đại biểu quốc hội lên án óc vụ lợi của chủ nhân các đội ly khai.
Hoàng tử William, người đứng hàng thứ hai có thể nối ngôi nữ hoàng Anh cũng
phàn nàn. Cả Đức Giáo Hoàng Francis cũng lên tiếng. Nhưng một mối đe dọa khiến
các đội banh nổi loạn thoái lui là các công ty thương mại, như các nhà làm đồng
hồ danh tiếng nhất ở Thụy Sĩ, tuyên bố sẽ không quảng cáo với liên đoàn bóng đá
mới.
Các khán giả fan của Manchester United đã đổ nỗi
tức giận lên đầu một chủ nhân, cầu ông ta chết sớm, hô khẩu hiệu “Die, Glazers,
die!”Gia đình Glazers, từ Mỹ, cũng làm chủ đội Buccaneers ở Tampa Bay, một vô địch
Super Bowl. Chủ nhân của những đội khác, Roman Abramovich đội Chelsea là một tỷ
phú người Nga lưu vong ở Anh; một ông hoàng xứ Á Rập Abu Dhabi làm chủ đội
Manchester City; Stan Kroenke làm chủ đội Arsenal, một tỷ phú địa ốc người Mỹ
cũng làm chủ hàng chục đội banh khác.
Người đi tiên phong trong việc thành lập Super
League là Florentino Pérez, chủ tịch đội Real Madrid, Tây Ban Nha. Nhưng cách tổ
chức của họ phỏng theo phương pháp đã áp dụng trong các môn thể thao Mỹ. Các
liên đoàn bóng bầu dục, bóng chày hay bóng rổ ở Mỹ là các hiệp hội đóng kín,
chia nhau tiền bán vé cũng như tiền quảng cáo. Theo tạp chí Forbes,
trong số 50 đội banh giàu nhất thế giới có 43 đội ở nước Mỹ. Ngược lại, các
liên đoàn bóng đá Âu châu đều để mở ngỏ, một đội yếu kém sẽ bị đẩy xuống một
liên đoàn thấp, thu được ít tiền hơn. Từ 1992 đến 2014, có 45 đội bóng đá ở Anh
đã phá sản, 40 ở Pháp và 30 ở Đức. Bắt chước lối Mỹ, các đội banh mạnh nhất
trong Super League sẽ thu được nhiều tiền cho các chủ nhân hơn, và ít rủi ro bị
loại hơn.
Khác với các đội thể thao ở Mỹ, có thể đổi chủ
và đổi từ thành phố này qua thành phố khác, các đội bóng đá lớn ở Âu châu đều
có một lịch sử lâu dài hàng thế kỷ, bám rễ vào lịch sử, gắn bó với khán giả địa
phương. Họ chia sẻ một quá khứ, và nguồn thu nhập, với các đội banh nhỏ hơn, vì
vẫn phải gặp gỡ nhau trong các trận tranh tài cấp quốc gia. Ở Âu châu người ta nhìn các đội
banh như những định chế văn hóa chứ không phải chỉ là một xí nghiệp với mục
đích sinh doanh lợi.
Ở nước Đức, phần lớn các đội banh không có ai
là chủ nhân quyết định. Những đội Bayern ở Munich hay Borussia ở Dortmund đều
do khán giả chiếm đa số cổ phần, không ai là chủ nhân chính. Trong cuộc nổi loạn
vừa rồi, những đội nổi tiếng như Paris Saint-Germain của Pháp và Bayern đều từ
chối khi được mời tham gia.
Sự thật là các đội banh lớn lên, mạnh hơn, là
do các khán giả hâm mộ, các fan, bắt đầu từ nơi nó sinh ra và trưởng thành.
Khán giả không phải chỉ là “người tiêu thụ.” Những người dân bình thường đó đầu
tư tiền bạc, thời gian và tình cảm để nuôi dưỡng các đội banh. Đó không phải là
một quan hệ tuần túy thương mại. Không thể coi các đội banh chỉ là những bộ máy
kiếm tiền.
Khi các cầu thủ, các huấn luyện viên, ban quản
đốc đều không được các chủ nhân hỏi ý kiến trước khi ly khai, người ta thấy
ngành đá bóng Âu châu có vẻ bị Mỹ hóa, nhất là có mấy nhà đầu tư Mỹ trong đám nổi
loạn.
Mục tiêu số một của các xí nghiệp Mỹ là “tối
đa hóa giá trị cổ phần,” tức là tài sản của các cổ đông. Nhưng có dấu hiệu cho
thấy các công ty Mỹ cũng đang thay đổi. Bởi vì một xí nghiệp không chỉ được xây
dựng lên bằng tiền vốn của các chủ nhân. Cần được người tiêu thụ tín nhiệm, cần
biết bao nhiêu chuyên gia, nhân viên lớn nhỏ góp sức. Quan trọng nhất, các xí
nghiệp kiếm được lời là nhờ họ sử dụng tất cả những hệ thống giao thông, các bến
cảng, phi trường, kể cả một hệ thống luật pháp bảo vệ quyền tư hữu. Những hạ tầng
cơ sở quốc gia đó được nuôi bằng tiền đóng thuế của tất cả mọi người trong nước.
Một xí nghiệp không tự nó, một mình, tạo ra của cải.
Giới lãnh đạo các công ty ở Mỹ đã công nhận điều
này từ lâu, bây giờ họ không chỉ lo cho tài sản của các cổ đông (shareholders)
mà còn chú ý đến quyền lợi của tất cả “những người can dự” (stakeholders). Những
công ty lớn ở Mỹ đã phản ứng rất nhanh khi người tiêu thụ, hay nhân viên của họ
bày tỏ ý kiến. Họ phải lên tiếng về các vấn đề không liên quan đến nghề nghiệp
của họ, như vụ các người gốc Á châu bị đánh, khi súng bắn chết nhiều người quá,
hay khi cảnh sát dùng vũ lực bất cẩn. Hàng trăm công ty lớn như Coca Cola,
Delta có lợi gì khi phản đối các đạo luật có thể hạn chế quyền bỏ phiếu của một
số người dân ở Georgia? Họ đã nghe dư luận của các khách hàng uống nước ngọt và
đi máy bay. Họ chỉ nghe các nhân viên của họ nói gì. Họ biết rằng không thể chỉ
hoạt động như những bộ máy kiếm tiền; vì làm như vậy thì chính các cổ đông, các
chủ nhân của xí nghiệp, sẽ bị thiệt hại khi công ty bị tẩy chay. Họ hành động
không khác gì chủ nhân của các đội banh Manchester United, Manchester City,
Liverpool, Chelsea, vân vân, khi biết phản ứng của các fan và các cầu thủ.
No comments:
Post a Comment