Từ Đức đến Romania:
những cuộc bầu cử định hình Âu châu trong năm 2025 (Phần I)
Romane Armangau & Peggy
Corlin
Thục Quyên phỏng dịch
08/01/2025
https://boxitvn.online/?p=92560
Những
cuộc bầu cử tại Âu châu trong năm 2025 hứa hẹn mang tới những thay đổi chính trị
lớn: cuộc bỏ phiếu bất thường của Quốc hội Liên bang Đức (Bundestag), cuộc đua
giành chức tổng thống tại Romania, cuộc trưng cầu dân ý về chính phủ Tusk tại
Ba Lan, và sự trỗi dậy của các lực lượng dân túy tại Cộng hòa Séc, tại Na Uy
cũng như nhiều nơi khác.
Những
cuộc tranh giành này có thể sẽ định hình lại tương lai của Liên minh Âu châu.
Nếu
năm 2024 là năm đánh dấu các cuộc bầu cử trên toàn thế giới – với sự trở lại nắm
quyền của Donald Trump tại Hoa Kỳ, sự củng cố của các đảng cánh hữu trong cuộc
bầu cử Liên minh Âu châu (EU), sự thay đổi chính trị tại Anh từ Đảng Bảo thủ
sang Đảng Lao động, và việc Narendra Modi tái đắc cử tại Ấn Độ – thì năm 2025 hứa
hẹn sẽ mang đến một loạt bất ngờ đặc biệt tại Âu châu.
Sau
đây là bản tóm tắt về các cuộc bầu cử quan trọng diễn ra năm 2025 và những gì
chúng ta có thể chờ đợi sẽ xảy ra:
Cộng
hoà Liên bang Đức: trở lại bàn cờ chính trị Âu châu?
Sau
lần Quốc hội Liên bang bỏ phiếu bất tín nhiệm Thủ tướng Olaf Scholz vào ngày
16/12/2024, cuộc bầu cử bất thường dự kiến sẽ diễn ra vào ngày 23/2/ 2025.
Chiến
dịch tranh cử đã bị đánh dấu nặng nề bởi vụ tấn công vào chợ Giáng sinh tại thủ
phủ Magdeburg của tiểu bang Sachsen-Anhalt ngày 20/12, bởi một người bác sĩ tỵ
nạn từ Ả Rập Saudi. Mặc dù kẻ tấn công có quan điểm bài Hồi giáo, theo tin của
Bộ trưởng Nội vụ Nancy Faeser cho biết, và người này còn bày tỏ sự ủng hộ đối với
đảng cực hữu Alternative für Deutschland (AfD/ Con đường khác cho nước Đức), vụ
việc vẫn đẩy mạnh thêm khuynh hướng chống nhập cư tại đây, một vùng thuộc đông
Đức và đã nằm trong tay đảng AfD.
AfD
hiện đang có 20,5% tổng số phiếu bầu, đứng thứ hai sau CDU/CSU (31%) theo cuộc
thăm dò mới nhất của Viện nghiên cứu INSA.
Đảng
CDU đã tận dụng sự thất bại của liên minh 3 đảng SPD-Green-FDP (Dân chủ Xã hội-Xanh-Dân
chủ Tự do). CDU do ứng cử viên thủ tướng Friedrich Merz cầm đầu, người đang đề
xuất một chính sách tự do hơn về mặt kinh tế so với thời Thủ tướng Merkel nhưng
bảo thủ hơn về mặt xã hội, ví dụ như về vấn đề di cư.
Merz,
người nổi lên trong thời Helmut Kohl, cam kết xây dựng một Âu châu hội nhập
hơn. Ông muốn tái khởi động quan hệ với Pháp và Ba Lan, chỉ trích sự phụ thuộc
quá lớn của Âu châu vào Hoa Kỳ và kêu gọi gửi tên lửa hành trình tầm xa Taurus
đến Ukraine.
Romania:
Sau sự can thiệp từ phía ngoài và sự trỗi dậy của chủ nghĩa dân túy chống EU là
một cuộc tranh cử Tổng thống đầy căng thẳng
Romania
sẽ tổ chức cuộc bầu cử tổng thống mới vào năm 2025 sau khi Tòa án Hiến pháp hủy
vòng bỏ phiếu đầu tiên. Quyết định của tòa án được đưa ra sau những lo ngại về
sự can thiệp của nước ngoài vào cuộc bầu cử, khi ứng cử viên trung dung, ủng hộ
EU, Elena Lasconi, và ứng cử viên cực hữu, ủng hộ Nga Călin Georgescu đã tiến
vào vòng thứ hai.
Phán
quyết này được đưa ra sau bằng chứng về sự can thiệp của Nga vào cuộc bầu cử, đặc
biệt là sự thúc đẩy nhân tạo mà Georgescu nhận được trên các truyền thông xã hội,
đáng chú ý là TikTok. Cho đến lúc đó, Georgescu tương đối ít được công chúng biết
đến, nhưng sự ủng hộ trực tuyến của ông đã khiến các nhà chức trách lo ngại.
Trong
khi đó, các cuộc bầu cử Quốc hội, không bị hủy bỏ, đã chứng kiến chiến thắng của Đảng
Dân chủ Xã hội.
Một
cuộc bỏ phiếu tổng thống mới, được dự kiến sẽ diễn ra vào nửa đầu năm 2025. Các thủ tục
chính thức do Ủy ban Âu châu khởi xướng chống lại TikTok theo đạo luật Dịch vụ
Kỹ thuật số, sẽ giúp quan sát chặt chẽ các hoạt động của TikTok trong cuộc bầu
cử.
Ba Lan:
phép thử chính phủ Tusk trong bối cảnh phe đối lập cánh hữu mạnh mẽ
Cuộc
bầu cử tổng thống sắp tới vào tháng 5 tại Ba Lan đang định hình như một cuộc
trưng cầu dân ý về chính phủ do Donald Tusk lãnh đạo. Chính phủ này nắm quyền từ
tháng 12 năm 2023 và kết hợp các đảng từ cánh tả đến trung hữu. Trong khi Thủ
tướng Tusk (Civic Platform) nắm giữ ảnh hưởng đáng kể về hoạt động quản lý đất
nước, thì Tổng thống vẫn đóng vai trò quan trọng. Tổng thống đương nhiệm
Andrzej Duda từ đảng đối lập Luật pháp và Công lý (PiS), người đã nắm giữ vị
trí này trong tám năm trước khi Tusk trở lại, đã sử dụng quyền phủ quyết của
mình để ngăn chặn nhiều chính sách của chính phủ. Cuộc đua tranh cử tổng thống
hiện là cuộc đối đầu giữa các ứng cử viên từ hai đảng chính: Rafał Trzaskowski,
Thị trưởng Warsaw của Civic Platform (PO) và Karol Nawrocki, một nhà sử học,
người sẽ đại diện cho PiS. Mặc dù cuộc đua rất sít sao, các cuộc thăm dò dư luận
cho thấy Civic Platform có khả năng sẽ giành chiến thắng.
Ý: Những
cuộc bầu cử địa phương thách thức sự ổn định của một chính phủ đang không có nền
tảng vững chắc
Thủ
tướng Giorgia Meloni sẽ phải qua một thử thách bầu cử quan trọng vào tháng
9/2025, khi các cuộc bầu cử sẽ được tổ chức tại sáu khu vực: Puglia, Campania,
Le Marche, Tuscany, Valle d’Aosta và Veneto. Các cuộc bầu cử này sẽ cung cấp một
bức tranh tổng quan về dư luận Ý đối với chính phủ Meloni hiện đang tương đối ổn
định, ít nhất là theo tiêu chuẩn của Ý. Tháng 11 năm ngoái, các đảng liên minh
đã bị liên minh trung tả đánh bại trong các cuộc bầu cử khu vực ở
Emilia-Romagna và Umbria – một thất bại cho Meloni.
Khu
vực Veneto sẽ chịu sự giám sát đặc biệt, do dân số đông và lịch sử đã từng do
Liên đoàn dân túy quản lý lâu dài, một nhân tố chủ chốt trong liên minh cầm quyền.
Tại
Puglia, Nghị sĩ châu Âu Antonio Decaro, chủ tịch ủy ban Môi trường và thuộc Đảng
Dân chủ có thể ra tranh cử thống đốc.
Cộng
hòa Séc: nguy cơ xuất hiện trục bài xích Âu châu (Europhobic) mạnh mẽ tại Trung
Âu
Tại
Séc, cuộc bầu cử Quốc hội sẽ diễn ra vào tháng 10 năm 2025.
Các
cuộc thăm dò mới nhất cho thấy đảng ANO (thuộc nhóm The Patriots trong Nghị viện
Âu châu/ European Parliament EP), do Andrej Babiš theo chủ nghĩa dân túy lãnh đạo,
giành được 34,5% số phiếu bầu, bỏ xa Đảng Dân chủ Công dân (ODS, Civic
Democratic Party) – thuộc nhóm ECR trong EP – do Thủ tướng bảo thủ Petr Fiala
lãnh đạo, dự kiến sẽ giành được 13,7%,
tiếp theo là đảng trung hữu STAN (Tự do Bảo thủ thuộc nhóm EPP của EP) – 11%.
Chiến
thắng của Babis sẽ củng cố trục cực hữu ở Trung Âu, bao gồm Victor Orban của
Hungary và Robert Fico của Slovakia. Cựu Thủ tướng tỷ phú Babis được mệnh danh
là “Trump của Séc”. Chống lại giới tinh hoa và chống người di cư, ông ta cũng
phản đối việc hội nhập sâu hơn vào Liên minh Âu châu và tỏ ra hài lòng với Nga.
Nhiều người lo sợ các cuộc tấn công vào nền dân chủ ở Séc với sự trở lại nắm
quyền của ông này.
Croatia:
một ‘người theo chủ nghĩa dân tộc’ sẽ tái đắc cử?
Croatia
sẽ bầu vị Tổng thống Cộng hòa của họ trong vòng bầu cử thứ hai vào ngày 12/01.
Zoran Milanovic, nguyên thủ quốc gia hiện tại, đang tái tranh cử. Ông tranh cử
với tư cách là một ứng cử viên độc lập nhưng được liên minh do Đảng Dân chủ Xã
hội (SDP) lãnh đạo ủng hộ. Zoran Milanovic đã khiến mọi người bất ngờ trong cuộc
bầu cử Quốc hội vào tháng 4 năm ngoái khi ông quyết định ra tranh cử với tư
cách là người đứng đầu danh sách SDP tại Zagreb, và không lưu tâm đến quyết định
của Tòa án Hiến pháp bác bỏ việc ra ứng cử của ông.
Vị
Tổng thống này tự gọi mình là một “người theo chủ nghĩa dân tộc”. Ông ta phản đối
việc chính phủ ủng hộ Ukraine và sự tham gia của binh lính Croatia vào sứ mệnh
do NATO lãnh đạo nhằm huấn luyện binh lính Ukraine. Milanovic dẫn đầu với 37,4%
trong các cuộc thăm dò, trước Andrej Plenkovic (20,8%), ứng cử viên được đảng của
thủ tướng, thuộc Liên minh Dân chủ Croatia (HDZ), ủng hộ – thuộc nhóm Nhân dân
Châu Âu (European People´s Party tại EP) – Plenkovic ủng hộ việc củng cố mối
quan hệ của Croatia với các đồng minh phương Tây.
Vương
quốc Anh: liệu chiến thắng của Đảng Lao động năm ngoái có chuyển thành một ủng
hộ lâu dài cho đảng này không?
Vào
ngày 1 tháng 5, Vương quốc Anh sẽ tổ chức cuộc bầu cử đầu tiên kể từ cuộc tổng
tuyển cử vào tháng 7 năm ngoái, khi Đảng Lao động trở lại nắm quyền và Keir
Starmer trở thành Thủ tướng.
Cuộc
bầu cử các Hội đồng cấp quận của Anh sẽ đóng vai bài toán thử then chốt đối với
Đảng Lao động, để thấy liệu chiến thắng của họ vào năm ngoái có phải là khởi đầu
cho sự ủng hộ lâu dài dành cho đảng này hay không.
Theo
Sky News, các cuộc thăm dò cho thấy Đảng Lao động và Đảng Bảo thủ hiện đang bám
đuổi sát nút ở khoảng giữa 20% – một mức ủng hộ thấp kỷ lục đối với cả hai đảng,
trong khi đảng dân túy của Nigel Farage, Reform UK, chỉ kém năm điểm. Reform UK
hiện đang không có ghế nào trong các hội đồng địa phương.
R.A.
– P.C.
—
Bài
tiếp:
Từ
Đức đến Romania: những cuộc bầu cử định hình Âu châu trong năm 2025 (Phần II)
(Belarus,
Russia, Norway, Ireland, Georgia, Moldova, Albania, Kosovo)
Người
dịch gửi BVN
Nguồn
:
From Germany to Romania: Elections that will define
Europe in 2025, euronews.,
31/12/2024
Copyright Euronews/Canva/AP
*****
Từ Đức đến Romania:
những cuộc bầu cử định hình Âu châu trong năm 2025 (Phần II)
Romane Armangau & Peggy Corlin
Thục
Quyên phỏng dịch
08/01/2025
https://boxitvn.online/?p=92567
Belarus:
một cuộc bầu cử với phe đối lập bị bịt miệng
Cuộc
bầu cử tổng thống Belarus năm 2020 bị ảnh hưởng bởi gian lận bầu cử tràn lan,
cùng lúc với sự trấn áp dữ dội phe đối lập và đàn áp tàn bạo những người biểu
tình phản đối kết quả. Tuyên bố chiến thắng với 80% số phiếu bầu của nhà độc
tài Alexander Lukashenko đã gây tranh cãi và bị lên án rộng rãi, với Liên minh
Âu châu và một số các quốc gia khác từ chối công nhận kết quả. Alexander
Lukashenko đã nắm quyền từ năm 1994.
Kể
từ đó, tổ chức nhân quyền Belarus Viasna đã báo cáo hơn 50.000 người đã bị bắt
vì lý do chính trị.
Không
có khả năng có thay đổi trong cuộc bầu cử sắp tới, dự kiến diễn ra vào ngày
26/01/2025. Theo hãng thông tấn nhà nước Belta vào tháng 11, Lukashenko đã cảnh
báo có thể cắt hoàn toàn quyền truy cập internet trong cuộc tranh cử tổng thống
năm 2025 nếu nổ ra các cuộc biểu tình tương tự như năm 2020.
Nga: một
kết cục đã biết trước
Trong
cuộc bầu cử sắp tới của Nga vào tháng 9, cử tri sẽ bỏ phiếu cho cuộc bầu cử bổ
sung Duma để lấp đầy các ghế trống tại hạ viện, cũng như bầu các thống đốc tại
18 vùng, 11 quốc hội địa phương, và đại diện chính quyền địa phương tại nhiều
khu vực khác nhau.
Tuy
nhiên, ngày càng có nhiều lo ngại về tính công bằng của các cuộc bầu cử này. Tự
do báo chí vẫn bị hạn chế nghiêm trọng và các đối thủ chính trị tiếp tục phải đối
mặt với sự đàn áp khắc nghiệt, thể hiện rõ qua cái chết của nhà lãnh đạo phe đối
lập Alexei Navalny.
Những
vấn đề này đã phủ bóng đen lên sự trung thực của quá trình bầu cử.
Na Uy:
sự dịch chuyển qua cực hữu của EU có lan đến Na Uy không?
Vào
ngày 8/09, Na Uy sẽ tổ chức bầu cử quốc hội để quyết định thành phần của
Storting (quốc hội Na Uy) gồm 169 ghế và chỉ ra ai có thể trở thành vị thủ tướng
mới.
Jonas
Gahr Støre, lãnh đạo của Đảng Lao động trung-tả, hiện đang nắm giữ vị trí này.
Như
đã thấy trên khắp Âu châu, các cuộc thăm dò mới nhất chỉ ra một sự dịch chuyển
sang các đảng cánh hữu. Đảng Tiến bộ cực hữu dự kiến sẽ giành chiến thắng
– 10% số phiếu bầu của đảng này vào năm 2021 dự kiến sẽ tăng gấp đôi vào
năm 2025.
Theo
sát họ là Đảng Bảo thủ trung hữu do cựu Thủ tướng Erna Solberg lãnh đạo.
Ireland:
lật sang trang mới sau Higgins
Ngày
chính thức chưa được ấn định, nhưng người dân Ireland sẽ đi bỏ phiếu vào tháng
11/2025 để bầu một tổng thống mới, chấm dứt 14 năm tại vị của Michael D.
Higgins. Mặc dù phần lớn chỉ mang tính nghi lễ, nhưng vai trò của Tổng thống nắm
giữ những trách nhiệm hiến pháp quan trọng, chẳng hạn như ký các dự luật thành
luật và đại diện cho Ireland trên trường quốc tế.
Mặc
dù chưa có ứng cử viên chính thức nào tham gia tranh cử tổng thống, hãng truyền
thông Ireland The Journal đã có dự đoán về những ứng cử viên tiềm năng. Trong số
những cái tên được nhắc đến có những gương mặt quen thuộc từ Brussels: cựu Ủy
viên Âu châu Mairead McGuinness và cựu Nghị sĩ Âu châu Frances Fitzgerald – cả
hai đều thuộc đảng trung hữu Fine Gael.
Thượng
viện của Quốc hội Ireland, Seanad, cũng sẽ được đổi mới, thông qua một quá
trình gián tiếp. Bốn mươi chín (49) thượng nghị sĩ sẽ được bầu bởi những đơn vị
bầu cử đại học, trong khi 11 người sẽ được Thủ tướng và các hội đồng nghề nghiệp
bổ nhiệm. Kết quả cuối cùng dự kiến sẽ có vào ngày 30/01/2026.
Các
cuộc bầu cử sẽ diễn ra sau khi hạ viện, Dáil, giải tán vào ngày 8/ 11.
Georgia:
liệu những cuộc bầu cử địa phương có xác nhận khuynh hướng thân Nga của Georgia
trong khi các cuộc biểu tình ủng hộ Âu châu vẫn tiếp diễn?
Tháng
10/2025 Georgia sẽ tổ chức những cuộc bầu cử địa phương, một năm sau cuộc bầu cử
quốc hội gây tranh cãi khi đảng Giấc mơ Georgia (The Georgian Dream) giành chiến
thắng. Đảng này bị số đông cáo buộc là thân Nga. Quốc gia này là nơi diễn ra cuộc
tranh giành ảnh hưởng giữa Nga và phương Tây, từ khi quân đội Nga chiếm đóng
20% lãnh
thổ Georgia năm 2008.
Quyết
định của chính phủ mới vào ngày 28/11/2024 về việc hoãn quá trình gia nhập EU của
nước này cho đến năm 2028, đã gây ra làn sóng biểu tình ở Tbilisi và các thành
phố khác trên khắp nước. Georgia đã giành được tư cách ứng cử viên EU vào tháng
12/2023, nhưng quá trình này đã bị EU chặn lại, với lý do tình hình dân chủ của
nước này không ổn định.
Ngày
29/12/2024 đánh dấu sự kết thúc nhiệm kỳ của Tổng thống ủng hộ Âu châu Salome
Zurabishvili, người đã được thay thế bởi cựu cầu thủ bóng đá thân Nga Mikheil
Kavelashvili. Ông này được bầu ngày 14/12 bởi quốc hội, trong đó Georgian Dream
chiếm đa số, và cuộc bỏ phiếu đã bị phe đối lập tẩy chay. Khi sự kìm kẹp các lực
lượng ủng hộ Âu châu ngày càng gia tăng, những người biểu tình đã phải đối mặt
với phản ứng cứng rắn của chính quyền. Trong khi đó, bà Salome Zurabishvili từ
chối công nhận tổng thống mới khi giải nhiệm.
Moldovia:
cuộc phục kích của phe thân Nga khi bầu cử quốc hội dự kiến diễn ra vào năm 2025
Là
một quốc gia “đệm” cho Ukraine, Moldavia đang phải đối mặt với các nỗ lực can
thiệp của Nga bằng một chiến dịch thông tin sai lệch. Cuộc trưng cầu dân ý về
việc gia nhập Liên minh Âu châu vào mùa thu năm 2024 đã kết thúc phút chót với
thắng lợi cho bên “đồng ý” (50,35%). Cùng lúc, tổng thống thân Âu châu Maia
Sandu đã tái đắc cử trong vòng bỏ phiếu thứ hai.
Trong
cuộc bầu cử quốc hội 2025, đảng của Tổng thống (Đảng Hành động và Đoàn kết –
PAS) tìm cách giữ vững vị thế. Nếu không giành được đa số phiếu, đảng này sẽ phải
cạnh tranh với các lực lượng chính trị khác, trong đó một số không ủng hộ quyết
định “đồng ý” của cuộc trưng cầu dân ý. Đối với Maia Sandu, cuộc bầu cử này sẽ
là “trận chiến cuối cùng” trên con đường trở thành thành viên EU của Moldova,
nơi mà phe đối lập chính trị thân Nga vẫn còn mạnh mẽ.
Albania:
hai đảng chính trị cũ tiếp tục tranh giành quyền lực
Tại
Albania, Tổng thống Bajram Begaj đã ấn định ngày bầu cử quốc hội là 11/5/2025
sau khi đảng đối lập chính (Đảng Dân chủ) tẩy chay cuộc tham vấn, cáo buộc tổng
thống đã tán thành ngày do Đảng Xã hội định trước.
Đảng
Xã hội SP của Thủ tướng Edi Rama và Đảng Dân chủ DP đang đánh ván bài lớn trong
cuộc bầu cử này: DP sẽ cố gắng chấm dứt ba nhiệm kỳ liên tiếp của SP. Albania
đã phải vật lộn với một cuộc khủng hoảng chính trị nghiêm trọng trong nhiều
năm, do sự phân cực mạnh mẽ giữa DP và những người theo chủ nghĩa xã hội, thừa
kế chế độ Cộng sản và Đảng Lao động của Enver Hoxha.
Phe
đối lập đã cáo buộc chính phủ đưa những nhân vật đối lập vào tù vì lý do chính
trị. Sự thiếu đa dạng về chính trị này cùng với sự phản kháng trong nước đối với
cuộc chiến chống tham nhũng, đã khiến các cuộc đàm phán gia nhập EU trở nên khó
khăn.
Các
cuộc đàm phán về tư cách thành viên EU đã chính thức bắt đầu từ năm 2022.
Tháng
5/2025 người Albania sống tại nước ngoài lần đầu tiên sẽ có cơ hội bỏ phiếu bầu.
Kosovo:
đảng ủng hộ độc lập có giữ được đa số ghế không?
Tại
Kosovo, Phong trào Tự quyết (Vetëvendosje), đảng của Thủ tướng Albin Kurti,
đang có nhiều khả năng giành chiến thắng trong cuộc bầu cử quốc hội vào tháng
2/2025. Kể từ chiến thắng áp đảo của ông vào năm 2021, phe đối lập đã thiếu những
nhà lãnh đạo có khả năng thách thức Kurti.
Sau
cuộc thăm dò vào tháng 2, câu hỏi sẽ là liệu đảng của ông này có thể giành được
đa số ghế hay phải chấp nhận các đảng đối lập hoặc đại diện của cộng đồng người
Serbia vào chính phủ.
Srpska
Lista, đảng sắc tộc Serbia, có quan hệ chặt chẽ với Serbia, một quốc gia không
công nhận nền độc lập của Kosovo được tuyên bố vào năm 2008 và được các cường
quốc phương Tây chủ chốt hậu thuẫn.Sau khi bị ủy ban bầu cử từ chối quyền ứng cử
vào các ghế trong Quốc hội, cuối cùng vào ngày 25/12/2024, Srpska Lista đã được
một cơ quan phúc thẩm cấp quyền cạnh tranh.
R.A.
– P.C.
Người
dịch gửi BVN
NGUỒN
:
From Germany to Romania: Elections
that will define Europe in 2025, euronews., 31/12/2024
No comments:
Post a Comment