VĂN CHƯƠNG
NHẢM NHÍ THỜI NÀO CŨNG CÓ
https://www.facebook.com/Chumonglong/posts/4246517885362422
Nhà văn quân đội Sương
Nguyệt Minh than: "Càng ngày càng thấy văn chương bây giờ nó nhảm nhí
quá!"
Tôi thì thấy bình thường,
không than không trách. Thời nào chẳng có văn chương nhảm nhí? Cổ đại có không?
Chắc chắn là có. Không chỉ nhảm nhí mà còn xuyên tạc, lừa dối. Không ngẫu nhiên
và Plato đòi đuổi cổ giới nhà văn nhà thơ ra khỏi vương quốc cộng hoà. Lưu Hiệp
và nhiều nhà phê bình Trung Hoa thời cổ xem văn chương có hai loại, loại lấy
cái Văn (vẻ đẹp ngôn từ, màu sắc, âm thanh) làm sáng tỏ cái vô hình, bí ẩn của
Đạo, nhưng cũng có loại lấy cái "văn vẻ" trau chuốt cầu kỳ hoa mỹ để
khoe khoang và lừa dối. Trung đại có không? Ê hề. Khi lấy đạo đức tôn ti làm
khuôn mẫu, thứ văn chương minh hoạ sáo mòn và nịnh hót quyền lực ra đời tràn
lan. Nhà văn thành kẻ nô tài, nhổ nước bọt bôi trơn đít quan mà nhầm tưởng nhả
ngọc phun châu. Thậm chí có loại văn chương vô cùng có hại như tạo ra những tấm
gương Trung, Hiếu, Tiết, Nghĩa đến mức cha làm thịt con cho vua hay bố mẹ ăn để
giữ đạo trung, đạo hiếu, vợ chết theo chồng để giữ gìn trinh tiết. Không phải
ngẫu nhiên mà Nguyễn Văn Siêu của Việt Nam nói: "Văn chương có loại đáng
thờ và loại không đáng thờ..." Không đáng thờ tức là đáng bị khinh bỉ!
Thời cận hiện đại có
không? Có, vô số. Schopenhauer từng xem văn chương "vừa là thuốc bổ vừa là
thuốc an thần", vì nó ru ngủ nhà văn và ru ngủ đám đông trong thứ cực lạc
hoang tưởng. Nietzsche thì nói, trong những nền văn minh suy tàn, văn chương
nghệ thuật chỉ là sự an ủi chứ không phải là sức mạnh. K. Marx thì đả kích quyết
liệt vào thứ văn chương bị kiểm duyệt, đến mức buộc hoa hồng phải có mùi thơm của
hoa violet, nhà văn trào phúng phải viết những lời tụng ca đỏ chói... tóm lại
là tất cả mang "màu sắc chính phủ đã quy định" (Toàn tập, t.1, trang 154,
Mega).
Chỉ bắt đầu từ khi giới
nghiên cứu phê bình nhân danh chủ nghĩa Marx đặt trên vai nhà văn trách nhiệm lớn
lao cao cả, "vĩ đại" và "quang vinh", mỗi công trình nghiên
cứu, phê bình đều ngợi ca nhà văn như Đấng Sáng tạo nên mới thấy hụt hẫng bởi cái
sự nhảm nhí của nó. Văn chương nhiều như rác nhưng cái đống rác thải ấy lại được
giới phê bình tán tụng thành vàng ròng rồi bắt học trò phải học, phải nghiên cứu
với đủ các loại công trình, luận án, luận văn.
Theo tôi, lỗi còn tại nhà
văn hoang tưởng thành gà đẻ trứng vàng khi cục tát reo lên: "Nhà nước vẫn
còn nuôi anh em ta!". Trong khi, theo lẽ tự nhiên, ăn nhiều thì ỉa nhiều cứt
thối chứ đẻ trứng vàng là hoang tưởng.
Vậy muốn nhà văn vĩ đại
thì phải làm gì? Cứ theo hiện sinh luận mà bàn, người ta chỉ vĩ đại trong bi kịch.
Prometheus chỉ vĩ đại khi chấp nhận hình phạt bị moi gan để tước đoạt ngọn lửa
độc tài của Zeus. Chúa Kito chỉ vĩ đại khi tự nguyện đóng đinh trên cây thập
ác, hiến máu tình thương cho nhân loại... Chí ít cũng bị cái thiếu thốn dày vò
như Dostoievski, bị đói sùi bọt mép như Đỗ Phủ, Nam Cao, làm việc đến ho ra máu
như Vũ Trọng Phụng,... mới có thể lớn lên được mà thành đại văn hào. Còn suốt đời
nhà văn vẫn bú sữa nhân dân hay nhà nước thì chỉ có thể viết ra những điều nhảm
nhí như con nít. Nhảm nhí còn khá, vì vô hại hay mới chỉ ăn hại. Đáng sợ là thứ
văn chương bán nước hại dân...
Chu Mộng Long
No comments:
Post a Comment