VÌ
SAO CHÍNH TRỊ GIA DONALD TRUMP CÓ CƠ SỞ HẬU THUẪN ĐÁNG NỂ SỢ?
Trần
Ngọc Cư
23/11/2020
https://baotiengdan.com/2020/11/23/vi-sao-chinh-tri-gia-donald-trump-co-co-so-hau-thuan-dang-ne-so/
Trong cuộc bầu cử Tổng thống
vừa rồi, có đến trên 73,8 triệu người ủng hộ Donald Trump, một khối cử tri đông
đảo đứng thứ nhì trong lịch sử Mỹ, chỉ thua khối
cử tri trên 79,8 triệu người (*) của đối thủ Joe Biden.
(1) Phải chăng Donald Trump đã thừa
hưởng được khối cử tri truyền thống rất lớn của đảng Cộng Hoà?
Theo Hiến pháp Hoa Kỳ Tổng
thống là quốc trưởng (head of state), đứng đầu chính phủ (head of government)
Hoa Kỳ. Tổng thống điều khiển ngành hành pháp của chính phủ liên bang và là tổng
tư lệnh của quân lực Hoa Kỳ. Nhưng theo truyền thống chính trị Mỹ, Tổng thống
còn là nhà lãnh đạo chính đảng của mình, có thể đưa ra chương trình nghị sự
cho các nhà lập pháp của đảng trong Quốc Hội.
Donald Trump
đương nhiên thừa hưởng khối cử tri truyền thống của Đảng Cộng hoà, gồm phần lớn
là thành phần bảo thủ, những người cố duy trì các giá trị Thiên chúa
giáo, thân Israel, bảo vệ quyền giữ súng của dân chúng, được
quy định trong Tu chính án thứ hai (the Second Amendment), chống phá thai,
chống việc nới rộng quyền luyến ái LGBT (Lesbian, Gay, Bisexual,
Transgender). Tóm tắt trong 3 chữ G (God, Gun, Gay).
Khối cử tri trung kiên của cánh Cộng hoà bảo thủ là
những người Tin Lành (evangelicals). Theo học giả
Walter Russell Mead, nhìn vào quá trình lập quốc và phát triển của Hoa Kỳ, những
người Tin Lành thấy quá nhiều điểm tương đồng giũa Mỹ và Israel đến nỗi có người
gọi Hoa Kỳ là “nước Israel mới“. Hơn một nửa số tiểu bang của Mỹ có
thành phố hay thị xã mang tên Jerusalem hay Salem. Từ bờ Đông sang bờ Tây, nước
Mỹ lốm đốm các thành phố lấy tên từ Kinh Thánh Cựu Ước. Những địa danh
như Canaans, Zions, Jordans, Jerichos, Pisgahs, Mitzpahs and Gileads.
Tổng thống Trump chắc chắn
đã đánh động tâm can của đa số cử tri Tin lành khi ông quyết định dời Đại sứ
quán Mỹ từ Tel Avi về thủ đô Jerusalem, một quyết định táo bạo mà nhiều vị tiền
nhiệm của ông không dám thực hiện.
(2) Nhưng vấn đề
là làm thế nào mà Donald Trump lại vừa giữ được sự ủng hộ của các cử tri truyền
thống Cộng Hoà, vừa thu hút được các nhóm cử tri khác, vốn thường có quan điểm khác hẳn (thậm chí xung khắc) với lực lượng cử
tri truyền thống của đảng Cộng hoà? (Đẩy các giới hạn thông thường).
Donald Trump dấn thân vào
sự nghiệp chính trị bằng cách cỡi lên làn sóng dân tuý đang tràn qua các nước
công nghiệp tiên tiến của Phương Tây, trong đó có Mỹ, như một phản ứng chống lại
xu thế toàn cầu hoá, mà hậu
quả là việc đưa công ăn việc làm từ các nước này sang Trung Quốc và các nước
đang phát triển, đồng thời mở cửa biên giới quốc gia để tiếp nhận lao động
nhập cư. Công nhân Mỹ cũng nhận hậu quả tương tự khi các hãng xưởng theo
nhau đóng cửa và dời các cơ phận sản xuất sang Trung Quốc và Mexico, khiến cả
triệu người thất nghiệp.
Nhiều nhà
máy sản xuất xe hơi, lốp xe, đồ phụ tùng qua bao thế hệ nằm trong các thành phố
công nghiệp ở miền Đông Bắc phải ngừng hoạt động, và người ta bắt đầu gọi vành
đai từ New York, chạy về hướng Tây qua Pennsylvania, Ohio, India, Michigan,
Illinois, và Wisconsin là Vành đai sét rỉ (the Rust Belt).
Lực lượng công nhân có
công đoàn của các nhà máy này trước đây có truyền thống bỏ phiếu cho các ứng
viên Dân chủ và vì thế, vành đai công nghiệp này còn được gọi là bức tường xanh
(blue wall, màu xanh tượng trưng cho phe Dân chủ). Năm 2016, ứng cử viên Dân chủ
đã mất cử tri đoàn của ba bang Wisconsin, Michigan và Pennsylvania trước sự cạnh
tranh vượt biên giới đảng phái của đối thủ cộng hòa Donald Trump.
Tiến trình tự động hoá
(automation) và sự phát triển công nghệ cao trong thời kỳ hậu công nghiệp không
thu dụng những công nhân bị sa thải ở lứa tuổi không thể theo đuổi các kỹ năng
mới, đưa họ vào tình trạng bất ổn kinh tế và tâm lý. Đây
là chỗ những lời hứa hẹn đưa việc làm về lại Mỹ, từ chối tham gia Hiệp định Đối
tác xuyên Thái Bình Dương TPP, duyệt xét sửa đổi NAFTA (Thoả ước Tự do Thương mại
Bắc Mỹ) thành USMCA có sức hấp dẫn người lao động, không phân biệt chủng tộc và
màu sắc chính trị.
Trong khi các bang miền
Tây trên bờ Thái Bình Dương và các bang Miền Đông Bắc trên bờ Đại Tây Dương là
nơi tập trung của cải trong nước, ngôi nhà của các công nghệ cao, có xu thế
theo chủ nghĩa toàn cầu và là những bang màu xanh (DC) đa văn hóa, thì
các bang vùng trái độn ở giữa (flyover country) chủ yếu sống về nông nghiệp và
chăn nuôi là các bang màu đỏ (CH).
Thành phần lao động da trắng và người nghèo da trắng ở những vùng này
trở nên giận dữ trước một xã hội đa văn hoá, đa chủng do hậu quả của toàn cầu
hoá và chính sách nhập cư của các chính quyền trước. Họ tập hợp dưới ngọn cờ MAGA của Donald
Trump với hy vọng phục hồi niềm tự hào của người da trắng qua chủ nghĩa dân tộc
da trắng (white nationalism) hoặc da trắng thượng đẳng (white supremacism).
Họ có xu hướng kết nối nhau qua các nhóm bên lề
(fringe groups), các toán dân quân võ trang (militia), sống trong các khu dân
cư nhà tiền chế thưa thớt (mobile home neighborhoods) nằm xa khuất nhìn từ xa lộ chạy qua các bang
nằm giữa nước Mỹ. Họ bị miệt thị là “red neck”(cổ đỏ vì lao động ngoài trời do
thất học) hoặc “white trash” (rác rưởi trắng) v.v…
Họ là những “người bị bỏ quên” (the forgotten) được
nhắc đến trong diễn văn nhậm chức của Donald Trump. Với đời sống ngày càng khó khăn, người da trắng
nghèo ở vùng quê hiện nay đang giang số phận người da đen sống giữa lòng các đô
thị (inner city) vào những năm 1980, tìm nguồn an ủi trong nghiện ngập ma tuý
(opioids và methametamine).
Đa số người
Mỹ lạc quan về tương lai của mình — nhưng những người da trắng nghèo và người
da trắng thuộc giai cấp công nhân thì không cảm thấy như vậy. Theo một phân tích gần đây được Viện Nghiên cứu
Brookings công bố, người Mỹ nghèo gốc châu Mỹ La tinh khi nghĩ về một tương lai
tươi sáng hơn, mức độ lạc quan của họ cao hơn người da trắng nghèo khoảng 33 phần
trăm. Và người Mỹ nghèo gốc châu Phi — mặc dù có tỉ lệ tù tội và thất nghiệp
cao hơn hai nhóm kia rất nhiều và thường xuyên là nạn nhân của các tội phạm bạo
động và sự tàn ác của cảnh sát — vẫn lạc quan hơn người da trắng nghèo gần ba lần.
Kinh tế gia Carol Graham,
người giám sát bản phân tích này, kết luận rằng, người da trắng nghèo đau khổ trực tiếp
vì thiếu thốn vật chất thì ít, mà đau khổ vì những vấn đề vô hình nhưng sâu sắc
như “thiếu hạnh phúc, căng thẳng tinh thần, và vô vọng” thì nhiều. Điều này có thể giải thích tại
sao khẩu hiệu của Donald Trump – “Làm cho nước Mỹ vĩ đại trở lại” – nghe
rất êm tai đối với nhiều người da trắng nghèo. Mỗi
lần Trump có những phát biểu với nội hàm kỳ thị chủng tộc, họ sẽ là thính giả lắng
nghe chăm chú nhất.
Sau khi Trump ra đi, chủ
nghĩa Trump (Trumpism) vẫn còn tồn tại lâu dài trong tâm thức của người lao động
da trắng và người da trắng nghèo như một nguồn tự hào trước sự lấn lướt của một
xã hội đa chủng, đa văn hoá có thể đẩy người da trắng vào vị thế là một trong
những nhóm đa số tại Hoa Kỳ vài chục năm tới.
(3) Khi lấy tổng
thống Andrew Jackson làm một hình mẫu, Donald Trump nhắm đến mục đích gì?
Andrew Jackson, Tổng thống
thứ 7 của Hoa Kỳ (1829-1837). Trước khi trở thành Tổng thống, Jackson là một
nhà quân sự, lập được nhiều chiến công lẫy lừng trong các trận đánh chống lại
người Anh và các bộ lạc da đỏ liên minh với đế quốc Anh trong Chiến tranh 1812.
Ông được coi là một vị anh hùng có công chống ngoại xâm và nới rộng biên cương
của Mỹ. Jackson rất được lòng binh sĩ và giới bình dân.
Trong văn phòng của
Donald Trump ở Nhà Trắng, chân dung của Andrew Jackson được treo ở vị trí thần
tượng. Jackson có thể cho thấy những xu hướng sau đây mà Trump muốn theo đuổi
trên thực tế hay trên một loại hình reality show:
— Cũng như Jackson nới rộng
quyền bầu cử của đàn ông di dân từ châu Âu trong khi chống việc bãi bỏ chế độ
nô lệ và mở ra những chiến dịch trừng trị người da đỏ từng hợp tác với người
Anh, Trump tỏ ra có xu thế theo đuổi chủ nghĩa dân tộc da trắng (white
nationalism) trong chính sách nhập cư. Như có lần ông buột miệng tự hỏi: “Sao
những người nhập cư không đến từ Bắc Âu?” trong khi ông gọi người di dân Mexico
là những “kẻ buôn ma tuý, trộm cươp, hiếp dâm”, gọi các nước châu Phi là “các
nước hố xí”.
— Jackson chống lại sự
can thiệp của Anh, Trump không muốn các tổ chức quốc tế, kể cả LHQ ảnh hưởng
lên chính sách của mình, muốn rút khỏi NATO và các hiệp ước liên minh.
— Jackson tự coi mình là
một tổng thống của người bình dân bình đẳng trước pháp luật chống đặc quyền, đặc
lợi của giới quí tộc dựa vào tiền bạc. Trong mắt cử tri của mình,Trump muốn tát
cạn đầm lầy (drain the swamp) để càn quét giới tinh hoa Washington, vì quyền lợi
của người dân bị để lại đằng sau, bị lãng quên như Trump tuyên bố trong diễn
văn nhậm chức ngày 20/1/2017.
— Jackson không muốn đem
quân viễn chinh, nhưng một khi đã lâm chiến, thì phải hành động dữ dội, quyết
chiến, quyết thắng, ông kiếm được biệt danh “Indian killer” trong các chiến dịch
bành trướng lãnh thổ vào các bộ lạc da đỏ thù địch. Trong mắt khối cử tri của
mình, đây cũng là quyết tâm của Trump đối với ISIS.
— Một cuộc nội chiến lạnh
trên tờ 20 USD: Chính quyền Obama đã cho in hình Harriet Tubbman, một phụ nữ
trong phong trào đòi bãi bỏ chế độ nô lệ, để thay thế hình của Andrew Jackson
trên tờ giấy bạc. Bộ trưởng Ngân khố Steven Mnuchin của Chính quyền Trump đã
đình hoãn việc phát hành giấy bạc. Chúng ta chờ xem quyết định của chính quyền
Biden sẽ ra sao?
(4) Nhiều người
nói Donald Trump kỳ thị chủng tộc, người phản bác nói hoàn toàn không. Chính
sách với người da mầu của ông có thể phức tạp và tinh tế hơn nhiều. Thái độ của Donald Trump trong vấn đề người da
mầu có thể cũng là một nhân tố làm nên sức mạnh ngoại biên thu hút cử tri của
chính trị gia này chăng?
Dựa vào các sách vừa xuất bản của cháu gái của Trump là Mary Trump, của
Michael Cohen, cựu luật sư riêng và cũng là người cộng sự trước đây của Trump,
và các phát ngôn miệt thị người da đen (“shithole countries”, gọi Omarosa
Newman là “that dog”, gọi Kamala Harris là “monster”), có thể nói Donald
Trump có đầu óc kỳ thị chủng tộc.
Một ví dụ khác là trong
khi nhắm vào cử tri phụ nữ ở ngoại ô (suburban women voters) tức phụ nữ trung
lưu có học, Trump đe dọa nếu Biden đắc cử các hộ nghèo sẽ đến làm nhà trong xóm
của các bà, đấy là cách nói bóng gió (dog whistle) rằng người da màu sẽ dọn vào
đó làm mất giá nhà của họ.
Tuy nhiên dưới chính quyền
Trump, khi nền kinh tế tăng trưởng người da đen và người da nâu cũng được hưởng
lợi đồng đều, không bị phân biệt đối xử. Trong khi người da đen chiếm một tỉ lệ
rất cao trong dân số phạm tội, việc Trump ký đạo luật the First Step Act tạo cơ
hội cho phạm nhân da đen làm lại cuộc đời là một hành động đáng được người da
đen ghi nhận. Ta cũng nên nhớ trong cuộc bầu cử 2016, rất nhiều người da đen đã
không đi bầu cho Hillary Clinton chỉ vì họ nhớ lại những bản án nặng nề mà
chính quyền Clinton đã dành cho người da đen trong chiến dịch bài trừ ma tuý.
Có thể nói, đối với người
da đen, Trump có thể có thái độ kỳ thị chủng tộc nhưng không có chính sách kỳ
thị rõ rệt.
Việc Trump
hô hào chống chủ nghĩa xã hội và chủ trương trừng phạt Trung Quốc được sự hưởng
ứng nồng nhiệt của người Mỹ gốc Việt, gốc Cuba, và gốc Venezuela. Mặc dù, trên thực tế, cụm từ “chủ nghĩa xã hội”
mà Trump nói đến chỉ là một cố tình bóp méo khái niệm dân chủ xã hội được thể
hiện tại các nước Bắc Âu, chứ không phải loại hình chủ nghĩa xã hội tại các nước
cộng sản như Trung Quốc, Việt Nam, và Cuba, hoặc Venezuela.
Bốn năm làm Tổng thống của
Donald Trump là bốn năm liên tục vận động chính trị, có khi bằng các cuộc tập hợp
cử tri (rallies) và thậm chí có khi xuyên qua các buổi thuyết trình hàng ngày về
đại dịch coronavirus, để duy trì khối hậu thuẫn cuồng nhiệt và đáng sợ nói
trên. Chủ yếu bằng hai chiến thuật sau đây:
Chia để trị: Tài trị nước của Donald Trump vận hành trên
nguyên tắc ta-địch, có bên thắng bên thua (tổng số bằng không). Cộng hoà là ta trong khi Dân chủ là địch, thậm chí
là bọn phạm tội phản quốc (treason). Chúng ta versus chúng nó: bang đỏ là ta
bang xanh là địch, ngay cả giữa cao điểm của đại dịch Covid-19. Trump gọi các
hãng truyền thông chính mạch là “fake news” hoặc “kẻ thù nhân dân”, và chọn một
số ít làm “cơ quan ngôn luận” cho mình như đài Fox, hãng tin One America
Network News (OAN), Newsmax. Cơ hồ ông chỉ làm Tổng thống cho nửa nước, nhưng nửa
nước cuồng nhiệt có lập trường kiên định. Chỉ số chấp nhận (approval rating) của
Trump cực kỳ hiếm khi ngoi lên khỏi mặt nước, thường dưới 50%.
Nói láo thường xuyên: Theo thống kê kiểm chứng sự thật (fact check)
của Washington Post, trong 4 năm tại chức, Trump đã nói láo hoặc bóp méo sự thật
khoảng 20 ngàn lần. Các đồng minh của Trump dùng mỹ từ “sự thật thay thế”
(alternate truth) để diễn tả hiện tượng “Orwellian” này — sự thật không quan trọng,
như trong tiểu thuyết 1984 của George Orwell.
Nhiều người bênh vực gọi Trump là một Tổng thống phi truyền thống
(untraditional). Nhưng trên thực tế, Trump đi theo truyền thống của các lãnh
tụ độc tài, nói láo như cơm bữa. Hannah Arendt (1906-1975), Triết gia Mỹ gốc Do Thái-Đức lý giải: “Người
dân lý tưởng của chế độ toàn trị không phải là đảng viên Quốc xã hay đảng viên
Cộng sản kiên định lập trường, mà là những người đối với họ, sự phân biệt giữa
sự thật và hư cấu (tức là thực tế trải nghiệm) và sự phân biệt giữa đúng và sai
(tức là các chuẩn mực tư duy) không còn tồn tại”.
Khối cử tri nằm dưới sức
thu hút đầy ma thuật của Trump là thế lực có tác động ghê gớm trên sinh mệnh
chính trị của các nhà lập pháp hoặc những nhân vật Cộng hoà có tham vọng chính
trị ở các cuộc tuyển cử tương lai. Khiến trong thời gian gần đây, mặc dù thấy
rõ Trump đã bị Biden đánh bại qua lá phiếu của cử tri, nhưng họ vẫn không dám
công khai kêu gọi Trump nhìn nhận thất bại theo truyền thống dân chủ và tạo điều
kiện cho một cuộc chuyển giao quyền lực êm thắm và lịch sự.
-------------------------------------------
CHÚ THÍCH :
(*) Presidential Election Results
https://www.foxnews.com/elections/2020/general-results
Khi thấy việc đếm phiếu lại
vô dụng, và ba chục đơn kiện (không bằng chứng) của mình về “bầu cử gian lận” bị
tòa án bác, Trump bèn triệu tập thủ lĩnh của các nhà lập pháp Cộng hòa ở các tiểu
bang Trump thua phiếu Biden về Nhà Trằng. Mục đích của Trump là muốn họ gây nhiễu
quá trình xác nhận kết quả bầu cử, để thay vì công nhận nguyện vọng của đa số cử
tri, quốc hội tiểu bang mà đa số là Cộng hòa có lý do hợp pháp cử một cử tri
đoàn tiểu bang bỏ phiếu chọn Trump để Trump không thắng cử mà vẫn đắc cử Tổng
thống HK.
Thủ đoạn “lật kèo” trơ tráo này nếu thành công, không những nó chỉ làm thỏa mãn
lòng tham quyền cố vị của Trump, mà còn thâm hiểm mở đường con đường bất chính
về sau của Trump, từ việc tiếp tục biến đảng Cộng Hòa thành đảng Trump, và từ
nay dùng bọn Trumpists làm đảng trị: HK dân chủ trở thành HK phát xít. Vì thế,
có một vị TNS Dân chủ (tôi không nhớ tên) đã không ngoa khi gọi ý đồ này của
Trump là phản quốc.
No comments:
Post a Comment