Thấy
gì, nghĩ gì và làm gì từ cuộc bầu cử Tổng thống ở Hoa Kỳ vừa qua?
Âu
Dương Thệ
15/11/2020
– Ý thức của người
dân
– Cá nhân độc tài
và bị bệnh loạn trí có thể thắng định chế dân chủ?
– Hoa Kỳ và thế giới cần chung lưng chống bành trướng Trung Quốc!
Ý thức
của người dân
Ngày 3.11 vừa qua hàng chục
triệu cử tri Hoa Kỳ (HK) xếp hàng dài, có những nơi phải chờ suốt cả buổi để sử
dụng quyền tự tay bỏ phiếu bầu cho ứng cứ viên mà mình tin tưởng. Họ có thể là
đảng viên hay chỉ là cảm tình viên của hai chính đáng lớn ở Mỹ: Dân chủ hay Cộng
hòa. Họ đã tham gia tích cực vận động và bỏ phiếu cho hai ứng cử viên Tổng thống
(TT) của hai đảng này với những lý do khác nhau.
Nhiều người muốn ông
Trump, TT đương nhiệm, tiếp tục chính sách thêm một nhiệm kỳ 4 năm nữa. Nhưng
nhiều người khác lại muốn ứng cử viên (UCV) Biden lên thay để chấm dứt chính
sách mà họ nhận thấy sai lầm và gây tai hại cho chính bản thân và lợi ích của cả
dân tộc HK. Đa số công dân HK đã ý thức về quyền lợi và trách nhiệm của mình đối
với đất nước theo trình độ hiểu biết của mỗi người.
Sở dĩ họ hào hứng tích cực
tham gia bầu cử, vì các định chế chính trị dân chủ của HK công
nhân và khuyến khích quyền của các công dân được tự do tham gia vào các công việc
của cộng đồng. Từ việc biểu tình ôn hòa, viết báo công khai ủng hộ hay phản đối
các giới chức địa phương, các dân biểu, thượng nghị sĩ tới cả TT. Các quyền tự
do cản bản này không có trong các chế độ độc tài như ở VN hay Trung Quốc (TQ).
Tại đó chỉ có “đảng cử dân bầu”, các công dân độc lập ứng cử đều bị loại, các
cuộc biểu tình phản đối đảng đều bị kết án là chống chế độ, những người cầm đầu
bị theo dõi hoặc bị tù đày!
Ở HK để thực hiện quyền
công dân chính đáng này, ngoài những người bỏ phiếu theo thói quen cho một
chính đảng nào đó, nhưng cũng có nhiều công dân HK đã quan tâm theo dõi hai ứng
cử viên để đối chiếu xem nhân vật nào đáng tin cậy hơn, có đức độ và khả năng tốt
hơn. Trong những xã hội dân chủ, chính những cử tri “khó tính” này –
hay nói đúng là những công dân có ý thức cao – thường đóng vai trò quyết định
trong các cuộc bầu cử. Vì thế, chúng ta thấy trong cuộc bầu cử TT vừa qua ở Mỹ có những tiểu
bang từng được coi là truyền thống của đảng Cộng hòa hay Dân chủ, nhưng lần này
đã có những thay đổi khiến kết quả bầu cử đã thay đổi , nhờ vậy UCV Dân chủ
Biden đã đánh bại UCV Cộng hòa Trump.
Tiến trình thay đổi chính
quyền trong trật tự và ôn hòa không chỉ diễn ra tại HK mà cũng diễn ra ở hầu hết
các nước trong Liên minh Âu châu (EU), cũng như nhiều nước khác ở Á châu và Mỹ
châu, mặc dầu có thể có một vài khác biệt tùy theo điều kiện và trình độ dân chủ
của mỗi nước.
Trong
một xã hội dân chủ có trình độ cao, sự thay đổi chính quyền từ một chính đảng
này sang chính đảng khác là một qui luật tự nhiên. Nó phản ảnh ý muốn của đa số nhân
dân trong từng thời kỳ nhất định. Sau một thời gian cầm quyền, nhờ
sự theo dõi và cảm nhận của chính bản thân mình, nên nhân dân sẽ nhận rõ khả
năng, đức độ và cá tính của người cầm đầu chính quyền. Vì thế trong các cuộc bầu
cử, các cử tri bằng lá phiếu của mình sẽ quyết định số phận của chính quyền hiện
tại.
Nếu vẫn còn tin thì họ sẽ
tái bầu cho đảng cũng như người cầm đầu chính quyền hiện nay. Nhưng nếu mất tin
tưởng vào chính quyền này thì các cử tri sẽ bỏ phiếu chọn một chính đảng khác với
những người lãnh đạo mới. Họ hy vọng và chờ đợi rằng, chính quyền mới sẽ giải
quyết tốt những khó khăn hay sai lầm của nhà cầm quyền hiện nay, nhờ đó đất nước
sẽ thoát ra những khó khăn và tiếp tục vươn lên.
Vì
thế việc thay đổi chính quyền trong một xã hội dân chủ có thể ví như bệnh nhân
muốn tìm bác sĩ khác để chữa trị, vì thấy bác sĩ cũ không trị hữu hiệu; hay
thay thuốc mới hy vọng kiến hiệu hơn; hoặc như truyền máu mới cho bệnh nhân
thay thế cho máu độc. Vì
vậy sự thay đổi chính quyền là một tiến trình tự nhiên, hợp lý và cần thiết.
Chính nó cũng tạo điều kiện để các chính đảng luôn luôn phải đặt dưới tình trạng
chịu sự cạnh tranh gay gắt và thường xuyên. Nếu làm tốt, giải quyết
ổn thỏa các nhu cầu hoặc khó khăn cho nhân dân và đất nước thì chính đảng đó được
dân tín nhiệm tiếp. Nếu không thì sẽ bị thay thế và trở về làm chính đảng và
chính khách đối lập. Chính tôn trọng và thực hiện những điều kiện cạnh
tranh lành mạnh này khiến cho xã hội luôn luôn sống động, mỗi lực lượng đều phải
đấu tranh để tồn tại và phát triển. Nhờ vậy xã hội vươn lên đều đặn.
Những điều này không thể
xảy ra trong một xã hội độc đảng hay một cá nhân độc tài, như ở VN hiện nay dưới
chế độ “Đảng cử dân bầu”! Vì tại đó đảng độc quyền hay cá nhân độc đoán suy
nghĩ và làm thay chứ không để cho nhân dân được quyền tham gia quyết định. Vì
thế các văn kiện các Đại hội của đảng hầu như giống hệt nhau rất nhàm chán, như
Đai hội 13 của ĐCSVN. Còn về nhân sự ở cấp cao trong Bộ chính trị cũng đã được
những người có quyền lực sàng lọc sẵn.
Cá
nhân độc tài và bị bệnh loạn trí có thể thắng định chế dân chủ?
Quyền của cử tri được bầu
người mình tin tưởng làm TT là truyền thống chính trị dân chủ đã được thực hiện
ở HK từ 244 năm. TT thất cử có nhiệm vụ, theo Hiến pháp HK, phải chuẩn bị các
bước cần thiết để trao quyền cho chính quyền mới do TT đắc cử nội trong vài
tháng theo đúng trình tự luật pháp, ôn hòa và trật tự. Cho tới nay ở HK có một
thông lệ tốt được hầu như các TT thất cử thực hành là, nhìn nhận sự thất cử của
mình và chào mừng sự thắng cử của ứng cử viên đối lập.
Nhưng tập tục tốt này của HK hiện nay đang đứng trước thử thách, vì
ông Trump đang lạm dụng quyền lực, dùng các thủ đoạn độc tài để không chịu
trao trả quyền lực cho TT đắc cử. Mặc dầu từ ngày 7.11 các đài và báo ở HK, kể cả một số đài từng ủng hộ
Trump, đã thông tin UCV Joe Biden đã chiếm được 273 phiếu cử tri đoàn. Nghĩa là
đã đạt trên mức quá bán (270) theo luật bầu cử TT ở Mỹ. [1]
Trong một xã hội dân chủ
pháp trị cao như ở HK, người khởi kiện – ở đây là Trump – phải đưa chứng cứ rõ
ràng, vì ông đã buộc tội là đã có gian lận trong bầu cử. Các cơ quan tư pháp HK
căn cứ trên những qui định của luật pháp sẽ xét xem các bằng chứng đưa ra có
đúng không hay chỉ bịa đặt và khẳng định suông. Nếu các bằng chứng đưa ra không
đủ thuyết phục thì tòa án sẽ bác bỏ đơn kiện và khi ấy người thua kiện bắt buộc
phải thực hiện theo luật. Nghĩa là, trong trường hợp này, Trump sẽ phải thực hiện
nghiêm túc các thủ tục trao quyền lại cho TT đắc cử theo đúng các thủ tục đã
qui định trong luật.
Ngày 14.12 các đại cử tri
sẽ họp tại các tiểu bang và quyết định theo tỉ lệ phiếu bầu cho TT trong từng
tiểu bang. Cho tới nay kết quả kiểm phiếu cuối cùng trên các tiểu bang cho thấy
ông Biden đã chiếm được 306 phiếu đại cử tri, còn ông Trump chỉ có 232 đại cử
tri. [2]
Nhưng hiện nay trong dư
luận Mỹ và quốc tế lo ngại là, liệu một người ngang ngạnh và bất trọng danh dự
như ông Trump có dám tiếp tục liều lĩnh bất chấp luật pháp và dư luận không chịu
trao lại quyền lực?
Thái độ ương ngạnh, tham
quyền, bất chấp luật pháp, không biết trọng danh dự của Trump giống hệt như
thái độ của Nguyễn Phú Trọng trong Đại hội 12 (1.2016), đòi xếp bằng được để
đưa mình vào “trường hợp đặc biệt” để giữ ghế Tổng bí
thư thêm một nhiệm kỳ 5 năm nữa.[3] Nhưng VN là chế độ độc tài của một đảng,
ông Trọng lại đứng đầu, nên không ai dám mở miệng chống lại. Còn HK là một chế
độ dân chủ pháp trị. Như vậy việc ông Trump cũng rất tham quyền đang ương ngạnh
tìm đủ mọi cách để tự xếp cho mình vào “trường hợp đặc biệt” liệu có thể thành
công hay không ở HK? Liệu ông Trump có đủ sức mạnh chống lại các định chế và luật
pháp HK được không?
Ở đây cần phải mở một dấu
ngoặc để phân biệt sự khác biệt căn bản giữa hai ĐỊNH CHẾ DÂN CHỦ
PHÁP TRỊ và ĐỊNH CHẾ ĐỘC TÀI (ĐẢNG TRỊ hay ĐỘC TÀI CÁ
NHÂN). Về hình thức bề ngoài, trong các Định chế độc
tài tuy cũng có lập pháp, hành pháp và tư pháp. Nhưng quyền hành
thực sự trong mọi lãnh vực đều xuất phát từ một đảng hay một cá nhân có quyền lực
cao nhất, quốc hội chỉ làm bù nhìn, các cuộc bầu cử chỉ theo hình thức đảng cử
dân bầu, các tòa án xử theo lệnh của cấp trên, báo chí phải viết theo ý muốn của
Ban Tuyên giáo.
Tham
vọng cá nhân, quyết định độc đoán của người thủ lãnh là luật pháp, những người dưới phải thi hành. Điển
hình như khi ông Trọng muốn làm Tổng bí thư thêm một nhiệm kỳ nữa, nên đã ra lệnh
cho các đồng liêu trong Bộ chính trị phải xếp ông vào “Trường hợp đặc biệt” tại
ĐH 12 (1.2016). Tiếp đến khi Trần Đại Quang mất, ông Trọng muốn nắm luôn ghế Chủ
tịch nước nên đã ra lệnh QH bầu ông làm Chủ tịch nước (10.2018).[4]
Sau biến cố cực kỳ tàn bạo
ở Đồng Tâm (1.2020) để tìm cách bịt miệng nhân dân, nên chỉ nội một, hai ngày
sau ông Trọng đã ký lệnh “Truy tặng huân chương Chiến công hạng nhất” cho ba
công an mất, bất chấp các qui định của pháp luật. [5] Các dẫn chứng trên cho thấy, trong
chế độ độc tài nên Nguyễn Phú Trọng đã có thể xoay xở giành quyền lực tương đối
dễ đàng như trở bàn tay.
Trong khi ấy ĐỊNH
CHẾ DÂN CHỦ PHÁP TRỊ ở HK cũng như nhiều nước dân chủ có trình độ
cao, quy định rất nghiêm ngặt sự độc lập và bình đẳng của ba quyền lập pháp,
hành pháp và tư pháp. Các biểu quyết quan trọng của lưỡng viện phải được quá
bán đồng ý. Các quyết định của toà án mọi người phải thi hành, kể cả TT. Báo
chí và mọi công dân có quyền công khai phê bình TT…
Sự
khác biệt căn bản nữa giữa hai Định chế này là các tổ chức Xã hội Dân sự. Trong Định chế Độc tài các tổ chức dân sự
chỉ là những cánh tay kéo dài của bộ máy chuyên chế, chỉ biết ngoan ngoãn vâng
dạ, cụ thể như Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức ngoại vi. Trong khi ấy, trong Định
chế Dân chủ Pháp trị các Tổ chức Xã hội Dân sự là những đoàn thể độc lập trong
mọi các ngành như nghiệp đoàn, báo chí, văn hóa và xã hội… Hệ thống
các đoàn thể Xã hội Dân sự ở đây đóng vai trò cực kỳ quan trọng, như tai, mắt,
miệng theo dõi và lên tiếng thường xuyên, nhờ vậy toàn xã hội luôn luôn phát
triển theo chiều hướng đi lên.
Như vậy cho thấy, trong Định
chế Dân chủ Pháp trị quyền lực trong xã hội đã được phân chia rộng rãi, đồng đều,
được kiểm soát thường xuyên và nghiêm túc. Cho nên hiện nay ông Trump tuy vẫn
còn là TT, nhưng là một TT thất cử, vì thế uy tín và quyền uy của Trump đang
như sợi chỉ treo ngàn cân. Điển hình như tối 4.11 trong khi cuộc bỏ phiếu mới vừa
kết thúc, các nơi đang kiểm phiếu, nhưng ông Trump đã tuyên bố là cuộc bầu cử
gian lận và ra lệnh ngưng kiểm phiếu. Nhưng các địa phương ở các tiểu bang HK vẫn
tiếp tục kiểm phiếu. Họ thi hành theo luật pháp chứ không theo ý chủ quan và độc
đoán của Trump. Tối 5.11, nhiều đài truyền hình và phát thanh HK đã cắt ngang
phát biểu của Trump ngay trong cuộc họp báo ở tòa Bạch ốc.[6] Vì ông đưa ra những nhận định chủ
quan và kết án bầu cử không có chứng cớ.
Ngày càng có nhiều thượng
nghị sĩ và dân biểu Cộng hòa cũng phê bình thẳng thắn Trump về thái độ ngang ngạnh
và bất chấp pháp luật của ông. [7] Chúng ta không thể tưởng tượng có những
trường hợp như vậy ở VN. Nhưng tại HK, tinh thần dân chủ và thái độ dân chủ qua
thời gian trên 200 năm đã trở thành những giá trị cao được đa số các giới tôn
trọng và thực hiện. Đó là những giá trị mà nhiều người Mỹ từ các chính trị gia,
nhà báo, công dân đã dám làm và dấn thân.
Trong những ngày sắp tới,
nếu Trump không đưa ra được các bằng chứng bảo là bầu cử gian lận thì ông đang
tự rơi vào tình trạng cực kỳ khó khăn và nguy hiểm. Hoặc là phải công khai nhìn
nhận thất bại và mời TT thắng cử tới tòa Bạch ốc để bàn việc chuyển giao quyền
lực trật tự theo dúng luật pháp, như 44 TT tiền nhiệm của ông đã thực hiện. Hay
Trump cố tình đạp lên luật pháp HK và phá hủy các định chế và tập tục truyền thống
tốt đẹp.
Nếu như vậy Trump đã cố tình nhìn nhận
mình là người độc tài đang chống lại nhân dân HK. Khi ấy Trump không
thể chờ đợi sự ủng hộ của ngay đảng Cộng hòa. Vì khi đó ngay cả những nhân vật
chính Cộng hòa cũng không thể ủng hộ những hành động phi pháp chống lại Hiến
pháp HK. Trong trường hợp này
Trump đã đặt nhân dân HK, kể cả đảng Cộng hòa, đứng trước sự chọn lựa: Đứng về
phía bảo vệ Hiến pháp và các định chế dân chủ, hay đứng về phía ủng hộ cá nhân
độc tài suốt bốn năm qua đã từng phá hoại và chia rẽ dân tộc!
Ngày
12.11 các cơ quan phụ trách bầu cử đã ra thông báo xác nhận, cuộc bầu cử TT
ngày 3.11 vừa qua đã được tổ chức “an toàn nhất lịch sử Mỹ”.[8] Nghĩa là các cơ quan pháp luật phụ trách bầu cử ở HK đã
phủ nhận toàn bộ những cáo buộc vô căn cứ của Trump. Ngày càng nhiều thượng
nghị sĩ và dân biểu Cộng hòa công khai chống lại các tuyên bố cực kỳ sai trái
và thái độ không biết tự trọng của Trump. Phần lớn những người này sống rất thực
tế, không muốn tự đốt cháy tương lai chính trị của chính họ và của đảng Cộng
hòa. Vì thế Trump đang bị cô thế từng ngày, nếu không sớm mở mắt thì danh dự,
tương lai chính trị của chính Trump và đại gia đình sẽ tự bị thiêu đốt! Nay
Trump phải tính toán, rút lui có trật tự để còn dọn đường cho con cháu, hay
điên khùng chặt tất cả và chấm dứt luôn danh dự, tương lai chính trị của mình
và đại gia đình!
Nói
tóm lại, nhà độc tài Trump đang bơi ngược dòng trong đại dương của Định chế Dân
chủ Pháp trị đã có truyền thống trên 200 năm. Bốn năm qua Trump đã giở mọi thủ
đoạn độc tài nhằm phá hoại Định chế Dân chủ Pháp trị của HK, nhưng cuối cùng
nhân dân HK đã nhận ra chân tướng nên đã cương quyết bất tín nhiệm Trump trong
cuộc bầu cử TT vừa qua!
Hoa Kỳ và thế giới
phải chung lưng chống bành trướng Trung Quốc!
Nhận định nghiêm túc và
khách quan sẽ thấy là, trong những năm gần đây cả ở HK lẫn trên thế giới đang
phát sinh những điểm nóng, những nguy cơ trước mắt và lâu dài, cho nên cần có
những giải pháp đúng đắn, thích hợp, kiên trì để ngăn chặn những hiểm họa
chung, bảo vệ hòa bình, xây dựng thịnh vượng, kiến tạo dân chủ và bảo vệ nhân
quyền. Giữa khi đó Covid-19 bùng nổ ở Vũ Hán (TQ) và đang bùng nổ trở thành đại
dịch trên toàn thế giới. Riêng HK hiện nay cùng một lúc phải đối đầu với hai
nan giải ngay trong nội bộ HK, đó là ngăn chặn bệnh dịch đang tràn lan để vực dậy
các hoạt động kinh tế, giáo dục; đồng thời phải tìm cách hàn gắn lại những đổ vỡ
sau 4 năm gây chia rẽ và phá hoại của ông Trump.
Về mặt đối ngoại, chính
quyền mới của TT Biden cũng đang đứng trước thách đố rất nghiêm trọng, làm sao
phục hồi thế siêu cường của HK để có thể đương đầu hữu hiệu trước sự vươn lên của
Trung Quốc, một chế độ đảng trị cực kỳ độc tài, đàn áp nhân dân, nhưng đồng thời
lại đang sử dụng sức mạnh kinh tế thương mại để thao túng thế giới và đưa ra những
chiêu bài mị dân để thực hiện “giấc mơ vĩ đại của TQ” , đưa TQ trở thành siêu
cường, ép buộc các nước phải theo “kiểu mẫu phát triển của TQ”!
Trước tình hình quốc nội
và quốc thế như vậy, chính quyền của tân TT Biden cần có kế hoạch hành động như
thế nào để không phụ lòng tin cậy của nhân dân, biến niềm tin thành sức mạnh để
canh tân HK và cùng với các nước dân chủ xây dựng lại trật tự thế giới?
Ngay trong buổi lễ mừng
thắng cử ngày 7.11 và một số phát biểu trong dịp tranh cử, ông Biden đã nêu ra
một số chính sách lớn cho chính quyền tương lai do ông lãnh đạo. Trong đó ưu
tiên hàng đầu là phải tìm cách ngăn chặn thành công càng sớm càng tốt đại dịch
Covid-19 trước hết là ngay tại HK. Do sự cố tình thờ ơ của Trump nên HK đang trở
thành nước bị đại dịch hoành hành tồi tệ nhất trên thế giới, làm cho hàng trăm
ngàn người bị chết và hàng chục triệu người đang bị lây nhiễm, khiến cho mọi
sinh hoạt bị đình trệ, gây hoang mang và thất vọng rất lớn trong nhân dân.
Nhưng đại dịch Covid-19
không thể chấm dứt ở riêng HK mà phải là chính sách toàn cầu. Vì thế ưu tiên
hàng đầu của Biden sẽ là, cùng với thế giới hợp tác sớm chấm dứt nạn dịch. Trọng
tâm khác có tính cách xuyên suốt toàn nhiệm kỳ 4 năm làm TT là tập trung đưa ra
một sách lược khôn ngoan và hiệu quả để ngăn chặn chủ trương bành trướng của Bắc
Kinh thời Tập Cận Bình.
Trong điều kiện hiện nay
là thế giới đa cực, sức mạnh của HK đang bị giới hạn trên một số lãnh vực, cho
nên một sách lược hữu hiệu để chống bành trướng của TQ thì HK phải biết xốc lại
và cải thiện các liên minh quân sự và kinh tế hiện nay, đồng thời mở rộng khuôn
khổ đồng minh mới trên nguyên tắc cùng hợp tác, cùng có lợi, đặc biệt ở châu
Á-Thái bình dương, nhất là các nước láng giềng của TQ và nằm dọc theo biển
Đông.[9] Trong đó VN và Asean giữ vai trò
then chốt.
Trong diễn văn 15 phút,
TT tương lai Biden đã kêu gọi toàn thể nhân dân HK, dù đã bỏ phiếu cho ông hay
không, hãy cùng bắt tay nhau, đoàn kết lại, hàn gắn những đổ vỡ đã gây ra trong
4 năm qua. Ông cũng hứa sẽ gánh vác trách nhiệm làm TT cho tất cả công dân HK,
bất kể mầu sắc chính trị.
Đối với các đối thủ chính
trị trong đảng Cộng hòa, kể cả TT đương nhiệm Trump – dù không nhắc tên – ông
Biden đã khẳng định, giữa họ với nhau “không phải là kẻ thù” mà
chỉ là “những đối thủ chính trị”. Nguyên văn: “Chúng
ta phải ngừng đối xử với những đối thủ của mình như kẻ thù. Chúng ta không phải
kẻ thù. Chúng ta là những người Mỹ.” [10] Nghĩa là tôn trọng những
khác biệt chính kiến và quan điểm của nhau.
Thời gian qua, trong một
phần chính giới và nhiều thức giả ở HK đã nhận ra những thách đố nguy hiểm nhất
của Thế kỷ 21 sau khi Liên xô và hệ thống CS tan rã, đó là âm mưu lơi dụng những
sơ hở và cả tin của nhiều nước trên thế giới, nên các thủ lãnh độc tài Cộng sản
TQ đã lấn lướt kinh tế, biến nó thành sức mạnh để thực hiện mưu đồ đế quốc kiểu
mới.
Chính Tập Cận Bình đã
không úp mở nói thẳng là, quyết thực hiện “giấc mơ vĩ đại của TQ”, tới
giữa thế kỷ này TQ sẽ trở thành siêu cường kinh tế, mô hình phát triển của TQ sẽ
là mẫu mực cho thế giới. Vì thế từ gần một thập niên qua TCB đã ráo riết thực
hiện kế hoạch chinh phục kinh tế thế giới với “một vành đai, một con đường” và
chiếm đóng các hải đảo, trên đó xây dựng các pháo đài để kiểm soát và đe dọa
toàn biển Đông….
Nhưng khi đi tìm những giải
pháp để chặn đứng nguy cơ và tham vọng của BK một số người và tổ chức trong
chính giới ở HK đã hốt hoảng, nuôi ảo vọng nên đã chọn giải pháp sai lầm. Trong
đó thậm chí chấp nhận cả những phần tử độc tài nhưng lại rất mị dân, lợi dụng sự
hốt hoảng trong dư luận để mưu đồ xây dựng tham vọng cá nhân.
Cụ thể ở đây là việc
Trump đã thắng cử và làm TT HK suốt 4 năm qua! Ông đã mượn danh “America First”
để biến nó thành “Trump First”.[11] Thay vì cùng với các đồng minh và
các đối tác cùng nhau chung lưng chống bành trướng TQ, Trump lại muốn làm một
mình và chỉ một mình! 4 năm qua giải pháp này đã được Trump triển khai như thế
nào và kết quả tai hại và nguy hiểm cho HK và thế giới như thế nào các giới đều
có thể kiểm chứng được.
***
Chúng ta đang sống trong
thời đại thế giới đa cực, sức mạnh của HK đang bị giới hạn; trong khi đó TQ, một
nước đông dân nhất thế giới và cường quốc kinh tế thứ hai trên thế giới, đang
vươn lên và theo đuổi tham vọng đế quốc. Trong điều kiện đó HK không
nên trở lại chủ trương làm cảnh sát thế giới, can thiệp tràn lan như thời kỳ
Chiến tranh lạnh trước đây. HK cũng không nên thực hiện chính sách một mình một
chiếu America First như 4 năm vừa qua dưới thời Trump.
Trong
điều kiện của HK và thế giới đa cực hiện nay, một chính sách đối ngoại khôn
ngoan là HK nên cùng chia sẻ trách nhiệm và quyền lợi với các đồng minh và với
các đối tác thân hữu; bằng cách cải tổ các liên minh hiện có cho thích hợp và
thiết lập những liên minh mới trong từng khu vực và trên toàn thế giới. Trong
đó HK nên đóng vai trò then chốt trong một số lãnh vực, nhưng phải biết chia sẻ
trách nhiệm và quyền lợi với các đồng minh và đối tác trong những lãnh vực
khác. Như vậy sẽ tạo được sự tin cậy và tín nhiệm lẫn nhau.[12]
------------
[1] . BBC 7.11.2020
[2] . ARD 14.11
[3] . Cùng tác giả: Âu Dương
Thệ, Việt Nam „Đổi mới“ ?! Hay: Treo đầu dê, bán thịt chó ! Xem Chương 7 và 8,
Tập II https://www.amazon.de/-/en/Th%E1%BB%87-%C3%82u-D%C6%B0%C6%A1ng/dp/0244794367
[4] . Cùng tác giả, Tập II,
tr. 245
[5] . Cùng tác giả: https://baotiengdan.com/2020/02/04/bien-co-dong-tam-bao-hieu-rat-xau-cho-dai-hoi-13/
[6] . ARD 5-6.11
[7] . BBC 6.11
[8] . VOA, BBC 13.11
[9] . https://www.foreignaffairs.com/articles/united-states/2020-01-23/why-america-must-lead-again
[10] . Nguyên văn bài phát biểu
của Tổng thống đắc cử Joe Biden, Trúc Lam dịch, Tiếng dân 8.11
[11] . Cùng tác giả: https://baotiengdan.com/2020/09/25/tu-america-first-bien-thanh-trump-first/
[12] . Trong khuôn khổ giới hạn
của bài nên không nói tới một số vấn đề quan trọng khác. Xem thêm: Cùng tác giả:
Điểm 7 trong Chương cuối “Những điều nên nhớ, nên tránh và nên làm, tr.
300-306” .
No comments:
Post a Comment