Sharece Thrower | DCVOnline
Posted
on January 21, 2025
Trước khi
nhậm chức, Donald Trump hứa sẽ ban hành tổng cộng 100 sắc lệnh hành pháp sau
khi ông nhậm chức tổng thống. Những lệnh này thiết lập lại chính sách của chính
phủ về mọi thứ, từ thi hành bắt người nhập cư bất hợp pháp đến những sáng kiến đa
dạng cho đến quy định về môi trường. Chúng cũng nhằm mục đích xóa bỏ phần lớn
di sản tổng thống của Joe Biden.
https://images.theconversation.com/files/643586/original/file-20250120-15-eyqxue.jpg
Donald
Trump trong ngày nhậm chức tổng thống nhiệm kỳ 2 (20/01/2025). Nguồn The
Conversation
Trump
không phải là tổng thống Mỹ đầu tiên ban hành sắc lệnh hành pháp, và ông chắc
chắn sẽ không phải là người cuối cùng. Nghiên cứu của riêng tôi cho thấy những
sắc lệnh hành pháp đã là trụ cột trong nền chính trị Mỹ – với những hạn chế.
Lệnh
hành pháp là gì?
Mặc dù Hiến pháp quy định rõ ràng những công cụ quen thuộc của tổng thống như
quyền phủ quyết và bổ nhiệm, nhưng quyền hành pháp thực sự lại đến từ việc đọc
và hiểu ẩn ý.
Những tổng thống Mỹ từ lâu đã giải thích những mệnh đề trong Điều 2 của Hiến
pháp – như “quyền hành pháp sẽ thuộc về Tổng thống” và “ông ấy sẽ bảo đảm luật
pháp được thi hành một cách trung thực” – để trao cho họ toàn quyền thực thi luật
qua nhánh hành pháp, bằng mọi cách cần thiết.
Một cách đầu tiên để họ thực hiện quyền đó là thông qua những sắc lệnh hành
pháp, là những văn bản chỉ thị của tổng thống gửi tới những cơ quan về cách thực
thi luật. Tòa án xem chúng có giá trị pháp lý trừ khi chúng vi phạm Hiến pháp
hoặc những đạo luật hiện hành.
Những sắc lệnh hành pháp, giống như những hành động đơn phương khác, cho phép tổng
thống đưa ra chính sách ngoài tiến trình lập pháp thông thường.
Điều này khiến Quốc hội, vốn nổi tiếng là phân cực và bế tắc, phải phản ứng.
Vì vậy, sắc lệnh hành pháp là những hành động đơn phương đem lại cho những tổng
thống một số lợi thế, cho phép họ hành động trước và hành động đơn phương trong
tiến trình hoạch định chính sách.
Chúng đã được sử dụng như thế nào trong lịch sử?
Mỗi tổng thống Mỹ đã ban hành những sắc lệnh hành pháp kể từ khi chúng được
phân loại một cách có hệ thống lần đầu tiên vào năm 1905.
Vào tháng 3 năm 2016, ứng cử viên tổng thống lúc bấy giờ là Donald Trump đã chỉ
trích việc Tổng thống Obama sử dụng những sắc lệnh hành pháp. Trump nói:
“Những
sắc lệnh hành pháp dường như được đưa ra gần đây hơn. Không ai từng nghe nói về
một sắc lệnh hành pháp. Rồi đột nhiên Obama – bởi vì không thể thuyết phục được
ai đồng ý với mình – ông ấy bắt đầu ký chúng như thể chúng là bơ vậy. Vì vậy,
phần lớn tôi muốn loại bỏ những sắc lệnh hành pháp.”
Donald J. Trump
Tuyên
bố này là sai.
Obama ký ít sắc lệnh hành pháp hơn những người tiền nhiệm – trung bình 35 mỗi
năm. Trump đã ban hành trung bình 55 sắc lệnh hành pháp mỗi năm.
Ngược lại với sự hiểu biết thông thường, theo thời gian, tổng thống đã ít dựa
vào những sắc lệnh hành pháp hơn. Thật vậy, những tổng thống hiện đại ít sử dụng
sắc lệnh hơn – trung bình là 59 – so với những người đồng nhiệm trước Thế chiến
thứ hai, trung bình là 314.
Những sắc lệnh hành pháp đã được dùng cho mọi thứ, từ những chính sách thông
thường tại nơi làm việc của liên bang như những cam kết về đạo đức cho đến lệnh
cấm du lịch gây tranh cãi năm 2017 nhằm hạn chế nhập cảnh vào Mỹ.
Chúng đã được sử dụng để quản lý đất công, nền kinh tế, dịch vụ dân sự và những
nhà thầu liên bang, đồng thời ứng phó với nhiều cuộc khủng hoảng khác nhau như
tình hình con tin ở Iran và đại dịch COVID–19.
Tổng thống thường sử dụng chúng để thực hiện những mục lớn nhất trong nghị
trình của họ, bằng cách thành lập những lực lượng đặc nhiệm hoặc những sáng kiến
chính
sách và chỉ đạo xây dựng quy
định, tiến trình chuyển luật chính thức thành chính sách được hệ thống hóa.
Hạn
chế trong việc sử dụng sắc lệnh hành pháp
Tại
sao tổng thống không luôn ban hành những sắc lệnh hành pháp, một công cụ chính
sách có vẻ mạnh? Bởi vì chúng đi kèm với những hạn chế quan trọng.
Đầu tiên, những sắc lệnh hành pháp có thể không đơn phương như vẻ ngoài của nó.
Soạn thảo một sắc lệnh hành pháp bao gồm cả tiến trình thương lượng tốn thời
gian với nhiều cơ quan khác nhau để đàm phán về nội dung của sắc lệnh.
Thứ hai, nếu chúng được ban hành mà không có thẩm quyền pháp lý phù hợp, những
lệnh hành pháp có thể bị tòa án hủy bỏ – mặc dù điều đó không thường xuyên xảy
ra.
Lệnh cấm nhập cảnh năm 2017 của Trump đã phải đối phó với một số thách thức
pháp lý trước khi nó thành sắc lệnh để làm hài lòng tòa án. Mặt khác, nhiều sắc
lệnh ban đầu của ông không phải đối đầu với sự giám sát pháp lý vì chúng chỉ
yêu cầu những cơ quan làm việc trong thẩm quyền hiện có của họ để thay đổi những
chính sách quan trọng như về y tế và nhập cư.
Quốc hội là một rào cản khác vì họ trao cho tổng thống quyền hợp pháp để đưa ra
chính sách trong một lĩnh vực nhất định. Bằng cách giữ lại quyền đó, Quốc hội
có thể ngăn cản tổng thống ban hành những sắc lệnh hành pháp về một số vấn đề
khác. Nếu tổng thống vẫn ban hành lệnh, tòa án có thể hủy bỏ lệnh đó.
Nhánh lập pháp cũng có thể trừng phạt tổng thống vì đã ban hành những sắc lệnh
hành pháp mà họ không thích bằng cách phá nghị trình lập pháp và phủ nhận những
người được đề cử hoặc cắt ngân sách cho những chương trình của tổng thống.
Ngay cả một Quốc hội phân cực cũng có thể tìm cách trừng phạt một tổng thống vì
một sắc lệnh hành pháp mà họ không thích. Ví dụ: một ủy ban có thể tổ chức một
phiên điều trần giám sát hoặc tiến hành một cuộc điều tra – cả hai việc này đều
có thể làm giảm mức độ tán thành của công chúng đối với tổng thống.
Quốc hội ngày nay được trang bị để áp đặt những ràng buộc này và họ làm như vậy
thường xuyên hơn đối với những chính quyền đối lập về ý thức hệ. Đây là lý do tại
sao giới hàn lâm nhận thấy những tổng thống hiện đại ban hành ít sắc lệnh hành
pháp hơn khi chính phủ bị chia rẽ, trái ngược với những câu chuyện trên những
phương tiện truyền thông đại chúng coi sắc lệnh hành pháp là cách tổng thống
lách luật Quốc hội.
Cuối cùng, sắc lệnh hành pháp không phải là lời cuối cùng trong chính sách.
Chúng có thể bị thu hồi dễ dàng.
Những tổng thống mới thường đảo ngược sắc lệnh trước đó, đặc biệt là sắc lệnh của
những đối thủ chính trị. Chẳng hạn, Biden đã nhanh chóng thu hồi những chỉ thị
của Trump nhằm loại trừ những người nhập cư không có giấy tờ vào Mỹ trong cuộc
Điều tra dân số.
Tất cả những tổng thống gần đây đều ban hành lệnh thu hồi, đặc biệt là trong
năm đầu tiên nắm quyền. Tuy nhiên, họ phải đối phó với những rào cản khi làm
như vậy, kể cả dư luận, Quốc hội và những hạn chế về mặt pháp lý.
Dù thế nào đi nữa, sắc lệnh hành pháp không bền vững như luật pháp hoặc quy định.
Những
hạn chế đối với Trump
Một
số sắc lệnh hành pháp của Trump, đặc biệt là những sắc lệnh tập trung vào nền
kinh tế, sẽ yêu cầu phải có luật pháp vì Quốc hội nắm giữ ngân sách.
Mặc dù Trump kế thừa Hạ viện và Thượng viện của Đảng Cộng hòa, nhưng đa số của
họ rất nhỏ và những người ôn hòa bất đồng chính kiến trong đảng
có thể làm chương trình nghị sự của ông khó thực hiện. Mặc dù vậy, chắc chắn
ông ta sẽ sử dụng mọi thẩm quyền pháp lý hiện có để đơn phương biến những mục
tiêu của mình thành chính sách của chính phủ.
Nhưng một lần nữa, những chỉ thị này có thể bị tòa án hủy bỏ – hoặc do tổng thống
tiếp theo chỉ bằng một nét bút.
Tác giả | Sharece Thrower, Phụ tá Giáo sư Khoa học Chính trị, Đại học
Vanderbilt
Đây là bản cập nhật của bài đã đăng lần đầu vào ngày 26 tháng 1 năm 2021.
©
2025 DCVOnline
Nếu
đăng lại, xin ghi nguồn và đọc “Thể lệ trích đăng lại bài từ
DCVOnline.net”
________________________
Nguồn: Trump’s executive
orders can make change – but are limited and can be undone by the courts |
Sharece Thrower | The Conversation | January 20, 2025. Đây là bản cập nhật của
bài đã đăng lần đầu vào ngày 26 tháng 1 năm 2021.
=============================
21Jan | Những sắc lệnh hành
pháp "đáng bàn nhất" của Trump
Jun
21, 2025
https://www.youtube.com/watch?v=WfY3fO_4iig
7,583
views Jan 21, 2025
Bao
gồm các nội dung sau:
·
Những
tuyên bố sai sự thật và diễn biến đáng chú ý nhất của Trump trong bài diễn văn
nhậm chức
·
Một
đống sắc lệnh hành pháp của Trump đã ký, và sắc lệnh nào được cho là “bất hợp
pháp” ngày từ đầu?
·
Ân
xá cho tội phạm J6: “Một trăm lẻ một cách” để biến chính phủ thành chuyên quyền.
·
Trong
tình thế đặc biệt cần đến giải pháp phi thường: TT Biden ân xá cho những nhân vật
hàng đầu trong danh sách trả thù của 47.
·
Elon
Musk đã có một hành động và một trạng thái không thể tin được trong lễ nhậm chức
No comments:
Post a Comment