Trump,
Macron : chung một chiến hào
Thomas
PIKETTY
22/11/2020
https://www.diendan.org/the-gioi/trump-macron-chung-mot-chien-hao
Phân tích chính sách thuế khoá của Donald Trump và
Emmanuel Macron.
Người ta thường đối lập
Trump và Macron với nhau : một bên là tay doanh nhân Mỹ thô tục, ngày ngày
tung ra những tweet bài ngoại, hoài nghi về sự biến đổi khí hậu ; bên kia
là một bộ óc Âu Châu sáng suốt, quan tâm tới đối thoại giữa các nền văn hoá, tới
phát triển bền vững. Tất cả những điều đó không hẳn là sai, mà nói ra lại khoái
lỗ nhĩ của người Pháp chúng ta. Nhưng nếu ta xét kỹ những chính sách đã được
thi hành, thì thấy rõ ngay những điểm tương đồng. Trump cũng như Macron vừa cho
thông qua những cải cách thuế khoá rất giống nhau, cả hai đều lao nhanh vào hướng dumping (phá
giá) thuế khoá mang lợi cho những người giàu nhất và cơ động nhất.
Ta hãy điểm lại. Tại Hoa
Kỳ, Thượng viện đã chuẩn y những nét lớn của chương trình Trump : mức thuế
liên bang về lợi tức của các công ti sẽ được giảm từ 35 % xuống 20 %
(thêm nữa, ân xá hầu như toàn bộ lợi tức mà các công ti đa quốc gia đưa từ nước
ngoài về) ; mức thuế rút xuống 25 % cho thu nhập các chủ công ti
– thay vì 40 % áp dụng cho thu nhập của những người thu nhập
cao ; và thuế thừa kế cũng sẽ được giảm đi nhiều đối với những gia tài lớn
(thậm chí Hạ viện còn muốn huỷ bỏ hẳn thuế thừa kế).
Về phía Macron ở Pháp
thì : thuế đánh vào các công ti sẽ giảm từng bước, từ 33 % xuống
25 % ; thuế đánh vào cổ tức và lãi suất sẽ giảm xuống mức 30 %
(thay vì 55 % vẫn được áp dụng cho những lương bổng cao) ; thuế tàì sản
cũng sẽ được huỷ bỏ đối với những gia sản tài chính và nghiệp vụ (trong khi mà
thuế nhà đất đánh vào những người nghèo hơn chưa bao giờ nặng như vậy).
Đây là lần đầu tiên từ ngày kết thúc chế độ quân chủ, ở Mỹ cũng như ở
Pháp, người ta đặt ra một chế độ thuế khoá có tính cách miễn trừ hiển nhiên như
vậy đối với những loại thu nhập và gia tài của những nhóm xã hội giàu có nhất. Mỗi lần đưa ra một biện pháp như vậy, người
ta đưa ra đủ thứ biện minh xem như khó phản bác : tuyệt đại đa số những
người đóng thuế không có chọn lựa nào khác hơn là ưu đãi người giàu, bằng không
họ sẽ xuất ngoại và đất nước sẽ không còn hưởng được ân huệ của họ nữa (họ tạo
ra công ăn việc làm, họ đầu tư, họ nghĩ ra không biết bao nhiêu điều kỳ diệu mà
người thường không thể hình dung được). Trump gọi họ là « Job creators »,
còn Macron « những người dẫn đầu đoàn leo núi » :
văn chương mỗi người một vẻ nhưng nội dung là một, đó là những ân nhân mà quần
chúng phải yêu quý.
Trump và Macron cả hai chắc
đều thành thật nghĩ như vậy. Có điều là cả hai không hiểu được những sự thách
thức về bất bình đẳng do toàn cầu hoá đặt ra. Họ không chịu đếm xỉa tới những sự
thật ngày nay đã có chứng cứ rõ ràng, đó là những nhóm người mà họ ưu đãi,
trong mấy thập niên vừa qua, đã chiếm hữu một phần quá lớn của sự tăng trưởng
kinh tế. Phủ nhận sự thực đó, họ đưa chúng ta tới ba nguy cơ lớn. Ở các nước
giàu, các tầng lớp bình dân cảm thấy họ bị bỏ rơi, điều này đưa đẩy họ tới chỗ
chống toàn cầu hoá, và đặc biệt là chống luồng người nhập cư. Trump tìm lối
thoát bằng cách vuốt ve óc bài ngoại của cử tri, còn Macron thì hi vọng giữ được
quyền hành nhờ truyền thống bao dung và cởi mở của dư luận Pháp, và đẩy những
người đối lập rơi vào chủ nghĩa chống toàn cầu hoá. Sự thực, hai khuynh hướng đều
tạo ra những nguy cơ cho tương lai, ở bang Ohio hay bang Louisianna, ở Pháp
cũng như ở Thuỵ Điển.
Hai là, không chịu đương
đầu với những bất bình đẳng xã hội sẽ tác hại lớn tới việc giải quyết hiểm hoạ
biến đổi khí hậu. Như Lucas Chancel 1 đã chỉ rõ, hiện tượng
trái đất nóng dần đòi hỏi phải thay đổi lớn trong lối sống, mà những thay đổi ấy
chỉ có thể được chấp nhận khi có sự chia sẻ nỗ lực một cách công bằng. Nếu người
giàu tiếp tục gây ô nhiễm cho cả hành tinh với những chiếc xe hơi 4x4 và những
du thuyền đăng ký ở đảo Malta (ở đó, họ không phải đóng thuế, kể cả thuế giá trị
gia tăng, như hồ sơ “ Paradise Papers ” cho thấy rõ),
thì làm sao người nghèo chấp nhận được sự tăng thuế cac-bon, một điều vẫn biết
là cần thiết ?
Cuối
cùng, từ chối sửa đổi những xu hướng bất bình đẳng của toàn cầu hoá sẽ dẫn tới
những hậu quả vô cùng tai hại lên khả năng giảm bớt nạn nghèo khó trên thế giới.
Những tiên đoán mới sẽ được công bố ngày 14.13.2017 trong Báo cáo về
những bất bình đẳng trên thế giới 2 cho thấy rõ ; theo đà những chính sách
và lộ trình cho đến nay, thì 50% số dân toàn cầu (những người nghèo), từ nay đến
năm 2050 sẽ đi theo những lộ trình hoàn toàn khác nhau.
Xin
kết thúc bằng một nốt nhạc lạc quan : trên giấy tờ, Macron bảo vệ một cách
tiếp cận, nhiều hứa hẹn hơn chủ nghĩa đơn phương của Trump, về sự hợp tác quốc
tế. Vấn đề là đến bao giờ người ta mới ra khỏi lý thuyết và giả đạo đức. CETA –
hiệp ước tự do mậu dịch mà Liên hiệp Châu Âu và Canada đã ký kết, vài tháng sau
Hiệp đinh Paris (về môi trường) – không hề quy định một ràng buộc nào về khí hậu
và công bằng thuế khoá. Còn những cái gọi là đề nghị cải cách Châu Âu của Pháp,
thoạt nghe thì người Pháp chúng ta tự hào lắm, nhưng thật ra mà nói : đó
là những đề nghị mờ mờ ảo ảo : vẫn chưa biết nghị viện Vùng Euro thành phần sẽ
ra sao, quyền hành như thế nào – chắc đó là những chi tiết vụn vặt. Rất có nguy
cơ là tất cả sẽ dẫn tới một số không. Muốn cho giấc mơ Macron không trở thành
cơn ác mộng Macron, thì đã đến lúc phải từ bỏ những sự tự mãn nho nhỏ để nhìn
thẳng vào thực tại.
Thomas
Piketty
12.12.2017
NGUỒN :
Trump, Macron : même combat, Vivement le socialisme / Chronique
2016-2020, nhà xuất bản Seuil, Paris, 2020, tr. 171-175.
Bản
dịch tiếng Việt : Nguyễn Ngọc Giao
1 Lucas Chancel, Insoutenables Inégalités / Pour une justice sociale et environnementale (Những bất bình
đẳng không thể chấp nhận / Vì sự công bằng xã hội và môi sinh), Paris, Les Petits Matins, 2017.
2 World Inequality Report : https://wir2018.wid.world
No comments:
Post a Comment