Mạnh
Kim
April 23, 2021
https://saigonnhonews.com/article-can-promote/cau-chuyen-ve-jacky-ly/
https://saigonnhonews.com/wp-content/uploads/2021/04/Jacky-Ly-1.jpeg
Jacky Ly bên cạnh một
xe tăng Liên Xô ở chiến trường Afghanistan (ảnh nhân vật cung cấp)
Khó có thể biết Lý Vĩnh Thắng – tên tiếng Việt của
Jacky Ly – sẽ trở thành người như thế nào nếu Thắng và gia đình vẫn còn ở một
ngôi làng nghèo miền núi ở Phó Bảng, Hà Giang. Có thể Thắng là một “học sinh
nghèo vượt khó” xuất sắc nhưng cũng có thể Thắng chỉ là một anh nông dân chăn
bò, làm nương rẫy, như thời niên thiếu, và chôn cuộc đời ở một ngôi làng nhỏ đến
mức thậm chí gần như “không có tên” trên bản đồ các tỉnh vùng núi phía Bắc Việt
Nam. Câu chuyện về Jacky Ly là trường hợp điển hình của vô số gia đình Việt Nam
trong đó việc quyết định tìm kiếm tự do bằng con đường vượt biên là chọn lựa
duy nhất và quyết định đó đã mang lại những bước ngoặt thay đổi khó có thể ngờ…
*
Băng rừng vượt
biên
Việc chuẩn bị được thực hiện chu đáo và cẩn thận.
Trước khi đưa cả nhà đi, ông Lý Hội Quyền – cha của anh Lý Vĩnh Thắng – đã một
mình lẻn sang Vân Nam-Trung Quốc để dò xét và tìm chỗ ở tạm. Một đêm năm 1987,
Thắng – lúc đó 10 tuổi – cùng hai chị và đứa em gái được bố mẹ chở trên xe đạp.
Hành lý mang theo chỉ là vài bộ đồ và ít thức ăn. Họ bắt đầu cuộc hành trình bí
mật. Phải kín đáo và thận trọng tuyệt đối. Chỉ một dấu hiệu đáng ngờ, họ cũng
có thể bị hàng xóm trình báo và bị công an bắt. Đây là lần thứ hai họ vượt
biên. Lần thứ nhất, đi từ Hải Phòng, trước đó vài năm (1979), đã thất bại. Sau
chuyến đi không thành đó, gia đình ông Lý đến sống ở Tân Mỹ, Chiêm Hóa, Tuyên
Quang. Họ lầm lũi sinh nhai bằng nghề nông. Tuy nhiên, ông Lý vẫn âm thầm tìm
cách thoát. Hành trình vượt biên lần thứ hai khởi hành từ đây, cách biên giới
Việt-Trung đến 400 km.
https://saigonnhonews.com/wp-content/uploads/2021/04/jacky-1.jpeg
Jacky Ly cùng bố và
em gái (ảnh nhân vật cung cấp)
Băng qua biên giới một cách an toàn là điều
không đơn giản. Vết tích cuộc chiến Việt-Trung 1979 vẫn còn in đậm. Cả hai bên
biên giới đều đầy mìn và bẫy chông. Để tránh bị phát hiện bởi lính biên phòng của
cả hai bên, gia đình ông Lý phải len lỏi đi trên những con đường mòn nhỏ, xuyên
rừng. Có những đoạn ông Lý phải cõng đứa con gái sáu tuổi gần như suốt ngày lẫn
đêm (sau này khi kể lại, ông nói rằng nếu không phải là cô con gái của ông mà
là khối vàng thì ông cũng sẵn sàng vất bỏ vì quá cực nhọc).
Sau 14 ngày, gia đình ông Lý vào đất Vân
Nam-Trung Quốc. Thở phào. Nhưng chưa nhẹ nhõm. Không giấy tờ tùy thân, họ có thể
bị nghi ngờ, tố giác và bị công an Trung Quốc bắt đuổi trở về Việt Nam. Cả nhà
ông Lý phải di chuyển liên tục và có khi phải chia ra ở rải rác. Họ chỉ tá túc
một chỗ trong vài tuần rồi lại tìm nơi khác. Cuối cùng, họ đến Phòng Thành, Quảng
Tây. Tại đây, ông Lý cùng một số người Việt khác, cũng vượt biên trốn khỏi Việt
Nam, tìm cách đi khỏi Trung Quốc. Họ tìm được một đầu mối giới thiệu mua thuyền
và thuê tài công. Họ dự tính thoát đến Macau. Nếu Macau từ chối nhận tỵ nạn, họ
sẽ đi Hong Kong. Nếu Hong Kong khước từ, họ sẽ đi Nam Triều Tiên. Nếu lại bị từ
chối, họ sẽ đi Nhật Bản!
Ngày 18-6-1988, 72 người tỵ nạn, trong đó có
sáu thành viên gia đình ông Lý, lục tục xuống chiếc thuyền đánh cá cũ nát. Con
thuyền dài 12m-rộng 3m chỉ có mái che sơ sài cho khoang động cơ. Mọi người mang
theo lương thực cho khoảng 30 ngày và phó mặc số phận cho hai tài công. Sau vài
ngày lênh đênh, giữa cái nắng lột da và những cơn đói dữ dội, họ bị một trận
bão dập tơi bời, những tưởng thuyền bị lật úp và tất cả chết đuối giữa biển.
Khi đến Bắc Hải, thành phố phía Tây Nam Trung Quốc, họ lại bị một “cú sét đánh”
thậm chí choáng váng hơn: qua radio, họ biết tin Macau lẫn Hong Kong vừa tuyên
bố ngưng nhận người tỵ nạn Việt Nam. Bất kỳ người tỵ nạn Việt Nam nào đến Hong
Kong sau ngày 16-6-1988 đều bị đưa vào trại tập trung để trả lại quê nhà. Không
lẽ quay về? Họ liều mạng đi tiếp.
https://saigonnhonews.com/wp-content/uploads/2021/04/jacky-1-1024x777.jpg
Ảnh ID của Vĩnh Thắng-Jacky
tại trại tỵ nạn Hong Kong (ảnh nhân vật cung cấp)
Sau 13 ngày “nướng” mình dưới nắng biển, họ đến
gần Macau. Hai tài công rời thuyền. Họ được thuê chỉ để đưa mọi người đến đây,
như thỏa thuận. Một người Việt, tên Thái, bất đắc dĩ trở thành người lái thuyền.
Sự thiếu kinh nghiệm đi biển lập tức được “trả giá” sau đó khi thuyền va vào đá
ngầm. Hỗn loạn và sợ hãi. Thật may là họ được cảnh sát biển Macau phát hiện và
cứu. Sau khi giúp sửa thuyền, cảnh sát Macau yêu cầu tất cả rời đi. Mọi người lại
ra khơi, gần như trong vô vọng. Cuối cùng, ngày 1-7-1988, thuyền đến Hong Kong.
Đây là con thuyền thứ 47 của người tỵ nạn Việt Nam đến sau khi Hong Kong ban bố
chính sách mới dành cho người tỵ nạn kể từ ngày 16-6-1988.
https://saigonnhonews.com/wp-content/uploads/2021/04/Jacky-Ly-2-1024x768.jpeg
Jacky Ly (đi hàng đầu)
vào thời điểm chỉ huy một đại đội nhảy dù (ảnh nhân vật cung cấp)
Những năm tháng ở trại tỵ nạn Hong Kong in sâu
ký ức Thắng. Nếu không được bố mẹ và hai chị dạy bảo và che chở, Thắng rất có
thể đã trở thành đứa bé hư hỏng đi theo đám băng nhóm giang hồ thuộc thành phần
tỵ nạn đến từ các tỉnh khác của Việt Nam. Trại tỵ nạn chật chội, đông đúc, với
đủ thành phần phức tạp, đã tạo thành một xã hội Việt Nam thu nhỏ nơi người ta
không chỉ giành giật miếng ăn mà còn gây ra những hành vi tội phạm. Hãm hiếp và
đâm chém xảy ra như cơm bữa. Sau hơn hai năm sống trong cảnh nhốn nháo, gia
đình ông Lý cuối cùng được Chính phủ Mỹ đồng ý cho tỵ nạn. Họ được đưa qua Philippines
sáu tháng để học tiếng Anh trước khi đến Mỹ…
Bắt đầu từ tay trắng
Nước Mỹ. North Carolina. Cuộc hành trình dài
đã đến đích. Tuy nhiên, một chặng mới lại bắt đầu. Tất cả đều chỉ có hai bàn
tay trắng. Họ đã rời con thuyền rách nát số 47. Họ đã rời khu ổ chuột tỵ nạn
Hong Kong. Họ đang đặt chân đến một vùng đất xa lạ và tiếp tục đi trên những
con đường thậm chí khó khăn và khó lường hơn cả những con đường mòn vượt rừng
xuyên bóng đêm băng qua Vân Nam ngày nào. Phần tiếp theo của câu chuyện là chuỗi
nỗ lực điển hình của gần như mọi người Việt tỵ nạn giai đoạn đó. Chen chúc
trong căn nhà nhỏ được cấp tạm cho người tỵ nạn, gia đình ông Lý lao vào xã hội
Mỹ với vốn liếng tiếng Anh gần như bằng không. Ông Lý phải làm ba “job” để giúp
gia đình. Ban ngày ông làm thợ hàn. Ban đêm ông làm công nhân xưởng lắp ráp. Và
cuối tuần ông làm nhân viên phục vụ nhà hàng. Trong khi đó, vợ ông lãnh quần áo
gia công về nhà may; và hai chị của Thắng-Jacky đi làm nail sau khi học xong
trung học. Jacky cũng phải đi làm thêm vào cuối tuần, từ chạy bàn đến rửa chén,
cho đến khi vào đại học và vào quân đội…
https://saigonnhonews.com/wp-content/uploads/2021/04/Jacky-Ly-3.jpeg
Jacky Ly thời gian
đóng quân ở Afghanistan (ảnh nhân vật cung cấp)
https://saigonnhonews.com/wp-content/uploads/2021/04/jacky-3-1024x684.jpeg
Jacky Ly và Bộ trưởng
Quốc phòng (lúc đó) James Mattis (ảnh nhân vật cung cấp)
https://saigonnhonews.com/wp-content/uploads/2021/04/jacky-4-1024x768.jpeg
Jacky Ly (phải) thời
gian làm việc tại Việt Nam (gần bốn năm) với nhiệm vụ Chánh Văn phòng hợp tác
quốc phòng (ảnh nhân vật cung cấp)
Khó có thể biết ông Lý Hội Quyền nghĩ gì về
tính mạng của mình cũng như vợ con vào thời điểm ông quyết định đưa cả nhà đi
vượt biên. Nhưng có điều chắc chắn rằng ông không thể tưởng tượng có ngày mà cậu
con trai duy nhất của ông, Vĩnh Thắng – Jacky, lại thành đạt hơn cả sự mong đợi,
với không chỉ hai bằng master (từ National War College và Đại học Johns
Hopkins), mà còn trở thành một sĩ quan cấp cao quân đội Hoa Kỳ. Ông Lý Hội Quyền
(từ trần năm 2012) – người mà Jacky luôn xem như là tấm gương vĩ đại đối với
mình – cũng khó có thể tưởng tượng một ngày mà con trai ông trở về lại Phó Bảng
với tư cách một sĩ quan quân đội Mỹ, ở cương vị Chánh Văn phòng hợp tác quốc
phòng Mỹ-Việt, thực hiện các dự án hợp tác và tìm kiếm cơ hội hỗ trợ những gia
đình nghèo miền núi Việt Nam, nơi có bóng dáng những đứa trẻ lếch thếch hệt
Vĩnh Thắng ngày nào…
Tôi phải cố gắng, luôn cố gắng, phải “work extra
hard” – Jacky nói. Ngày 1-1-2021, Jacky Ly trở
thành đại tá quân đội Hoa Kỳ (lễ gắn lon chính thức được tổ chức chiều ngày
23-4-2021). Sau hơn 20 năm phục vụ quân đội Mỹ, Jacky Ly vẫn muốn tại ngũ. 42
tuổi, Jacky sẽ còn đi xa, thậm chí có thể xa hơn cả những điểm đến mà người cha
không bao giờ có thể nghĩ tới, khi ông cõng cô em gái của Jacky lên đường trong
đêm tối cùng gia đình ra đi chỉ với một thôi thúc: tìm kiếm tự do và một tương
lai sáng sủa hơn cho các con của mình.
*****
Đại tá Jacky Ly
Từng chỉ huy đại đội lính nhảy dù mũ đỏ (thuộc
82nd Airborne Division) và tham gia chiến trường Afghanistan, Iraq,
cũng như công tác tại Hàn Quốc, Hawaii…, cuộc đời Jacky Ly gắn liền với binh
nghiệp. Nhập ngũ năm 18 tuổi khi vào Vệ binh North Carolina với dự tính ban đầu
chỉ phục vụ quân đội ba năm nhưng sau đó Jacky không rời bộ quân phục. Jacky tốt
nghiệp bằng cử nhân quản trị doanh nghiệp về hệ thống thông tin máy tính từ Đại
học Appalachian State. Trong thời gian quân ngũ, ngoài những khóa đào tạo
chuyên biệt trong quân đội, Jacky còn học National War College, Đại học Johns
Hopkins, và Trường tham mưu quân sự Malaysia. Từng là Chánh Văn phòng hợp tác
quốc phòng (Chief of the Office of Defense Cooperation) trực thuộc Đại sứ quán
Hoa Kỳ tại Hà Nội, Jacky còn là cố vấn quân sự cấp cao và chánh Văn phòng Hợp
tác An ninh trực thuộc Phái bộ Hoa Kỳ tại Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á
(ASEAN) ở Jakarta, Indonesia. Đại tá Jacky Ly sắp nhận nhiệm vụ mới tại Đông
Nam Á với tư cách tùy viên quốc phòng.
https://saigonnhonews.com/wp-content/uploads/2021/04/20210423_175714-1024x768.jpg
Jacky Ly trong lễ
tuyên thệ và gắn lon đại tá, với sự chủ trì của Thiếu tướng Lương Xuân Việt
(qua màn hình video từ Nhật) vào chiều 23-4-2021 (ảnh MK)
https://saigonnhonews.com/wp-content/uploads/2021/04/20210423_182000-1024x768.jpg
Đại tá Jacky Ly
cùng vợ và con (ảnh MK)
https://saigonnhonews.com/wp-content/uploads/2021/04/20210423_164652-1024x768.jpg
Mẹ và em gái út của
Jacky (ảnh MK)
https://saigonnhonews.com/wp-content/uploads/2021/04/20210423_163520-1024x768.jpg
(Trái sang) Đại tá
Jacky Ly cùng mẹ vợ, chị của mẹ vợ và Phó Đề đốc Nguyễn Từ Huấn trong lễ gắn
lon của Jacky (ảnh MK)
https://saigonnhonews.com/wp-content/uploads/2021/04/20210423_163959-1024x768.jpg
Ba phụ nữ quan trọng
trong cuộc đời Jacky Ly (trái sang): mẹ ruột, mẹ vợ và vợ (ảnh MK)
No comments:
Post a Comment