Nghị
định 168 làm giàu cho cảnh sát giao thông?
Diễm Thi
2025.01.03
https://www.rfa.org/vietnamese/in_depth/nghi-dinh-168-lam-giau-csgt-dt-01032025124812.html
Theo
Nghị định 168 về mức xử phạt hành chính trong vi phạm giao thông có hiệu lực đầu
năm 2025, một số lỗi vi phạm bị tăng mức phạt lên nhiều lần so với quy định cũ.
Trong đó có lỗi mà rất nhiều người đi đường mắc phải là vượt đèn đỏ và đi ngược
chiều.
CSGT
đang viết giấy xử phạt người vi phạm (Reuters)
Theo
đó, xe ô tô vi phạm hai lỗi này bị phạt từ 18 đến 20 triệu đồng thay vì chỉ bốn
đến sáu triệu đồng theo quy định cũ; xe gắn máy bị phạt bốn đến sáu triệu đồng
thay vì chỉ vài trăm ngàn đến một triệu như trước kia.
Tai
nạn giao thông, một vấn nạn nghiêm trọng ở Việt Nam, đã cướp đi gần 10 ngàn
sinh mạng chỉ trong năm 2024. Do vậy, việc ban hành Nghị định 168 được Cục Cảnh
sát Giao thông cho là “cần thiết” vì mức phạt cũ “không đủ mức răn đe”.
Tuy
nhiên, ở Việt Nam, xung quanh vấn đề xử phạt lỗi vi phạm giao thông còn một hiện
tượng phổ biến nữa chưa được đề cập tới là “giải quyết tại chỗ” hay “nộp phạt tại
chỗ” bằng tiền mặt, một hình thức nhận hối lộ của lực lượng cảnh sát giao thông
đối với người vi phạm.
Ngay
ngày đầu tiên thực hiện Nghị định mới, lực lượng cảnh sát giao thông cho biết
đã xử phạt hơn 13.000 trường hợp vi phạm giao thông, thu về gần 28 tỷ đồng.
Nhiều
người cho rằng, mức phạt cao sẽ là cơ hội để túi tiền của cảnh sát giao thông đầy
hơn; nạn nhũng nhiễu, mãi lộ còn trầm trọng hơn vì Việt Nam chưa có quy trình xử
phạt qua camera, mà tất cả các phiếu phạt đều do cảnh sát giao thông trực tiếp
viết và đưa cho người vi phạm.
“Lẽ
ra việc tăng mức phạt nó phải diễn ra sau khi người ta chuẩn bị một hệ thống
camera giám sát cảnh sát giao thông để bảo đảm không có chuyện đút lót, không
có chuyện tham nhũng. Bây giờ vẫn theo cách phạt cũ là cảnh sát giao thông ra
đường đứng chặn, ghi phiếu phạt thì cuối cùng nạn tham nhũng còn trầm trọng hơn
nữa. Cảnh sát giao thông chỉ nên xuất hiện để điều tiết giao thông khi đèn tín
hiệu giao thông gặp sự cố, bị lỗi… Cái quan trọng nhất là phải thay đổi cách
giám sát; thay đổi cách phạt”. Ông Tân, một người dân ở Đà Nẵng nói với RFA.
Cũng
theo ông Tân, nếu không áp dụng cách phạt nguội hết qua hệ thống điện tử thì số
tiền cảnh sát giao thông nhận “nộp phạt dùm” cho người vi phạm sẽ tăng theo tỷ
lệ mức phạt trong Nghị định 168.
Một
người dân ở Sài Gòn cũng chia sẻ lo ngại trên với RFA qua ứng dụng nhắn tin, bà
cho biết với việc mức phạt gia tăng một cách đáng kể như quy định của Nghị định
168, lực lượng cảnh sát giao thông sẽ dựa vào đó để tăng mức “nộp phạt tại chỗ”.
Tham
nhũng tại trong ngành cảnh sát giao thông là một vấn đề nghiêm trọng, nhưng
không phải là không giải quyết được nếu có minh bạch, có giám sát và giải
trình. Tiếc rằng việc giám sát hoạt động của cảnh sát giao thông thông qua thiết
bị ghi âm, ghi hình từ người dân lại có số phận thật lênh đênh.
Ngày
15 tháng 1 năm 2020, Thông tư 67/2019 của Bộ Công an chính thức có hiệu lực cho
phép người dân giám sát lực lượng cảnh sát giao thông nhằm giảm tham nhũng
thông qua thiết bị ghi âm, ghi hình hoặc quan sát trực tiếp. Chỉ vài năm sau, Bộ
Công an lại ra Thông tư 46/2024 có hiệu lực từ ngày 15 tháng 11 năm 2024 không
cho phép người dân giám sát cảnh sát giao thông qua thiết bị ghi âm, ghi hình nữa.
-------------
Tăng
mức phạt đối với vi phạm giao thông: Người dân băn khoăn về tiêu cực trong lực
lượng CSGT
Xử
phạt khi lái xe có nồng độ cồn: Thái quá & bất cập?
Cho dân
giám sát CSGT – Tưởng dễ mà lại khó!
------------
Theo
lý giải của Bộ Công an, việc giám sát của một số người dân đối với lực lượng cảnh
sát giao thông có lúc, có nơi chưa khách quan, đúng quy định; có tình trạng lợi
dụng quyền giám sát để quay phim, ghi hình, chụp ảnh quá trình làm việc với cán
bộ, chiến sĩ cảnh sát giao thông và chia sẻ lên mạng xã hội ảnh hưởng đến hình ảnh
của lực lượng cảnh sát giao thông.
Cảnh
sát giao thông làm việc trên đường phố được coi là đặc quyền đặc lợi. Trung tướng
Lê Thế Tiệm, thứ trưởng Bộ Công an từng thốt lên: “Có cái gì ngoài đường mà con ai cũng xin gửi
ra đó đứng? Kỳ lạ là ngoài đường mưa gió cực khổ như vậy mà nhiều người ưng?
Giao thông là một khoa học vậy mà ai ra đường đứng cũng được, rồi cầm gậy quơ tứ
tung sao?”.
Báo
cáo khảo sát xã hội học “Tham nhũng dưới góc nhìn của người dân, doanh nghiệp
và cán bộ, công chức, viên chức” được Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam thực hiện
với sự giúp đỡ của Thanh tra Chính phủ cho thấy, cảnh sát giao thông là ngành có nạn tham nhũng phổ
biến nhất.
Báo
cáo cũng chỉ ra “hệ thống tham nhũng được nuôi dưỡng bằng cả cầu và cung, trong
một vòng tròn luẩn quẩn của các vấn đề quan liêu và các khoản chi trả không
chính thức bị đòi hỏi hoặc gợi ý để giải quyết vấn đề”.
Điều
đó được minh họa rõ ràng qua lời kể của ông Nhựt, một tài xế xe khách ở Sài
Gòn. Ông Nhựt cho RFA biết, mỗi khi vi phạm thì phải năn nỉ cảnh sát giao thông
giảm mức phạt như cách người ta trả giá một món hàng ngoài chợ, bởi cả hai bên
đều biết đó là cách đôi bên cùng có lợi, và thường thì cảnh sát giao thông đút
túi từ 60% đến 80% số tiền ghi trên phiếu phạt.
“Nó
ăn là ăn đậm chứ không có ăn nhẹ. Mức phạt năm triệu thì nó phải ăn ba, bốn triệu.
Nó ra giá luôn. Không giam bằng lái thì giá khác nữa. Đông quá thì nó không dám
ăn. Nó ăn kín không hà. Phải kẹp tiền vô cái bảo hiểm vì tờ bảo hiểm được xếp
làm ba. Giấu vô kín kín rồi đem lại cho nó, nó mở cốp xe đằng sau rồi mình bỏ
vô đó. Bây giờ tăng mức phạt lên cao thì nó ăn cao lên chứ đâu có ăn bình thường.
Nó ép ghê lắm mà cũng phải chịu thôi vì nếu nó giam bằng lái xe mấy tháng coi
như chết đói”, ông Nhựt nói với RFA.
Cựu
công an Nguyễn Doãn Tú cho rằng, Nghị định 168 được ban hành là một cách để
ngành công an “hút máu” dân vì họ có nhiều cách để bẫy dân. Chẳng hạn như đề xuất
bỏ đếm giây đèn tín hiệu giao thông; đèn đang xanh bỗng chuyển sang đỏ mà không
qua đèn vàng; nhiều chỗ đèn xanh đèn đỏ chạy loạn xạ hoặc chớp liên tục…
“Để
hạn chế việc cảnh sát giao thông phạt rồi bỏ túi riêng thì chỉ có cách sử dụng
luật thôi. Phải có luật pháp rõ ràng, thống nhất và khoa học. Nhưng điều đó
không bao giờ xảy ra”.
Ông Tú nói và dẫn phát biểu của cựu bộ trưởng Mai Tiến Dũng rằng chỉ có dân phải
chịu trách nhiệm trước pháp luật thôi.
Giám
đốc Công an TP Đà Nẵng Lê Ngọc Nam từng phản đối cách làm việc của các đội đặc nhiệm, không đồng
tình việc đội đặc nhiệm “ùa xuống bắt bớ cảnh sát giao thông sai phạm như tội
phạm vì làm như vậy là bôi nhọ chính mình và ảnh hưởng đến tinh thần làm việc của
anh em”.
Cũng
theo ông Nguyễn Doãn Tú, một trong những điều ông được đào tạo trong ngành công
an là đối với dân, chỉ bắt lỗi chứ không có chuyện nhân đạo gì hết. Nghĩa là
khi cảnh sát giao thông dừng xe ai đó là họ sẽ tìm ra lỗi để có tiền đút túi.
Có
thể thấy, ngoài lực lượng cảnh sát giao thông trực tiếp phạt người vi phạm được
hưởng lợi một cách “công khai nhưng kín đáo” từ Nghị định 168, Bộ Công an cũng
hưởng lợi lớn khi liên tục đòi tăng tỷ lệ giữ lại tiền thu phạt vi phạm giao
thông từ ngân sách. Trong giai đoạn 2018-2021, tỷ lệ trích lại cho Bộ Công an
là 70%; năm 2022 và 2023 là 79%; từ năm 2024 là 85%.
Như
vậy, có thể coi Nghị định 168 là nghị định làm giàu thêm cho ngành công an bởi
số tiền “ăn” trực tiếp khi “đứng đường” cũng tăng, mà số tiền được trích lại từ
nguồn thu xử phạt nộp vào ngân sách cũng tăng.
No comments:
Post a Comment