“Điểm
nghẽn” việc shipper Trần Thành bị đánh chết
Hồ Phú Bông
25/01/2025
https://baotiengdan.com/2025/01/25/diem-nghen-viec-shipper-tran-thanh-bi-danh-chet/
Anh
Trần Thành, người đi giao món hàng có giá trị 375.000 đồng (khoảng 15 đô la Mỹ) cho công ty. Tiền công giao món hàng đó là 4.000 đồng (khoảng 16 xu Mỹ).
Khoảng 11 giờ ngày 17/1, anh Thành shipper đến nhà bà Trần
Thanh Thảo giao hàng nhưng bà đi vắng. Người nhà nhận thay. Anh gọi bà Thảo
chuyển khoản để công ty hoàn tất đơn giao hàng. Vì lý do gì đó bà Thảo không
làm. Anh Thành hối thúc rồi lời qua tiếng lại. Công ty bán hàng cũng trực tiếp
giải thích với bà Thảo nhưng 10 tiếng đồng hồ vẫn không xong.
Trong thời gian đó anh Thành có nhậu và cùng vợ lo làm thịt
gà tại nhà để kịp giao cho khách đặt trước vì cận Tết. Đến 11 giờ đêm có phone
gọi, anh quay lại nhà bà Thảo, lại cãi với người nhà của bà. Một lúc sau bà Thảo
về cùng hai người thân, trực tiếp cự cãi nhau. Thấy vậy hai người thân (cũng có bia rượu) nhào vô đánh anh Thành, rồi gọi
người thứ ba về, dùng cả nón bảo hiểm cùng nhau đánh, “đa số vào vùng đầu của
anh Thành”.
Anh shipper tơi tả về nhà cho biết mình bị đánh, lên giường
nằm đến 00:30 phút ngày 18/1 thì chết.
Vấn đề chính của cuộc cãi là anh Thành sẽ bị công ty phạt
500.000 đồng theo điều lệ công ty, vì bị bà Thảo ghi điểm xấu (đánh giá một
sao). Điều mà chính công ty đã giải thích với bà trước đó.
Thử đặt mình vào trường hợp anh Thành shipper: Giao một
món hàng với tiền công 4.000 đồng sau 10 tiếng đồng hồ vẫn không được bà Thảo
giải quyết lại còn bị công ty phạt 500.000 ngàn đồng!
Ở đây chỉ nói về quyền lợi và công sức của shipper, chưa
bàn đến vấn đề shipper với luật riêng của công ty. Công ty có đăng ký hợp pháp,
có vi phạm luật lao động hay không là chuyện khác.
***
Báo
chí tường thuật không mấy khác nhau về nội vụ và gia cảnh anh Thành shipper.
Nghèo đến “rớt mùng tơi” lại bị đánh chết vào những ngày bận rộn kiếm ăn nhứt
trong năm nên dư luận phản ứng khá mạnh.
Vấn
đề là, ba nghi can đánh chết anh Thành, hoàn toàn không phải vì căm thù hay chủ
mưu. Họ đánh chỉ là phản ứng nóng giận mất kiểm soát, nhất thời, để bảo vệ bà
Thảo bị xúc phạm mà không hề nghĩ gì xa hơn. Nói khác đi, đánh rồi chết xảy
ra không phải cố tình (!)
Phần
chắc họ không phải là giang hồ đường phố. Cũng không phải là an ninh của chế độ.
Vì, nếu là an ninh, họ đã được dạy cách đánh mà không để lại dấu vết, nói gì
đánh đến chết. Trường hợp an ninh đánh chị Phạm Đoan Trang nhiều lần (hiện
chị Trang đang bị tù với bản án 9 năm vì tội tuyên truyền chống nhà nước) đến
độ tàn tật chỉ là một ví dụ rất nhỏ!
Đánh
có chủ mưu trả thù mang tính cá nhân, đương nhiên là tội nặng. Nhưng đánh không
có chủ mưu, không phải để trả thù mà gây chết người là nan đề nghiêm trọng của
xã hội.
Mọi người
đều biết xã hội Việt Nam hiện tại là một xã hội hung dữ. Mạnh được, yếu thua,
đánh nhau, giết nhau trở thành chuyện bình thường đôi khi chẳng vì lý do gì
đáng gọi là “nguyên nhân”.
Va
quẹt xe trên đường, ghét nhau vì một câu nói, giành hát karaoke hay vì một cái
nhìn khó ưa… đưa đến đánh, giết nhau. Đặc biệt ngay tại môi trường giáo dục, thầy
cô đánh học trò, học trò đánh thầy cô, học sinh đánh nhau xé áo quần, phát tán
videos không còn là chuyện lạ.
Có
hơn trăm nghi can bị chết ngay tại đồn công an khi mới bị bắt. Người thì chết
vì “dùng dao rọc giấy tự cắt cổ”, người thì “dùng dây điện thoại để bàn thắt cổ”,
đã thế có người còn “viết thư cảm ơn công an đối xử tốt nhưng tự tử vì ân hận”…
Vụ
6 sĩ quan công an trói nghi can Lê Thanh Kiều vô ghế rồi cùng nhau đánh đến chết
ở Phú Yên năm 2014 được xử quá nhẹ, là ly nước tràn. Bị phản ứng dữ dội, chủ tịch
nước phải can thiệp, là tiêu biểu việc công an dùng bạo lực.
Công
an là người thực thi pháp luật, tòa án là nơi xét xử mà như thế thì xã hội
không tràn lan bạo lực mới là chuyện lạ.
Con
người sống trong xã hội giống như sinh vật sống trong nước. Khi nước bị ô nhiễm
thì đương nhiên sinh vật sống trong đó không thể nào thoát khỏi được.
20 năm nội chiến người phía Bắc có “văn hóa chửi”, “văn
hóa chỉ điểm”. Rình mò, nịnh bợ, báo cáo để lập công là thứ văn hóa truyền thống
XHCN! Vì thế không ai tin ai. Nghi ngờ đưa đến ganh ghét. Điểm chính là chương
trình giáo dục cổ vũ sự căm thù để khích lệ lòng yêu nước, đưa người vô Nam
đánh “Mỹ – Ngụy”.
Trong khi đó, phía Nam lại hình thành được một nếp sống
văn minh. Lấy nhân bản và khai phóng làm trọng tâm giáo dục. Dù trong chiến
tranh con người vẫn cư xử với nhau tử tế. Tử tế với cả tù binh phía Bắc, với
người hồi chánh. Trọng năm chữ Nhân, Lễ, Nghĩa, Trí và Tín. Sống nhân ái, hiền
hòa.
50 năm sau, từ 30/ 4/ 1975, nền văn hóa văn minh mới chớm
nở ở miền Nam bị giẫy chết. Tròn nửa thế kỷ qua nền “văn hóa XHCN” vẫn hừng hực
căm thù và bạo lực thống trị cả nước.
***
Ba người
đánh chết shipper nghèo “rớt mùng tơi” trong những ngày kiếm sống cuối năm có
thể sẽ bị những bản án không nhẹ. Nhưng liệu có bản án nào dành cho một chế độ tàn độc biến người Việt
Nam thành man rợ, hung dữ như hiện tại hay không?
https://baotiengdan.com/wp-content/uploads/2025/01/2-28.jpg
Ba
người Toàn, Tùng và Thiên đánh chết shipper Trần Thành. Nguồn: VnExpress
=======================================================
Bốn
ngàn đồng và năm trăm ngàn đồng
25/01/2025
https://baotiengdan.com/2025/01/25/bon-ngan-dong-va-500-ngan-dong/
Một
người shipper đã bị giết ở Hòa Vang khi anh đến đòi lại số tiền mà anh nhận thu
hộ khi giao đơn hàng cho cô Trần Thanh Thảo.
Anh
để lại một người vợ, một con gái 5 tuổi, quỳ lạy ảnh của anh trước quan tài.
Cô
Thảo sau khi đã nhận gói hàng gồm nước lau sàn, thảm, khăn ướt, trị giá 375.000
đồng đã không chuyển tiền thu hộ lại cho anh.
Cô
đánh giá anh 1 sao và bắt anh đến xin lỗi mình. Công ty chuyển phát hàng của
anh Thành “gọi điện cho chị hỏi lý do, gửi lời xin lỗi và đề nghị rút lại
đánh giá để anh Thành không bị phạt 500.000 đồng”. (VnExpress viết).
Nếu
giao đơn hàng này suôn sẻ, anh kiếm được 4.000 đồng tiền công. Để kiếm được
4.000 đồng cho đơn hàng này, anh Thành đã hai lần bị đẩy vào thế yếu trong một
phương thức làm việc hoàn toàn bất công với người lao động tay trắng.
1. Anh phải thu hộ được
tiền từ tay người nhận hàng, nếu không thu được, gần như hàm nghĩa anh sẽ phải
đền số tiền này cho bên bán hàng. Anh Thành chỉ là một case trong hàng ngàn
shipper chúng ta đã coi trên mạng, khi những người khách bom 20 ly trà sữa hay
10 hộp cơm.
Ở
đây bạn có thể tự hỏi: “Ồ sao lại dại dột nhận một công việc mà lợi thế đàm
phán không thuộc về mình, mình nắm dao đằng lưỡi như thế?”
Shipper – nghề trong ngành kinh tế GIG – dành
cho những người vốn đã luôn nắm dao đằng lưỡi và chẳng có quyền thoả thuận gì
ngoài việc bào sức khoẻ lấy tiền. Đương nhiên (hoặc các cơ quan quản lý lao động
xem là đương nhiên), đơn vị tạo ra cái app hay công ty vận tải không cần phải
chịu trách nhiệm gì phụ với anh shipper nếu anh bị “bom” hàng.
Trong
nền kinh tế GIG thần thánh mà chúng ta vô cùng ca ngợi, những công ty startup
hào nhoáng như Grab, Uber, Lyft… đang ngồi trên cổ của người giao hàng vì pháp
luật lờ họ đi (như một ưu thế).
2. Công ty chuyển phát
trên sẽ phạt anh Thành 500 ngàn đồng nếu khách hàng đánh giá 1 sao. Lần thứ
hai, anh Thành nắm thêm một lưỡi dao.
Giả
định người nhận hàng vẫn trả đủ tiền nhưng đ*o vui và đánh giá anh một sao, thì
dù anh đã hoàn thành nhiệm vụ giao hàng, thu đủ tiền hàng cho bên bán và công
ty chuyển phát (nghĩa là hoàn thành nghĩa vụ lao động, bỏ công sức đi làm). Anh
kiếm được bốn ngàn. Sau đó anh sẽ bị trừ 500 ngàn đồng vì có người không cuối.
Túm lại, hôm đó anh sẽ mất 496 ngàn đồng nếu lỡ đi làm và gặp khách hàng hãm
l*l.
Tới
đây chúng ta đều thấy người shipper đã nắm cả hai lưỡi dao cả hai tay, không có
gì bảo vệ họ để họ làm việc lương thiện.
Bạn
nghĩ gì nếu mình chỉ kiếm được bốn ngàn đồng và bị phạt 500 ngàn đồng? Bạn có
thể mưu sinh không?
Nhưng
câu hỏi trên nặng mùi đạo đức quá, thôi bạn không cần hỏi. Giờ mình thử tìm xem
luật lao động nói gì.
Theo
Điều 127, Bộ luật Lao động 2019 quy định các hành vi bị nghiêm cấm khi xử lý kỷ
luật lao động, và trong đó có cấm “Phạt tiền, cắt lương thay việc xử lý kỷ luật
lao động”.
Đồng
thời Khoản 3, Điều 19, Nghị định số 12/2022/NĐ-CP cũng ghi rõ nếu công ty thuê
người lao động “dùng hình thức phạt tiền hoặc cắt lương thay việc xử lý kỷ luật
lao động” thì sẽ bị phạt tiền 20 – 40 triệu đồng nếu họ là chủ lao động cá
nhân, nếu họ là công ty, thì công ty sử dụng lao động sẽ bị phạt từ 40-80 triệu
đồng.
Đến
đây, tôi không tìm được bài báo nào nêu tên công ty đã thuê anh Thành là
shipper là ai trên hầu hết các trang báo tôi đọc. Nếu bạn biết công ty chuyển
phát đó là công ty nào, bạn có thể cho tôi biết không?
Tại
sao một bên có tác động vô cùng quan trọng đến sinh mạng của người shipper này
(mức phạt khốc liệt, gọi điện thoại dỗ dành chị Thảo bỏ đánh giá 1 sao) lại có
thể được phép ẩn nấp và vô danh khi vụ án nghiêm trọng và kinh khủng thế này
khiến mọi người bàng hoàng?
Tại
sao công ty này không phải trả lời trước dư luận rằng nó lấy quyền gì để phạt
anh Thành 500 ngàn đồng nếu anh bị đánh giá 1 sao? Tại sao không một tờ báo nào
ghi rõ nơi làm việc của anh Trần Thành là ở đâu? Nhà sử dụng lao động đã làm gì
để khiến anh đêm hôm phải quay lại đi đòi công bằng vì bị phạt 500 ngàn.
Công
ty chuyển phát đã làm sai luật lao động bằng cách phạt tiền người lao động. Hay
nó đã tự “làm đúng” bằng cách gọi tên anh Thành là “cộng tác viên”, tức không
phải người lao động, không có hợp đồng, không phải nhân viên, phủi tay cực dễ.
Dù
anh Trần Thành đã bỏ mạng khi làm shipper trong cơ chế thưởng phạt vô nhân tính
của công ty ship hàng, kết hợp cùng bàn tay giết người của nhóm người nhà chị
Thảo, và nước mắt mong muốn người yêu và em trai được tha bổng về ăn Tết của chị
Thảo, chúng ta vẫn không hiểu vì sao những công ty chuyển phát “kinh tế GIG”
đang sử dụng người lao động yếu thế nhất trong xã hội để làm giàu cho chính nó,
lại có thể tàn nhẫn đến mức ấy.
Và
chúng vẫn được phép núp bóng, vô danh, lẩn đi, khi người lao động bị thương tật
trên đường tác nghiệp.
Phải
giao bao nhiêu đơn hàng anh Thành (nếu còn sống) mới kiếm được một sao trị giá
500 ngàn đồng của chị Thảo?
Là
125 cuốc xe.
Hoặc
bỏ mạng.
HÌNH
: https://www.facebook.com/photo/?fbid=10230890040968381&set=a.1106315371928
.
Một bạn đọc đã gửi mình công ty anh Thành làm việc là
Ninja Van. Trong status chung tay thương tiếc anh, công ty có nhấn mạnh khéo
léo anh Thành "là tài xế dịch vụ, không thuộc biên chế chính thức tại công
ty". Vậy không rõ vì sao công ty có thể xử phạt 500k người không thuộc
biên chế chính thức nhỉ? Vậy công ty có vi phạm luật lao động không?
No comments:
Post a Comment