Điểm
qua ý kiến quốc tế về các chức lãnh đạo mới lên của VN?
BBC Tiếng
Việt
07/04/2021
https://www.bbc.com/vietnamese/vietnam-56658691
https://ichef.bbci.co.uk/news/800/cpsprodpb/281A/production/_117866201_vnnewleaders.png
(Từ trái qua phải) Tân Chủ
tịch nước Nguyễn Xuân Phúc, tân Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ, tân Thủ tướng
chính phủ Phạm Minh Chính
Các ý kiến nói nhân sự cấp cao nhất của Việt Nam vừa
'trình làng' là dấu hiệu phe Đảng Cộng sản lấn át phe chính phủ.
Hôm thứ Hai, Quốc hội Việt
Nam đã chính thức bỏ phiếu bầu ông Phạm Minh Chính, một cựu lãnh đạo an ninh
tình báo và Trưởng ban tổ chức Trung ương của Đảng Cộng sản Việt Nam làm thủ
tướng mới.
Giới quan sát từ bên
ngoài nói ông Chính chưa có kinh nghiệm điều hành chính phủ.
Trong bài viết "The
odd couple: Vietnam, Laos get new leaders" đăng trên Asia
Times ngày 6/4, tác giả David Hutt nhận định rằng ở Việt
Nam và Lào, một số các chính trị gia được bố trí vào những vị trí không phù hợp
với những kinh nghiệm của họ.
'Cột tròn đóng vào chỗ
vuông' (round pegs have been placed in square holes), ông David
Hutt ví von bằng tiếng Anh về trường hợp ông Phạm Minh Chính ở Việt Nam và ông
Thongloun Sisoulith, thủ tướng Lào lên nắm vị trí lãnh đạo Đảng.
Tại Lào, ông Phankham
Viphavanh, giống như ông Chính của Việt Nam, "không có kinh nghiệm điều
hành chính phủ nhưng lên làm thủ tướng", theo David Hutt.
Theo quan sát của David
Hutt, ông Phạm Minh Chính đã dành phần lớn sự nghiệp của mình ở Bộ Công an, lên
đến chức thứ trưởng. Sau đó, ông được đứng đầu Ban Tổ chức Trung ương, chức vụ
đầy quyền lực.
Mặc dù thời gian ông
Chính ở Bộ Công an về mặt kỹ thuật có nghĩa ông là một thành viên của bộ máy
chính phủ, nhưng bộ này tuân thủ chặt chẽ các chỉ đạo của bộ máy đảng.
Ông Chính cũng là một
trong những thủ tướng Việt Nam duy nhất không từng giữ chức phó thủ tướng trước
đó, thường là điều kiện tiên quyết cho vai trò này.
Tuy thế, bài của ông Hutt
không nhắc đến giai đoạn ông Chính làm Bí thư Quảng Ninh.
Tác giả David Hutt cũng
nhắc đến trường hợp ông Nguyễn Xuân Phúc mà tưởng như phải được thăng chức làm
người đứng đầu Đảng Cộng sản (ĐCSVN). Nhưng vừa rồi ông đã được bầu vào ghế chủ
tịch nước.
Trong khi đó, tay phải của
TBT Nguyễn Phú Trọng là ông Trần Quốc Vượng đã bị Đảng loại và trượt ghế Bộ
Chính trị.
Điều đó có nghĩa là ông
Trọng cần phải ngồi thêm nhiệm kỳ thứ ba để duy trì quyền lực cho phe phái của
mình, David Hutt phân tích.
"Bằng cách giao bộ máy chính quyền
cho ông Chính, những người cộng sản rõ ràng đã quyết định áp đặt ý chí của Đảng
lên bộ máy chính quyền," bài
báo của David Hutt viết.
'Phe đảng' và 'phe
chính phủ'?
https://ichef.bbci.co.uk/news/800/cpsprodpb/90CA/production/_117866073_gettyimages-1052800464-4.jpg
Ông Trần Quốc Vượng
(bìa trái) đã bị Đảng 'loại' và trượt ghế Bộ Chính trị, theo David Hutt
Đề cập đến 'phe đảng' và 'phe chính phủ', GS Carl
Thayer, Đại học New South Wales ở Úc nhìn nhận rằng trong khi 'phe đảng'
luôn nhấn mạnh tầm quan trọng của hệ tư tưởng trong việc hợp pháp hóa chế độ
độc đảng và liên tục cảnh báo về âm mưu diễn biến hòa bình của các lực lượng
đối lập và nước ngoài nhằm tìm cách thay đổi chế độ xã hội chủ nghĩa của Việt
Nam, thì 'phe chính phủ' ủng hộ việc hội nhập Việt Nam với nền kinh tế toàn
cầu.
Còn theo David
Hutt, ít nhất cho đến những năm 2000, Đảng Cộng sản VN tương đối dễ dàng
hoạch định các chính sách mà bộ máy chính quyền dự kiến sẽ ban hành. Như khẩu
hiệu cũ của Hà Nội đã nêu: "Đảng lãnh đạo, nhà nước thực hiện, nhân dân
kiểm tra".
Thế nhưng khi nền kinh tế và xã hội của Việt Nam ngày
càng trở nên phức tạp, phần lớn nhờ vào tiến bộ kinh tế lớn vào đầu những năm
2010, ĐCSVN đã phải chuyển giao quyền tự chủ lớn hơn cho bộ máy chính phủ, có
nghĩa là các bộ trưởng thường đưa ra quyết định mà không có chỉ thị của Đảng.
Điều này, một cách tự nhiên, đã tạo ra hai luồng ý
kiến từ 'phe đảng' và 'phe chính phủ'.
Cả hai phe đều có các ban riêng tranh luận về mọi
chính sách, và không phải lúc nào cũng đi đến kết luận giống nhau.
Đối với những người theo chủ nghĩa truyền thống như
ông Trọng, người mà mối quan tâm hàng đầu là tiếp tục quyền lực của ĐCSVN, sự
trỗi dậy của các nhà kỹ trị đặt ra một vấn đề lớn; các chính sách có thể cần thiết cho tiến bộ kinh
tế hoặc xã hội nhưng lại không cần thiết cho lợi ích của Đảng.
Ví dụ, một số nhà phân tích cho rằng để duy trì tốc độ
tăng trưởng kinh tế cao, Hà Nội phải chấp nhận pháp quyền thực sự và quyền sở
hữu tư nhân. Tuy nhiên, những cải cách như vậy có nghĩa là ĐCSVN phải từ bỏ sự
thống trị của mình đối với tòa án và quy trình pháp lý, làm suy yếu đáng kể khả
năng kiểm soát của nó đối với xã hội, theo David Hutt.
Ít nhất là trong trường hợp của Việt Nam, có vẻ như
'phe đảng' quyết định rằng quá trình này sẽ an toàn hơn nếu có sự giám sát của
các nhân sự từ chính đảng này. Nếu để trong tay chính phủ, những chuyển đổi này
có thể được thực hiện quá nhanh hoặc quá mạnh.
Điều đó có thể giải thích tại sao ông Phúc, 'thủ lĩnh'
của phe chính phủ, được điều động giữ chức vụ Chủ tịch nước - một chính vụ mang
tính nghi lễ. Và ông Vương Đình Huệ, người được ông Phúc 'bảo trợ', một trong
những kiến trúc sư về kinh tế gần đây của Việt Nam, được bổ nhiệm làm Chủ tịch
Quốc hội, cơ quan yếu nhất trong bốn cơ quan chính trị hàng đầu của Việt Nam,
David Hutt viết.
Trên trang The Diplomat,
tác giả Sebastian Strangio thì nhận định việc đưa một quan
chức công an chuyên nghiệp lên làm thủ tướng chứng tỏ Đảng CSVN sẽ tiếp tục
đường lối cứng rắn chống tham nhũng và chống các ý kiến bất đồng.
'Ngạc nhiên', nhưng dự đoán không
nhiều thay đổi chính sách
https://ichef.bbci.co.uk/news/800/cpsprodpb/DEEA/production/_117866075_pmcandchineseleader-1-3.jpg
Ông Phạm Minh Chính
(trái) có thể tránh xa lánh Trung Quốc quá mức, trong bối cảnh Hà Nội đang xung
đột với Bắc Kinh ở Biển Đông, một nhà bình luận từ Hà Nội nói với SCMP
Sự bổ nhiệm ông Phạm Minh
Chính vào vị trí Thủ tướng cũng được đánh giá là gây ra ngạc nhiên lớn trong giới
quan sát trong và ngoài nước.
Ông Phạm Quang
Minh, nguyên hiệu trưởng trường ĐH KHXN&NV Hà Nội được trích lời
trên SCMP (báo
Bưu điện Hoa Nam Buổi Sáng) nói rằng "Chỉ một bộ phận nhỏ người dân biết
đến ông Chính. Đó là lý do tại sao hầu hết người dân Việt Nam đều bất ngờ khi
biết tin ông sẽ làm thủ tướng mới".
Nhưng với 'sự lãnh đạo tập
thể' vẫn là chuẩn mực trong cách vận hành nhà nước cộng sản độc đảng của Việt
Nam, ông Minh nói thêm rằng ông không trông đợi ông Chính, 62 tuổi, sẽ cải tổ
các chính sách quốc gia.
Cố vấn kinh tế đã nghỉ
hưu của 5 đời thủ tướng, ông Lê Đăng Doanh thì nhận định với
SCMP rằng với vai trò thủ tướng, ông Chính sẽ điều hành đất nước dựa trên quyết
định của tập thể dưới sự dẫn dắt của Tổng bí thư Trọng.
Ông Doanh nói "nếu
muốn theo đuổi chính sách của riêng mình, trước tiên ông Chính phải thuyết phục
đồng nghiệp đồng ý. Thủ tướng có nhiệm vụ chủ động đề xuất và thuyết phục Bộ
Chính trị chấp nhận và thông qua [chủ trương]."
Các đời thủ tướng trước
như ông Võ Văn Kiệt và Phan Văn Khải, 'đã rất nỗ lực', và có lúc thành công,
lúc thất bại. Riêng ông Chính thì trước đó đã 'nếm mùi thất bại' vào năm 2018,
khi ông thúc đẩy dự luật Đặc khu hành chính cho phép nước ngoài thuê đất tới 99
năm.
Dự luật này đã làm bùng
lên sự giận dữ trên cả nước. Một số cuộc biểu tình đã nổ ra. Đó là điều mà ông
Chính không lường trước được, TS Lê Đăng Doanh nhận định.
Về quan hệ với Mỹ và
Trung Quốc, ông Phạm Quang Minh nhận định rằng ông Chính không có khả năng đưa
ra những đổi mới trong quan hệ đối ngoại, thay vào đó sẽ chọn cách tiếp cận
"thực tế và thực dụng" nhằm thúc đẩy quan hệ ngày càng nồng ấm với
Washington trong khi tránh xa lánh Trung Quốc quá mức, trong bối cảnh Hà Nội
đang xung đột với Bắc Kinh ở Biển Đông.
Tuy nhiên, ông Phạm Quang
Minh nói rằng ở góc độ cá nhân, ông Chính có thể nghi ngờ Mỹ hơn những người tiền
nhiệm do những năm ông làm tình báo ở Bộ Công an.
"Ông ấy có thể nhìn
mọi thứ theo tâm lý của Chiến tranh Lạnh," ông Minh bình luận trên SCMP.
Dù vậy, Zachary Abuza,
một giáo sư tại National War College ở Washington, chuyên về các vấn đề an ninh
Đông Nam Á, cho rằng sự hợp tác của Hoa Kỳ đã trở nên quá gắn bó với các mục
tiêu chính sách của Việt Nam để ông Phạm Minh Chính có thể làm gì gây tổn hại
cho mối quan hệ song phương này, theo tờ SCMP.
***
Tin liên quan
Tân Thủ tướng Phạm Minh
Chính 'quyết đoán' là 'quyết đoán' thế nào?
6 tháng 4 năm 2021
.
VN: Ông Nguyễn Xuân Phúc
thành tân Chủ tịch nước lịch sử
5 tháng 4 năm 2021
.
Ông Phạm Minh Chính:
Lãnh đạo công an và Đảng lên làm thủ tướng
5 tháng 4 năm 2021
.
Quốc hội VN có tân chủ tịch
và chờ bầu đi bầu lại sắp tới
2 tháng 4 năm 2021
.
Mạng XH nói gì về tân chủ
tịch Nguyễn Xuân Phúc và thủ tướng Phạm Minh Chính?
6 tháng 4 năm 2021
No comments:
Post a Comment