Môi
trường và sinh thái, chỉ sáu ngày là thấy… bình minh?
13/11/2020
https://www.voatiengviet.com/a/moi-truong-sinh-thai-sau-ngay-nhat-tri/5659498.html
Quốc hội Việt Nam vừa quyết
định hoãn xem xét – bỏ phiếu thông qua Dự luật Bảo vệ môi trường (BVMT)
mới, thay thế cho Luật BVMT hiện hành.
Nói cách khác, kiến nghị
của cộng đồng các chuyên gia về môi trường, sinh thái, cuối cùng đã có người
nghe...
Tuy nhiên việc lắng nghe
lại… nửa vời: Không xem xét – bỏ phiếu thông qua Dự luật BVMT mới vào
ngày 11 tháng 11 theo nghị trình của Kỳ họp thứ 10 nhưng… chỉ
dành sáu ngày cho Ban soạn thảo dự luật chỉnh sửa để xem xét - bỏ phiếu vào 17
tháng 11 (1).
***
Sở dĩ Liên minh
Năng lượng bền vững Việt Nam, Liên minh Phòng chống các bệnh không
lây nhiễm, Mạng lưới sông ngòi Việt Nam và Nhóm
Công lý - Môi trường - Sức khỏe cùng kiến nghị Quốc hội không xem xét
- thông qua Dự luật BVMT mới vì theo họ, dự luật: Thiếu
logic trong cấu trúc, không rõ ràng về tầm nhìn và mục tiêu phát triển môi trường
bền vững. Không cụ thể những điểm có thể và phải cụ thể về quyền và trách nhiệm
của mỗi chủ thể trong bảo vệ môi trường…
Từ thực tế môi trường,
sinh thái ở Việt Nam, nhiều chuyên gia và các tổ chức dân sự hoạt động vì môi
trường, sinh thái từng kiến nghị (2):
- Công khai báo cáo đánh giá tác động môi trường với
bản trình thẩm định và bản đã bổ sung được phê duyệt, các hồ sơ xin giấy phép
môi trường.
- Công khai hội đồng thẩm định, gồm tên tuổi thành
viên, chuyên gia để ngoài trách nhiệm về chuyên môn, họ còn phải có trách nhiệm
với xã hội khi được ủy thác và chấp nhận chịu sự giám sát nếu không phản biện hết
trách nhiệm.
- Công khai các kết quả thanh tra, quy định cụ thể
thời điểm công khai.
- Công khai kết quả quan trắc của các dự án đầu tư để
người dân giám sát nếu có vi phạm về môi trường.
Các chuyên gia và tổ chức
dân sự hoạt động vì môi trường, sinh thái đã giới thiệu chín nguyên lý vốn là
căn bản trong luật BVMT của thiên hạ:
- Minh bạch và giải trình trách nhiệm (the accountability and transparency
principle).
- Xem cảnh giác an toàn là tiêu chí hàng đầu (the precautionary principle).
- Dự phòng xuyên suốt (prevention principles).
- Người gây ô nhiễm phải bổi hoàn tổn hại môi trường (“the Polluter Pays” principle).
- Lồng ghép, tích hợp, đồng bộ hóa (the integration principle).
- Phát triển bền vững (the environmental sustainability
principle).
- Tạo điều kiện cho cộng đồng tham gia (the public participation principle).
- Trách nhiệm xuyên biên giới (cross-border responsibility principle).
- Công bằng và sòng phẳng trách nhiệm của thế hệ trước
với thế hệ sau (equity and equality
principle).
Vì lợi ích lâu dài của quốc
gia, dân tộc, trách nhiệm với hậu sinh, họ đề nghị bộ phận soạn thảo Dự
luật BVMT mới hãy tuân thủ những nguyên lý ấy (3).
Không những không theo
các nguyên lý vừa kể, bộ phận soạn thảo Dự luật BVMT mới còn khiến luật mới về
BVMT… lạc hậu hơn luật BVMT cũ.
Ngày 2 tháng 11, khi tham
gia góp ý cho Dự luật BVMT mới, ông Hoàng Dương Tùng, cựu Phó Tổng cục trưởng Tổng
cục Môi trường, Bộ Tài nguyên – Môi trường (TNMT) lưu ý: Dự luật BVMT mới
đã loại bỏ yêu cầu công khai Báo cáo đánh giá môi trường chiến lược, Báo cáo
đánh giá tác động môi trường, Kết quả thanh tra mà Luật BVMT 2014 từng xác định
là bắt buộc. Chuyên gia và xã hội sẽ không có thông tin để giám sát nếu né
tránh công khai thông tin về các dự án, nhất là những dự án tác động lớn đến
môi trường.
Tuy nhiên, Bộ phận soạn
thảo Dự luật BVMT mới đã vứt tất cả góp ý của các chuyên gia, tổ chức vào…
thùng rác, không tiếp thu mà cũng chẳng bổ sung.
Thái độ của Bộ phận soạn
thảo Dự luật BVMT mới nói riêng và Bộ TNMT nói chung đã khiến
nhiều chuyên gia, tổ chức dân sự phẫn nộ.
Những tổ chức dân sự như
Liên minh Phòng chống các bệnh không lây nhiễm Việt Nam (NCDs-VN) vừa đề
nghị các đại biểu Quốc hội không xem xét – bỏ phiếu thông qua Dự luật BVMT mới
để ngăn chặn nguy cơ môi trường thoái hóa, ảnh hưởng tới sức khoẻ toàn dân, sức
khoẻ môi trường sinh thái, đe dọa phát triển bền vững, vừa kêu gọi các
đại biểu Quốc hội phê phán những vi phạm nặng nề cả về khoa học, đạo đức
tồn tại trong cấu trúc và nội dung của Dự luật BVMT mới.
NCDs-VN còn kiến
nghị những cá nhân là lãnh đạo cao nhất của Việt Nam đánh giá và loại ngay ra
khỏi hệ thống lãnh đạo các Bộ TNMT, Bộ Tư Pháp, Vụ Pháp luật - Văn phòng chính
phủ, Thường trực Ủy ban Khoa học - Công nghệ - Môi trường của Quốc hội những
nhân sự yếu kém về đạo đức công vụ đã tạo ra Báo cáo Giải trình tiếp thu, chỉnh
lý Dự luật Môi trường”, bởi đó là đầu mối che đậy những thủ đoạn tinh vi, tạo
ra một dự luật không tuân thủ nguyên lý làm luật môi trường cho mục
tiêu phát triển bền vững.
***
Phản ứng của các chuyên
gia, công chúng chỉ mới có một tác dụng: Quốc hội quyết định không xem xét – biểu
quyết thông qua Dự luật BVMT mới vào ngày 11.
Tuy nhiên thay vì loại hẳn
việc xem xét – thông qua Dự luật BVMT mới trong kỳ họp này như
đề nghị của các chuyên gia, tổ chức dân sự hoạt động vì môi trường, sinh thái
thì Quốc hội yêu cầu bộ phận soạn thảo Dự luật BVMT mới thẩm
định tiếp tục tiếp thu, chỉnh lý và hoàn thiện dự luật để
Quốc hội xem xét – bỏ phiếu vào ngày 17 tháng 11! Chẳng lẽ nghị trình
quan trọng hơn một bộ luật góp phần bảo vệ môi trường, sinh thái một cách hữu
hiệu hơn giai đoạn vừa qua?
Với thực trạng môi trường
– sinh thái như đã biết và hàng loạt vấn nạn, hậu quả từ sự bất cập. phi lý của
các qui phạm pháp luật liên quan tới môi trường, sinh thái như đang thấy, với
cách hành xử cho thấy mức độ thành tâm – thiện ý của bộ phận soạn thảo Dự
luật BVMT mới ra sao, dựa vào đâu mà Quốc hội tin rằng, sáu ngày là đủ
điều chỉnh một dự luật quan trọng song lại lắm vấn đề như vậy? Nghị trình cần bận
tâm để bảo vệ hơn các tiêu chí khoa học – hiệu lực thực thi – hiệu quả thực tế
của một bộ luật như Luật BVMT?
Bao nhiêu đại biểu Quốc hội
ngây thơ tới mức tin rằng, sáu ngày là đủ để tiếp thu chỉnh
lý, hoàn thiện nội dung Dự luật BVMT mới, khi thông
qua, Luật BVMT mới sẽ là trụ cột trong việc giải quyết vấn nạn môi trường, sinh
thái? Không tin sao lại nhất trí?
-----------------------------------------
Chú thích
(1) https://kinhtemoitruong.vn/lui-lich-thong-qua-luat-bao-ve-moi-truong-sua-doi-51041.html
Lùi lịch thông qua Luật Bảo vệ môi trường sửa đổi
Sửa luật Bảo vệ môi trường, cần thêm quy định về
công khai báo cáo đánh giá môi trường
(3) https://www.facebook.com/trantuanrtccd/posts/10219249537004226
ĐỒNG HÀNH VỚI NCDs-VN VẬN ĐỘNG QUỐC HÔI KHÔNG THỐNG
QUA DỰ LUẬT BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG (SỬA ĐỔI)!
No comments:
Post a Comment