Vì sao Obama lo sợ cho nền dân chủ của chúng ta (Phần I)
Jeffrey
Goldberg - The Atlantic
Người dịch: Derek P., Khanh Doan
25/11/2020
https://www.the-interpreter.org/post/vi-sao-obama-lo-so-cho-nen-dan-chu-cua-chung-ta-phan-i
Translated excerpts from
The Atlantic article Why Obama Fears for Our Democracy.
Trong một cuộc phỏng vấn
độc quyền, vị cựu tổng thống chỉ ra những mối đe dọa lớn nhất với cuộc thử nghiệm
mang tên Hoa Kỳ, lý giải vì sao ông vẫn giữ hy vọng cho nó, và thổ lộ về quyển
sách mới của mình.
Jeffrey
Goldberg, ngày 16 tháng 11, 2020
Barack Obama
. THE ATLANTIC
***
Chúng tôi trò chuyện trực
tiếp về nhiều chủ đề vào Thứ Tư và tiếp sau đó vào một cuộc điện thoại hôm Thứ
Sáu. Chủ đề rộng nhất trong cuộc đàm thoại này là vòng cung đạo đức trên cuộc đời
này: liệu vòng cung này có còn uốn theo công lý? Liệu chính nó có tồn tại? Khi
Obama đắc cử 12 năm trước, vòng cung này dường như hiện rõ hơn, ít ra là đối với
một phần của đất nước quan tâm đến việc một người không phải là đàn ông da trắng
trở thành tổng thống. Tuy vậy, Obama giờ nhận ra sự thay đổi mà ông đại diện đã
dẫn đến phản ứng gần như tức thời, từ thuyết âm mưu “birther” về nơi ông sinh
ra được khởi nguồn và tuyên truyền bởi Donald Trump, cho đến tận Nhà Trắng.
“Tôi nghĩ điều không thể
chối cãi được là việc tôi tượng trưng cho sự chuyển đổi quyền lực. Chỉ sự hiện
diện của tôi đã làm nhiều người lo sợ, đôi khi rất rõ ràng, nhưng đôi khi chỉ lặng
trong tiềm thức,” Obama chia sẻ. “Và rồi có nhiều người đã lợi dụng và khai
thác điều này. Khi một phát thanh viên của Fox News hỏi, lúc Michelle và tôi cụng
tay nhau, ‘Đó có phải là cái cụng tay khủng bố?,’ đây rõ ràng không phải là một
hàm ý tinh tế nữa. Khi có một bảng hiệu thể hiện sự đối lập với ACA qua cách
phác họa tôi như một thầy phù thủy Châu Phi với xương xuyên mũi, đó không phải
là một điều khó để ta diễn giải.”
Tuy vậy, đối với Obama,
câu chuyện bao quát của Hoa Kỳ, và cả nhân loại, là câu chuyện về sự tiến bộ dù
có gián đoạn. Dường như không có gì trong bốn năm qua đã làm ông thay đổi quan
điểm của mình. Joe Biden đắc cử là minh chứng cho việc Hoa Kỳ tiến về phía trước;
trong khi sự thù địch chủng tộc dai dẳng cùng chủ nghĩa dân túy được dẫn dắt bởi
thù hận đại diện cho chướng ngại trong việc duy trì đà tiến lên đó.
Điều này đưa Obama đến ý
chính của ông: “Hoa Kỳ là một cuộc thử nghiệm thực sự quan trọng đối với thế giới
không phải vì những sự kiện vô tình trong lịch sử đã giúp chúng ta trở thành đất
nước vĩ đại nhất trái đất, nhưng vì Hoa Kỳ là cuộc thử nghiệm thực tế đầu tiên
trong việc xây dựng một nền dân chủ lớn, đa sắc tộc, đa văn hóa. Và ta chưa biết
liệu điều đó sẽ được giữ vững. Không có đủ những nền dân chủ như vậy đang tồn tại
và tồn tại đủ lâu để khẳng định con đường này sẽ thành công,” ông cho biết.
Ông chia sẻ rằng có vô
vàn mối đe dọa đến nền dân chủ Hoa Kỳ - và đối với chính nghĩa tự do nói chung.
Ông đang đề cập đến chủ đề Donald Trump, nhưng cũng nhìn nhận rằng chính Trump
không phải là gốc rễ của vấn đề. “Tôi không ngạc nhiên khi một người như Trump
có thể gây thu hút trong nền chính trị của chúng ta,” ông nói. “Ông ấy vừa là
triệu chứng vừa là chất xúc tác. Nhưng nếu chúng ta có một lãnh đạo dân túy
cánh hữu trên đất nước này, tôi đã nghĩ người đó phải có gì đó lôi cuốn hơn thế.”
Đối với Obama, hai vấn đề
sâu xa hơn khiếm khuyết cá nhân của Trump là sự thay đổi ông thấy ở Đảng Cộng
hòa cùng phong trào bảo thủ nói chung. Ông nói, “Tôi đã không tin được là nó dễ
dàng thế nào để thành phần nồng cốt của Đảng Cộng hòa, những người đã có thâm
niên tại Washington và tin vào những giá trị cùng thông lệ thể chế nhất định, lại
khuất phục” trước chủ nghĩa dân túy nhuốm màu Trump.
Ông truy vết của sự dịch
chuyển theo hướng dân túy bên trong Đảng Cộng hòa về lại cuộc bầu cử đã đưa
mình trở thành tổng thống. Ông nhận định, Sarah Palin, người đồng hành tranh cử
với John McCain năm 2008, là người đã giúp cởi trói cho làn sóng dân túy ấy: “Sức
mạnh của những cuộc tập hợp của Palin so với của McCain - chỉ cần so sánh sự phấn
khích ta có thể thấy trong những người theo Đảng Cộng hòa. Tôi nghĩ điều này ám
thị sức lôi cuốn lúc đó đang dâng cao xung quanh chính trị bản sắc (identity
politics), chủ nghĩa bản địa bài ngoại, thuyết âm mưu.”
Ông nói, Fox News và những
kênh truyền thông cánh hữu khác đã tiếp tay cho làn sóng dân túy; sự phớt lờ của
những công ty truyền thông xã hội đối với ảnh hưởng của họ lên nền dân chủ cũng
góp phần thúc đẩy làn sóng dân túy này. “Tôi không hoàn toàn gán trách nhiệm
cho những công ty công nghệ này,” ông nói, “vì vấn đề này có trước mạng xã hội.
Nó đã ở đó sẵn. Nhưng những công ty công nghệ đã ‘tăng áp’ cho làn sóng đó. Tôi
biết phần lớn những người này. Tôi cũng đã nói với họ về việc này. Mức độ mà những
công ty này khăng khăng cho mình chỉ là những doanh nghiệp tương tự một công ty
điện thoại hơn là như tờ báo The Atlantic, tôi không nghĩ họ có thể biện
hộ việc này theo cách đó. Họ đang đưa ra những lựa chọn có tính biên tập, dù họ
có chôn giấu những lựa chọn này trong các thuật toán hay không. Tu chính án Thứ
nhất không buộc doanh nghiệp tư nhân phải cung cấp một nền tảng cho bất kỳ quan
điểm nhất định nào.”
Ông nói tiếp, “Nếu chúng
ta không có khả năng để phân biệt những gì là thật với những gì là giả, thì
theo định nghĩa, một diễn đàn trao đổi ý tưởng không thể thành công. Chúng ta
đang đi vào một cuộc khủng hoảng nhận thức.”
Cuộc đàm thoại của chúng
tôi đã được biên tập lại để súc tích và rõ ràng hơn.
1. Cái giá cho sự
bồng bột của Trump
Jeffrey Goldberg: Có bao nhiêu cái chết và sự hủy diệt ta đã và
đang thấy - nhất là trong khoảng thời gian năm đến sáu tháng gần đây sau khi đại
dịch bắt đầu - mà ông cho là do lỗi của Trump?
Barack Obama: Đây có thể là một việc khó đương đầu đối với bất kỳ tổng thống nào,
và tôi đã chứng kiến nhiều nước, dù họ có hành động trách nhiệm và đi đúng hướng,
nhưng hiện tại vẫn bị gia tăng ca nhiễm, điều này là vì chúng ta chưa từng đối
phó với một dịch bệnh như vậy. Đây là một virus được thiết kế nhằm tối ưu hóa tổn
thất mà nó gây ra. Nó không chết người như Ebola, nó không lây nhiễm nhanh bằng,
nhưng nó đủ chết người để gây thiệt hại nặng nề.
Tôi nghĩ sẽ công bằng nếu
chúng ta nhìn vào những gì đã và đang diễn ra tại Canada, nơi họ vẫn còn nhiều
vấn đề lớn nhưng tỷ lệ tử vong bình quân dân số lại đến khoảng 61% thấp hơn của
chúng ta. Có rất nhiều giải thích xung quanh việc này - như hệ thống chăm sóc y
tế toàn dân tại Canada, và mật độ dân số tại một số nơi có thể khác của chúng
ta. Nhưng nhìn chung họ là một quốc gia có thể so sánh được và nằm chung lục địa
với chúng ta.
Giá như Nhà Trắng từ đầu
đã nói, “Hãy làm theo khoa học, hãy xem trọng việc này.” Giá như họ đã củng cố
thông điệp từ những người như [Giám đốc Viện Dị ứng và Các bệnh truyền nhiễm Quốc
gia] Bác sĩ Fauci, và không chính trị hóa những biện pháp phòng ngừa căn bản
như đeo khẩu trang. Giá như họ không có ý định vội vàng mở cửa lại và hạ thấp mức
độ nghiêm trọng của đại dịch trên khắp các kênh truyền thông chính mà phần lớn
đất nước ta tiếp nhận tin tức. Thì có có lẽ chúng ta đã cứu được nhiều mạng sống
và kiểm soát được tình hình tốt hơn.
Cũng công bằng để nói giá
như chúng ta đã có những bước đi tốt hơn trong việc theo dõi tiếp xúc, và thiết
lập lộ trình xét nghiệm sớm hơn, thì khả năng cao là chúng đã không phải chứng
kiến dịch bùng phát nặng nề khắp nơi, và có lẽ chúng ta đã giảm nhẹ được mức độ
nghiêm trọng của đại dịch lên một số vùng.
Goldberg: Hãy nói về những vấn đề trong việc chuyển giao [quyền lực].
Obama: Mặc cho những sự khác biệt giữa tôi và George W. Bush, ông ấy và chính
quyền của ông đã không thể tử tế và hữu ý hơn nữa trong việc bảo đảm một cuộc
chuyển giao suôn sẻ. Một trong những thứ rất đau xót về tình hình hiện tại là
lượng thời gian đang bị lãng phí vì sự bồng bột của Donald Trump và sự miễn cưỡng
của những đảng viên Cộng hòa trong việc lên tiếng với ông ấy.
2. Sarah Palin mang chủ nghĩa bài ngoại và chủ
nghĩa âm mưu vào chính trị đại chúng
Goldberg: Trong cuốn sách, như ông đã đề cập, thì Sarah Palin là người đầu tiên
của tứ kị sĩ khải huyền, và Rick Santelli, phóng viên của CNBC, người đã góp phần
bắt đầu Phong Trào Tiệc Trà (Tea Party) là người kị sĩ thứ hai. Và rồi lực lượng
này bắt đầu mở rộng.
Obama: Tại thời điểm mà phong trào này bắt đầu, ta có thể cảm nhận được đây là
một điều đã âm ỉ từ rất lâu từ trong nội bộ đảng Cộng hòa và phong trào bảo thủ
nói chung. Nó bắt đầu xuất hiện từ thời Birchers và chiến dịch tranh cử của
Goldwater, nhưng rõ ràng ta luôn có thể cảm giác điều này vẫn luôn rình rập sau
lưng.
Goldberg: Nhiệm kỳ của ông đáng lẽ phải là minh chứng cho việc nước Mỹ đang ngày
càng tiến tới tương lai.
Obama: Đúng vậy. Nhưng những phong trào kể trên đã giải phóng một loại năng lượng
tiêu cực nào đó. Những người tham dự các buổi mít tinh của Sarah Palin và những
người tham dự các buổi mít tinh của McCain là hai nguồn năng lượng trái ngược
trong nội bộ của Đảng Cộng hòa. Theo tôi, điều này gợi ý rõ ràng rằng, ở một mức
độ nào đó, sự bài ngoại và các thuyết âm mưu đang ngày càng được chú ý, ngày
càng thu hút nhiều người hơn. Trong khoảng thời gian tôi viết sách, sự hiện hữu
của những tư tưởng này càng rõ rệt hơn.
Một trong những mối lo
đáng chú ý tôi nhận ra được trong thời gian viết cuốn sách này chính là cơ chế
cản trở của Thượng viện Hoa Kỳ, cụ thể là sự ngăn trở đối với các thay đổi to lớn
có thể sẽ xảy ra và việc cho phép nỗi hoài nghi ngày càng lan rộng. Sự nhận thức
này sẽ là trở ngại to lớn đối với việc cải cách lập pháp, cho dù đối với chiến
thắng thắng áp đảo vào năm 2008 hay ở tâm điểm của một cơn khủng hoảng. Điều
này chính là điều chúng ta đã nhận thấy được từ thái độ của Chủ tịch khối Đa Số
tại Thượng viện Mitch McConnell vào năm 2011. Rất khó để có thể dự đoán được
McConnell và các thành viên của Đảng Cộng hòa sẽ bác bỏ mọi thứ nhanh đến mức
nào, tới mức độ mà việc bác bỏ và cản trở chỉ vì mục đích ngăn cản đã trở thành
thông lệ.
Goldberg: Trong tờ The Atlantic, Anne Applebaum và những người khác đã đề
cập đến nỗi nhức nhối về sự đồng lõa [của phe Cộng hòa]. Theo ông, ông nghĩ như
thế nào về những con người thông minh hơn Donald Trump – ví dụ như Lindsay
Graham, Marco Rubio, những chính trị gia khác và vai trò của họ trong việc này.
Obama: Đây cũng là điều đã làm tôi ngạc nhiên trong khoảng thời gian bốn năm
qua. Hành vi và tính cách của Donald Trump không hề làm tôi kinh ngạc, bởi vì
đây là những điều quá rõ kể cả trước kỳ bầu cử 2016. Tôi không có nhiều hi vọng
vào việc ông ấy sẽ có bất kỳ thay đổi đáng kể nào.
Thế nhưng, tôi đã không
tin được là nó dễ dàng thế nào để thành phần nòng cốt của Đảng Cộng hòa, những
người đã có thâm niên tại Washington và tin vào những giá trị cùng thông lệ thể
chế nhất định, lại khuất phục. Những con người ấy làm tôi nhớ đến John McCain.
Cho dù giữa tôi và ông ấy có bao nhiêu khác biệt, chúng ta sẽ không bao giờ thấy
một John McCain bao biện cho một vị tổng thống cố tình làm thân với Vladimir
Putin, hay tin tưởng lời giải thích của Nga về các sự kiện hơn là cơ quan tình
báo của chính đất nước mình. Đáng báo động là việc ta chứng kiến những nhân vật
trong đảng Cộng hòa hành xử trái ngược một cách chóng mặt đối với những gì họ từng
nhận là mình tin vào.
Tôi đã từng nói điều này
một lần: vấn đề của Đảng Cộng hòa, phong trào bảo thủ hay bất kể cái tên gì của
nó mà chúng ta đang phải đối mặt, cốt lõi nằm ở thái độ của những người theo Cộng
hòa – thái độ được nhào nặn bởi truyền thông cánh hữu. Vì thế, những chính trị
gia đã được bầu của Đảng Cộng hòa, để có thể tồn tại được, họ chấp nhận thỏa hiệp
với thuyết âm mưu, cáo buộc ngụy tạo, và những câu chuyện huyễn hoặc mà Donald
Trump và Rush Limbaugh và những người trong cái vòng tròn đó đã thêu dệt.
3. Trump là cậu bé
Richie Rich, chứ không phải tượng đài John Wayne
Goldberg: Ông đã bao giờ tự giải thích cho chính mình về hiện tượng Trump theo
cách mà không phải bỏ mặc những người dân Mỹ đã bầu cho ông ấy?
Obama: Tôi không ngạc nhiên khi một người như Trump có thể gây thu hút trong
nền chính trị của chúng ta. Ông ấy vừa là triệu chứng, vừa là chất xúc tác.
Nhưng nếu chúng ta có một lãnh đạo dân túy cánh hữu trên đất nước này, tôi đã
nghĩ người đó phải có gì đó lôi cuốn hơn thế.
Goldberg: Chắc không phải là một người đàn ông trẻ con?
Obama: Đúng vậy. Nếu anh nghĩ về chủ nghĩa dân túy trong quá khứ, một người
như Huey Long - ông ấy không phải là người xuất thân cánh hữu; ông ấy là một
người theo chủ nghĩa dân túy cổ điển, có gốc rễ từ đời thường; ông biết cuộc sống
của những người ông tập hợp; ông thật sự hiểu họ. Có lẽ tôi đã không cho rằng một
người luôn khinh miệt người dân bình thường lại có thể thu hút được sự chú ý
cũng như sự ủng hộ từ chính những người dân này.
Có lẽ tôi cũng bất ngờ,
và đây không phải là suy nghĩ lúc đầu của mình - nhưng tôi nghĩ về hình tượng
anh hùng nam giới cổ điển trong văn hóa Mỹ khi tôi và anh còn đang lớn: những
John Wayne, những Gary Cooper, những Jimmy Stewart, những Clint Eastwood.
Có một quy tắc. Đây là
cái mà tôi luôn nhấn mạnh. Tôi là người Mỹ gốc Phi nhưng tôi cũng là người Phi
và người Mỹ. Đây là một phần của tôi. Cái quy tắc về sự nam tính mà tôi lớn lên
cùng bắt nguồn từ thời 30, 40 và trước đó. Có một khái niệm là người đàn ông phải
giữ chữ tín cho lời nói của mình, biết chịu trách nhiệm, và không kêu ca, không
bắt nạt người yếu thế; nói cho đúng ra thì người đàn ông này phải bảo vệ người
yếu thế chống lại những kẻ bắt nạt. Vì vậy, thậm chí nếu anh là một người khó
chịu với việc “thức tỉnh” (wokeness) và “đúng đắn chính trị” (political correctness),
và muốn đàn ông phải ra đàn ông trở lại, hay mệt mỏi với việc mọi người than
phiền về chế độ gia trưởng - Tôi đã nghĩ hình tượng của anh không thể nào là
Richie Rich - một mẫu hình cho sự than phiền, dối trá, vô trách nhiệm với mọi
thứ.
Tôi nghĩ điều đó cho ta
thấy sức mạnh của truyền hình lên văn hóa mà đôi khi tôi bỏ lỡ vì mình không
xem truyền hình nhiều. Chắc chắn là tôi không xem các show truyền hình thực tế.
Và đôi khi tôi bỏ lỡ những thứ thật sự là hiện tượng. Nhưng tôi nghĩ có một sự
chuyển dịch trong đó. Tôi có viết về việc này ở một mức độ. Tôi thật sự ngưỡng
mộ một số giá trị truyền thống đó, những điều từng được quy cho là đặc đính của
riêng đàn ông. Khi tôi nghĩ về Thế hệ vĩ đại nhất [thế hệ người Mỹ lớn lên
trong Đại khủng hoảng và Thế chiến thứ II], tôi nghĩ về sự hy sinh.
Goldberg: Một đồng nghiệp của tôi cho rằng, theo một cách nào đó, ông là một
người bảo thủ thuộc dạng “không bao giờ Trump.”
Obama: Tôi hiểu cách nhìn đó. Tôi ngưỡng mộ ý thức về sự liêm khiết, tính
chân thật, tinh thần trách nhiệm, và của những giá trị chất phác. Đó là phần
Kansas trong tôi. Bà tôi là người đại diện cho phần đó.
Goldberg: Ông chỉ ngạc nhiên bởi cách mà chủ nghĩa dân túy đã ập đến.
Obama: Vâng. Chính dấu hiệu đó là những cái về văn hóa đại chúng mà tôi đã bỏ
sót. Điều này khá thú vị - nhiều người đang viết về thực tế là Trump đã tăng được
sự ủng hộ từ nam giới gốc Phi [trong cuộc bầu cử năm 2020], cùng với một vài
rappers ủng hộ ông. Tôi phải nhắc mình rằng, nếu anh nghe nhạc rap, mọi thứ của
nó đều về sự hào nhoáng, về phụ nữ, và về tiền. Rất nhiều rap video đang sử dụng
chung những thước đo về ý nghĩa của thành công giống với những gì Trump có. Tất
cả đều được mạ vàng. Điều đó luồn lách và thấm vào văn hóa.
Michelle và tôi đang nói
đến thực tế là tuy chúng tôi đã lớn lên tại những nơi rất khác nhau, chúng tôi
đều xuất thân từ giới lao động, tầng lớp hạ trung lưu khi tính theo thu nhập,
và chúng tôi đã không bị ảnh hưởng hằng ngày bởi quan niệm rằng nếu mình không
có thứ này thì bằng một cách nào đó bản thân mình không có giá trị. Nước Mỹ vẫn
luôn có sự phân chia giai cấp - giàu và nghèo, không chỉ theo chủng tộc mà còn
theo kinh tế - nhưng sự phân chia này không thường đập vào mắt ta khi tôi còn
đang lớn. Và rồi ta bắt đầu thấy show “Cuộc sống của Những Người Giàu và Nổi Tiếng”
(Lifestyles of the Rich and Famous), cùng với nó là cảm giác hoặc là anh thành
công hoặc anh chỉ là một kẻ thất bại. Và Donald Trump là điển hình của phong
trào đó, cái mà giờ đã ăn sâu vào văn hóa Mỹ.
Lúc nãy anh có nhắc đến
quan điểm nhận định tôi là người bảo thủ thuộc dạng “không bao giờ Trump,” theo
một cách nào đó. Tôi nghĩ điều đó không đúng lắm, nhưng đúng là tôi thỉnh thoảng
cũng thông cảm với một số khuynh hướng bảo thủ, nhất là ở khía cạnh tôi không
theo chủ nghĩa duy vật. Tôi không phải là một người theo tư tưởng rằng kinh tế
quyết định tất cả. Tôi nghĩ nó quan trọng, nhưng tôi nghĩ còn có những thứ khác
ngoài vật chất, tiền bạc, và thu nhập - đó cũng chính là sự phê bình của tôn
giáo hiện nay về xã hội hiện đại, đó là việc chúng ta đánh mất ý thức cộng đồng.
Để tôi nói về cái nhìn lạc
quan của mình. Điều tôi vừa nêu trên cho tôi hy vọng ta có thể tìm được tiếng
nói chung với một bộ phận Tin Lành hoặc bảo thủ - những người căn bản muốn khôi
phục lại nhận thức về ý nghĩa, mục đích, và tâm linh trong cuộc sống… họ tin
vào những khái niệm về vai trò dẫn đầu và quan tâm cho “những người rất hèn mọn.”
Họ có chung quan điểm với những người cánh tả về việc không chỉ dựa vào vật chất.
Chỉ có cái khác biệt là những người cánh tả bày tỏ quan điểm này không thông
qua lăng kính tôn giáo.
Khi anh nhìn vào thế hệ
trẻ hơn, thế hệ của Malia and Sasha, anh sẽ thấy nó rõ ràng hơn. Việc này thường
được bày tỏ qua những gì mà chúng muốn từ cuộc đời. Chúng ít có xu hướng chạy
theo việc mình cần phải làm ở Wall Street tại một thời điểm nhất định. Dường
như đó không phải là cách mà chúng định nghĩa bản thân mình cho lắm. Điều này
làm tôi lạc quan hơn.
4. Cách quyền lực
vận hành
Goldberg: Với tính chất khó khăn của công việc này, làm thế nào để các vị tổng thống
giữ lại được chân tâm của mình.
Obama: Bằng cách làm một người bố, người bạn, và một người chồng. “Cuộc cá cược”
là tiêu đề của phần đầu tiên trong cuốn sách mới nhất của tôi. Trước hết, tôi
đánh cược vào bản chất của đất nước này và đánh cược vào sức mạnh của nền dân
chủ, với niềm tin rằng đất nước vĩ đại, đa dạng nhưng cũng gây tranh cãi, đa chủng
tộc và đa văn hóa này sẽ trở thành một khối thống nhất hoàn hảo hơn và trở
thành một hình mẫu của thế giới. Cuộc cá cược lớn thứ hai đó chính là tôi có thể
tham gia vào quá trình này mà không bị tha hóa một cách vô vọng. Các bạn có thể
thấy trong cuốn sách một hình ảnh đó chính là tôi, giữa những lựa chọn không thể
tránh khỏi cùng những sự thỏa hiệp kèm theo.
Obama: Một cách cá nhân, tôi muốn mọi người có thể nhớ rằng Lyndon Johnson có
thể làm nên chuyện vì ông ấy có đủ phiếu bầu. Đơn giản vậy thôi. FDR cũng thực
hiện được những gì cần làm khi ông ấy có đủ số phiếu. Sự thật chính là trong hầu
hết trường hợp và thời gian, tất cả đều quay trở về vấn đề cốt lõi là: Bạn có đủ
số phiếu cần thiết? Khi nhìn lại chặng đường để Affordable Care Act được thông
qua, không phải chỉ dừng lại ở giai đoạn nó được thông qua ở Thượng viện mà cả ở
giai đoạn sau, khi tôi tiếp tục làm việc với Nancy Pelosi và Hạ viện dân chủ để
họ thông qua các đạo luật mà họ nghĩ là không đủ cấp tiến. Tôi đã làm việc với
đảng của mình hiệu quả và mà chưa một lần tôi phải túm lấy vạt áo của ai đó hay
phải sử dụng hàng loại thủ đoạn để mọi người làm theo ý mình.
Hóa ra là những gì tôi
không đạt được theo mục tiêu của mình đều thật chất do những yếu tố tôi vừa
trình bày - đó là cơ chế cản trở ở Thượng viện, cơ chế phải có đủ 60 phiếu để
thông qua một thứ gì đó, điều mà chúng ta đã đề cập trên. Và điều này hoàn toàn
là sự thật ở tháng đầu tiên của tôi tại Nhà Trắng. Lúc đó chúng ta đang nó một
cuộc khủng hoảng kinh tế rất rõ ràng, và đúng là chúng ta đã thành công lôi kéo
được một vài thượng nghị sĩ để thông qua [Đạo luật Phục Hồi và Tái đầu tư Mỹ.]
Một trong những thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa, Arlen Specter, sau đó đã bị tẩy
chay khỏi đảng của mình vì thông qua một đạo luật mà rõ ràng không hẳn là đi
ngược lại với lý tưởng của họ, ta biết điều này vì họ vừa mới thông qua gói cứu
trợ 2,000 tỷ USD với một vị tổng thống Cộng hòa cầm quyền.
Obama: Không có một giây phút nào khi tôi viết cuốn sách này mà không suy tư đến
việc có phải chăng tôi đã đôi lúc quá nhân nhượng.
Goldberg: Ông có nghĩ rằng mình đáng ra có thể cố gắng hơn nữa không?
Obama: Điều đó có nghĩa là gì?
Goldberg: Có nghĩa là có thêm nhiều buổi uống rượu với Mitch McConnell hoặc làm
việc với các bên đối lập nhiều hơn…
Obama: Điều này tôi sẽ đề cập cụ thể hơn về chuyện này khi quyển thứ hai của
loạt sách này ra mắt. Nhưng bây giờ tôi lấy ví dụ về cựu chủ tịch Hạ viện John
Boehner. Tôi và ông ấy có một mối quan hệ rất tốt đẹp, nhưng ông ấy bắt buộc phải
tỏ thái độ của mình theo một cách khác khi đối diện với đảng Cộng hòa của mình.
Những lúc riêng tư ông ấy sẽ nói xấu [những thành viên của đảng Cộng hòa] với
tôi, cũng nhiều như John McCain đã từng. Hơn nữa, chuyện McConnell không phải
là bạn của bất kỳ ai chưa bao giờ là chuyện cá nhân cả.
Tôi khá lấy làm mừng khi
đọc được về chuyện Joe Biden và Mitch McConnell đã là bạn trong khoảng thời
gian dài. Họ đã biết nhau từ rất lâu. Tôi cũng có nghe Joe Biden kể về những lần
ông ấy tiếp xúc và tương tác với Mitch McConnell. Mối quan hệ không mấy tốt đẹp
giữa tôi và các thành viên đảng Cộng hòa chưa bao giờ là vì tôi không cố gắng
liên hệ đủ với họ. Chúng tôi mời họ tới tất cả mọi thứ, từ những đêm chiếu phim
tới những bữa tiệc tối hay kể cả Trại David, tất cả mọi thứ. Đây không phải là
một mối quan hệ thiếu sự bôi trơn. Vấn đề ở đây chỉ là họ thấy rằng họ sẽ đạt
được nhiều lợi ích chính trị hơn khi biến tôi và đảng Dân chủ thành những con
ác quỷ. Và điều này được phóng đại lên bởi những phương tiện truyền thông như
Fox News. Và các cử tri của họ tin vào điều này, qua thời gian các thành viên của
Đảng Cộng hòa khi đã quá thành công bởi phương pháp này thì việc thỏa hiệp hay thậm
chí là cư xử thân thiện cũng trở nên quá khó khăn với họ.
5. Chuyện gì đã xảy
ra với Iowa?
Goldberg: Ông đã bày tỏ một sự nhiệt tình rất rõ ràng đối với Iowa. Đây là bang
đã từng ủng hộ ông rất trung thành nhưng nó còn hơn cả như vậy. Đó là một thời
điểm mà mọi thứ dường như đang bước vào một giai đoạn khác của lịch sử. Và theo
như tôi đã đọc thì đó là khoảng thời gian rất vui vẻ của ông khi chạy đua vào
Nhà Trắng và kể cả trong nhiệm kỳ tổng thống.
Goldberg: Và rồi sau đó Iowa cũng hai lần ủng hộ cho Trump.
Obama: Tôi không muốn trở nên bi quan một cách nhanh chóng như vậy. Tôi đã thắng
Iowa hai lần kể cả khi tỷ lệ thất nghiệp vẫn còn ở mức 8.5% vào năm 2012. Và
nhân khẩu Iowa vẫn không hề thay đổi. Tôi vẫn thắng Iowa với cách biệt khá thoải
mái. Vậy nên với quan điểm cho rằng đất nước này giờ đây đã thay đổi – theo
tôi, câu chuyện không chỉ đơn giản như thế.
Lần trước, ở Iowa, tôi có
cơ hội được tiếp xúc trực tiếp với các cử tri chắc chắn sẽ không dành phiếu bầu
cho tôi ở vị trí đậu tiên. Lần đầu tiên tôi làm điều này là khi tôi tranh cử
cho chức vị Thượng nghị sĩ. Ngoại ô Illinois cũng khá tương tự với Kentucky,
phía nam Ohio, Indiana và cũng như phần lớn Iowa. Và tôi phát hiện ra điều này
– trong cuộc tranh cử cho chức vị Thượng nghị sĩ – và cũng như hai cuộc tranh cử
tổng thống, tôi sẽ đi tới từng vùng một, những nơi có truyền thống bảo thủ, ở
ngoại ô và những thành phố nhỏ, nơi tầng lớp lao động da trắng phân bố và tạo dựng
các mối quan hệ với họ. Từ đó dẫn đến việc tôi có thể thắng được phiếu bầu của
họ. Và lí do mà tôi có thể thắng được những phiếu bầu đó, chính là bởi vì lúc ấy,
giữa tôi và họ, nhất là đối với tôi, hình ảnh của tôi không hề được sàng lọc lại
qua thứ gì.
Lúc đó, họ nhìn thấy được
tôi là một con người tử tế và lịch sự, đang cố gắng kể câu chuyện của tôi và đồng
thời lắng nghe câu chuyện của họ - cho tới bây giờ những điều này vẫn có thể sẽ
xảy ra ở Iowa vì suy cho cùng đây chính là chính trị bán lẻ. Đối với tôi, chuyện
này cũng khá là mỉa mai, những ý kiến cho rằng tôi chưa đủ ân cần khi ở
Washington. Trong một mặt nào đó thì chuyện này cũng không sai, có những điều ở
Washington mà tôi không thể có được liên kết và tình cảm như những gì mà tôi đã
cảm nhận được từ người dân ở Iowa. Những con người đó làm tôi nhớ đến ông bà
mình và bố mẹ của Michelle, đó chính là điều cho chúng tôi sự đồng cảm.
Những điều mà tôi học được
sau khi tranh cử ở Iowa chính là giờ đây tôi đang tranh cử toàn quốc. Điều đó
có nghĩa là tôi phải lấp đầy được những khán phòng 20,000 – 50,000 người.
Goldberg: Bắt đầu từ lúc ấy ông trở thành một biểu tượng.
Obama: “Biểu tượng Obama” đây sẽ là điều mà David Axelrod sẽ nói, bằng một
thái độ không mấy vui vẻ, vì ông ta biết điều đó rất nguy hiểm. Thực tế là mọi
người sẽ nhìn nhận chúng ta qua những bộ lọc và nguồn tin tức có sức chi phối lớn,
nhưng giờ đây những nguồn tin tức này đã thay đổi.
Vào năm 2008, khi tôi tới
một vùng quê nào đó, ở đây sẽ có tờ báo địa phương với một vị tổng biên tập
cùng mái đầu đinh và có khi một chiếc nơ đeo trên cổ. Ông này đã là người theo
đảng Cộng hòa lâu năm. Ông ấy có thể sẽ không có quá nhiều sự kiên nhẫn cho các
chính sách thuế và chi tiêu trung lập nhưng ông ấy sẽ dành thời gian cho một cuộc
gặp với tôi, và sau đó sẽ viết một bài báo với nội dung đại loại như: “Cậu trai
này là một chàng luật sư Dân chủ đến từ Chicago, nhưng có vẻ cũng là một người
tử tế và có vài ý tưởng hay.” Lúc đó đài truyền hình địa phương sẽ đưa tin về
tôi đúng như vậy. Nhưng bây giờ điều này đã không còn nữa. Giờ đây, khi chúng
ta đến những cộng đồng này, nếu không phải là Fox News đang thống trị các kênh
truyền hình trong các tiệm cắt tóc và các nhà của hội cựu chiến binh thì cũng
là các đài truyền hình thuộc sở hữu của Sinclair. Những định kiến của các đài
truyền hình đó đối với tôi, về việc tôi là ai và những điều tôi tin tưởng đã
thay đổi quá nhiều, và điều đó rất khó để phá vỡ.
Chúng ta không có một
Walter Cronkite người đưa tin về nỗi đau đớn của vụ ám sát Kennedy, nhưng cùng
lúc cũng đưa tin cho cả người ủng hộ và phỉ bám Chiến tranh Việt nam rằng cuộc
chiến này đang không đi theo hướng mà Nhà Trắng và các vị tướng nói với chúng
ta. Không có một cách tường thuật sự việc chung như vậy thì sẽ rất khó khăn cho
nền dân chủ.
Đọc phần II tại đây.
Người dịch: Derek P., Khanh Doan
-----------------------
Vì sao Obama lo sợ cho nền dân chủ của chúng ta (Phần II)
Jeffrey
Goldberg - The Atlantic
Người dịch: Le Tran
25/11/2020
https://www.the-interpreter.org/post/vi-sao-obama-lo-so-cho-nen-dan-chu-cua-chung-ta-phan-ii
Translated excerpts from The Atlantic article Why Obama Fears for Our Democracy.
Jeffrey
Goldberg, ngày 16 tháng 11, 2020
Barack Obama . THE
ATLANTIC
***
Đọc phần I tại đây.
(...)
6. Các công ty
công nghệ và nền dân chủ
Goldberg: Có phải kiến trúc thông tin ác độc mới này đang bẻ cong vòng cung đạo đức rời xa công lý không?
Obama: Tôi nghĩ đó là mối đe dọa lớn nhất đối với nền dân chủ của chúng ta.
Tôi nghĩ Donald Trump là một phần của nó, nhưng ông ấy không tạo ra nó. Có thể
ông tai làm cho nó tăng vọt lên, nhưng nó đã hiện hữu trước ông ta và sẽ tồn tại
lâu hơn ông ta. Tôi lo ngại vô cùng về cách chúng ta giải quyết vấn đề này, bởi
vì đi lùi lại vào những ngày Walter Cronkite đó—
Goldberg: Bỏ qua những ngày Walter Cronkite; còn Iowa 2008 thì sao? Tôi không chắc
rằng một người với tên và lý lịch của ông có thể bước đến Iowa hôm nay và có được
cơ hội công bằng ngắn ngủi.
Obama: Đó là một sự thay đổi khá mạnh mẽ. Một phần của dòng tường thuật phổ
biến là chức năng của ba mạng lưới chính và một số ít các bài báo có ảnh hưởng
quá lớn. Bạn không thể đặt thần đèn trở lại trong chai. Bạn sẽ không loại bỏ
Internet; bạn sẽ không loại bỏ hàng nghìn đài phát sóng được thiết kế nhắm vào
thính giả của mọi sở thích chính trị. Nếu không có điều này, chúng ta sẽ rất
khó giải quyết những việc lớn. Thật khó để chúng tôi nói, “Này, chúng ta đang
có một đại dịch ở đây; nó nguy hiểm chết người; điều này rất nghiêm trọng; hãy
gạt quan hệ đảng phái sang một bên; hãy lắng nghe Anthony Fauci vì ông ấy đã
nghiên cứu những thứ như thế này trong một thời gian dài. Chúng ta có thể sẽ
không làm đúng mọi thứ, bởi vì nghiên cứu khoa học cần lặp đi lặp lại để cải tiến,
nhưng chúng ta hãy tìm hiểu kỹ dựa vào khoa học nhiều nhất có thể có được. Hãy
làm những gì khoa học bảo chúng ta phải làm để cứu mạng sống. " Điều đó đã
trở nên khó thực hiện hơn.
Goldberg: Ông có yêu cầu các công ty này chịu trách nhiệm không?
Obama: Tôi không yêu cầu các công ty công nghệ chịu trách nhiệm, bởi vì điều
này đã tồn tại trước khi có sự xuất hiện của truyền thông xã hội. Nó đã hiện hữu
sẵn rồi. Nhưng phương tiện truyền thông xã hội thúc đẩy nó. Tôi biết hầu hết những
người này. Tôi đã nói chuyện với họ về điều đó. Các công ty này khẳng định rằng
họ giống công ty điện thoại hơn là như tạp chí The Atlantic, nhưng tôi không
nghĩ điều đó là hợp lý. Họ đang đưa ra các lựa chọn mang tính biên tập, cho dù
họ có chôn chúng trong các thuật toán hay không. Tu chính án đầu tiên không yêu
cầu các công ty tư nhân cung cấp diễn đàn cho bất kỳ quan điểm hiện có nào. Rốt
cuộc rồi chúng ta sẽ phải tìm ra sự kết hợp giữa các quy định của chính phủ và
thực tiễn của tập đoàn để giải quyết vấn đề này, bởi vì nó sẽ trở nên tồi tệ
hơn. Nếu bạn có thể tạo ra những lời nói dối điên rồ và các thuyết âm mưu chỉ bằng
bản văn con chữ, hãy tưởng tượng xem bạn có thể làm gì khi bạn có thể làm cho
nó giống như bạn hoặc tôi đang nói bất cứ điều gì trên video. Bây giờ chúng ta
đã tiến khá gần đến điều đó rồi.
Goldberg: Đó là chiến lược nổi tiếng của Steve Bannon: tràn ngập mạng với thứ vớ
vẩn.
Obama: Nếu chúng ta không có khả năng phân biệt điều gì đúng với điều gì sai,
theo định nghĩa, thị trường ý tưởng sẽ không còn vận hành được nữa. Và theo định
nghĩa thì nền dân chủ của chúng ta cũng sẽ không vận hành được nữa. Chúng ta
đang bước vào một cuộc khủng hoảng nhận thức luận.
Tôi có thể tranh luận với
bạn về những việc phải làm đối với việc biến đổi khí hậu. Tôi thậm chí có thể
chấp nhận ai đó đưa ra lập luận rằng, dựa trên những gì tôi biết về bản chất
con người, đã quá muộn để làm bất cứ điều gì nghiêm túc về vấn đề này - người
Trung Quốc sẽ không làm gì về điều đó, người Ấn Độ sẽ không làm gì về điều đó -
điều tốt nhất chúng ta có thể làm là thích ứng. Tôi không đồng ý với điều đó,
nhưng tôi chấp nhận rằng đó là một lập luận chặt chẽ. Tôi không biết phải nói
gì nếu bạn chỉ nói, “Đây là một trò lừa bịp mà những người theo chủ nghĩa tự do
đã bày ra, và các nhà khoa học đang chế biến ra các cuốn sách. Và những thước
phim về các tảng băng rơi khỏi thềm Nam Cực và Greenland đều là giả mạo ”. Làm
sao để mà tôi có thể bắt đầu cố gắng tìm cách để làm điều một gì đó?
7. Thành Cát Tư Hãn dạy chúng ta điều gì về cuộc sống
ngày nay
Goldberg: —Ông vẫn là người có thể gọi là được gọi là lạc quan thực tế. Ông đã
nói rõ ở đầu cuốn sách rằng ông không từ bỏ niềm tin rằng nước Mỹ không hoàn hảo
nhưng có thể trở hoàn thiện hơn, rằng câu chuyện nước Mỹ có nhiều điều tốt hơn
là xấu và ngày mai có thể tốt hơn hôm nay. Nhưng ngay cả với chiến thắng của
Biden, Trump như là một hiện tượng làm thay đổi quan điểm của ông về nước Mỹ
như thế nào?
Obama: Cái cảnh tôi đi qua các kim tự tháp — đó không phải là một bài tập trống
rỗng; nó có mục đích của nó. Phần lớn việc bạn lạc quan hay bi quan phụ thuộc
vào khung thời gian. Nếu bạn nhìn qua hàng thiên niên kỷ, thì con người đã tiến
bộ. Đọc tiểu sử của Thành Cát Tư Hãn, người lãnh đạo siêu cường trong một thời
gian dài — họ là siêu cường lâu hơn cả thời gian nước Mỹ tồn tại. Bạn biết đấy,
khi họ đột kích một thị trấn, họ cho bạn hai lựa chọn: Nếu bạn mở cổng, họ sẽ
giết bạn nhanh chóng và bắt phụ nữ của bạn và bắt con bạn làm nô lệ, nhưng họ sẽ
không tàn sát bạn. Nhưng nếu bạn cầm cự, họ sẽ từ từ đun sôi bạn trong dầu và lột
da bạn. Nếu so sánh mức độ tàn bạo và tham nhũng và đơn thuần là sự điên rồ tuyệt
đối mà bạn thấy trong lịch sử nhân loại với mọi thứ hiện nay, thì bạn sẽ thấy sự
khác xa.
Chúng ta hãy xem thời kỳ
vàng son đặc biệt ngay sau Chiến tranh thế giới thứ hai, khi Hoa Kỳ đã thống nhất
trong khi phần còn lại của thế giới vẫn còn trong đống đổ nát. Mọi chỉ số kinh
tế đều trên một quỹ đạo đi lên. Cuộc sống của mọi người không ngừng được cải
thiện. Nhưng có thể mọi thứ sẽ không được tốt như vậy nếu bạn là người Da đen
hoặc là phụ nữ hoặc người đồng tính. Mọi thứ bây giờ chắc chắn là tốt hơn so với
thời kỳ vàng son đó. Rất nhiều điều trông có vẻ lạc quan hay bi quan phụ thuộc
vào việc chúng ta dùng tiêu chí gì để đo lường.
Tôi luôn tin rằng nhân loại
có khả năng để trở nên tử tế hơn, công bằng hơn, hợp lý hơn, khoan dung hơn. Nó
không phải là điều tất nhiên. Lịch sử không di chuyển theo một đường thẳng.
Nhưng nếu có đủ những người thiện chí sẵn sàng làm việc vì những giá trị đó,
thì mọi thứ có thể trở nên tốt đẹp hơn. Hoa Kỳ là một thí nghiệm thực sự quan
trọng đối với thế giới không phải vì những biến cố của lịch sử đã khiến chúng
ta trở thành quốc gia hùng mạnh nhất trên trái đất này, mà bởi vì Hoa Kỳ là thí
nghiệm thực sự đầu tiên trong việc xây dựng một nền dân chủ rộng lớn, đa sắc tộc,
đa văn hóa. Và chúng ta chưa biết liệu điều đó có thể giữ được hay không.
Chúng ta tồn tại chưa đủ
để nói chắc chắn rằng nó sẽ thành công, nhưng nếu nó có thể thành công, đó là một
điều tốt, bởi vì chúng ta có gần 8 tỷ người trên hành tinh, và vì tất cả công
nghệ này, và vì những căng thẳng và áp lực của biến đổi khí hậu, chúng ta sẽ phải
cố gắng để tốt hơn người khác. Chúng ta phải tìm ra cách để sống cùng nhau, và
chúng ta phải tìm xem liệu chúng ta có thể làm được điều này mà không có chế độ
đẳng cấp và xung đột không thể tránh khỏi do kiểu phân tầng xã hội đã tồn tại
trong hầu hết lịch sử loài người tạo ra. Thần đèn đó đã đi rồi. Chúng ta đã qua
cái thời mà một số nông dân trong chế độ phong kiến đang chết đói và nhìn lên cung điện và có một vị vua ở đâu đó, và người
nông dân nghĩ, Vâng, không sao cả. Bây giờ tất cả những người nông dân
đó đều có điện thoại và họ có thể nhìn thấy chúa tể của trang viên đang ăn uống
như thế nào, và một số người trong số họ sẽ nói, "Tại sao là ông ta mà
không phải là tôi?" Sự sẵn sàng chấp nhận số phận hoặc vị trí của một người
trong cuộc sống vì màu da hoặc giới tính hoặc tôn giáo hoặc xu hướng tình dục của
bạn — rằng bạn sẽ chấp nhận mình kém hơn người khác — điều đó đã kết thúc.
Bạn nêu ra điều gì đó
liên quan đến câu hỏi này về việc liệu chúng ta nên cảm thấy bi quan hay lạc
quan, hoặc cách hệ thống của chúng ta có thể hoạt động hay không hoạt động
trong nền kinh tế toàn cầu.
Một trong những điều nhắc
nhở tôi khi viết cuốn sách là bao nhiêu trong số những lựa chọn đầu tiên của
tôi là do hoàn cảnh rất cụ thể của cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu và cố gắng
để ngăn chặn sự suy thoái cũng như những cái giá chính trị mà tôi phải trả. Tôi
có thể sẽ lựa chọn tương tự một lần nữa, bởi vì tránh được sự suy thoái là một
điều tốt. Nhưng nó đã làm tôi bị tê liệt phần nào. Ví dụ, tôi thực sự nghĩ rằng
việc thúc ép Trung Quốc trong các vấn đề thương mại nhiều hơn là hoàn toàn
chính đáng.
Tôi không nhậm chức với
tư cách là một kẻ chống thương mại theo phản xạ , nhưng nếu bạn nhìn vào thực tế,
Trung Quốc đã liên tục thực hiện các chính sách trọng thương vi phạm các quy tắc
thương mại quốc tế để giúp xây dựng nền kinh tế của họ từ cuối những năm 80 cho
đến nay. Và nếu không phải là chúng ta đang trải qua một cuộc khủng hoảng tài
chính, thì tôi đã gay gắt hơn với Trung Quốc về các vấn đề thương mại. Nhưng
tôi không thể để chiến tranh thương mại xảy ra vào năm 2009 hay 2010. Tại thời
điểm đó, tôi cần sự hợp tác của Trung Quốc cũng như châu Âu cũng như các động
cơ tiềm năng khác, chỉ để khởi động lại nền kinh tế toàn cầu.
8. Liệu có Vòng Cung Đạo đức
Thế gian, và Liệu Nó có Hướng tới Công lý không?
Hãy đưa nó ra khỏi bối cảnh
của Hoa Kỳ. Khi tôi nhậm chức vào năm 2008, ngay cả trong bối cảnh khủng hoảng
tài chính và suy thoái kinh tế toàn cầu, lục địa Châu Âu có lẽ vẫn đang được hưởng
một mức độ hòa bình và thịnh vượng chưa từng nhóm người nào trong lịch sử nhân
loại có thể có được. Vì vậy, bạn không thể lập luận rằng châu Âu không tốt hơn
so với những năm 1800 hoặc vào năm 1920. Điều đó không cần phải tranh luận. Tuy
nhiên điều này không phủ nhận thực tế rằng châu lục này đã trải qua thảm kịch
và thống khổ không thể tưởng tượng được và sự điên rồ của con người trước khi mọi
thứ trở nên tốt đẹp hơn. Cả hai điều đều có thể đúng. Vì vậy vấn đề không phải
là liệu mọi thứ có thể trở nên tốt hơn hay không; mà là chúng ta phải trải qua
bao nhiêu đau đớn để đạt được điều đó? Còn bao nhiêu phân biệt chủng tộc, thêm
bao nhiêu nhẫn tâm, bao nhiêu thất vọng hơn, bao nhiêu cuộc đời bị lãng phí,
bao nhiêu phản ứng dữ dội hơn nữa? Chúng ta phải chịu đựng bao nhiêu trong số
đó trước khi mọi thứ trở nên tốt hơn?
Quay trở lại vấn đề về
khung thời gian. Nếu bạn là người Mỹ gốc Phi vào năm 1866, có thể bạn đang cảm
thấy lạc quan. Nếu bạn là người Mỹ gốc Phi 15 năm sau, bạn sẽ cảm thấy không lạc
quan như vậy. Đó là vấn đề. Trong khoảng thời gian chúng ta ở đây trên Trái đất
này, liệu chúng ta có thể làm cho mọi thứ trở nên tốt hơn không?
Goldberg: Vậy không có điều gì có thể khiến ông từ bỏ hy vọng?
Obama: Ý tôi là, bất cứ ai đọc cuốn sách này sẽ nhận ra sự căng thẳng và chán
nản mà tôi đôi khi cảm thấy. Tôi đang chiến đấu với điều này bằng cái nhìn hài
hước . Nhân viên của tôi trong Nhà Trắng, tất cả chúng tôi đều có một chút - sử
dụng tiếng cười để chống lại sự tuyệt vọng. Điều này sẽ được ghi lại trong tập
thứ hai, nhưng sau Sandy Hook, khi Quốc hội sẽ không làm gì cả — đó là một
trong những khoảnh khắc khi tôi nghĩ, Bạn biết không? Có điều gì đó ở đây tôi
không hiểu. Có lẽ tôi đang phí công sủa nhầm cây đây.
Tôi không thể hiểu được một
xã hội không phản ứng gì đối với các vụ xả súng hàng loạt. Thật tồi tệ, thiệt hại
hàng ngày mà nam thanh niên da đen ở nội thành gánh chịu, hay chỉ là nỗi thống
khổ dồn lại nó đang gây ra cho các gia đình trên khắp cả nước. Nhưng để những đứa
trẻ 6 tuổi trong lớp học bị bắn một cách không thương tiếc? Cảnh sát và cứu
thương khi chứng kiến hiện trường sau cuộc tàn sát đó, đã phải cần thời gian để
bình tâm lại và cần được tư vấn tâm lý. Và chúng ta thực sự không làm gì cả.
Chính quyền của tôi đã cố gắng thông qua các mệnh lệnh hành pháp để làm một điều
gì đó, nhưng về mặt pháp lý, chúng ta đã không làm gì cả.
Có những thời điểm như vậy
khi bạn nghĩ, tôi không chắc liệu nền tảng cơ bản mà tôi đang vận hành có
đúng không. Nhưng sau đó, điều gì đó xảy ra khi bạn làm mọi thứ tốt hơn một
chút và ai đó đến gặp bạn và nói, "Con tôi đã có một công việc không có bảo
hiểm, và ACA được thông qua và tôi cằn nhằn nó và nó đi khám và nó có khối u,
và nó đã được loại bỏ và bây giờ cháu tôi sẽ chào đời vào tuần tới. "
9. Vai trò của sự phân biệt chủng
tộc trong chính trị
Goldberg: Vợ ông luôn có một cái nhìn hơi khác về sự nổi trội của vấn đề chủng tộc
ở đây, và ông không bàn về vấn đề chủng tộc trong tập này, nhưng bao nhiêu sự
phản kháng đối với ông có liên quan đến thực tế rằng ông là người Đảng Dân chủ
tự do, so với việc ông là một tổng thống Da đen?
Obama: Tôi thật ra viết về việc thật khó phân bổ tỷ lệ phần trăm ở đây như thế
nào, bởi vì lịch sử và văn hóa Hoa Kỳ được định hình bởi lịch sử chủng tộc của
chúng ta. Nếu ai đó ủng hộ “quyền của chính quyền”, thì rất khó để gỡ tuyên bố
này khỏi vấn đề chủng tộc. Có thể họ chỉ tin vào chính quyền địa phương và sự
kiểm soát của địa phương. Mặt khác, cuộc tranh luận này bắt đầu từ rất xa xưa
khi các cuộc tranh luận giữa các bang miền Bắc và miền Nam về việc duy trì chế
độ nô lệ, và Jim Crow và sự phản đối việc phân chia ghế ngồi trên xe buýt theo
chủng tộc, bạn có thể kể ra,. Rất khó để nói rõ ràng bao nhiêu là vấn đề chủng
tộc so với sự phản đối chủ nghĩa tự do. Ví dụ, nhà Clintons đã tạo ra các cuộc
tấn công có nọc độc tương tự. Phần lớn điều đó liên quan đến cuộc chiến tranh
văn hóa từ những năm 60 — Việt Nam, cần sa, tình dục, nhạc rock and roll, cuộc
tranh luận giữa Phyllis Schlafly và Bella Abzug.
Điều tôi nghĩ không thể
chối cãi là tôi đã biểu thị một sự thay đổi về quyền lực. Chỉ sự hiện diện của
tôi đơn thuần đã khiến mọi người lo lắng — một số trường hợp rõ ràng, một số
trường hợp trong tiềm thức. Và sau đó có những người xung quanh khai thác nó và
lợi dụng nó. Nếu một người của Fox News hỏi, khi tôi và Michelle chạm mặt, dùng
cử chỉ nắm đấm (mang ý nghĩa tương tự như bắt tay), "Đó có phải là cú đấm
khủng bố không?", Đó không phải là một ám chỉ mơ hồ. Nếu có một dấu hiệu
phản đối ACA trong đó tôi ăn mặc như một bác sĩ phù thủy châu Phi với chiếc mũi
có xương, thì đó không phải là một điều khó diễn giải. Và hãy nhìn xem: Trong
nhiệm kỳ tổng thống của tôi, các quan chức Đảng Cộng hòa bị bắt gặp chuyển tải
email kín trong đó họ so sánh Michelle với động vật hoặc gợi ý rằng tôi là sản
phẩm thú tính của mẹ tôi — đây là những quan chức Đảng Cộng hòa, không chỉ là
những người ngẫu nhiên. Vì vậy, dòng sóng ngầm đã hiện hữu .
Tôi có nghĩ rằng điều đó
có tính quyết định? Không. Tôi nghĩ những vấn đề này đã ở trọng tâm của cuộc
tranh luận của đất nước này trong một thời gian rất dài, không chỉ về chủng tộc
mà còn về giai cấp — mặc dù chúng ta không thích nói về giai cấp — xung quanh vấn
đề giới, xung quanh cảm giác rằng một số người thì đậm tính Mỹ hơn hơn những
người khác, xứng đáng với quyền công dân hơn những người khác. Chúng ta bao gồm
những ai trong cái nhãn “We the People”? Điều này luôn được tranh cãi, ngay cả
khi bạn không có tổng thống Da đen. Những chủ đề đó có rất nhiều sức mạnh.
10. Tại sao viết cuốn sách này
lại mất nhiều thời gian như thế
Goldberg: Tôi đang để dành phần lớn cuộc nói chuyện về chính sách đối ngoại cho
cuốn sách tiếp theo, đó là một cách để lưu ý rằng chúng ta đã mất gần hai giờ đồng
hồ mà không nói về Bibi Netanyahu. Nhưng tôi muốn hỏi ông một câu hỏi liên quan
đến ngòi bút của ông, cách ông viết về ông ấy và những người khác mà ông không
thích. Tôi nghĩ rằng ông đang cân chỉnh trong bài viết của ông về Bibi và
McConnell, và một số người khác, và tạo ra rất nhiều ngữ cảnh bổ sung.
Obama: Việc tôi và Netanyahu không chia sẻ thế giới quan là không có gì bí mật.
Với McConnell cũng vậy. Nhưng tôi nghĩ Bibi là một nhân vật thú vị tương tự như
Putin là một nhân vật thú vị. Tôi nghĩ bạn không thể hiểu họ, hay nước Nga hay
Israel, nếu không nhìn vào lịch sử mà từ đó họ nổi lên, điều gì đã hình thành
nên họ. Cung cấp bối cảnh đó thực ra không phải là do tôi cố gắng tham gia vào
tính toán chính trị. Một điều hay khi trở thành cựu tổng thống là điều đó không
thực sự quan trọng. Tôi muốn người đọc không chỉ đơn giản nói rằng tên này và
Obama là đối nghịch, và vì tôi đang đọc cuốn sách của Obama, tôi đang đứng về
phía ông ta và tên này hẳn phải hoàn toàn là một thằng đểu. Tôi muốn ai đó đọc
và nói rằng, tôi hiểu rằng người Israel, với thế giới mà họ đang sống, với lịch
sử họ đã trải qua và trước những mối đe dọa thực sự bao quanh họ, có thể hướng
đến một nhân vật đại diện cho sức mạnh của một loại rất đặc biệt và tại sao điều
đó có thể mâu thuẫn với quan điểm của Obama về những vấn đề nhất định. Tôi hy vọng
rằng sẽ có một chính trị gia trẻ tương lai nào đó ở Israel đọc cuốn sách này và
đọc với bối cảnh này và thấy rằng tôi có chú ý đến bối cảnh này.
Goldberg: Bạn có nghĩ rằng bạn đã nắm bắt được sự kỳ lạ của vũ trụ khi trở thành
tổng thống? Bạn đã bao giờ cảm thấy bị bó buộc bởi thực tế rằng đây là một cuốn
hồi ký của tổng thống?
[…] Có một món quà tặng
cho tổng thống, hoặc một người nào đó đang tranh cử tổng thống, ở chỗ là bạn
nhìn thấy một tầm rộng lớn hơn của đất nước, bạn gặp gỡ nhiều người hơn và hiểu
rõ hơn về sự đa dạng của con người và điểm chung của chúng ta là con người. Và
điều đó lấp đầy bạn. Tất cả những tiếng nói đó trở thành một phần của bạn, nếu
bạn đang lắng nghe. Và đó là một món quà sâu sắc và nó là một phần nền tảng của
sự lạc quan mà tôi đang tiếp tục cảm nhận.
11. Cả Thế Giới Là Trường
Trung Học
Goldberg: Trên thực tế, có một loại người mà ông dường như thực sự khinh bỉ: một
số người ở Wall Street trong cuộc khủng hoảng tài chính những người giàu và chỉ
muốn giàu hơn, theo quan điểm của ông.
Obama: Nếu ông đọc lại những phần đó, tôi thông cảm cho họ. Nhưng họ đang bị
lãng quên. Tôi giải thích rằng họ đã làm việc chăm chỉ, họ chơi theo luật theo
cách họ hiểu, có điều họ không hiểu những người còn lại chúng tôi sống như thế
nào và không quan tâm. Ở đó thiếu sự tò mò gây khó chịu và nguy hiểm. Một ví dụ
về điều đó là cựu lãnh đạo BP trong vụ tràn dầu, người đã nói rõ ràng rằng tất
cả những gì ông ta muốn làm là lấy lại lối sống của mình. Ông nói điều này
trong khi sinh kế của ngư dân đang bị phá hủy, bờ biển đang bị phá hủy. Đó là một
sự vô tâm.
Nhưng hơn tất cả, tôi muốn
cuốn sách này giúp mọi người có thể hiểu rõ hơn về thế giới chính trị và chính
sách đối ngoại, những thế giới được xem là mờ mịt và không thể tiếp cận được. Một
phần mục tiêu của tôi là mô tả những điều kỳ quặc và hoàn cảnh gia đình của mọi
người, chỉ để nhắc nhở mọi người rằng đây là những con người và bạn có thể hiểu
họ và đưa ra phán đoán của mình.
Thật thú vị. Bạn đang học
trung học và bạn thấy tất cả các bè phái, bắt nạt và sự bất công và hời hợt, và
bạn nghĩ rằng, Khi tôi lớn, tôi sẽ không phải đối mặt với điều đó nữa.
Và sau đó bạn đến cơ quan lập pháp của tiểu bang và bạn thấy tất cả những điều
vô nghĩa, ngu ngốc và nhỏ nhen. Và sau đó bạn đến Quốc hội và sau đó bạn đến
G20, và ở mỗi cấp độ, bạn có kỳ vọng rằng mọi thứ sẽ trở nên tinh tế hơn, phức
tạp hơn, chu đáo hơn, nghiêm túc hơn, vị tha hơn, nhưng hóa ra tất cả vẫn như
trường trung học. Động thái của con người cố định một cách đáng ngạc nhiên.
Chúng mang hình thức khác nhau. Hóa ra những điểm mạnh giống nhau mà mọi người
có — những khiếm khuyết và khuyết điểm mà mọi người có — tồn tại xuyên qua các
nền văn hoá và là một phần của chính trị. Điều này nên được xem là trao quyền
cho mọi người. Người đọc lý tưởng của tôi là một bạn trẻ 25 tuổi bắt đầu tò mò
về thế giới và muốn làm điều gì đó có ý nghĩa. Tôi muốn họ đọc điều này và nói,
“Được rồi, đây không phải là khoa học về tên lửa; đây là điều mà tôi có thể
đóng góp và tạo ra sự khác biệt.”
Người dịch: Le Tran
No comments:
Post a Comment