NỘI
DUNG :
Nga
điều binh khiển tướng không chỉ để 'diễn tập' ở biên giới Ukraine
BBC Tiếng Việt
Ai
đang làm chủ cuộc chơi tại Biển Đen ?
Thanh Hà
- RFI
====================================================
.
.
Nga
điều binh khiển tướng không chỉ để 'diễn tập' ở biên giới Ukraine
BBC
Tiếng Việt
23 tháng 4 2021, 16:49 +07
https://www.bbc.com/vietnamese/world-56831595
Bảy năm sau khi sáp nhập Crimea (03/2014), Nga đã
tập trung 100 nghìn quân ở biên giới phía Tây của họ rồi tuyên bố rút đi, sau
các cuộc "diễn tập".
Theo Liên hiệp châu Âu hôm 19/04/2021 thì Nga
đã có các sư đoàn cơ giới, pháo binh hạng nặng, tàu chiến, phi cơ tập kết ở
vùng biên giới Ukraine.
Tuy Nga nói tập trận là để đối phó với hành
động "mang tính đe dọa" từ Nato, nhưng vẫn có lo ngại Nga đang lên kế
hoạch phong tỏa khu vực Biển Đen.
Hiện Ukraine lo sợ rằng các cảng biển của họ
sẽ bị ảnh hưởng.
Trong bài phát biểu trên truyền hình hôm
21/04, Tổng thống Putin cảnh báo phương Tây "chớ có vượt quá làn ranh đỏ".
Có ý kiến nói Nga tập trận để "nắn
gân" Tổng thống Joe Biden của Hoa Kỳ, đồng thời công khai ủng hộ nhà lãnh
đạo Belarus, Alexander Lukashenko, đồng minh thân cận còn lại của Nga ở vùng
hậu Liên Xô.
Bức tranh to: ba
điểm nóng
Thế nhưng, việc tập trận gần Ukraine chỉ là
một trong hai mũi triển khai sức mạnh quân sự của Nga.
Cùng thời gian, theo trang phân tích thời sự Geopolitical
Futures (16/04), Nga đang triển khai quân lên cả vùng Bắc Cực.
Dùng 44 tàu chiến và 42 tàu ngầm và nhiều căn
cứ, từ Severodvinsk, Rogachevo, đảo Sredny, Wrangel tới Providenya, Nga đang
xây dựng một phòng tuyến đối đầu với Hoa Kỳ và Nato.
Cùng Biển Đông và Đông Ukraine, đây là các điểm
nóng đang được quốc tế quan tâm.
Tuy thế, Nga và Trung Quốc có thể chia sẻ tham
vọng nhưng với mục đích rất khác nhau.
Trang Financial Times ra
ở Anh hôm 19/04 cho rằng sau Afghanistan, Trung Quốc và Nga sẽ cùng "nắn
gân" xem Joe Biden dám tiến tới đâu trong các hồ sơ an ninh khu vực.
Nhưng với Trung Quốc, việc giành thế thượng
phong ở Tây Thái Bình Dương là điều mới mẻ - hải quân đế chế Trung Hoa thời cổ,
và CHND Trung Hoa chưa bao giờ vươn ra vùng này - còn với Nga, việc giành lại
không gian trước 1917 và trước 1991 có ý nghĩa lớn.
Cựu thủ tướng Thụy Điển, Carl Bildt, viết hồi
2017, nhân dịp 100 năm Cách mạng Tháng 10/1917, rằng tư duy của Vladimir Putin
là phục hồi vị thế Đế chế Nga (Imperial Russia) và chống lại mọi dàn xếp an
ninh châu Âu không có Nga.
Ngày nay, Nga kiểm soát diện tích nhỏ hơn cả
năm 1917 và nhỏ hơn nhiều so với khi còn Liên Xô.
Trong bàn cờ chiến lược mà Carl Bildt gọi là
"mang tính phục thù" (revanchist agenda) đó của Nga, Ukraine luôn
đóng vai trò trọng yếu.
Với ông Putin, việc đánh Georgia (2008) và
chiếm Crimea (2014) là "những rủi ro chấp nhận được", dù cho tham vọng
phục hồi lãnh thổ của Đế chế Nga và Liên Xô là bất khả thi, theo Carl Bildt.
Putin 'cam kết hỗ trợ' cho
tổng thống Belarus
Nga bỏ phiếu cải cách hiến
pháp của Putin
Putin khoe vũ khí 'bất khả
chiến bại'
Nga-Ukraine: Chính thống
giáo hoàn toàn chia rẽ
"Putin có thể không có một kế hoạch cụ
thể, toàn diện để phục hồi Đế chế, nhưng chắc chắn là ông ta có xu hướng tạo
các nước đi mang màu sắc đế quốc khi rủi ro ở trong tầm chịu được, như tại
Georgia năm 2008 và ở Ukraine năm 2014."
Dù vậy, mọi việc điều động quân sự - nay đã
tạm rút - của Nga có thể gây ra hệ quả mà chính Kremlin không tính trước được,
theo Shlomo Ben-Ami trong bài "What will Russia do with forces
massed on Ukraine's borders?" (The
Strategist 20/04/2021).
Xe tăng của phiến
quân thân Nga gần Donetsk, tháng 2/2015. Nay, Ukraine đã có hỏa tiễn chống tăng
mua của Hoa Kỳ để tiêu diệt các đơn vị như thế này
Nếu đánh trên bộ
Nga sẽ khó thắng?
Trong tương lai, không loại trừ có thêm một
cuộc xung đột công khai của Nga với Ukraine, buộc Nato vào cuộc.
Tuy thế, theo phân tích của trang Geopolitical
Futures, việc đánh chiếm toàn bộ Ukraine không chỉ khó đạt được mà còn khó kiểm
soát cho Nga.
George Friedman viết
trên Geographical Futures (14/04/2021):
"Vấn đề chính với một chiến dịch quân sự từ
Nga là diện tích quá rộng của Ukraine. Giả sử không gặp chống cự thì Nga sẽ
mất vài tuần để chiếm đóng toàn bộ Ukraine nhưng việc không có chống cự là rất
thấp. Chưa kể, trong vài tuần đó, vũ khí, cung ứng hậu cần, và có thể cả các
đơn vị Phương Tây sẽ đổ vào Ukraine. Một chiến dịch kéo dài sẽ gây tốn kém quá
mức cho Nga. Vị thế của Belarus (đang thân Nga) có thể bị thách thức, cũng như
vị trí của Nga ở vùng Caucasus.
"Một nước Nga giáp mặt với các thành viên
Nato, từ Baltic tới Slovakia, Hungary, Romania và Bulgaria, chắc chắn sẽ làm sống
dậy sức mạnh Nato, và khiến châu Âu hết tự mãn, thậm chí sẽ hoảng loạn."
Theo một số đánh giá thì để đánh xuyên qua
lãnh thổ Ukraine, Nga sẽ gặp phải vấn đề hệt như chiến dịch Đầm lầy Pripet của
Đức năm 1941, vấp vào tam giác Đông Ba Lan-Tây Ukraine- Nam Belarus.
Địa hình nhiều sông ngòi, đầm lầy đó đã giúp
Liên Xô cần chân sư đoàn thiết giáp của tướng Heinz Guderian thuộc Tập đoàn
quân phía Nam của Đế chế III, và nay, cũng địa hình đó sẽ chặn xe tăng Nga.
Chưa kể, thời Donald Trump, Hoa Kỳ đã bán cho
Ukraine, nước không thuộc Nato nhưng là đối tác quan trọng, loại vũ khí chống
tăng tốt nhất thế giới: hỏa tiễn Javelin.
Javelin có khả năng định vị và xuyên phá vỏ
thép của mọi loại xe tăng hiện nay trên thế giới ở cự ly ba dặm.
Một số trang quốc phòng tin rằng chính loại
vũ khí này đã khiến cho Nga không dám triển khai thêm quân, xe thiết giáp sang
Donbas những tháng qua mà đẩy mạnh hơn sức ép lên Ukraine ở Biển Đen.
Lara Seligman và Natasha Bertrand viết trên
Foreign Policy (12/04/2021)
rằng hợp đồng ghi là Ukraine chỉ được dùng vũ khí chống tăng để phòng vệ,
"không có điều khoản nào cấm Ukraine di chuyển các giàn hỏa tiễn trong
lãnh thổ của họ".
"Nếu Nga vượt qua lằn ranh đỏ, cho xe
tăng tràn vào đất Ukraine, thì các vũ khí mới này sẽ được sử dụng."
Hoa Kỳ cũng hủy kế hoạch "bàn giao"
ba căn cứ tại Đức cho chính phủ Angela Merkel để triển khai đơn vị chiến tranh
đa diện: Multi-Domain Task Force (MDTF) sang châu Âu.
Nếu như trên bộ, vũ khí chống tăng và phòng
không của Mỹ đang giúp Ukraine có vị trí vững chắc hơn, việc triển khai quá mạnh
ở Biển Đen sẽ không dễ với Nga.
Mũi tiến công ở Biển
Đen?
Giả sử Nga tấn công Ukraine ở Biển Đen thì phản
ứng của các quốc gia trong vùng, hoặc các nước từng dính líu vào các trận chiến
ở đây sẽ không nhẹ nhàng.
https://ichef.bbci.co.uk/news/800/cpsprodpb/12AF0/production/_87982567_dauntlesspa.jpg
Chiến hạm HMS
Dauntless của Anh - hình minh họa. Tháng 5/2021 Anh sẽ cử một khu trục hạm
tương tự tới Biển Đen để ủng hộ Ukraine
Không chỉ Hoa Kỳ, Thổ Nhĩ Kỳ, mà Đức, Anh,
Pháp từng can dự vào các cuộc chiến Biển Đen trong nhiều thế kỷ qua.
Hiện nay, vùng biển này đang tạm ở trong thế
cân bằng về vùng ảnh hưởng.
Trước tin Nga triển khai quân sát Ukraine, Anh
cử khu trục hạm mang tên lửa chống ngầm và các phi cơ của Hải quân tới Biển Đen
vào tháng 5.
Tuy vậy, theo công ước Montreux 1936, tàu chiến
nước ngoài chỉ được lưu lại ở Biển Đen 21 ngày, hạn chế khả năng tác chiến của
Nato.
Hiện nay, Nga đã có trong tay khá nhiều lá
bài, kể cả việc hạn chế ảnh hưởng từ Thổ Nhĩ Kỳ, thành viên Nato, ở Biển Đen.
Nhưng Nga không thể làm quá vì Thổ Nhĩ Kỳ tuy
đặc biệt "thân hữu" với Nga nhưng cũng sẵn sàng đánh Nga, như đã
làm với cú hạ phi cơ Nga tại Syria.
Theo Friedman, Thổ Nhĩ Kỳ "nếu thấy cơ
hội mở ra, sẽ sẵn sàng đọ sức với Nga ở Caucasus (vùng dân Hồi giáo mà Thổ
Nhĩ Kỳ muốn bảo trợ), và nếu Nga đánh Ukraine thì "Ba Lan có
thể tiến quân vào Belarus".
Tóm lại, mục tiêu tối hậu của Nga rất có thể
không phải là đánh chiếm Ukraine, mà nhằm xoay chuyển định hướng của chính phủ ở
Kiev và tác động tới các nước EU thuộc Đông Âu.
Sau cuộc chiến 2014, Nga giữ Crimea, giành được
vị trí chiến lược ở phía Bắc của Biển Đen.
Trên bộ, Nga dừng lại ở việc dùng các nhóm
phiến quân nói tiếng Nga ở Đông Ukraine để tác động vào chính trị Kiev, nhưng
đến nay không đạt kết quả gì.
Một trong nhiều lý do khiến dân Ukraine không
tin tưởng vào Moscow là thời Liên Xô Kremlin đã hết sức tàn bạo với dân tộc
Ukraine, theo Friedman.
Nạn đói năm 1932-33 (Holodomor) làm chết ít nhất
4 triệu người Ukraine trong tổng số 5 triệu công dân Liên Xô.
Do vậy, ý tưởng "phục hồi không gian Xô
Viết" sẽ khó được ủng hộ ở quốc gia 44 triệu dân.
Nhưng Shlomo Ben-Ami nêu ý kiến rằng nếu nghị
trình "phục thù" của Nga thành công, thì cuộc chiến lớn Nga muốn thắng
lợi không phải là chiếm Kiev.
"Nghị trình đó là phá tan cục diện an
ninh hậu Chiến tranh Lạnh ở châu Âu."
Đây là hệ quả có thể gây nguy hiểm...cho
chính nước Nga, theo ý kiến này.
https://ichef.bbci.co.uk/news/624/cpsprodpb/1563E/production/_118141678_583639026-594x594.jpg
Kỷ niệm Ngày Rửa
tội cho xứ Kievan Rus năm 988, đánh dấu kỷ nguyên Ky Tô giáo đến với tổ tiên của
người Slavơ phía Đông mà sau chia thành các dân tộc Nga, Ukraine và Belarus.
Ngày nay, Giáo hội Ukraine đã tách khỏi Moscow sau cuộc chiến của Nga ở miền
Đông Ukraine năm 2014
--------------------
Trong
bài sau, chúng tôi sẽ tổng hợp các tin và bài phân tích quốc tế về khả năng có
hay không của việc Trung Quốc đổ bộ chiếm Đài Loan.
===================================================
.
Ai
đang làm chủ cuộc chơi tại Biển Đen ?
Thanh
Hà -
RFI
Đăng ngày: 23/04/2021 - 15:10
Trong hồ sơ Ukraina và Biển Đen, Nga đang tính toán
những gì và đến khi nào thì ngừng những hoạt động khiêu khích phương Tây ?
Đó là hai câu hỏi đang khiến Liên Minh Bắc Đại Tây Dương NATO đau đầu. Việc
Matxcơva thông báo rút một phần lực lượng khỏi bán đảo Crimée và tại biên giới
sát cạnh với Ukraina phải chăng là dấu hiệu cho thấy Nga đã làm chủ cuộc chơi
trong khu vực ?
Tàu đổ bộ của hải
quân Nga trên sông Don trên đường di chuyển từ Biển Caspi đến Biển Đen, Nga,
12/04/2021. REUTERS - SERGEY PIVOVAROV
Sau nhiều tuần lễ khuấy động Biển Đen, Nga đã
làm hạ nhiệt tình hình. Từ cuối tháng 3/2021 Matxcơva triển khai hàng chục
ngàn quân, thậm chí là hàng trăm ngàn, như Liên Hiệp Châu Âu ghi nhận, vũ khí hạng
nặng, xe tăng, máy bay trinh sát … đến gần biên giới với vùng Donbass phía đông
Ukraina và trên bán đảo Crimée với tầm nhìn gần 360 độ ra Biển Đen.
Sự hiện diện của Hải Quân Nga trong vùng biển
này đã thêm dầy đặc, các cửa ngõ ra vào các vùng biển chung quanh bị hạn chế từ
eo biển Kertch cánh cổng nối liền Biển Đen và Azov. Trước lo ngại của cả
Ukraina lẫn cộng đồng quốc tế, điện Kremlin nhấn mạnh đây chỉ là một đợt diễn tập
bình thường nhằm kiểm tra khả năng phòng thủ của các lực lượng quân sự và những
hoạt động đó « không đe dọa » một ai. Cùng lúc Matxcơva lên án chính
quyền Kiev có những hành vi « khiêu khích » qua việc tăng cường sự hiện
diện quân sự ở miền đông Ukraina từ tháng Hai vừa qua.
Những động thái nói trên của Nga khiến
NATO « lo ngại », vì các quyền tự do đi lại trên Biển
Đen và Azov bị hạn chế, qua đó bóp ngẹt các hoạt động giao thương của Ukraina.
Để dằn mặt Nga, Hoa Kỳ đã tính đến khả năng điều tàu chiến đến khu vực, nhưng rồi
đã hủy quyết định này vào giờ chót, khi Matxcơva quyết định mở một cuộc tập trận
ngay tại chính khu vực mà Mỹ muốn tăng cường hiện diện để thị uy. Riêng về phía
Anh Quốc, theo tiết lộ của báo chí tại Luân Đôn, dường như chính phủ Boris Johnson
vẫn duy trì kế hoạch điều chiến hạm đến Biển Đen trong tháng 5/2021.
Vậy phải chăng phương Tây và Nga đang chơi trò
mèo vờn chuột tại vùng biển chiến lược này ? Theo nhà phân tích Mark
Galeotti, thuộc trung tâm nghiên cứu về khu vực Trung và Đông Âu ULC SSEES, trụ
sở tại Luân Đôn, được AFP trích dẫn, việc Nga thông báo làm hạ nhiệt tình hình ở
Biển Đen không là điều ngạc nhiên, sau khi Matxcơva đã phô trương sức mạnh với
Hoa Kỳ ngay trong những tháng đầu nhiệm kỳ tổng thống của Joe Biden.
Những hoạt động quân sự dồn dập vừa qua của
Nga trên Biển Đen và sát biên giới Ukraina chính là nhằm « nắn gân »
tân chủ nhân Nhà Trắng. Ngoài ra, điện Kremlin cũng muốn chứng minh với phương
Tây là chớ xem thường khả năng phòng thủ của Nga, Matxcơva hoàn toàn có khả
năng « triển khai trong một thời gian rất ngắn, huy động đông đảo
binh sĩ đến hiện trường ».
Nhưng có lẽ các nhà quân sự ở Matxcơva biết rõ
cần dừng lại đúng lúc mới là thượng sách. Tây phương cũng đã có một số thiện
chí. Thứ nhất về phía Kiev, dù nước này được phương Tây ủng hộ, một lần nữa
NATO từ chối để Ukraina gia nhập liên minh quân sự. Điểm thứ hai đáng ghi nhận
có lẽ Matxcơva dừng lại các hành động gây thêm căng thẳng vào lúc mà chính
Washington đề xuất một cuộc họp thượng đỉnh Mỹ- Nga vào mùa hè năm nay và hai
nhà lãnh đạo Vladimir Putin – Joe Biden sẽ gặp nhau tại một quốc gia thứ ba để
khởi động lại đối thoại song phương và có lẽ lúc đó cũng là điều Matxcơva mong
muốn.
Điểm thứ ba được nhà báo Jean Pierre
Stroobants của tờ Le Monde ghi nhận : dường như Nga cũng đã nhận thấy một
sự lúng túng nào đó của khối NATO : trước mắt khối này chưa biết trong trường
hợp cần can thiệp, liên minh sẽ đáp trả dưới hình thức nào.
Có lẽ như ghi nhận của phóng viên Véronika
Dorman trên báo Libération, Nga đấu dịu sau khi Vladimir Putin đã đạt được những
gì mong muốn. Đó là buộc chính quyền Biden phải chú ý trở lại đến nước Nga, hù
dọa đồng minh của phương Tây là Ukraina và nhắc nhở cả Kiev lẫn NATO rằng chớ
« vượt qua lằn ranh đỏ », tức là kết nạp Ukraina vào liên minh quân sự
Bắc Đại Tây Dương hay Bruxelles cho phép Ukraina tham gia Liên Hiệp Châu Âu.
Andrei Kortounov, tổng giám đốc hội đồng cố vấn
đối ngoại của Nga, trên tờ Libération ghi nhận Matxcơva thừa biết cái giá sẽ phải
trả khi khai mào một chiến dịch quân sự, cho nên mục tiêu của Nga là « răn
đe », chứ không phải là để đi đến cùng. Nga không hài lòng trước viễn cảnh
NATO tập trận ở Biển Đen và Baltic, gần sát cạnh, nên đã thể hiện thái độ bất
bình đó bằng một sự hù dọa.
Có điều, như phân tích của chủ tịch trung tâm
nghiên cứu Carnegie tại Matxcơva, Dmitri Trenin, căng thẳng trong vùng Biển Đen
mới chỉ tạm lắng, vẫn tồn tại viễn cảnh một cuộc xung đột lại bùng lên trong
khu vực. Nhưng có lẽ rõ rệt nhất là trong mọi kịch bản, Vladimir Putin mới
là người làm chủ tình hình trong khu vực nhạy cảm này.
***
CÁC NỘI DUNG LIÊN
QUAN
Nga:
Đến lượt TT Putin vạch “lằn ranh đỏ” đối với phương Tây
Căng
thẳng với Ukraina, Nga tăng cường hiện diện hải quân ở Biển Đen
Nga
bắt đầu giảm quân số trong vùng biên giới Ukraina
No comments:
Post a Comment