Tổng
hợp: Cuộc chiến pháp lý của TT Trump tại 5 bang chiến trường
Nguyễn Quốc Tấn Trung - Luật Khoa
17/11/2020
https://www.luatkhoa.org/2020/11/tong-hop-cuoc-chien-phap-ly-cua-tt-trump-tai-5-bang-chien-truong/
Những cáo buộc về một cuộc
bầu cử gian lận được đương kim Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump và các nhóm ủng hộ
ông chia sẻ hàng giờ trên các phương tiện truyền thông xã hội, khiến cho không
ít người nghi ngờ về tính chính danh và độ tin cậy của cuộc bầu cử Hoa Kỳ năm
2020.
5 bang TT Trump
đang tranh chấp phiếu bầu: Nevada, Arizona, Michigan, Pennsylvania, và Georgia.
Đồ họa: Luật Khoa
Hiện nay, nhóm của Tổng
thống Trump đang tìm cách lật ngược kết quả của bầu cử tại năm tiểu bang, bao gồm
Pennsylvania, Michigan, Nevada, Georgia và Arizona. Những nơi này đều là những
bang mà Trump đã vượt trước Joe Biden trong đêm bầu cử ngày 3 tháng 11, nhưng lại
hụt hơi khi bắt đầu đếm số phiếu bầu qua thư.
Trước tiên, cần lưu ý rằng
các đặc trưng chính trị của các chính quyền tiểu bang này đều rất đa dạng. Như
Luật Khoa đã từng giới thiệu trong bài viết 5
câu hỏi giúp bạn hiểu cách hệ thống bầu cử Mỹ vận hành, việc quản trị và vận
hành cuộc bầu cử tại các tiểu bang đều do chính các tiểu bang này tự “bao
tiêu”.
Pennsylvania đang có một
thống đốc Đảng Dân chủ nhưng cả lưỡng viện đều do Đảng Cộng hòa kiểm soát.
Michigan cũng có đặc trưng tương tự.
Riêng Georgia và Arizona
thì cả thống đốc chế lẫn lưỡng viện đều nằm dưới quyền kiểm soát của Đảng Cộng
hòa.
Duy nhất Nevada là nơi
hoàn toàn do Đảng Dân chủ kiểm soát.
Với đặc trưng chính trị
như vậy, việc cho rằng Đảng Dân chủ bằng cách thần kỳ nào đó một tay che trời,
thực hiện gian lận bầu cử ở cả năm tiểu bang là rất thiếu thuyết phục.
Vậy nhóm của Trump có thật
sự đưa ra được bằng chứng then chốt hay chí mạng để bác bỏ tính chính danh của
cuộc bầu cử? Hoặc liệu có việc Hiến pháp vĩ đại Hoa Kỳ đã bị xâm phạm như Trump
tuyên bố? Để biết sức nặng của những cáo buộc này trên thực tế quan trọng đến
thế nào, chúng ta cần nhìn vào nội dung, bằng chứng và những câu hỏi pháp lý mà
đội ngũ Trump có thể thật sự đưa ra đến đâu, và họ đang yêu cầu những gì.
Để tổng hợp cho bạn đọc
không có nhiều thời gian, có ba yếu tố chính được Trump và đội ngũ pháp lý của
ông nhắm vào khi họ không công nhận hay loại trừ những phiếu bầu không dành cho
ông:
1.
Thách thức pháp lý liên
quan đến tình hình quan sát bầu cử dành cho các quan sát viên (election
observers) của Đảng Cộng hòa, với các luận điểm như ranh giới không đủ gần để
quan sát quy trình kiểm đếm phiếu.
2.
Thách thức pháp lý liên
quan đến các phiếu bầu qua thư chưa kịp định danh, hoặc sai sót, khiếm khuyết về
hình thức.
3.
Thách thức pháp lý liên
quan đến thời điểm được nhận các phiếu bầu qua thư.
Cả ba vấn đề pháp lý này
đều không bao gồm những tin giật gân như “xé phiếu bầu cử”, “vứt phiếu bầu cử”
vào thùng rác; “giả số phiếu bầu cử”, “sửa kết quả bầu cử”… nhan nhản trên mạng
xã hội hiện nay. Việc này cho thấy những thông tin vừa nêu nhiều khả năng chỉ
là tin giả.
Đối với ba vấn đề pháp lý
được nêu ra trước cơ quan tư pháp ở cấp tiểu bang Hoa Kỳ nói trên, những gì được
gọi là “chiến thắng” của đội ngũ pháp lý Trump vẫn chỉ mang tính chất biểu tượng
và gần như không thể làm thay đổi kết quả của cuộc bầu cử.
Luật Khoa tóm gọn một số
vụ kiện từ nhóm của Tổng thống Trump tại năm tiểu bang mà họ cho rằng kết quả bầu
cử phải mang ra tranh chấp như sau.
Pennsylvania: Đưa ra cáo buộc một
đằng, khởi kiện một nẻo
Thống
đốc: Đảng Dân chủ
Lưỡng viện Quốc hội tiểu bang: Đảng Cộng hòa
Kết quả kiểm phiếu ở
bang Pennsylvania tính tới 17/11/2020 giờ Việt Nam. Ảnh: Chụp màn hình New York
Times.
Pennsylvania có thể là
bang quan trọng nhất trong cuộc chiến pháp lý của Trump. Không chỉ bởi vì đây
là bang có nhiều phiếu đại cử tri nhất (20 phiếu) trong năm tiểu bang tranh chấp,
mà vì đội ngũ pháp lý của Trump còn thách thức tính hợp pháp của tổng cộng đến
hơn 2,65
triệu phiếu bầu qua thư.
Phiếu bầu qua thư là nhóm
mà các chuyên gia thường giả định là do các ủng hộ viên của Đảng Dân chủ trong
mùa bầu cử này chiếm đa số, bởi vì bệnh dịch COVID-19 nên họ không đến những điểm
bỏ phiếu mà gửi phiếu bằng thư. Các đơn khởi kiện được nhóm Trump nộp rải rác ở
các quận hạt và các thành phố lớn, ví dụ như thành phố Philadelphia (có truyền
thống bỏ phiếu xanh cho Đảng Dân chủ). Thế nhưng, nội dung của các đơn kiện này
thì mỗi nơi mỗi khác.
Ví dụ như tại thành phố
Philadelphia, đội ngũ của Trump đã giành một chiến
thắng biểu trưng khi Tòa án thành phố đồng ý với luận điểm của họ rằng
quy chuẩn 20 feet (khoảng 6m) cách biệt giữa người quan sát và các nhân viên kiểm
đếm phiếu là không cần thiết và giảm nó xuống còn 6 feet (khoảng gần 2m). Nhưng
chính quyền thành phố đã lý giải rằng, yêu cầu này được đặt ra vì COVID-19 và
quy định bầu cử tiểu bang cũng không công nhận các quan sát viên có được “quyền
khoảng cách”. Lãnh đạo tư pháp của thành phố Philadelphia đã kháng cáo quyết định
này của tòa án và vụ việc vẫn trong giai đoạn được xem xét trong tuần
này.
Tuy nhiên, mục tiêu chính
của đội luật sư của Trump là yêu cầu không công nhận hơn… 680 ngàn phiếu
được kiểm đếm trong điều kiện quan sát nói trên thì lại được cân nhắc ở một vụ
việc khác, và vẫn chưa ngã ngũ. Mặc dù vậy, kết quả cuối cùng vẫn khó mà
nghiêng về phía Trump. Đó là vì nếu chúng ta quan sát những vụ kiện khác được đưa
ra xét xử về cuộc bầu cử 2020 gần đây, những cáo buộc từ phía Trump đã không
đưa ra được chứng cứ và đã bị tòa án bác bỏ đơn kiện.
Ngoài ra, ở một diễn biến
khác cũng tại Pennsylvania, nhiều phiếu bầu qua thư đang được nhóm Trump yêu cầu
tòa phải tuyên bố vô hiệu do các sai sót hình
thức.
Trong
đó, có 4.466 phiếu được ký và ghi ngày tháng năm nhưng thiếu tên in ở đầu
trang và địa chỉ của người bỏ phiếu; 1.259 phiếu không có ngày tháng cạnh chữ
ký; 860 phiếu đủ thông tin nhưng lại không in tên của người bỏ phiếu trên đầu
trang.
Với sự tập trung vào những
tiểu tiết nói trên, rõ ràng các cáo buộc “gian lận” phiếu bầu tại tiểu bang
Pennsylvania mang tính diễn ngôn và gây hiểu sai hơn là có sức nặng pháp
lý.
Dưới đây là một
cuộc đối thoại giữa một luật sư của Trump – Jonathan Goldstein – trong
vụ kiện tại hạt Montgomery, Pennsylvania, với thẩm phán tại tòa:
Thẩm phán: “Tôi hỏi anh một
câu hỏi rất cụ thể, và tôi muốn nhận được một câu trả lời cụ thể, luật sư. Anh
có đang đưa ra cáo buộc rằng có gian lận bầu cử liên quan đến 592 phiếu bầu
đang tranh chấp?”
Luật sư: “Với những thông
tin mà tôi có hiện nay, không, thưa quý tòa”.
Nằm hoàn toàn bên ngoài
các cáo buộc gian lận, một vụ kiện khác đã lên đến Tối cao Pháp viện tiểu bang
Pennsylvania. Theo đó, đội ngũ pháp lý của Trump đưa ra yêu sách không kiểm đếm
phiếu qua thư đến các trụ sở kiểm đếm sau
ngày bầu cử. Tối cao Pháp viện tiểu bang không hoàn toàn ủng hộ yêu sách
này, cho rằng các phiếu được chuyển đến cơ sở kiểm đếm ba ngày sau ngày bầu cử
vẫn sẽ được tính là hợp lệ, miễn dấu bưu điện ghi nhận ngày 3 tháng 11 năm
2020. Đến nay, đây là vụ kiện duy nhất có khả năng được trình lên Tối cao Pháp
viện liên bang.
Ông Biden đang dẫn trước
Trump khoảng hơn 70.000 phiếu phổ thông tại Pennsylvania.
Michigan: Cách biệt quá lớn
Thống
đốc: Đảng Dân chủ
Lưỡng viện Quốc hội tiểu bang: Đảng Cộng hòa
Kết quả kiểm phiếu ở
bang Michigan tính tới 17/11/2020 giờ Việt Nam. Ảnh: Chụp màn hình New York
Times.
Bốn năm về trước, Trump
đã giành toàn bộ 16 phiếu đại cử tri tại Michigan với chênh lệch chỉ vừa tròm
trèm 10.000 phiếu phổ thông.
Hiện nay, ông đang bị
Biden vượt đến gần 150.000
phiếu phổ thông.
Trong ngày 4 tháng 11, tức
ngay sau đêm bầu cử, đội ngũ pháp lý của Trump nhanh chóng khởi kiện lên tòa địa
phương, cáo
buộc rằng các phiếu bầu khiếm diện (absentee ballots, đồng nghĩa với bầu
qua thư) đã được đếm khi không có sự hiện diện của các quan sát viên từ Đảng Cộng
hòa.
Một số cáo
buộc khác được ghi nhận cũng cho rằng quan sát viên thuộc Đảng Cộng
hòa cảm thấy bị đe dọa. Vài người kể lại việc nhiều nhân viên đếm phiếu mặc áo
Black Lives Matter (BLM – một phong trào dân quyền da đen đương đại có diễn
ngôn chống Trump mạnh mẽ). Tuy nhiên, hầu hết đều không làm rõ là liệu các hiện
tượng này có thật sự làm sai lệch kết quả bầu cử hay không.
Trong hai đơn khởi kiện
liên quan đến cùng vấn đề, một đơn khởi kiện đã bị một thẩm phán tại
Michigan từ
chối tiếp nhận vì đối tượng khởi kiện sai.
Đối với trường hợp còn lại,
Thẩm phán Timothy Kenny cũng từ
chối can thiệp vào quá trình cấp chứng nhận kết quả bầu cử, cho rằng
tòa không thể xác định được chứng cứ khả dĩ nào cho thấy các cáo buộc gian lận
bên nguyên đơn là có cơ sở, để từ đó tạm hoãn việc cấp chứng nhận. Đó chỉ là
quan sát và nhận xét cảm tính (speculation) của nguyên đơn mà thôi – vị thẩm
phán này nhận định.
Một đơn
kiện khác đã được đệ trình lên Tòa Phúc thẩm Michigan, tiếp tục yêu cầu
tạm dừng quá trình chứng nhận kết quả bầu cử cuối cùng của tiểu bang, vẫn dẫn
chứng một số phàn nàn của các nhóm quan sát viên.
Tính đến thời điểm này, đội
ngũ pháp lý của Trump ở Michigan vẫn án binh bất động. Rất ít thông tin về những
bằng chứng cụ thể liên quan đến khả năng gian lận bầu cử được công bố.
Nevada: Im lặng
Thống
đốc: Đảng Dân chủ
Lưỡng viện Quốc hội tiểu bang: Đảng Dân chủ
Kết quả kiểm phiếu ở
bang Nevada tính tới 17/11/2020 giờ Việt Nam. Ảnh: Chụp màn hình New York
Times.
Như đã nhắc đến ở trên,
Nevada là bang duy nhất do Đảng Dân chủ kiểm soát, song các cáo buộc của đội
ngũ luật sư của Trump vẫn xoay quanh các vấn đề liên quan đến hình thức.
Cụ thể, họ cho rằng có
hơn 3.000 người dân thuộc bang Nevada đã bỏ phiếu trong khi họ đã rời khỏi tiểu
bang để sinh sống ở nơi khác với danh sách kèm
theo (nhóm này được gọi là moved voters). Tuy nhiên, nhiều chuyên gia
và các nhà quan sát cho
rằng đây là kiểu khởi kiện “chịu đấm ăn xôi”, “quét nhà ra rác” bởi
pháp luật Hoa Kỳ cho phép các công dân rời khỏi tiểu bang trong vòng 30 ngày được
quyền hoặc bầu ở nơi ở mới, hoặc tiếp tục bầu tại tiểu bang gốc của mình.
Những nhóm phản đối quan
điểm của những luật sư cho Trump cũng lên tiếng phản pháo là trong danh sách đó
có nhiều quân nhân tại ngũ và sinh viên du học ở nước ngoài. Đó là những người
hoàn toàn có quyền bầu cử qua thư từ bên ngoài Nevada.
Trong một diễn biến khác,
Đảng Cộng hòa chi bộ Nevada cũng khởi kiện tại hạt Clark đông dân nhất tiểu
bang, cho rằng đơn vị kiểm đếm phiếu không được phép sử dụng máy móc và trí
thông minh nhân tạo để rà soát chữ ký của cử tri. Tuy nhiên, yêu cầu này đã sớm
bị thẩm phán liên bang Andrew Gordon khước
từ.
Georgia: Đảng Cộng hòa đấu… Đảng Cộng hòa
Thống
đốc: Đảng Cộng hòa
Lưỡng viện Quốc hội tiểu bang: Đảng Cộng hòa
Kết quả kiểm phiếu ở
bang Georgia tính tới 17/11/2020 giờ Việt Nam. Ảnh: Chụp màn hình New York
Times
Không có nhiều bằng chứng
hay thông tin liên quan đến các vụ kiện tại Georgia. Vụ kiện duy nhất được nộp
lên tòa án hạt Chatham ngay trong ngày 4 tháng 11, đưa ra dẫn chứng duy nhất là
một nữ quan sát viên thấy một nhân viên phòng phiếu trộn lẫn “50 phiếu bầu trực
tiếp không rõ nguồn gốc (bị cáo buộc là nhận sau 7 giờ tối ngày bầu cử – ND)
vào một chồng các phiếu bầu qua thư”. Tuy nhiên, người này sau đó không đưa ra
được bằng chứng nào cụ
thể, và vụ việc cũng nhanh chóng bị một thẩm phán địa phương gạt bỏ.
Tuy nhiên, thú vị nhất là
với quy trình bầu cử hoàn toàn do chính quyền tiểu bang của Đảng Cộng hòa kiểm
soát, hai Thượng nghị sĩ liên bang thuộc Đảng Cộng hòa là David Perdue và Sen.
Kelly Loeffler lại đưa ra yêu
cầu buộc một thành viên khác trong đảng là Brad Raffensperger, đương
kim Sở trưởng Ngoại vụ tiểu bang Georgia, từ chức. Họ cho rằng ông này đã không
làm hết mình, để tình trạng gian lận phiếu bầu trở nên phổ biến.
Brad Raffensperger tất
nhiên phản pháo, khẳng định toàn bộ quá trình kiểm đếm phiếu là vô cùng chặt chẽ
và cho biết: “Không phiếu nào bất hợp pháp được xem xét.”
Các cáo buộc gian lận tại
Georgia, vì nhiều lý do, có thể sẽ chỉ dậm chân tại chỗ như hiện nay.
Arizona: Khởi kiện vì một số máy bỏ phiếu… hư
Thống
đốc: Đảng Cộng hòa
Lưỡng viện Quốc hội tiểu bang: Đảng Cộng hòa
Kết quả kiểm phiếu ở
bang Arizona tính tới 17/11/2020 giờ Việt Nam. Ảnh: Chụp màn hình New York
Times.
Cũng không có bằng chứng
kinh thiên động địa nào liên quan đến quá trình bầu cử tại Arizona. Đơn
khởi kiện đầu tiên được nộp vào ngày 7 tháng 11, cho rằng “một số” phiếu
bầu hợp lệ đã bị từ chối.
Trong hồ sơ, nhóm luật sư
của chiến dịch của Trump chỉ nêu ra được một vài tuyên bố của các quan sát viên
và hai cử tri, ghi nhận họ gặp rắc rối với các máy bỏ phiếu. Vụ việc vẫn đang
được cơ quan tư pháp xem xét, nhưng xét theo việc Biden dẫn Trump 0,31 điểm, tức
khoảng 11.000 phiếu, thì việc cho rằng một vài cử tri gặp vấn đề với máy bỏ phiếu
là gian lận hay cướp đoạt cuộc bầu cử khó được chấp nhận.
Bộ An ninh Nội địa Hoa Kỳ
cũng đã phủ nhận những
cáo buộc liên quan đến gian lận phiếu bầu tại Arizona.
***
Cái hại lớn nhất của việc
tuyên truyền sai lệch về mức độ và cường độ của những sai lệch trong bầu cử,
trước tiên, là khiến cho chính một bộ phận lớn người dân Hoa Kỳ không còn tin
tưởng và có thói quen phủ nhận kết quả đại diện của cả hệ thống dân chủ đang vận
hành.
Như trong trường hợp của
Georgia và Arizona, dù Đảng Cộng hòa nắm trọn quyền hành pháp lẫn lập pháp tại
đây, các diễn ngôn và lời kêu gọi sai lệch khiến người dân nghi ngờ và phản bác
cả những nhân viên công quyền đáng lẽ ra phải ở vị trí công bình và khách quan
nhất.
Với các câu hỏi và vấn đề
pháp lý được đặt ra ở trên, sẽ rất khó có khả năng bất kỳ bản án nào sẽ được Tối
cao Pháp viện Hoa Kỳ thụ lý. Lý do là vì Tối cao Pháp viện Hoa Kỳ là tòa bảo hiến
và chỉ tiếp nhận những vụ việc trực tiếp liên quan đến Hiến pháp Mỹ.
Ví dụ, trong án lệ Bush
v. Gore, một trong ba án lệ quan trọng của bầu cử Mỹ từng được Luật
Khoa giới thiệu, câu hỏi mà đội luật sư của Bush đã đặt ra phải là rất khéo để
đặt Tối cao Pháp viện Mỹ vào tình thế phải tiếp nhận vụ việc.
Trong đó, họ hỏi:
“Việc Tối cao Pháp viện tiểu bang Florida đặt ra các
quy tắc bầu cử mới (ý chỉ luật tiểu bang và liên bang không có quy định đếm phiếu
bằng tay – ND) có vi phạm Hiến pháp Hoa Kỳ hay không? Và
Việc đếm phiếu không quy chuẩn bằng tay có vi phạm
các điều khoản về bảo vệ bình đẳng (equal protection) và chuẩn mực pháp lý (due
process) hay không?”
Đối với những cáo buộc
gian lận nhưng không có bằng chứng rõ ràng của Trump tại hầu hết các tiểu bang
đang tranh chấp, việc khái quát hóa chúng lên thành một câu hỏi bảo hiến là gần
như bất khả.
No comments:
Post a Comment