Trần Quốc
Hùng
12/11/2020
https://www.diendan.org/the-gioi/suy-nghi-ve-bau-cu-o-my
Đảng Dân Chủ Mỹ đã giành
được thắng lợi không toàn diện, rộng rãi nhưng không sâu đậm. Biden đã giành lại
được tất cả các bang mà Hillary Clinton năm 2016 đã đánh mất, và sẽ thắng cử với
tỉ số phiếu đại cử tri có thể là 306-233. Ông đã đạt con số cử tri kỷ lục – hơn
76 triệu phiếu đối nghịch với hơn 71 triệu phiếu bầu cho Trump – sau khi đã
giành được phiếu ở những đơn vị bầu cử then chốt, bao gồm cử tri da trắng nam
giới, phụ nữ da trắng và da đen, những người cao tuổi và cử tri độc lập.
Tuy nhiên, trong các cuộc
đua dưới ghế tổng thống và phó tổng thống, Đảng dân chủ giành được kết quả thấp
hơn nhiều so với các cuộc thăm dò dư luận và sự tiên đoán trông đợi. Họ không
giành lại được đa số ở Thượng viện, hiện giờ chỉ thêm được 1 ghế (48 ghế, Đảng
Cộng hoà 50 ghế, còn 2 ghế sẽ được quyết định trong cuộc bầu cử vòng thứ nhì
ngày 5.1.2021 ở bang Georgia) ; họ mất đi ít nhất 5 ghế ở Hạ viện và hàng loạt
ghế thống đốc và nghị viện cấp tiểu bang – điều này sẽ làm họ thua thiệt trong
cuộc phân chia lại đơn vị bầu cử Quốc hội sắp tới căn cứ vào kết quả cuộc điều
tra dân số 2020.
Ngược lại, liên minh mà
Trump đã xây dựng năm 2016 không những đã tỏ ra bền vững mà còn được mở rộng –
so với năm 2016, ông đã giành thêm được 8 triệu phiếu bầu. Thành phần cử tri của
Trump gồm một số nhóm, mỗi nhóm triệt để “ủng hộ một vấn đề” – họ cho rằng chỉ
có Trump và Đảng cộng hoà mới bảo vệ được vị trí và « quyền » của họ, và Đảng
dân chủ là kẻ thù muốn « truất quyền ».
Về cơ bản, đó là :
• những
người theo phái « Phúc Âm » (Evangelist) và Kitô giáo « Tái Sinh » (Born Again)
chiếm 28 % số cử tri – năm 2016 là 26 % – trong đó 76 % dồn phiếu cho Trump.
• Những
người chống cho phép phá thai, càng trung thành với Trump hơn nữa sau khi ông
chỉ định bà Amy Barett vào Tối cao Pháp viện và được Thượng viện (Đảng cộng hoà
nắm đa số) nhanh chóng chuẩn y.
• Nói
chung, nhiều đảng viên cộng hoà “ôn hoà” cũng rất muốn đưa thẩm phán bảo thủ
vào Tối cao Pháp viện (Một đảng viên cộng hoà, từng lãnh đạo Hạ viện nay là một
doanh nhân lớn nói với tôi : “Tôi bịt chặt mũi mà bỏ phiếu cho Trump để Toà
án Tối cao có thêm người bảo thủ”).
• Những
người ủng hộ quyền có súng và ủng hộ Tu chính án thứ 2 cũng tin tưởng sắt đá là
Trump bênh vực « quyền mang súng » của họ, chống lại Đảng dân chủ.
• Những
người chủ trương giảm thuế gồm nhiều giám đốc đại doanh nghiệp và cả những người
thuộc thành phần trung lưu cũng như những người theo « chủ nghĩa tự do » và đòi
« giảm vai trò của chính quyền ».
• Nhiều
người bảo thủ trong các vấn đề về xã hội, ghét bỏ những cái mà họ cho là thả lỏng
về văn hoá, thí dụ như hiện tượng LGBTQ (nam nữ đồng tính, song tính, chuyển giới…)
• Nhiều
người da trắng cảm thấy bị bỏ rơi, muốn giữ lại vị trí tương đối của mình trong
xã hội – kể ca các nhóm “da trắng thượng đẳng“ cảm thấy được Trump khuyến khích
và thừa nhận – câu nói « đứng yên và sẵn sàng » đã trở thành khẩu hiệu tập hợp
của họ.
Thêm vào các thành tố cử
tri đó, Trump còn giành được sự ủng hộ từ những người lo ngại rằng những chính
sách của Đảng dân chủ hỗ trợ người nghèo (y tế, phúc lợi xã hội…) sẽ là một
gánh nặng chứ không có lợi cho họ ; và từ những người sợ sệt vì những cuộc biểu
tình bạo liệt và cảnh cướp bóc xảy ra trong nhiều cuộc biểu tình BLM. Đáng quan
tâm cho Đảng dân chủ là việc Trump thâm nhập được cộng đồng Latino (người Cuba
và Venezuela ở Florida có thể trên lập trường chống chủ nghĩa xã hội ; người gốc
Mexico trong mối quan tâm về trật tự và pháp luật) cũng như trong cộng đồng nam
giới da đen.
Mỗi cộng đồng kể trên chỉ
là một thiểu số nhỏ ở Mỹ, đôi khi chồng lấn lên nhau, nhưng gộp tất cả lại, lên
tới 47 % tổng số cử tri. Hơn nữa, họ có động cơ mạnh mẽ để đấu tranh cho những
điều họ tin tưởng, lại không chấp nhận thoả hiệp. Họ không hề quan tâm tới những
điều gì khác ở Trump, chẳng hạn như đưa ra những khẳng định không có cơ sở thực
tại, không tôn trọng những định chế và chuẩn mực dân chủ, hoặc là « bắn
vào ai đó trên Đại lộ số 5 ». Do đó, chúng mang lại độ bền vững và
tính liên tục của khối cử tri. Liên minh ủng hộ Trump sẽ cung cấp cho Đảng cộng
hoà một nền tảng đáng gờm để tiếp tục chiếm thế thượng phong trong nhiều cuộc bầu
cử ở cấp bang và cấp địa phương, đồng thời là bàn đạp khả thi nhằm giành lại
Nhà Trắng.
Đối lập với bộ máy như vậy,
liên minh của Đảng dân chủ dựa trên diện rộng nhưng không ổn định, vướng
phải sự chia rẽ không thể hoà giải giữa cánh ôn hoà / trung phái có khả năng tiếp
cận và thu hút những cử tri độc lập cần thiết để chiến thắng trong các cuộc bầu
cử tổng thống (Clinton, Obama và Biden) và cánh tiến bộ / khuynh tả có khả năng
lôi cuốn và huy động quần chúng cơ sở đi bỏ phiếu (bằng chứng là hiệu quả vận động
cộng đồng da đen). Tuy nhiên, cánh tiến bộ / khuynh tả có xu hướng xua đuổi nhiều
cử tri trung dung dễ nhạy cảm trước nỗ lực của Đảng cộng hoà quy chụp Đảng dân
chủ là « xã hội chủ nghĩa » ; và cương lĩnh chính trị trung phái, tuy hợp lý hợp
tình, nhưng nhạt nhẽo giống như thau nước, không thể khơi động được ngọn lửa
hăng hái ở dưới cơ sở.
Tóm lại, Hoa Kỳ sẽ tiếp tục
chia rẽ sâu sắc và gay gắt, hai phe dường như càng ngày càng xa cách nhau – khiến
ta nhớ lại tình hình Cổ Hi Lạp trước khi bùng nổ cuộc Chiến tranh Pelopónnēsos
mà Thucydide đã mô tả như sau : « Người Athen và người Sparte không thể
nào hiểu nhau mặc dầu họ cùng chung một ngôn ngữ”. Quan trọng hơn, liên
minh ủng hộ Trump có vẻ lâu bền và đoàn kết, ở một vị trí có khả năng cản trở
và phá hoại chính sách của chính quyền Biden, họ sẽ nắm lấy mọi cơ hội để trở lại
vào năm 2022 và 2024. Nếu Đảng cộng hoà thành công, thì sẽ càng gia tăng sự phẫn
nộ và phản đối của đa số (với một tỷ số nhỏ) người dân Mỹ. Sự chia rẽ gay gắt
này chỉ có thể kết thúc một cách không tốt đẹp.
Trần Quốc Hùng
Nhận được từ tác giả ngày 10.11.2020
No comments:
Post a Comment