THẾ GIỚI HÔM NAY : 20/04/2021 (The Economist)

 

Thế giới hôm nay: 20/04/2021

The Economist

Đỗ Đặng Nhật Huy biên dịch

20/04/2021

http://nghiencuuquocte.org/2021/04/20/the-gioi-hom-nay-20-04-2021/

 

Ấn Độ ghi nhận hơn 273.000 ca nhiễm covid-19 mới trong một ngày, tốc độ tăng đáng kinh ngạc khi làn sóng thứ hai bao trùm đất nước này. Delhi đã tuyên bố lệnh giới nghiêm kéo dài một tuần từ hôm nay; trong khi một phần ba kết quả xét nghiệm của thủ đô là dương tính. Các bệnh viện Ấn Độ hiện đứng bên bờ vực với tình trạng thiếu hụt nghiêm trọng các nguồn cung cấp thiết yếu — nhất là oxy y tế — chưa kể đến vắc-xin.

 

EU đã giành được thêm 100 triệu liều vắc-xin covid-19 của Pfizer-BioNTech, nâng tổng số liều sẽ được phân phối trong năm nay lên 600 triệu. Khối này cần nhiều nỗ lực hơn nữa để bù đắp cho sự chậm trễ trong quá trình triển khai vắc xin của Oxford-AstraZeneca và Johnson & Johnson. Trong khi đó, một nghiên cứu ở UAE cho thấy vắc-xin Sinopharm của Trung Quốc có hiệu quả 93% trong việc giúp bệnh nhân covid-19 không phải nhập viện.

 

Thương vụ trị giá 40 tỷ đô la bán hãng Arm của công ty Nhật SoftBank cho Nvidia của Mỹ đang bị chất vấn. Chính phủ Anh đã yêu cầu cơ quan quản lý chống độc quyền điều tra các tác động cạnh tranh và an ninh quốc gia của thương vụ bán nhà thiết kế chip có trụ sở chính tại Anh này. Báo cáo điều tra sẽ có trước ngày 30 tháng 7.

 

Các lực lượng vũ trang Chad tuyên bố đã tiêu diệt 300 phiến quân ở các tỉnh Kanem và Tibesti miền bắc đất nước. Các phiến quân đến từ Libya tiến hành tấn công khi các điểm bỏ phiếu bắt đầu kiểm phiếu bầu tổng thống ngày 11 tháng 4, trong đó Tổng thống Idriss Déby khả năng cao sẽ kéo dài 30 năm cầm quyền của ông. Déby là đồng minh của Pháp và Mỹ, hai nước ủng hộ cuộc chiến chống các thành phần cực đoan ở Sahel.

 

Kết quả kinh doanh của Coca-Cola khả quan trong ba tháng đầu năm. Doanh thu thuần tăng 5% so với cùng kỳ năm trước lên 9 tỷ USD, còn thu nhập trước thuế tăng 14%. Phong tỏa covid-19 khiến doanh số bán đồ uống có gas đi ngang; song tiêm chủng trên khắp thế giới và nới lỏng hạn chế đối với các nhà hàng đã giúp công ty có lãi trở lại.

 

NASA xác nhận Ingenuity đã hoàn thành chuyến bay đầu tiên trên sao Hỏa vào lúc 7h30 sáng giờ GMT. Chiếc máy bay trực thăng thu nhỏ là cỗ máy đầu tiên bay trên một hành tinh khác, hơn một thế kỷ sau khi anh em nhà Wright tiến hành chuyến bay đầu tiên. Thành công của Ingenuity được kỳ vọng sẽ thay đổi hoạt động khám phá không gian, cho phép các phương tiện bay thám hiểm những khu vực mà máy móc trên đất liền không thể đi được.

 

Cổ phiếu Tesla trượt dốc sau khi một trong những chiếc xe điện với hệ thống lái bán tự động của hãng này đâm vào một gốc cây khiến hai người thiệt mạng. Các báo cáo cho thấy không có ai cầm lái vào thời điểm đó; và không rõ liệu tính năng lái tự động của Tesla có được bật lên hay không. Việc lạm dụng hệ thống —vốn vẫn cần sự kiểm soát của con người — còn liên quan đến một số sự cố chết người khác.

 

 

TIÊU ĐIỂM

 

Ấn Độ chìm trong cơn sóng thần covid-19

Các số liệu ngày một tệ hơn. Theo một cuộc kiểm đếm độc lập vào ngày 18 tháng 4, Ấn Độ đã ghi nhận thêm hơn 275.000 ca covid-19 mới và hơn 1.600 ca tử vong, trong bối cảnh xuất hiện bằng chứng cho thấy báo cáo thiếu. Kể từ đỉnh của làn sóng đầu tiên ở Ấn Độ, tức gần 100.000 ca nhiễm mới hàng ngày hồi tháng 9, số ca nhiễm giảm xuống còn khoảng 10.000 ca mỗi ngày trong suốt mùa đông. Nhưng nhiều người Ấn Độ mất cảnh giác, và đã bước vào một mùa vận động chính trị căng thẳng bên cạnh một lễ hội Hindu khổng lồ.

 

Dù vậy sự đột ngột của cơn sóng thần lây nhiễm này khiến ngay cả những người bi quan nhất cũng phải sốc. Có thể là do một chủng virus mới, lần đầu tiên được tìm thấy ở bang Maharashtra. Giờ đây, cả đất nước đang quay cuồng, khi bệnh viện và nhà hỏa táng oằn mình chịu áp lực, trong khi nguồn cung cấp oxy y tế thiếu trầm trọng. Delhi bắt đầu giới nghiêm một tuần từ hôm nay; và năm thành phố ở bang lân cận Uttar Pradesh cũng làm theo. Đối với hàng triệu người Ấn Độ, sự tĩnh lặng hiu hắt của đợt phong tỏa năm ngoái đã trở lại.

 

Thế giới theo dõi sít sao tình hình của Navalny

Cơ quan quản lý nhà tù của Nga hôm qua cho biết sức khỏe của Alexei Navalny “tốt”, nhưng ông đã được chuyển đến bệnh xá — sau gần ba tuần tuyệt thực để yêu cầu được gặp bác sĩ của ông. Nhưng những người ủng hộ nhà lãnh đạo phe đối lập nói ông có thể sẽ chết. Ngay cả khi bị giam giữ và chịu dày vò nghiêm trọng về tinh thần và thể chất, ông Navalny vẫn là mối đe dọa đối với Tổng thống Vladimir Putin.

 

Thái độ ủng hộ của quốc tế dành cho ông được thể hiện trong một bức thư ngỏ hôm thứ Sáu từ gần 80 trí thức và nghệ sĩ nổi tiếng khắp thế giới, và với việc chính phủ Mỹ cảnh báo sẽ có “hậu quả” nếu ông chết trong tù. Ông cũng được ủng hộ ở quê hương, cụ thể biểu tình ủng hộ ông đang được lên kế hoạch trên khắp nước Nga vào ngày mai. Công tố viên của Moskva đã đệ đơn lên tòa án yêu cầu đóng cửa tổ chức của ông Navalny vì mang tính chất chủ nghĩa cực đoan. Ông Putin có vẻ lo lắng, trong khi ông Navalny dường như không sợ hãi.

 

Mỹ bế tắc trong vấn đề kiểm soát súng

Hôm nay là Ngày Quốc gia Hành động Chống Bạo lực Súng trong Trường học — thật đáng buồn là không cần nêu tên cũng biết nước nào. Năm nay, 5 trẻ em Mỹ đã chết trong các vụ xả súng ở trường học. Theo nhóm vận động Everytown For Gun Safety, mỗi năm có khoảng 3.000 trẻ em bị bắn chết. Tổng thống Joe Biden đã đặt ra một số sắc lệnh hành pháp liên quan đến súng, nhưng sẽ không thể có luật liên bang thực chất.

 

Việc thông qua luật sẽ bị filibuster, trong khi chính quyền muốn dành vốn liếng chính trị cho các cuộc chiến khác. Maryland và Virginia đã thắt chặt kiểm tra lý lịch khi mua súng, và thống đốc New Jersey sắp đặt ra các biện pháp kiểm soát súng toàn diện. Song nhiều bang lại làm ngược lại. Từ ngày 5 tháng 5, cư dân Utah sẽ không cần phải mang theo giấy phép khi mang vũ khí trong người nữa; kế đó là Iowa và Tennessee vào ngày 1 tháng 7. Hơn nữa hầu hết các bang không yêu cầu kiểm tra lý lịch khi bán súng cho cá nhân. Bạn sẽ còn thấy nhiều “ngày hành động” như vậy trong nhiều năm tới, nhưng kết quả ở Washington lại rất hạn chế.

 

Boeing họp hội nghị cổ đông

Các cổ đông Boeing sẽ họp online vào hôm nay để xem xét những khó khăn mà nhà sản xuất máy bay Mỹ phải đối mặt. Họ sẽ thảo luận xem liệu ban giám đốc có thực hiện được nhiệm vụ hồi sinh gã khổng lồ hàng không vũ trụ hay không. Một số nhà đầu tư, được thúc đẩy bởi gia đình nạn nhân các vụ tai nạn 737 MAX, có thể sẽ chú ý đến các cố vấn ủy quyền và bỏ phiếu chống lại chủ tịch cũng như các thành viên hội đồng quản trị khác.

 

Việc tiếp tục giao hàng máy bay 737 MAX là tin tốt, nhưng việc một số chiếc phải nằm kho gần đây để kiểm tra hệ thống điện là rất đáng lo ngại. Trong khi Boeing giao 77 máy bay trong quý đầu năm, đối thủ chính của họ là Airbus lại giao tới 125 máy bay. Chặng đường dài hạn sắp tới trong việc khôi phục hoạt động hàng không cũng rất bất định vì covid-19 tiếp tục làm bay quốc tế bị ngưng trệ. Vì vậy kết quả tài chính quý của Boeing, được công bố trong tuần tới, sẽ không khả quan.