Nạn
khan hiếm chất bán dẫn gây xáo trộn công nghiệp thế giới
Thanh
Phương -
RFI
Đăng ngày: 23/04/2021 - 09:43
Trong thời gian gần đây, nhiều ngành, từ điện
thoại thông minh, thiết bị chơi video game, xe hơi, gặp rất nhiều khó khăn về
nguồn cung ứng chất bán dẫn. Nạn khan hiếm vật liệu thiết yếu này đang ngày
càng gây nhiều xáo trộn cho công nghiệp toàn cầu.
Ngay cả tập đoàn sản
xuất chất bán dẫn hàng đầu thế giới TSCM của Đài Loan cũng không đáp ứng kịp
nhu cầu hiện nay. REUTERS - ANN WANG
Chất bán dẫn quan
trọng thế nào?
Chất bán dẫn, hay nói rộng hơn là các linh kiện
điện tử được chế tạo từ chất bán dẫn, là tối cần thiết đối với ngành công nghiệp
thế giới, đặc biệt là chip điện tử để giúp cho các máy móc thu thập, xử lý và
lưu giữ các dữ liệu.
Chất bán dẫn có mặt trong các máy điện tử hay
vật kết nối, như điện thoại thông minh, máy vi tính, xe hơi, thiết bị chơi
game, máy bay, các mạng tin học hay mạng điện thoại. Các linh kiện này thường rất
nhỏ, loại nhỏ nhất chỉ khoảng từ 5 đến 7 nanomètre.
Theo nữ giáo sư kinh tế học Mathilde Aubry,
trường thương mại EM Normandie, được hãng tin AFP trích dẫn, vì đây là một
ngành đòi hỏi rất nhiều đầu tư, cho nên các công ty đôi khi chỉ chuyên về một
lĩnh vực, chẳng hạn như chuyên về nghiên cứu và phát triển, hoặc chuyên về sản
xuất. Có khi cả một quốc gia chỉ chuyên về một lĩnh vực.
Hiện giờ các nhà sản xuất chủ yếu của thế giới
là ở Đài Loan ( TSMC ), Hàn Quốc (Samsung và SK Hynix). Hoa Kỳ thì có một
nhà sản xuất lớn khác là Intel. Ngược lại, châu Âu chủ yếu chuyên về nghiên cứu
và khả năng sản xuất thì rất hạn chế.
Nguyên nhân của sự
khan hiếm
Với việc cả thế giới nay buộc phải làm việc từ
xa để ngăn ngừa đại dịch Covid-19, nhu cầu về các linh kiện cho máy vi tính và
các loại máy điện tử khác đang bùng nổ.
Nhưng trước khi có đại dịch, thị trường
chất bán dẫn đã chịu áp lực rất mạnh do hậu quả của chiến tranh thương mại
Mỹ-Trung. Một số tập đoàn như Hoa Vi vào năm ngoái đã mua trữ rất nhiều linh kiện
bán dẫn để hạn chế những tác động của các trừng phạt do Mỹ ban hành
Lại thêm hạn
hán ở Đài Loan
Tình trạng khan hiếm chất bán dẫn lại càng
thêm nặng nề do nạn hạn hán tại Đài Loan. Hòn đảo này hiện có các nhà máy
chuyên sản xuất chất bán dẫn thuộc loại tân tiến nhất thế giới. Nhưng các nhà
máy này tiêu thụ rất nhiều nước, nhất là để rửa sạch các con chip điện tử. Ngay
trước khi xảy ra hạn hán, các nhà máy ở Đài Loan đã không thể đáp ứng nổi nhu cầu.
Bây giờ lại thêm hạn hán chưa từng có.
Đài Loan là một trong những nơi ẩm ướt nhất thế
giới, với lượng mưa trung bình là 2.600 mm mỗi năm. Đảo này bình thường vẫn hay
bị bão vào mùa mưa, nhờ vậy mà cho tới nay không bao giờ thiếu nước. Thế mà, lần
đầu tiên từ 56 năm qua, trong năm 2020, đã không có một cơn bão nào ập vào Đài
Loan và trong 3 tháng đầu năm nay, lượng mưa chỉ bằng 40% mức trung bình.
Trước tình hình này, chính phủ Đài Bắc đã ra lệnh
cho các hộ gia đình và các công ty, kể cả các tập đoàn sản xuất chất bán dẫn,
phải hạn chế sử dụng nước.
Thật ra, theo chuyên gia Alan Patterson, của tạp
chí chuyên môn EE Times, hiện giờ nạn hạn hán chưa phải là nguyên nhân chủ yếu
của tình trạng khan hiếm chất bán dẫn ở Đài Loan, mà là do một số công ty
đặt mua một số lượng nhiều hơn mức mà họ thật sự cần đến. Nhưng nếu hạn hán kéo
dài, ngành sản xuất chất bán dẫn sẽ gặp thêm khó khăn. Cho nên một số người đã
yêu cầu xây dựng thêm các hồ trữ nước và có những giải pháp dài hạn để thích ứng
với các tác động của biến đổi khí hậu.
Ngành xe hơi bị nặng
nhất
Theo giáo sư Aubry, những ngành tiêu thụ nhiều
chất bán dẫn nhất là những ngành đầu tiên bị tác động, chẳng hạn các thiết bị
viễn thông (box internet, máy vi tính, điện thoại di động). Nhưng ngành bị
tác động thấy rõ nhất chính là công nghiệp xe hơi.
Do khan hiếm chất bán dẫn mà một nhà máy của tập
đoàn Stellantis ( PSA-Fiat Chrysler) ở Pháp phải ngừng hoạt động trong 8
ngày, còn các cơ sở sản xuất của General Motors và Ford ở Hoa Kỳ hoạt động
chậm lại hoặc tạm ngưng hoạt động. Hãng Land Rover của Anh hôm nay cũng vừa
thông báo sẽ phải tạm ngưng sản xuất tại 2 trong 3 nhà máy lắp ráp ở Anh.
Tại Đức, cũng do nạn khan hiếm chất bán dẫn, hàng ngàn lao động trong ngành xe
hơi sẽ bị thất nghiệp bán phần.
Theo Matthias Heck, một nhà phân tích của hãng
Moody's, trong ngành công nghiệp xe hơi thế giới, nạn khan hiếm chất bán dẫn sẽ
khiến khối lượng sản xuất trong ngành này sụt giảm khoảng 2% trong năm
nay.
Trước mắt, việc sản xuất khoảng 1 triệu xe hơi
trong sáu tháng đầu năm trên thế giới, trong đó có 300.000 chiếc ở châu Âu, sẽ
bị chậm trễ hoặc bị hủy bỏ.
Một trong những hậu quả bất ngờ của nạn khan
hiếm chất bán dẫn đó là đồng hồ của kiểu xe Peugeot 308 của tập đoàn PSA - Fiat
Chrysler nay trở lại giống như thời xưa, tức là với những cây kim, chứ không hiện
số điện tử! Xe này sẽ bán với giá rẻ hơn 400 euro so với xe có trang bị đồng
hồ số điện tử.
Giải pháp: Gia
tăng sản xuất?
Vấn đề trầm trọng đối với ngành công nghiệp xe
hơi Mỹ đến mức đích thân tổng thống Joe Biden hôm 12/04 vừa qua đã họp với các
lãnh đạo những tập đoàn lớn để tìm giải pháp cho tình trạng khan hiếm chất bán
dẫn trên thế giới.
Trong cuộc họp này, ông Biden khẳng định cả
hai đảng trong Quốc Hội Hoa Kỳ đều ủng hộ một dự luật nhằm hỗ trợ tài chính cho
ngành công nghiệp chất bán dẫn. Cũng tham gia cuộc họp với tổng thống Biden, tổng
giám đốc tập đoàn Intel, Pat Gelsinger, tuyên bố với hãng tin Reuters là, trong
từ 6 đến 9 tháng tới, tập đoàn này sẽ sản xuất các chip điện tử để góp phần giải
quyết tình trạng khan hiếm hiện nay. Tổng cộng Intel sẽ đầu tư thêm 20 tỷ đôla
để nâng cao khả năng sản xuất.
Nạn khan hiếm chất bán dẫn còn làm nổi rõ những
rủi ro của việc tập trung các cơ sở sản xuất của thế giới vào một số nơi, chủ yếu
là ở Đài Loan và Hàn Quốc. Cho nên tập đoàn TSCM của Đài Loan vừa thông báo xây
dựng thêm các nhà máy ở bang Arizona, Hoa Kỳ. Tổng cộng TSCM sẽ đầu tư 100 tỷ
đôla để nâng cao khả năng sản xuất.
Châu Âu cũng đang cố tìm cách giảm bớt sự phụ thuộc
vào nguồn cung cấp chất bán dẫn từ châu Á. Liên Hiệp Châu Âu có tham vọng tăng
gấp đôi sản lượng từ đây đến năm 2030, để chiếm 20% tổng sản lượng chất bán dẫn
của thế giới.
Nhưng theo chuyên gia về kinh tế Đài Loan Iris
Pang, được hãng tin AFP trích dẫn, nạn khan hiếm chip điện tử có nguy cơ kéo
dài đến 2022, thậm chí 2023. Cùng với đà phục hồi kinh tế thế giới, nhu cầu về
chất bán dẫn sẽ gia tăng, nhưng việc xây dựng các cơ sở sản xuất mới sẽ mất nhiều
thời gian.
No comments:
Post a Comment