Có gì đằng sau cuộc
đua giành khoáng sản khổng lồ ở Greenland?
Adrienne Murray
Phóng
viên kinh doanh
27
tháng 1 2025, 14:53 +07
https://www.bbc.com/vietnamese/articles/cj027jgv3d9o
Tổng
thống Mỹ Donald Trump từng nói ông nghĩ Mỹ sẽ giành quyền kiểm soát Greenland,
nhấn mạnh tới tuyên bố mà ông đã lặp lại nhiều lần gần đây về hòn đảo Bắc Cực
này. Có lần, ông còn nói "an ninh kinh tế" là lý do.
Ông
chủ công ty khai khoáng Eldur Olafsson cho biết Greenland có thể cung cấp
khoáng sản mà phương Tây sẽ cần trong "nhiều thập kỷ"
Trong
khi lãnh thổ tự trị của Đan Mạch đã nhanh chóng phản hồi rằng họ không phải để
bán, nguồn tài nguyên khoáng sản rộng lớn và hầu hết chưa được khai thác của
Greenland đang nhận được nhiều sự chú ý.
Những
đỉnh núi xám lởm chởm đột ngột xuất hiện trước mắt chúng tôi khi chiếc thuyền
máy len lỏi qua vùng nước biển ven bờ dập dềnh và các vịnh hẹp hùng vĩ ở mũi
phía nam Greenland.
"Những
ngọn núi cao chót vót đó cơ bản là một vành đai vàng," ông Eldur Olafsson,
giám đốc điều hành của công ty khai thác Amaroq Minerals, vừa nói, vừa chỉ tay.
Sau
hai giờ đi thuyền, chúng tôi lên bờ tại một thung lũng hiu quạnh nằm dưới chân
núi Nalunaq. Đây là nơi công ty Amaroq đang đào vàng.
Sau
khi mua được giấy phép thăm dò trải rộng hơn 10.000 km vuông, công ty cũng đang
khảo sát các dãy núi và thung lũng xung quanh, săn lùng các loại khoáng sản quý
giá khác.
"Chúng
tôi đang tìm đồng, niken và đất hiếm," ông chủ người Iceland nói.
"Vùng
đất này chưa được khám phá và vẫn có tiềm năng có nhiều khu mỏ lớn."
Khu
trại chính gồm một cụm các tòa nhà di động và lều trại màu cam sáng. Đây là nơi
ở của hơn 100 nhân viên, gồm người Greenland, người Úc và những người Anh từng
là thợ mỏ than.
Một
con đường dẫn từ đó lên phía trên thung lũng. Chúng tôi lái xe trực tiếp vào
khu mỏ vàng, tiến sâu vào một đường hầm tối vào bên trong và hướng lên phía
trên của núi.
"Nhìn
đây này," ông Olafsson nói khi chỉ vào một mạch thạch anh trắng và một đường
kẻ mỏng sẫm màu.
"Vàng,
vàng, vàng. Nhìn ra xa luôn. Quá tuyệt đúng không?"
Mỏ
vàng, được Amaroq mua lại vào năm 2015, đã vận hành phần lớn thời gian của thập
kỷ trước đó, nhưng đã phải đóng cửa do giá vàng giảm và chi phí vận hành cao.
Amaroq
tin rằng giờ đây khu mỏ này có thể sinh lời.
Công
ty có kế hoạch gia tăng sản lượng trong năm nay. Họ đã xây dựng một nhà máy chế
biến mới để nghiền quặng và tinh chế kim loại quý thành vàng thỏi.
"Mỗi
tháng, chúng tôi có thể rời khỏi khu mỏ với một va li đựng vàng, thay vì phải
có một con tàu 30.000 tấn [để chở quặng]," ông Olafsson giải thích.
Ông
nói rằng Greenland mang tới một cơ hội có một không hai do trữ lượng khoáng sản
khổng lồ ở đây gần như chưa được khai thác.
"Greenland
có thể là nhà cung cấp tất cả các loại khoáng sản mà phương Tây sẽ cần trong
nhiều thập kỷ," ông Olafsson nói thêm.
"Và
đó là một vị thế rất độc đáo."
Cơ
sở khai thác tại Nalunaq nằm ở một vị trí ấn tượng
Tuy
nhiên, hiện tại chỉ có hai mỏ đang hoạt động trên toàn đảo này.
Greenland
là một lãnh thổ tự trị thuộc Đan Mạch nhưng tự kiểm soát tài nguyên thiên nhiên
của mình.
Thiên
nhiên ban cho Greenland trữ lượng các nguyên tố đất hiếm lớn thứ tám thế giới.
Đây là loại khoáng sản rất quan trọng để sản xuất nhiều thứ, như điện thoại di
động, pin và động cơ điện.
Hòn
đảo này cũng có trữ lượng lớn các kim loại quan trọng khác, như lithium và
coban.
Cũng
có dầu và khí đốt ở Greenland, nhưng việc khoan mới bị cấm. Việc khai thác đáy
biển cũng không thể thực hiện.
Christian
Kjeldsen, giám đốc Hiệp hội Doanh nghiệp Greenland, cho biết "tình hình địa
chính trị toàn cầu hiện nay đang thúc đẩy sự quan tâm dành cho hòn đảo lớn nhất
thế giới".
Ông
chỉ ra rằng Trung Quốc có trữ lượng đất hiếm lớn nhất thế giới, trong khi
phương Tây muốn đảm bảo nguồn cung thay thế.
"Có
một Trung Quốc rất mạnh đang nắm giữ rất nhiều nguyên liệu thô quan trọng,"
ông nói.
Điều
đó đã khiến các quốc gia phương Tây ngày càng để ý tới việc tiếp cận trữ lượng
khoáng sản của Greenland. Trung Quốc cũng rất muốn vào cuộc, nhưng bị hạn chế
thâm nhập thị trường.
Gần
đây, Reuters đưa tin rằng Mỹ đã vận động một công ty khai thác mỏ của Úc không
bán dự án đất hiếm lớn nhất của Greenland cho các nhà mua tiềm năng của Trung
Quốc.
Bà
Naaja Nathanielsen, bộ trưởng Bộ Kinh doanh, Thương mại và Nguyên liệu thô của
Greenland, , cho biết mối quan tâm đến khoáng sản của hòn đảo này đã "tăng
lên rõ ràng trong khoảng năm năm trở lại đây".
Bà
nói thêm:
"Chúng
tôi đã quen với việc trở thành tâm điểm của cuộc khủng hoảng khí hậu. Chúng tôi
muốn trở thành một phần của giải pháp."
Giấy
phép hiện đã được cấp cho 100 khu vực trên khắp Greenland, nơi các công ty đang
tìm kiếm các mỏ có thể khai thác.
Các
công ty khai thác mỏ của Anh, Canada và Úc là những chủ sở hữu giấy phép nước
ngoài lớn nhất, trong khi người Mỹ chỉ nắm giữ một giấy phép.
Nhưng
vẫn còn nhiều bước phải làm trước khi những địa điểm này trở thành những khu mỏ
tiềm năng.
Chỗ
ở hiện tại của công nhân mỏ Nalunaq rất cơ bản
Tuy
Greenland có thể đang ngồi trên một lượng tài nguyên khoáng sản khổng lồ, bất kỳ
"cơn sốt vàng" nào cũng đang định hình một cách chậm chạp.
Nền
kinh tế của Greenland, với GDP hàng năm hơn 3 tỷ USD, vẫn phụ thuộc nhiều vào
khu vực công và ngành đánh bắt cá.
Lãnh
thổ này cũng dựa vào khoản trợ cấp hàng năm trị giá 600 triệu USD từ Đan Mạch.
Các
chính trị gia Greenland hy vọng rằng doanh thu từ khai thác mỏ sẽ giúp giảm sự
phụ thuộc vào khoản trợ cấp 600 triệu USD nói trên và thúc đẩy các nỗ lực giành
độc lập.
Tuy
nhiên, trong thời gian chờ đợi, Greenland đang kiếm được nhiều tiền hơn từ
ngành du lịch.
Theo
ông Javier Arnaut, trưởng khoa Khoa học Xã hội Bắc Cực tại Đại học Greenland,
khai thác mỏ vẫn là một yếu tố quan trọng cho mục tiêu độc lập.
"Nhưng
trên thực tế, có thể thấy rằng rất ít giấy phép khai thác mỏ được cấp,"
ông nói.
Bà
Nathanielsen thừa nhận rằng dù Greenland đang phát triển các mối quan hệ đối
tác với Mỹ và Liên minh châu Âu (EU), nhưng "chúng tôi vẫn chưa thấy lượng
tiền lớn đổ vào lĩnh vực này".
Bà
mong rằng sẽ có thêm từ ba đến năm mỏ hoạt động trong thập kỷ tới.
Tuy
nhiên, việc khai thác mỏ ở Greenland không hề dễ dàng vì vị trí địa lý xa xôi
và thời tiết khắc nghiệt.
Đây
là hòn đảo lớn nhất thế giới, với 80% diện tích được bao phủ bởi một lớp băng
dày. Greenland có những dãy núi gồ ghề và không có đường bộ nối liền giữa các
khu dân cư.
"Đây
là một dạng địa hình Bắc Cực," ông Jakob Kløve Keiding từ Cục Khảo sát Địa
chất Đan Mạch và Greenland, đơn vị đã lập bản đồ tài nguyên của hòn đảo này,
cho biết.
"Chúng
tôi gặp nhiều khó khăn do điều kiện khí hậu khắc nghiệt và hạ tầng cơ sở hạn chế.
Nên là việc mở mỏ rất tốn kém."
Những
chi phí cao kể trên, cùng với giá kim loại toàn cầu thấp, đã khiến các nhà đầu
tư chùn bước.
Một
số người cho rằng chính các thủ tục hành chính phức tạp đã khiến ngành khai
thác mỏ tăng trưởng chậm chạp.
Greenland
có các quy định môi trường và yêu cầu về tác động xã hội nghiêm ngặt, khiến việc
xin giấy phép mất nhiều thời gian.
Bà
Nathanielsen khẳng định rằng hầu hết cộng đồng ở Greenland đều ủng hộ hoạt động
khai thác mỏ và cho rằng nó thúc đẩy kinh tế địa phương.
"Nhân
viên các công ty khai thác mỏ nước ngoài này mua sắm tại các cửa hàng địa
phương. Họ thuê nhân công địa phương. Họ thuê tàu hoặc trực thăng của địa
phương," bà nói.
Người
dân Greenland không chắc liệu sự bùng nổ khai thác mỏ có giúp ích cho người dân
địa phương hay không
Tuy
nhiên, Heidi Mortensen Møller, một cư dân tại Qaqortoq - thị trấn lớn nhất phía
Nam của Greenland, ngờ vực về việc liệu các mỏ mới có mang lại việc làm cho người
dân địa phương hay không.
"Khi
họ nói rằng họ sẽ mang lại việc làm, họ đang nói về ai?"
Jess
Berthelsen, người đứng đầu công đoàn địa phương, SIK, cho biết nhiều người nghĩ
rằng thu nhập từ khai thác mỏ "sẽ bị chuyển ra khỏi đất nước" và
không mang lại lợi ích cho Greenland.
Nhưng
ông ủng hộ sự phát triển của lĩnh vực này.
"Greenland
cần thêm thu nhập và kiếm tiền từ các cách khác ngoài đánh bắt cá."
Không
rõ nước cờ mới nhất của ông Trump sẽ được thực hiện ra sao.
Tuy
nhiên, Thủ tướng Greenland Mute Egede hồi đầu tháng Một đã nói rằng "chúng
ta cần phải làm ăn với Mỹ" và "cánh cửa của lĩnh vực khai thác mỏ
đang mở".
Ông
Kjeldsen, từ hiệp hội doanh nghiệp, hy vọng nước cờ của ông Trump sẽ mang lại
cho lĩnh vực này mức "đầu tư rất cần thiết"
"Mặt
khác, nếu các tín hiệu từ ông Trump không chắc chắn và tiếp diễn trong một thời
gian dài hơn, có nguy cơ điều này có thể ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường đầu
tư."
No comments:
Post a Comment