The
Economist
Đỗ Đặng Nhật Huy
biên dịch
30/04/2021
http://nghiencuuquocte.org/2021/04/30/the-gioi-hom-nay-30-04-2021/
Kinh tế Mỹ tăng mạnh trong ba tháng đầu
năm 2021, nhờ kích thích tài khóa khổng lồ và nới lỏng hạn chế covid-19 giúp
thúc đẩy tiêu dùng. GDP quý đầu tăng 6,4% nếu tính theo năm. Đơn xin trợ cấp thất
nghiệp mới cũng giảm xuống còn 553.000 vào tuần trước, mức thấp nhất kể từ đầu đại
dịch.
Các cuộc đàm phán của Liên Hợp Quốc về Síp
không đạt được tiến bộ nào. Tổng thư ký António Guterres đã mời các nhà lãnh đạo
các chính phủ thân Hy Lạp và thân Thổ Nhĩ Kỳ ở Síp đến Geneva để thảo luận về
việc khởi động lại tiến trình hòa bình chính thức. Hiện chính phủ Síp thân Hy Lạp
được quốc tế công nhận, nhưng 1/3 phía bắc của hòn đảo vẫn thuộc quyền kiểm
soát của Cộng hòa Bắc Síp tự xưng thân Thổ Nhĩ Kỳ.
Apple và Facebook đồng
loạt công bố lợi nhuận cao ngất ngưởng. Người tiêu dùng thèm muốn iPhone 5G
nhưng phải sống trong phong tỏa ở phương Tây và Trung Quốc đã giúp Apple thu tới
23,6 tỷ đô la lợi nhuận trong quý đầu năm 2021, so với 11,3 tỷ đô la của năm
ngoái. Trong khi đó doanh số quảng cáo vững chắc giúp Facebook mang về 9,5 tỷ
đô la trong cùng kỳ — song họ cũng thừa nhận một tính năng bảo mật mới được
Apple tung ra trong tuần này có thể gây hại cho hoạt động kinh doanh của
Facebook.
Năm ngân hàng lớn
nhất Trung Quốc đều báo lợi nhuận tăng nhẹ trong quý đầu, nhờ GDP tăng
18,3% so với cùng kỳ năm ngoái. Tuy nhiên, thiệt hại tăng từ các khoản nợ khiến
tăng trưởng thu nhập của cả năm ngân hàng chỉ ở mức dưới 3%. Biên lợi nhuận
ròng, một chỉ số quan trọng, giảm ở bốn trên năm ngân hàng.
Moderna, hãng công nghệ sinh học
Mỹ đã phát triển một trong những vắc-xin mRNA đầu tiên chống lại covid-19,
tuyên bố sẽ sản xuất 3 tỷ liều
trong năm 2022, cao hơn gấp đôi so với dự báo trước đó. Năm nay, họ sẽ sản xuất
từ 800 triệu đến 1 tỷ liều. Trong đó liều nhắc lại và liều trẻ em chỉ cần nửa
liều. Và các thử nghiệm mới cho thấy chúng chỉ cần trữ trong tủ lạnh thay vì tủ
đông, giúp đơn giản hóa công việc phân phối.
Tòa án hiến pháp Đức tuyên bố các luật
chống biến đổi khí hậu của nước này phần nào “vi hiến” vì chúng đặt gánh nặng
lên các thế hệ tương lai. Vụ kiện này do một số thanh niên đệ lên, và được các
nhóm hoạt động ủng hộ, bao gồm Fridays for Future của Greta Thunberg. Tòa án
cho các nhà lập pháp Đức một năm để nói rõ hơn về cách họ sẽ cắt giảm lượng khí
thải sau năm 2030.
Trung Quốc bắt đầu xây dựng một trạm
vũ trụ sau khi phóng thành công Thiên Hòa, phần lõi nặng 22 tấn của trạm và là
mô-đun đầu tiên trong ba mô-đun dự kiến. Khi được lắp ráp hoàn chỉnh, tới cuối
năm 2022 trạm Trung Quốc sẽ có kích thước bằng một phần sáu so với Trạm Vũ trụ
Quốc tế ISS hiện tại. Đến nay Mỹ kiên quyết không cho Trung Quốc sử dụng ISS vì
e ngại chia sẻ công nghệ.
TIÊU
ĐIỂM
Trung Quốc phóng
thành công module trạm vũ trụ Thiên Hoà
Trung Quốc có tham vọng lớn trên không gian.
Hôm qua họ đã phóng thành công Thiên Hòa, mô-đun đầu tiên của một trạm vũ trụ lớn.
Trung Quốc thực ra đã có hai trạm nhỏ hơn. Thiên Cung-1 bốc cháy khi quay về bầu
khí quyển Trái đất vào năm 2018. Còn Thiên Cung-2 đã được đưa ra khỏi quỹ đạo
vào năm 2019. Trạm mới, dự kiến hoàn thành trong năm sau, sẽ có chỗ cho tối đa
ba phi hành gia và nặng khoảng 66 tấn. Nó nhỏ hơn đáng kể so với Trạm Vũ trụ Quốc
tế 11 người, nặng 450 tấn – một dự án mà Trung Quốc bị cấm tham gia (Mỹ cấm
NASA làm việc với Trung Quốc từ năm 2011).
Tham vọng của Trung Quốc cũng vượt ra khỏi quỹ
đạo gần trái đất. Năm ngoái, một tàu thăm dò đã đem về những mẩu đá Mặt Trăng đầu
tiên kể từ những năm 1970. Và chẳng bao lâu nữa, một tàu thăm dò Trung Quốc sẽ
tìm cách tiếp cận bề mặt sao Hỏa. Nếu đúng như vậy, Trung Quốc sẽ trở thành quốc
gia thứ ba – sau Mỹ và Liên Xô – đáp xuống sao Hỏa.
Credit Suisse có
giám đốc mới
António Horta-Osório biết cách đưa các ngân
hàng vượt qua khó khăn. Chủ tịch sắp tới của Credit Suisse đến từ Lloyds
Banking Group, tập đoàn mà ông đã giúp kéo ra khỏi cuộc khủng hoảng tài chính.
Ngay sau khi được xác nhận tại hội nghị cổ đông thường niên của ngân hàng Thụy
Sĩ trong hôm nay, ông sẽ lao vào sửa chữa rất nhiều vấn đề.
Trước mắt là mảng quản trị rủi ro già cỗi của
Credit Suisse, sau khi hãng này bị động bất ngờ trước hai vụ phá sản công ty lớn
gần đây. Vụ sụp đổ của Greensill khiến quỹ đầu tư của Credit Suisse mất 10 tỷ
đô la trái phiếu đang nắm của Greensill. Còn hãng quản lý tài chính gia đình
Archegos sụp đổ làm ngân hàng này thiệt hại 5,5 tỷ đô la. Đây là lỗi khách quan
hay chủ quan? Các cơ quan quản lý muốn có câu trả lời. Và cổ đông có thể bỏ phiếu
cách chức trưởng bộ phận quản lý rủi ro ngay hôm nay.
Ngoài ra có những câu hỏi sâu sắc hơn. Liệu
hãng có nên giảm phụ thuộc vào mảng ngân hàng đầu tư không ổn định? Có nên hợp
sức bằng cách hợp nhất với một ngân hàng châu Âu khác không? Ông Horta-Osório sẽ
cần tất cả các kiến thức của ông cho công việc mới.
Lạm phát tăng ở Đức:
dấu hiệu cho cả khối EU?
Hôm qua, Đức cho biết lạm phát giá tiêu dùng
hàng năm của nước này đã tăng 2,1% trong tháng 4, cao hơn một chút so với mục
tiêu của Ngân hàng Trung ương Châu Âu ECB là gần 2%. Do đó ước tính lạm phát
hàng tháng khu vực đồng euro của Eurostat, văn phòng thống kê thuộc EU, sẽ được
các nhà hoạch định chính sách theo dõi sát sao.
Đầu năm nay, ECB dự đoán giá tiêu dùng sẽ tăng
mạnh, nhưng cho biết họ nghĩ đây chỉ là mức tăng tạm thời do giá năng lượng cao
hơn, do tăng thuế giá trị gia tăng của Đức và do những tắc nghẽn trong chuỗi
cung ứng công nghiệp. Sau đó, họ dự kiến lạm phát ở dưới mức mục tiêu trong nhiều
năm tới. Đó là lý do tại sao mà ngay cả ở Đức, một quốc gia còn nguyên kí ức về
lạm phát kinh hoàng của những năm 1920 và 1940, việc tăng lạm phát cũng không
gây ra phản ứng tệ nào. Song, giám đốc ngân hàng trung ương Đức Jens Weidmann cảnh
báo lạm phát Đức có thể tăng lên tới 3% vào cuối năm nay.
Bài học lịch sử về
bùng nổ kinh tế hậu đại dịch
Virus vẫn tiếp tục hoành hành ở các nước
nghèo. Trong khi các nước giàu đang bùng nổ kinh tế sau đại dịch. Số liệu GDP của
Mỹ công bố hôm qua đã cho thấy nước này gần đạt được mức tiền đại dịch. Các nhà
kinh tế đang dự đoán về cuộc bùng nổ kinh tế sắp tới — và họ đang nhìn về lịch
sử.
Những đợt bùng nổ sau đại dịch trước đây có một
số bài học. Đầu tiên là mặc dù mọi người muốn ra ngoài và tiêu xài khi không
còn phải lo lây nhiễm, nhưng vẫn còn nhiều điều không chắc chắn. Thứ hai là cấu
trúc của nền kinh tế thay đổi mạnh mẽ. Tự động hóa tăng lên và mọi người nhạy
bén kinh doanh hơn. Cuối cùng là bất ổn chính trị có xu hướng gia tăng, khi những
người gặp nạn trong cuộc khủng hoảng tìm cách trả thù. Một ví dụ là “Les
Misérables” (Những người khốn khổ), bộ truyện lấy bối cảnh sau một trận
dịch tả ở Pháp vào đầu những năm 1830. Hãy tận hưởng cuộc bùng nổ khi còn có thể
trước khi có một bước ngoặt bất ngờ.
No comments:
Post a Comment