The
Economist
Đỗ Đặng Nhật Huy biên dịch
20/11/2020
http://nghiencuuquocte.org/2020/11/20/the-gioi-hom-nay-20-11-2020/
Ngân hàng trung
ương Thổ Nhĩ Kỳ tăng
lãi suất từ 10,25% lên 15%. Mức tăng này là nhằm ổn định đồng lira và giúp kiềm chế lạm phát
năm vốn chạm mức gần 12% trong những tháng gần đây. Đây cũng là một dấu hiệu
cho thấy Tổng thống Recep Tayyip Erdogan, vốn là một người phản đối quyết liệt
tỷ giá cao, đang nghiêm túc trong việc ổn định đồng tiền của đất nước.
Số lượng đơn xin trợ cấp
thất nghiệp mới ở Mỹ tăng
31.000 trong tuần trước, lên 742.000. Các nhà kinh tế thì dự đoán giảm nhẹ. Con
số tăng này phản ánh tác động của làn sóng coronavirus mới lên các doanh nghiệp
Mỹ, trong bối cảnh những hạn chế mới áp đặt làm giảm nhu cầu. Song, thị trường
lao động đã phục hồi nhẹ trong những tháng gần đây, dù vẫn chưa trở lại mức trước
đại dịch.
Thyssenkrupp thông báo cắt giảm thêm 5.000 việc làm
sau khi tiết lộ khoản lỗ 5,5 tỷ euro trong năm tính đến tháng 9. Tập đoàn công
nghiệp đang gặp khó khăn của Đức bị ảnh hưởng bởi giá thép và nhu cầu linh kiện
từ các nhà sản xuất ô tô châu Âu giảm. Giá cổ phiếu của hãng cũng giảm 4/5
trong ba năm qua.
Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo đã gọi
các chiến dịch tẩy chay Israel là “bài Do Thái” và đến thăm Cao nguyên Golan do
Israel chiếm đóng, trở thành nhà ngoại giao cao nhất của Mỹ từng làm như vậy.
Năm ngoái, Tổng thống Donald Trump đã công nhận chủ quyền của Israel đối với
lãnh thổ chiếm được từ Syria sau cuộc chiến kéo dài 6 ngày năm 1967, xô đổ con
đường chính sách trước đây của Mỹ và sự đồng thuận quốc tế.
Các lực lượng đặc biệt của Úc ở Afghanistan đã
giết hại bất hợp pháp 39 dân thường và tù nhân trong vòng 11 năm, theo một cuộc
điều tra nội bộ do bộ trưởng quốc phòng Úc công bố. Người ta cho rằng một số
người bị hành quyết để giúp các lính mới“quen mùi máu”. 19 binh sĩ đang bị điều
tra về tội giết người và các tội ác chiến tranh khác. Úc hứa sẽ bồi thường cho
gia đình các nạn nhân.
Trung tâm Kiểm soát và
Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ kêu gọi mọi người tổ chức Lễ Tạ ơn ở nhà
thay vì đi gặp người thân. Trong cuộc họp báo đầu tiên sau nhiều tháng của cơ
quan này, các quan chức cho biết họ rất lo lắng khi thấy 1 triệu ca nhiễm
covid-19 mới trong tuần qua. Số người Mỹ nhập viện vì virus đã tăng gần 50%
trong 14 ngày qua, theo một thống kê từ Reuters.
Dường như không cần chứng
cứ, các lực lượng vũ trang Ethiopia đã cáo buộc Tedros Adhanom Ghebreyesus, tổng giám đốc
WHO, tuồn vũ khí và hậu thuẫn ngoại giao cho Mặt trận Giải phóng Nhân dân
Tigray (TPLF). Trong tháng này, nội chiến đã nổ ra giữa TPLF, bên quản lý khu vực
Tigray miền bắc, và các lực lượng liên bang. Tiến sĩ Tedros, người chưa bình luận
về cáo buộc, là người gốc Tigray.
TIÊU
ĐIỂM
Một thử nghiệm để đưa ngành du
lịch qua khó khăn
Trong số tất cả các ngành
công nghiệp bị Covid-19 đe dọa, du lịch có thể là lĩnh vực tổn hại nặng nhất. Sự
sụp đổ của ngành du lịch sẽ tước đi 4,7 nghìn tỷ đô la của kinh tế toàn cầu
trong năm nay và làm mất đi 174 triệu việc làm. Vì vậy các chính phủ rất mong
muốn mở lại du lịch quốc tế. Cuối tuần này, Hồng Kông và Singapore sẽ ra mắt
bong bóng đi lại hàng không toàn diện nhất thế giới, cho phép du khách bay qua
lại giữa hai thành phố mà không phải kiểm dịch và không bị hạn chế về những gì
họ có thể làm khi đến nơi.
Cả hai đầu đưòng bay đều
kiểm soát được virus và tin tưởng vào các mô hình xét nghiệm của nhau. Tuy
nhiên, du khách phải xét nghiệm covid-19 hai lần, một lần trước khi bay và lần
còn lại khi hạ cánh. Số hành khách ban đầu sẽ bị hạn chế và chương trình sẽ bị
đình chỉ nếu một trong hai thành phố ghi nhận hơn năm ca nhiễm không thể truy vết
trong một ngày. Việc nới lỏng các giới hạn biên giới ở châu Âu đã thất bại vì tỷ
lệ nhiễm virus quá cao trong khi hệ thống xét nghiệm và truy dấu tiếp xúc quá lỏng
lẻo — và có thể đã tạo ra làn sóng thứ hai của lục địa này. Vì vậy thế giới sẽ
dõi theo nỗ lực mới nhất này với hy vọng.
Quá trình chuyển giao tổng thống
ở Mỹ vẫn chưa được tiến hành
Donald Trump chưa bao giờ
là người chịu lùi bước. Bằng cách từ chối chuyển giao ghế tổng thống cho Joe
Biden, ông đang đạp lên các chuẩn mực dân chủ. Các tuyên bố của ông về gian lận
bầu cử hầu như là vô căn cứ. Trong khi đó, ông Biden bị từ chối tiếp cận các cuộc
họp mật cũng như hệ thống thông tin liên lạc bảo mật của chính phủ. Cuộc thay
máu công chức vốn thường diễn ra trong giai đoạn chuyển giao tổng thống (khoảng
4.000 người là quan chức được bổ nhiệm chính trị) chưa thể được tiến hành.
Mặc dù chỉ một số ít đảng
viên Cộng hòa công nhận chiến thắng của ông Biden, nhưng đến lúc nào đó họ cũng
sẽ phải chấp nhận thực tế. Cử tri đoàn sẽ chính thức bỏ phiếu vào ngày 14 tháng
12 để đưa ông Biden trở thành tổng thống tiếp theo. Nhưng ngay cả khi ông Trump
không thể lật ngược kết quả, sự hiếu chiến của ông vẫn có ảnh hưởng lâu dài lên
chính trường Mỹ. Theo cuộc thăm dò mới nhất của The Economist từ
YouGov, 88% những người bỏ phiếu cho ông Trump cho rằng kết quả bầu cử là bất hợp
pháp. Câu chuyện tưởng tượng về cuộc bầu cử bị đánh cắp sẽ tạo ra căng thẳng
nguy hiểm cho một nước Mỹ vốn đã phân mảnh.
G20 họp thượng đỉnh trực tuyến
Bất chấp vẻ tráng lệ, hội
nghị thượng đỉnh G20 của các nhà lãnh đạo từ các nền kinh tế lớn nhất thế giới
không khác gì một triển lãm thương mại ở Dubuque, Iowa. Barack Obama đã nói như
vậy trong một cuộc phỏng vấn gần đây với Atlantic. Nó có “những món hàng nhỏ và
sự kém chất lượng”, còn những chiếc bút thì “đáng thất vọng”. Khi Ả Rập Saudi đảm
nhận vị trí chủ tịch luân phiên của G20 vào tháng 12, họ hy vọng hội nghị thượng
đỉnh cuối tuần này sẽ giúp khôi phục hình ảnh quốc tế của đất nước sau vụ sát hại
khủng khiếp Jamal Khashoggi, một nhà báo nổi tiếng, trong lãnh sự quán ở
Istanbul vào năm 2018.
Nhưng đại dịch covid-19
đã khiến sự kiện phải họp online. Thành tựu đáng chú ý nhất của quốc gia này có
thể là hậu thuẫn một “khuôn khổ chung” để điều phối phản ứng của G20 về các yêu
cầu xóa nợ từ 73 quốc gia nghèo nhất trên thế giới. Họ nợ các chính phủ G20 hơn
160 tỷ đô la vào cuối năm 2019. Và đại dịch đã làm gia tăng áp lực phải gạch bỏ
một vài số không trong dãy số đó.
Tổng thống Brazil phản đối vắc
xin Sinovac
Lô hàng 46 triệu liều vắc-xin
covid-19 của Sinovac Trung Quốc tới bang đông dân nhất Brazil, São Paulo, sẽ
không làm hài lòng Tổng thống Jair Bolsonaro. 120.000 liều đầu tiên đã đến hôm
qua, mặc dù vắc-xin vẫn đang trong giai đoạn thử nghiệm cuối cùng. Thống đốc
São Paulo, João Doria, hứa sẽ không sử dụng lô thuốc cho đến khi cơ quan quản
lý của Brazil chấp thuận chúng. Vắc-xin này đã dẫn đến một cuộc đối đầu giữa
ông Doria, người đang xây dựng một cơ sở để sản xuất thêm 100 triệu liều mỗi
năm, và ông Bolsonaro, người hoài nghi về độ an toàn của vắc-xin.
Ông Bolsonaro, một người
hay chỉ trích Trung Quốc, đã tuyên bố “chiến thắng” trên Facebook vào tuần trước
khi cuộc thử nghiệm bị đình chỉ vì một người tham gia tự tử (mặc dù điều này được
xác định không liên quan đến vắc xin). Chính phủ liên bang đang đàm phán với
các công ty dược phẩm khác, bao gồm cả Pfizer. Brazil cần tất cả các loại thuốc
có thể. Họ có số ca mắc cao thứ ba thế giới và số người chết cao thứ hai.
Bosnia và Herzegovina 25 năm kể
từ Hòa ước Dayton
25 năm trước vào ngày
mai, các nhà lãnh đạo Bosnia, Croatia và Serbia đã đạt thỏa thuận tại một căn cứ
không quân ở Dayton, Ohio để chấm dứt cuộc xung đột kéo dài 3 năm rưỡi. Thỏa
thuận đã giúp giữ cho Bosnia và Herzegovina là một quốc gia. Kể từ đó, những
người bi quan luôn định kỳ cảnh báo nước này đang trên bờ vực chiến tranh. Mặc
dù không có xung đột nào nổ ra, nhưng Bosnia là một quốc gia không hạnh phúc. Sẽ
không có lễ kỷ niệm nào vào ngày mai.
Đây là một nước nghèo, với
nửa số người trẻ muốn rời đi trong khi thủ lĩnh Serbia chính của họ liên tục đe
dọa ly khai. Dù vậy, bất chấp hệ thống hành chính phức tạp dựa trên sắc tộc được
đặt ra tại Dayton, nền chính trị của họ lại có thể hòa hợp một cách đáng ngạc
nhiên. Một người Serbia vừa được bầu làm thị trưởng của trung tâm Sarajevo, nơi
từng bị người Serbia bao vây trong chiến tranh. Và người Bosnia đã bỏ phiếu một
cách đáng tin cậy để bầu đại diện Croatia vào nhiệm kỳ tổng thống ba người của
đất nước. Thay vì than thở vì thiếu các lễ hội, nhiều người Bosnia sẽ thấy nhẹ
nhõm khi đến dịp kỉ niệm này.
No comments:
Post a Comment