Biden và chính sách
Châu Á: Hai góc nhìn từ Hoa Kỳ và Pháp
Tina
Hà Giang
BBC News Tiếng Việt
17 tháng 11 2020
https://www.bbc.com/vietnamese/54956990
Từ Pháp ông Nguyễn Gia Kiểng nhận định rằng chính
quyền Việt Nam sẽ 'rất bối rối' với việc ông Biden đắc cử, trong khi từ Hoa Kỳ,
TS Đinh Xuân Quân cho rằng chính sách của ông Biden với Trung Quốc còn mạnh hơn
là của thời ông Trump.
TS Đinh Xuân Quân
(trái) và ông Nguyễn Gia Kiểng
Hai ông Đinh Xuân Quân và
Nguyễn Gia Kiểng chia sẻ nhận định của mình về chính sách đối ngoại của Hoa Kỳ
với châu Á, dưới thời của chính quyền tổng thống đắc cử Joe Biden, sau khi ông
nhậm chức.
.
BBC: Chiến thắng
của ông Joe Biden sẽ ảnh hưởng như thế nào đến các chính sách đối ngoại của Hoa
Kỳ đối với Việt Nam, và tại sao?
Đinh Xuân Quân: Chiến thắng của Biden sẽ mang đến một chính sách ngoại giao bình
thường hơn, thân thiện với các đồng minh, ít ồn ào và tập trung hơn. Đây là một
chính sách cổ điển hơn nhưng sẽ hiệu quả hơn.
Hoa Kỳ sẽ phải lấy lại
tin tưởng của đồng minh Âu châu kể cả NATO. Việc này sẽ đòi hỏi thời gian. Joe
Biden đã làm thượng nghị sĩ trên 10 năm, chủ tịch ủy ban ngoại giao Thượng Viện
trên 10 năm, Phó tổng thống trên 8 năm vì vậy ông được các lãnh đạo thế giới biết
(kể cả Tập Cận Bình của Trung Quốc trước khi ông trở thành chủ tịch), do đó sự
lấy lại niềm tin có thể có, nhưng dù sao nhiều nước cũng mất tin tưởng tuyệt đối
đối với đồng minh Hoa Kỳ. Sửa lại bao giờ cũng khó khăn hơn. Về quan hệ với
Nga, Biden sẽ trừng phạt nhưng cũng nói chuyện dễ dàng với Nga hơn là với Trung
Quốc.
Ngoài ra, Mỹ cũng sẽ phải
lấy lại niềm tin của đồng minh Á châu (Nam Hàn và Nhật Bản). Hoa Kỳ sẽ vào lại
CPTPP, và lập liên minh chống Trung Quốc, tại Biển Đông, Hong Kong, Tân Cương,
Tây Tạng và các chính sách trên sẽ ảnh hưởng đối với Việt Nam.Về nội bộ tôi
tin là ông Biden sẽ dùng người dựa trên chuyên môn không phải dựa trên trung
thành hay nhờ quyên góp tiền tranh cử cho tổng thống Trump. Biden sẽ phải lấy
lòng tin của giới chuyên viên vì Bộ Ngoại Giao và Bộ Tư Pháp đã bị Mike Pompeo
và William Barr phá nát.
Nguyễn Gia Kiểng: Khác với ông Trump, ông Biden có khả năng hòa giải Châu Âu với Mỹ.
Đức và Pháp, hai cột trụ của EU đã vừa chứng tỏ mong muốn siết chặt lại quan hệ
hợp tác Mỹ-Âu.
Ông Biden đã từng là chủ
tịch ủy ban đối ngoại của thượng viện Mỹ trong mười năm, sau khi đã là thành
viên của ủy ban này trong mười năm. Trong tám năm làm phó tổng thống dưới thời
Obama vai trò của ông cũng chủ yếu là đối ngoại. Biden đủ kiến thức và kinh
nghiệm để biết những gì cần làm và phải làm như thế nào. Các nước dân chủ Châu
Âu và Châu Á đều mong đợi chiến thắng của Biden, tổng thống Pháp và thủ tướng Đức
đã nhanh chóng gửi lời chúc mừng đến ông Biden, bất chấp Donald Trump. Họ hoàn
toàn có lý.
Chính sách đối ngoại của
Biden đã được ông trình bày trong bài Why
America must lead again đăng trên tạp chí Foreign Affairs tháng
4-2020. Biden coi sự ràng buộc của Mỹ với Minh Ước Bắc Đại Tây Dương NATO như
là thiêng liêng và không điều kiện (sacred and unconditional). Ông sẽ đem nước
Mỹ trở lại với thỏa ước khí hậu COP21, sẽ phục hồi lại hiệp ước với Iran để nước
này bỏ dự định chế tạo vũ khí hạt nhân. Quan trọng hơn Biden cam kết sẽ triệu tập
ngay trong năm 2021 một hội nghị thượng đỉnh toàn cầu về dân chủ để xúc tiến
thành lập một Liên minh các nền Dân chủ - Alliance of Democracies mà mục tiêu
công khai là cô lập Trung Quốc và thiết lập một trật tự dân chủ cho thế giới.
.
BBC: Chiến thắng của Biden chắc hẳn sẽ ảnh hưởng đến mối quan
hệ của Mỹ và chính sách của nước này với Trung Quốc. Xin được hỏi là sẽ ảnh
hưởng như thế nào?
Nguyễn Gia Kiểng: Sẽ có ảnh hưởng rất lớn. Joe Biden đã là kiến trúc sư của chính
sách chuyển trục của Mỹ về Thái Bình Dương và của dự án thành lập khối Hợp Tác
Xuyên Thái Bình Dương TPP để cô lập Trung Quốc.
Đồng thuận khá rõ rệt của
các nước dân chủ hiện nay, dù là Mỹ hay Châu Âu hay Châu Á, là Trung Quốc đang
là một đe dọa cho hòa bình và dân chủ. Điều khác biệt giữa Donald Trump và Joe
Biden là với Biden các nước dân chủ sẽ hợp tác với nhau trong một mặt trận
chung để cô lập Trung Quốc. Trung Quốc sẽ phải đương đầu với cả một mặt trận
dân chủ thống nhất, thay vì với từng quốc gia, và sẽ khốn đốn hơn nhiều. Đừng
nên quên rằng tại Đông Nam Á, đặc biệt là tại Biển Đông, Trung Quốc luôn luôn
chủ trương chỉ giải quyết những mâu thuẫn với từng nước chứ không thương thuyết
với cả khối ASEAN.
Trung Quốc không mong gì
hơn là Donald Trump tái đắc cử để họ chỉ phải đương đầu với một khối các nước
dân chủ chia rẽ và bất lực, nhưng với Joe Biden họ sẽ phải đương đầu vối một mặt
trận thống nhất và đoàn kết. Đó là điều họ lo ngại nhất.
Đinh Xuân Quân: Tôi tin rằng chính sách của Biden đối với Trung Quốc còn mạnh hơn
là Trump. Về mậu dịch chính tờ Wall Street Journal cho là chính sách đối đầu với
Trung Quốc của Trump thất bại hay là huề. Chưa có công nghiệp nào trở lại Hoa Kỳ.
Biden sẽ làm việc với đồng
minh nhiều hơn, lấy lại thế THƯỢNG PHONG, nói ít làm nhiều và Trung Quốc không
thể lộng hành như hiện nay. Trái ngược với tin tưởng của các cộng đồng Việt Nam
cuồng Trump, chính sách Biden sẽ hữu hiệu hơn. Theo tôi, Biden có thể đi với EU
và còn cả với Putin nữa để chống Trung Quốc.
.
BBC: Về tác động
tới Việt Nam, và đối thoại nhân quyền Washington - Hà Nội sẽ có gì thay đổi
dưới chính quyền Joe Biden?
Đinh Xuân Quân: Tôi tin rằng Việt Nam sẽ gặp khó khăn hơn về nhân quyền và dân
chủ, các giới đấu tranh ở Việt Nam sẽ có thêm đồng minh.
Nguyễn Gia Kiểng: Chính quyền cộng sản Việt Nam sẽ rất bối rối. Họ có tham dự hội
nghị thượng đỉnh toàn cầu về dân chủ và sau đó có được mời tham gia Liên minh
các nền Dân chủ hay không? Không tham gia thì không được vì kinh tế Việt Nam
quá lệ thuộc các nước dân chủ, còn tham gia thì phải chấp nhận trên nguyên tắc
chấm dứt chế độ độc tài.
.
BBC: Cuối cùng,
xin quý vị cho biết nhận định về kết quả của cuộc bầu cử này tại Hoa Kỳ và vị
thế của Mỹ trên thế giới?
Nguyễn Gia Kiểng: Điều khiến thế giới ngạc nhiên không phải là Biden đã thắng mà là
thành tích của Donald Trump.
Ông ta đã được 70 triệu
người Mỹ, gần một nửa số người đi bầu, ủng hộ sau 4 năm cầm quyền làm nước Mỹ vừa
chia rẽ vừa bị cô lập như chưa bao giờ thấy. Sự chia rẽ này không chỉ lớn về mức
độ mà còn rất nghịch lý về bản chất. Những người nghèo cảm thấy bị bỏ rơi ủng hộ
một tỷ phú chủ trương giảm thuế cho các công ty và những người giàu có, nghĩa
là giảm ngân sách liên đới xã hội, trong khi phần lớn giai cấp khá giả lại ủng
hộ Biden, một ứng cử viên chủ trương trước hết dành ưu tiên cho người nghèo.
Nghịch lý này chứng tỏ nước Mỹ đã thương tổn rất nặng sau bốn thập niên mê mải
chạy theo chủ nghĩa phóng khoáng (neoliberalism) khiến chênh lệch giàu nghèo trở
thành quá đáng và gây ra vô số mâu thuẫn khác.
Nước Mỹ đã quá chia rẽ để
có thể đóng góp một cách tích cực cho thắng lợi của dân chủ trên thế giới. Vai
trò lãnh đạo thế giới dân chủ của Mỹ đã chấm dứt, nhưng đó không nhất thiết là
một bất lợi. Trái lại một nước Mỹ khiêm tốn và thành thực sẽ đóng góp hữu hiệu
hơn cho cố gắng đánh bại các chế độ độc tài và dân túy và thiết lập một trật tự
dân chủ. Việt Nam sẽ là một trong những dân tộc may mắn sau cuộc bầu cử này.
***
TIN LIÊN QUAN
Biden: 'Nhiều người có thể
chết' nếu quá trình chuyển giao bị cản trở
17 tháng 11 năm 2020
.
Sáu trận chiến pháp lý
Donald Trump phải đối mặt sau khi mãn nhiệm
16 tháng 11 năm 2020
.
Người ủng hộ ông Trump biểu
tình rầm rộ ở Washington DC
15 tháng 11 năm 2020
.
Công tố viên New York mở rộng
điều tra 'hành vi phạm tội' của Trump
4 tháng 8 năm 2020
No comments:
Post a Comment