THẾ GIỚI HÔM NAY : 09/04/2021 (The Economist)

 

Thế giới hôm nay: 09/04/2021

The Economist

Đỗ Đặng Nhật Huy biên dịch

09/04/2021

http://nghiencuuquocte.org/2021/04/09/the-gioi-hom-nay-09-04-2021/

 

Chính quyền Biden công bố một số động thái nhằm kiềm chế bạo lực súng đạn ở Mỹ. Chúng bao gồm yêu cầu kiểm tra lý lịch đối với người mua “súng ma” (vũ khí tự chế không có số sê-ri), công bố luật mẫu cho phép cảnh sát tạm thời tịch thu súng của những người có vấn đề tâm lý và lập báo cáo buôn lậu súng hàng năm. Tổng thống Biden cũng kêu gọi Quốc hội thông qua luật kiểm soát súng, điều khó có thể xảy ra.

 

Cảnh sát Bắc Ireland nói những sự kiện tuần này là vụ bạo lực tồi tệ nhất trong “vài năm” qua. Bạo động hôm thứ Tư ở thủ đô Belfast bao gồm ​​các vụ tấn công nhắm vào các sĩ quan cảnh sát và một nhà báo, cùng với một vụ đánh bom xăng xe buýt. Thủ phạm được cho là các nhóm bán quân sự; cụ thể bom xăng đã được ném từ các khu theo chủ nghĩa dân tộc và thân Anh. Brandon Lewis, Bộ trưởng phụ trách Bắc Ireland của chính phủ Anh, sẽ gặp các nhà lãnh đạo chính trị ở Belfast.

 

Tòa án Nhân quyền Châu Âu tuyên việc tiêm chủng bắt buộc cho trẻ em ở Cộng hòa Séc là hợp pháp. Vụ kiện này được đệ lên bởi các phụ huynh có con chưa được tiêm ngừa các bệnh thông thường khi đi học mẫu giáo. Tòa án thừa nhận chính sách này vi phạm quyền sống riêng tư nhưng quyết định lợi ích bảo vệ sức khỏe cộng đồng là lớn hơn. Vụ kiện này có từ trước đại dịch covid-19.

 

Úc sẽ bãi bỏ quy tắc miễn trừ cho các thẩm phán và chính trị gia khỏi luật quấy rối tình dục. Tháng trước, một làn sóng cáo buộc quấy rối tình dục đến từ các nhà lập pháp nữ và nhân viên của họ đã khiến phụ nữ xuống đường biểu tình rộng rãi. Người sử dụng lao động giờ đây bị buộc phải chủ động ngăn chặn phân biệt đối xử giới tính và người khiếu nại sẽ có nhiều thời gian hơn để nộp đơn.

 

Tổng thống Pháp Emmanuel Macron sẽ đóng cửa một trường hàng đầu dành cho công chức; trường này đang bị chỉ trích là lót đường tắt cho giới tinh hoa vào được những vị trí cấp cao. École Nationale d’Administration (Trường Hành chính Quốc gia)– nơi chính ông Macron từng theo học – không nhận quá 100 sinh viên mỗi năm. Ông Macron lần đầu tiên đề nghị đóng cửa trường này hồi năm 2019, ngay sau làn sóng biểu tình “áo vàng” dân túy phản đối ông.

 

Thủ tướng Israel Binyamin Netanyahu cho biết đất nước ông sẽ không hợp tác với cuộc điều tra của Tòa án Hình sự Quốc tế về các tội ác chiến tranh ở Palestine. Hồi tháng 2, tòa án tuyên bố có thẩm quyền ở Gaza và Bờ Tây, mặc dù tư cách nhà nước của Palestine vẫn là điều gây tranh cãi. Ông Netanyahu cho biết Israel không công nhận thẩm quyền này và có thể tự điều tra các vấn đề ở Palestine.

 

Bank of America cho biết sẽ đổ 1 nghìn tỷ đô la vào các ngành kinh doanh thân thiện với môi trường vào năm 2030, tăng từ con số 300 tỷ đã cam kết cho các dự án xanh. Số tiền này sẽ đi vào cho vay, huy động vốn, tư vấn, và đầu tư cho các doanh nghiệp bền vững môi trường. Hồi tháng 2, ngân hàng cho biết họ đặt mục tiêu không phát thải khí nhà kính vào năm 2050.

 

 

TIÊU ĐIỂM

 

 Singapore tìm người kế vị Lý Hiển Long

Chính trường Singapore hôm qua trải qua một cuộc xáo trộn, khi Vương Thụy Kiệt, người được chỉ định kế vị Thủ tướng Lý Hiển Long, tuyên bố ông sẽ không đảm nhận vị trí này. Kế vị ở Singapore thường được lên kế hoạch trước nhiều năm bởi những nhân vật kỳ cựu trong đảng Hành động Nhân dân (PAP), tổ chức lãnh đạo nước này giành độc lập vào năm 1965 và đã cầm quyền kể từ đó.

 

Nhưng họ không lường trước được rằng ông Vương, một nhà kỹ trị xuất sắc, thiếu các kỹ năng của một chính trị gia quần chúng (mặc dù ông nói từ chức vì sẽ quá tuổi nếu nhậm chức). Trong cuộc bầu cử gần đây nhất, ông chỉ thắng có 53% — một kết quả mất mặt. Ứng viên hàng đầu để thay thế ông là bộ trưởng thương mại Chan Chun Sing, người chỉ mới 51 tuổi nhưng bị cho là thiếu kinh nghiệm và quá tự tin. Trong khi PAP tranh luận về việc kế vị, ông Lý đã đồng ý tiếp tục cầm quyền cho đến khi tìm được người kế vị.

 

Tác dụng phụ của vắc-xin AstraZeneca vẫn gây lo ngại

Hôm thứ Tư, các cơ quan quản lý y tế ở Anh và EU cho biết có bằng chứng chứng minh vắc-xin covid-19 của Oxford-AstraZeneca có thể liên quan đến các cục máu đông rất hiếm gặp. Cả hai cơ quan đều nói lợi ích là lớn hơn rủi ro — song ở Anh, người dưới 30 tuổi sẽ được cung cấp một loại vắc xin thay thế. Khi nhiều người được tiêm chủng, các tác dụng phụ hiếm gặp chắc chắn sẽ xuất hiện. Cơ quan Dược phẩm Châu Âu cho biết ở EU cứ 100.000 người dưới 60 tuổi đã tiêm thuốc AstraZeneca sẽ có một người bị máu đông trong não.

 

Tỷ lệ bình thường của các cục máu đông như vậy khó đánh giá hơn: dao động từ 0,22 đến 1,57 trên 100.000 dân. Điều bất thường là nhiều bệnh nhân nghi ngờ có máu đông do vắc-xin cũng có lượng tiểu cầu thấp. Điều này đôi khi được tìm thấy ở những bệnh nhân có dùng heparin, một loại thuốc được điều trị bệnh máu đông — do đó, bác sĩ đã có thể chẩn đoán và điều trị ít nhiều. Hy vọng tử vong do tác dụng phụ hiếm gặp này sẽ ngày càng hiếm hơn.

 

Kyrgyzstan trưng cầu dân ý về thể chể chính trị

Cử tri Kyrgyzstan vào Chủ nhật này sẽ lại đi bỏ phiếu, lần thứ ba chỉ trong hơn sáu tháng, để quyết định xem nên giữ nguyên hệ thống nghị viện hiện tại hay trao cho tổng thống nhiều quyền lực hơn. Sadyr Japarov, vị tổng thống dân túy lên nắm quyền từ mùa thu năm ngoái sau khi biểu tình lật đổ người tiền nhiệm, ủng hộ trao thêm quyền lực to lớn cho chính bản thân ông, với danh nghĩa duy trì sự ổn định của đất nước (những năm gần đây Kyrgyzstan đã trải qua tới ba cuộc cách mạng).

 

Các đề xuất trong cuộc trưng cầu dân ý về hiến pháp vào Chủ nhật này giống với hệ thống mà cử tri đã bác bỏ sau cuộc cách mạng thứ hai của Kyrgyzstan năm 2010, khi họ quyết định chọn một phiên bản hệ thống nghị viện được thiết kế để chống lại độc tài. Những người chỉ trích cáo buộc ông Japarov đang thâu tóm quyền lực. Song vị tổng thống lôi cuốn rất được ủng hộ, đồng nghĩa các đề xuất của ông khả năng cao sẽ thành công — nếu có hơn 30% cử tri đi bầu.

 

Donald Trump vẫn ở vị trí trung tâm trong Đảng Cộng hòa

Ủy ban Quốc gia đảng Cộng hòa (RNC) tổ chức cuộc gặp mặt hàng năm cho các nhà tài trợ hàng đầu của họ ở Palm Beach, Florida vào cuối tuần này. Cuộc họp cho phép các chính trị gia gặp mặt các nhà tài trợ lớn, thúc đẩy hợp tác chiến lược cho các chiến dịch trong tương lai. Một số ứng viên hàng đầu của đảng cho cuộc bầu cử tổng thống 2024 sẽ tham dự, bao gồm thống đốc bang Florida Ron Desantis, và cả Donald Trump, người dĩ nhiên đứng đầu danh sách ứng viên tiềm năng.

 

Một phần của sự kiện sẽ diễn ra tại resort của ông Trump, Câu lạc bộ Mar-A-Lago, nơi ở của ông kể từ khi rời Nhà Trắng. RNC rõ ràng muốn làm hài lòng vị cựu tổng thống. Ông Trump là một nhà gây quỹ vô song cho đảng; ông thậm chí đã công bố một Super PAC (Ủy ban Hành động Chính trị) mới vào tháng Hai để ông có thể chi hàng triệu đô vận động chống lại các đảng viên Cộng hòa trái ý ông. Với tỉ lệ ủng hộ tốt của ông Trump và thái độ thuần phục của RNC, ông sẽ tiếp tục định hình tương lai của đảng.

 

Hãng khai thác mỏ Rio Tinto tiến hành cải cách

Hôm nay các cổ đông của Rio Tinto, một công ty khai mỏ khổng lồ mang quốc tịch Anh-Úc, sẽ bỏ phiếu về các biện pháp được thiết kế để cải thiện quản trị môi trường và xã hội (ESG). Công ty đang phải chịu nhiều áp lực sau khi họ phá hủy một hệ thống hang động 46.000 năm tuổi của thổ dân ở Tây Úc vào năm ngoái – khiến giám đốc Jean-Sébastien Jacques phải mất việc. Các sáng kiến ​​được đề xuất hôm nay sẽ làm cho các mục tiêu khí thải của Rio Tinto trở nên minh bạch hơn, và gần như chắc chắn sẽ được thông qua; hội đồng quản trị của công ty ủng hộ các mục tiêu này.

 

Tháng trước, Rio Tinto cũng công bố cải cách đối với việc quản lý các địa điểm “di sản”. Nhưng còn đó những mâu thuẫn. Các cổ đông thuộc ngành dịch vụ tư vấn đã khuyến nghị nhà đầu tư bỏ phiếu chống lại các khoản thanh toán theo kế hoạch cho ông Jacques. Trong khi đó một công ty thổ dân có đất đang do Rio Tinto khai thác đã chỉ trích kế hoạch cải cách di sản của công ty. Phố Wall cũng thấy công ty có thể làm tốt hơn: Rio Tinto kém các công ty khai thác khác trên bảng điểm ESG của ngân hàng Morgan Stanley.