Minh Anh – RFI
Đăng ngày 01-10-2018
Khẩu
hiệu « Nước Mỹ trước đã » của tổng thống Mỹ không có gì đặc biệt và cũng hợp lẽ.
Liệu có nguyên thủ nào sẽ không nói với người dân của mình đất nước là trên hết
? Nhưng với khẩu hiệu này, tổng thống Mỹ đang gây hỗn loạn trong nền kinh tế thế
giới hiện nay. Giới chuyên gia e ngại các quyết định gây căng thẳng thương mại
của Donald Trump có nguy cơ phá hỏng các chuẩn mực truyền thống về kinh tế thị
trường.
Kể từ khi Donald Trump vào Nhà Trắng, các chính sách
kinh tế của Mỹ đã làm chao đảo các đối tác. Châu Âu bị cản trở làm ăn với Iran
vì các lệnh cấm vận. Các nước mới trỗi dậy điêu đứng do lệ thuộc vào nguồn xuất
khẩu nguyên nhiên liệu cho Trung Quốc, vốn dĩ cũng đang vật vã vì cuộc chiến
thương mại với Hoa Kỳ. Riêng chỉ có nước Mỹ của Donald Trump là vẫn « bình
an vô sự ».
Với khẩu hiệu « Nước Mỹ trước đã », Hoa Kỳ của ông
Donald Trump lao vào một trận đấu chưa từng có : Một mình chống lại cả thế giới.
Chỉ có điều, nước Mỹ đã quên vai trò trách nhiệm đặc
biệt của họ khi thực thi các quyền về kinh tế và chính trị. Hơn bao giờ hết Hoa
Kỳ là quốc gia duy nhất trên hành tinh có rất nhiều « đặc quyền », trong số này
có ít nhất là ba mà Le Figaro trong một bài phân tích đăng ngày 29/09/2018 đánh
giá là « thái quá ».
Thứ
nhất, đó là thế bá quyền của đồng đô la. Ngay sau Đệ Nhị
Thế Chiến, tờ giấy bạc xanh của Mỹ là đồng tiền duy nhất trên thế giới có khả
năng quy đổi ra vàng theo khuôn khổ của Thỏa thuận Bretton Woods năm 1944. Cũng
chính Mỹ năm 1971 quyết định thả nổi đồng đô la, không gắn đồng tiền với vàng nữa
vì những khoản thâm thủng ngân sách mà cuộc chiến Việt Nam đã gây ra. Và cũng từ
lúc đó, nhiều nền kinh tế trên thế giới trở nên phụ thuộc vào đô la Mỹ, gần như
coi đồng tiền Mỹ là bản vị thay cho vàng. Cùng với thị trường chứng khoán Wall
Street và hệ thống ngân hàng, đồng đô la của Mỹ tiếp tục chiếm thế thượng
phong, đè bẹp các đối thủ khác.
Thế nhưng, bộ Tài Chính và Ngân hàng Trung ương Mỹ
FED chưa bao giờ muốn nhìn nhận trách nhiệm cố hữu gắn với vai trò lãnh đạo. Lời
phát biểu nổi tiếng « Đồng đô la là đồng tiền của chúng tôi, nhưng đó
chính là vấn đề của quý vị » của ông John Connall, bộ trưởng Tài Chính
Mỹ năm 1970 đến giờ vẫn còn mang tính thời sự.
Mà ví dụ điển hình hiện nay là ba nước Thổ Nhĩ Kỳ,
Achentina, Brazil đang ngã sóng xoài, liệu FED có quan tâm xem xét đến những nước
mới trỗi dậy đó hay không, vốn dĩ đang gánh những khoản nợ khổng lồ bằng đô la
? Giới quan sát nghi ngờ khả năng sắp tới Hoa Kỳ còn tăng lãi suất chỉ đạo.
Thứ
hai là vai trò thống lĩnh mà các tập đoàn đa quốc gia Mỹ
nắm giữ trong trao đổi mậu dịch thế giới. Những tập đoàn này có vai trò trụ cột
và kiêu căng. Nhưng cuộc chiến thương mại cho thấy họ cũng lo ngại, kể cả đối với
Trung Quốc, nước bị coi khinh là chỉ là kẻ thừa hành, nhưng vẫn phải có cách đối
xử. Vô ích, chủ nhân Nhà Trắng quyết định áp thuế 200 tỷ đô la hàng nhập khẩu «
Made in China ». Nguyên thủ Mỹ tin rằng các công nhân Trung Quốc chịu tác động
nhiều hơn là người tiêu thụ Mỹ.
Sau
cùng là việc áp dụng « nguyên tắc ngoài lãnh thổ » mà mới
đây nhất là lệnh trừng phạt nhắm vào Iran, gây khó khăn cho nhiều doanh nghiệp
châu Âu đã mở cơ sở làm ăn tại nước Cộng Hòa Hồi Giáo sau khi ký kết thỏa thuận
hạt nhân năm 2015.
Tóm
lại, trong lĩnh vực kinh tế, tổng thống thứ 45 của Hoa Kỳ không phải đang áp dụng
nguyên tắc đôi bên cùng có lợi. Trái lại, các quyết định của ông mang tính chất
« cuộc chơi có tổng bằng không ». Do vậy, để thực hiện khẩu hiệu « Làm cho nước
Mỹ vĩ đại trở lại » mà ông tôn sùng, thì cần phải hạ gục các nước khác. Và
phương châm này đồng nghĩa với việc phá hủy chuẩn mực vốn có của nền kinh tế thị
trường thế giới.
No comments:
Post a Comment