CẢ NƯỚC BỊ ĐIỆN GIẬT (Văn Quang, Sài Gòn)

Cả Nước Bị Điện Giật

Văn Quang   

December 30, 2012 11:24 PM

http://nguoivietboston.com/?p=13832

Xin chúc bạn đọc cùng gia quyến
Năm mới 2013 AN KHANG – THỊNH VƯỢNG
Văn Quang – Sài Gòn

* * *

Viết từ Sài Gòn, ngày 30.12.2012

Đúng ngày tận thế, chiều 21-12-2012, ông Điện lực VN (tên giao dịch quốc tế là Vietnam Electricity, viết tắt là EVN) thông báo tăng giá điện, tính cả năm 2 lần tăng là 10%. Nụ cười của người Việt vừa thoát khỏi ngày tận thế chưa rời khỏi khóe môi đã héo lại vì bị “tận thu”. Cái số người dân Việt bây giờ vì thế ít khi nào có nụ cười trên môi. Xin đừng đặt câu hỏi vì sao một số người Việt bây giờ lại “vô cảm” đến thế. Lý do giản dị bởi còn chạy gạo hộc xì dầu, không có tiền thì vợ con đói, bố mẹ không có thuốc, chưa biết chết lúc nào, nên đành phải “mắc bệnh vô cảm” vậy, dù lương tâm có bị cắn rứt cũng phải chịu. Công việc nhà chúng em còn nhiều lắm, ông thông cảm hay không cũng chẳng ảnh hưởng gì tới “cơm gạo áo tiền” nhà chúng em. Nhưng còn một ông lớn mắc bệnh vô cảm nặng hơn, công khai thách thức dư luận.

Ông Điện Lực VN mắc bệnh vô cảm nặng

Cái thời buổi này nó thế, nhất là dịp năm hết tết đến này, người dân có hàng chục thứ phải lo. Công nhân đi làm xa, lo lấy cái vé tàu về quê cũng ăn chực nằm chờ suốt đêm vẫn chưa mua được, lại phải nhờ đến cò chợ đen. Nỗi lo lương thưởng tết không có, lấy gì mua bánh cúng ông bà, lấy gì mua cho con manh áo mới. Chưa nói đến một số doanh nghiệp nợ lương từ tháng này qua tháng khác, tháng này không biết còn nợ nữa không. Rồi vẫn lo cái xe gắn máy cà tàng sắp phải đóng thuế “phí sử dụng đường bộ”. Ông ngân hàng nhà nước cũng “nhân dịp cuối năm” này ép hạ lãi suất gửi ngân hàng xuống thêm 1% nữa. Nỗi lo hơn nữa là thất nghiệp. Mấy cô cậu làm trong ngân hàng đang nơm nớp lo bị “cắt giảm nhân sự”. Nói cho đúng, làm ở sở càng lớn, lương càng cao, càng lo. Công nhân các công ty xí nghiệp càng nhỏ, lương cành “hẻo”, càng lo, chưa biết năm sau công ty sẽ đi về đâu, nỗi lo thất nghiệp vẫn canh cánh bên lòng. Ấy thế mà vẫn tăng giá điện gấp gáp, bất ngờ, có ông ví von như một cú dí diện vào lưng nhân dân. Như thế ông điện lực còn mắc bệnh vô cảm nặng hơn nhiều!

Người lao động và đại gia cũng cùng bị điện giật

Thế cho nên khi được tin tăng giá điện, cả nước nhảy nhỏm y chang bị điện giật. Có hàng ngàn câu nói cửa miệng của người lao động thốt ra. Mấy cái doanh nghiệp cũng thất thần, hãng nào cũng phải sử dụng điện trong khi hàng ế ẩm, bán giá cũ chưa ai mua, nay lại tăng giá nữa, làm sao bán hàng? Cho thợ nghỉ hàng loạt hay cho thợ làm 3 ngày một tuần, vẫn chưa giải quyết được vấn đề. Chỉ còn nước đóng cửa. Đóng kiểu nào còn tùy theo tình hình. Đóng theo kiểu bán hết máy móc thiết bị, ông chủ bỏ nhà không vườn trống, chạy mất tiêu là gọn nhất. Tha hồ cho mấy anh thợ đứng chờ như hòn vọng phu. Kiểu đó không thiếu gì ông chủ đã và đang áp dụng có hiệu quả tại VN.
Nhưng tình trạng của người lao động còn thê thảm hơn nhiều. Vậy xin chứng minh cụ thể tiếng nói của người dân trước. Trong số hàng ngàn ý kiến trên hầu hết các trang báo cho người dân “xì hơi”, đa số ý kiến đều cho rằng EVN làm ăn thua lỗ những năm trước không phải do lỗi của người tiêu dùng nên không thể bắt họ phải chịu trách nhiệm. Mời bạn đọc những tâm sự rất ngắn gọn nhưng đầy đủ ý nghĩa:

Thà tận thế cho khỏe

- Bạn Lao Đao thất vọng quá đến mức phải thốt lên: Vừa vượt qua được cái tận thế lại đụng ngay cái tận thu của anh Điện, tuần sau anh Giao Thông cũng sẽ tận vét với cái phí giao thông cho các loại xe! Thà tận thế thiệt cho khỏe!!!

- Bạn Phạm Văn Lâm than bóp đã xẹp: Những ngày cuối cùng của năm 2012 giá điện tăng “hốt hụi chót”… Bóp của dân thực sự đã xẹp lép, làm gì còn tiền để đóng “phí bảo trì đường bộ” ngay đầu năm đây hỡi những ông Quan ơi?…

- Bạn Tiếng xưa nhìn nồi cơm nhà mình: Người dân đã oằn mình với bao thứ thuế, Sở Điện lực cũng ráo riết ra tay. Nồi cơm lại vơi đi rồi, Sở Điện lực ơi!

- Bác Bảy Đại Ca hỏi thăm các nhà làm kinh tế vĩ mô và “siêu tiến sĩ” VN: Đây là kinh tế vĩ mô và người dân sẽ ngộp thở, là nhờ các siêu tiến sĩ làm luận án, tăng lãi để bù lỗ và người dân ngóc đầu lên không nổi.

- Bạn Năm Khang sâu sắc hơn: Cái mất nhiều hơn: Hết biết, hết biết, hết biết! Trong khi, Chính phủ mới có chỉ đạo trong phiên họp tháng 11 là phải tiếp tục ổn định kinh tế vĩ mô; kềm chế lạm phát. Và tại sao phải tăng giá để bù lỗ do tự mình kinh doanh yếu kém. Thật sự không còn biết tin vào cái gì nữa. Dân phải ép mình mà trả thêm tiền điện, trả thêm phí bảo trì đường bộ mà tâm không phục, khẩu không phục. Có thêm tiền, nhưng cái mất là nhiều hơn!

- Bạn TBDKN nói đến nguyên tắc ngược đời trong kinh doanh: Theo nguyên tắc cung cầu của thị trường thì mua càng nhiều, giá càng giảm nhưng EVN thì không! mua càng nhiều càng bị “chém”. Một mình một chợ muốn làm gì thì làm. Chẳng có ngành nghề nào kinh doanh sướng như EVN, thua lỗ thì nhà nước cứu, còn lợi nhuận thì đem chia nhau xài. Bó tay.

- Bạn Hiep, email hiep63@mail.vn lại tỏ ra khôi hài: Đúng là 5 anh em trên 1 chiếc xe ‘tăng’: ‘xăng tăng – điện tăng – nước tăng – gaz tăng – vàng tăng’ mà lương… chậm tăng!

- Bạn có địa chỉ email tuanhonglac@… đặt câu hỏi: “Tăng giá điện là điệp khúc được lặp đi lặp lại nhiều năm. EVN độc quyền bán điện rồi độc quyền tăng giá, lại còn nói “Không tác động lớn”. Cơ sở nào để các ông nói là không tác động lớn? Thử làm dân nghèo xem có tác động hay không khi mà người dân đã cắt giảm rất nhiều khoản chi tiêu, nay giá điện lại tăng thì lấy khoản nào bù vô? Đó là chưa kể giá điện tăng sẽ làm giá hàng hóa tăng theo. Tại sao làm ăn lỗ lại bắt khách hàng gánh cho mình?”.

- Cụ Lão Nạp kết luận: Người dân không bị tận thế thì cũng bị tận… số với các ông: Điện, giao thông, xăng dầu!

Chỉ nghe bằng ấy lời “tả oán” của người dân, bạn đọc đã có thể nhìn rõ được tâm trạng của người dân Việt hiện nay “mười phân vẹn mười” như thế nào, khỏi cần bình luận thêm, phải không bạn?
Không chỉ người dân nghèo than khổ, các đại gia chủ doanh nghiệp cũng than khổ.

Tiếng kêu của các đại gia trong các doanh nghiệp

* Ông Đỗ Phước Tống (giám đốc Công ty TNHH cơ khí Duy Khanh): Quá ngán giá điện:
Phải nói là quá bất ngờ. Trước đó, hầu như tôi chưa nắm được thông tin nào về việc tăng giá điện bắt đầu từ hôm nay (22-12). Thú thật, tôi đã quá ngao ngán về vấn đề này. Doanh nghiệp, người tiêu dùng than quá nhiều về giá điện nhưng Bộ Công thương có bao giờ nghe.
Từ đầu năm đến nay, nhiều loại chi phí đầu vào tăng giá mạnh, nhưng sản phẩm bán ra không thể tăng giá. Trong ngành cơ khí chúng tôi, phần điện rất nặng. Hầu hết các khâu sản xuất đều phải dùng điện.
Tại Công ty Duy Khanh, chi phí tiền điện chiếm khoảng 4% trong tổng chi phí sản xuất. Việc tăng giá điện có tác động rất lớn đến hoạt động của công ty. Trong khi đó ở thời điểm này không thể tăng giá đầu ra vì còn phụ thuộc vào sức mua, doanh nghiệp phải tự gánh khoản tăng giá điện lần này.

Ép dân và các doanh nghiệp quá đáng

Thời gian thông báo tăng giá điện chỉ trong vòng 1 ngày. Đúng là chỉ có công ty điện lực được nhà nước bao cấp mới có khả năng làm như vậy để ép dân chúng tôi. Tôi chỉ vừa nghe tin tăng giá điện hôm qua, vậy mà hôm nay nhân viên điện lực đã đến cơ sở sản xuất của tôi đễ chốt giá điện báo tăng giá.
Dân chúng tôi xài điện, đóng tiền điện – cũng xem như là khách hàng của công ty điện, nhưng liệu chúng tôi có được sự tôn trọng như là khách hàng?
Thử hỏi nếu là một doanh nghiệp muốn báo tăng giá sản phẩm thì cũng phải thông qua một thời gian thông báo trước để khách hàng có tâm lý chuẩn bị và tính toán lại. Đằng này thấy ép chúng tôi quá. Dường như ngành điện giờ trở nên quá độc đoán nên chỉ trong 1 ngày thông báo tăng giá là ngày mai áp dụng ngay, để dân chúng không kịp có tiếng nói gì.
Chính phủ có thẩm quyền thì chỉ yêu cầu EVN bù lỗ nhưng không yêu cầu rõ chính sách bù lỗ hay biện pháp hạn chế sự độc đoán của EVN, thay vì bằng việc cải tổ lại bộ máy hoạt động sao cho hiệu quả tránh thất thoát hơn thì EVN chỉ đơn giản nhất là móc túi dân, bắt người dân như chúng tôi – những người làm ăn cực khổ ngày đêm thiếu ăn thiếu ngủ để tính toán sao cầm cự được vì không thể tăng giá đầu ra nhưng phải đủ sức nuôi thợ có công ăn việc làm ổn định, phải gồng gánh hết thuế này thuế nọ. Rồi lại phí này phí kia, rồi hết điện tăng rồi có ngày xăng, nước lại tăng, giá nguyên liệu tăng theo… Mỗi thứ tăng một ít 5%, 3%, 4% thì chúng tôi chỉ còn biết dẹp tiệm…

Tìm mọi lý do để móc túi dân

Bây giờ bạn đã hiểu tại sao doanh nghiệp (DN) VN đóng cửa lu bù, công nhân thất nghiệp, nạn trộm cướp hoành hành dữ dội, mại dâm từ chân dài thành thị đến con gái nhà quê mọc lên như cỏ hoang… và còn nhiều những hệ lụy khác làm băng hoại xã hội phát sinh từ những quy định thiếu thực tế, chỉ lo đến cái ngân sách của ngành mình, của cơ quan mình hơn là đời sống của dân. Các ông làm kinh tế vĩ mô, các nhà “siêu tiến sĩ” như bác Bảy Đại Ca đã “xưng tụng” bỏ quên mất đời sống của người dân sẽ chịu ảnh hưởng như thế nào. Hoặc là cố bám víu lấy một chỉ thị của cấp trên để thi hành máy móc theo kiểu “cố tình hiểu sai, hiểu lầm” nhanh chóng đưa ra những quyết định “bảo hoàng hơn vua”. Viện ra đủ đủ lý do để móc túi dân cho nhanh.
Thí dụ “EVN công nhận năm 2012 lãi khoảng 3.500-4.000 tỉ đồng, nhưng vẫn phải tăng giá điện để bù các khoản lỗ trước đây”. Lỗ vì ngành điện lực sẵn tiền trong tay, mang đầu tư ngoài lãnh vực chuyên môn của mình như bất động sản, viễn thông, chứng khoán…, để lỗ hơn 20.000 tỉ, lỗi này hoàn toàn do sự quản lý yếu kém của EVN. Đầu tư không đúng chức năng, làm thất thoát tài sản của nhà nước thì trách nhiệm trước hết thuộc về lãnh đạo EVN, phải bỏ tiền túi ra mà đền. Không thể bù các khoản lỗ bằng cách tăng giá điện, đánh vào người tiêu dùng, họ không có tội.
Theo một chuyên gia, giá điện đã có thể không gánh nhiều áp lực tăng như thế, nếu EVN quản lý tốt hơn, tiết giảm nhiều chi phí đầu vào cấu thành giá điện. Đặc biệt là tổn thất điện năng nhiều năm qua dù đã có yêu cầu phải giảm nhưng vẫn đứng ở mức cao (trên 9%). Theo vị này, chỉ cần giảm 1% tổn thất điện năng thì mỗi năm ngành điện đã tiết kiệm thêm được cả ngàn tỉ đồng. Đỡ khổ cho dân biết mấy.

Lại đến những chuyện bất hợp lý từ ngân hàng
Và cũng nhân “dịp đặc biệt” này, chỉ sau 1 ngày giá điện tăng, ông Ngân Hàng Nhà Nước (NHNN), bèn ra ngay cái quyết định giảm lãi suất, trước hết là giảm đầu vào tức là giảm tiền lời của dân, bù đắp cho ngân hàng để giảm lãi suất cho DN vay. Cơ quan này thừa nhận tình hình doanh nghiệp còn gặp nhiều khó khăn, do sức mua của thị trường vẫn ở mức thấp, hàng tồn kho ở mức cao, khả năng hấp thụ vốn tín dụng ngân hàng hạn chế.
Việc giá tiêu dùng được kiềm chế ở mức thấp cũng là điều kiện để lãi suất tiếp tục giảm. Dự kiến cả năm nay, lạm phát chỉ tăng khoảng 7% so với năm ngoái.
Như vậy đây là lần thứ 4 liên tiếp trần lãi suất tiền gửi VNĐ giảm, từ mốc 14% vào đầu năm. Các loại lãi suất điều hành khác còn được điều chỉnh với tần suất dày đặc hơn, mặc dù suốt 25 tháng qua, NHNN giữ nguyên lãi suất cơ bản 9% một năm.
Dự báo của các ông có tính đến việc tăng giá điện, mọi thứ sẽ tăng theo, lạm phát và tiêu dùng có còn giữ được mức đó không? Cho nên ông NHNH mới vội đưa ra quyết định giảm lãi suất cho “hợp thời trang”. Nếu để vài hôm, giá tăng đùng đùng mới đưa quyết định ra sẽ là bất hợp lý. Đúng là một quyết định khôn ngoan của các ngài làm kinh tế vĩ mô! Khôn hơn dân là cái chắc. Nhưng vẫn có những bất hợp lý không che giấu được.

Quýt làm cam chịu
Một bất hợp lý dễ thấy là những DN, nhất là DN nhà nước, làm ăn thua lỗ, sao lại bắt dân chịu? Thí dụ những DN, từ hàng chục năm trước đây, vay vốn ngân hàng kiểu “tay không bắt giặc”, mua 1m2 đất chỉ có vài trăm ngàn đồng, khi bán cả triệu đồng, lời hàng ngàn tỉ, dân được hưởng cái gì? Đến khi xây nhà, xây siêu thị, lại lời thêm một lần nữa, xây vài trăm triệu, bán cả chục tỉ, ai ăn? Dân được cái gì?
Thế mà khi nhà đất xây ra rồi để đó định kiếm lời vài trăm tỉ nữa, nhưng gặp lúc “đóng băng”, ế dài. Dân lại chịu đủ kiểu để “tháo gỡ” cho các “vua nhà đất”, nói chung là những “DN đang gặp khó khăn”. Khi ăn thì đại gia ăn hết, khi thua thì lấy tiền dân bù vào có hợp tình hợp lý không?
Còn ngân hàng khi cho các DN vay nặng lãi trên 20%, khi đó DN có ăn, trả lãi đầy đủ cho ngân hàng. Ai ăn? Khi vỡ lở ra, NH không định giá kỹ hoặc móc ngoăc với DN, cho DN không vốn hoặc ít vốn vay, bây giờ không đòi được nợ thành “nợ xấu”. Lỗi này hoàn toàn thuộc về ngân hàng, dân có tội gì? NH có bổn phận phải tự cứu mình. Mang tiền dân ra “cứu nguy” lại là điều bất hợp lý khác nữa. Chung quy quýt làm cam chịu, người dân có tí tiền gửi tiết kiệm, thơm như quả cam đỏ hồng, bị “gí” mà không nói năng gì được.
Phần khác, khi viện dẫn lạm phát bao nhiêu phần trăm là tự các ông nói thôi, người dân hoàn toàn mù tịt, không thể biết lạm phát lên xuống ra sao. Theo suy luận giản dị của người dân, chỉ căn cứ vào giá cả cứ tăng, đời sống ngày một khó khăn hơn hay dễ thở hơn, đó là lạm phát tăng hay giảm. Cho nên người dân không khỏi bất bình về cách “áp đặt” này của NHNN. Ông NHNN đã căn cứ vào chỉ thị của chính phủ là phải hạ lãi suất, đó là điều ai cũng mong cho giá cả hạ nhiệt. Nhưng cách làm của NHNN là cứ cái gì “đè” được thì “đè” cho nó nhanh gọn, không có sáng kiến tìm ra giải pháp khác và không có lý lẽ thuyết phục.
Lúc này mọi việc đầu tư đều khó khăn, người dân chỉ có lựa chọn là gửi tiền tiết kiệm vào ngân hàng. Thôi thì nay hạ, mai hạ lãi suất, không kiếm được tí tiền lời như trước cũng gỡ được cái vốn không bị hao mòn vì đồng tiền mất giá. Ăn tiêu vào tiền lời gửi NH tức là ăn vào vốn của mình hay nói theo cách của người bình dân là mình cắn vào tay mình.
Ngay cả việc gửi tiền vào ngân hàng, có người cho rằng như thế cũng là “liều” vì chưa biết lúc nào NH có thể vỡ nợ. Họ tin vào sẽ không có NH nào vỡ nợ trong thời gian này cả vì nếu một NH vỡ nợ thì các NH khác cũng vỡ theo, nên NH phải cứu nhau. Nhưng đấy chỉ là niềm tin mỏng manh trong từng thời điểm mà thôi, ngày mai có thể khác, đó là nhận định của một chuyên gia kinh tế.

Bạn Van viết trên báo Thanh Niên ngày 23-12-2012:

“Muốn nói gì thì nói, lạm pháp quá cao, cái gì cũng tăng. Từ điện, gas, nước, xăng, thực phẩm, thu phí cầu đường v.v. Tất cả đều tăng như ngựa phi, tiền đang mất giá. Ngân hàng trả lãi suất tiết kiệm quá thấp, người dân phải rút tiền tiết kiệm ra mua vàng, ngoại tệ để phòng thủ. Chứ biết làm sao bây giờ! Doanh nghiệp than, nhưng kiếm tiền rất bộn. Muốn mượn tiền với lãi suất thấp nhưng làm giàu rất mau. Chuyện kinh doanh là chuyện của họ, có dính dáng gì đến người dân mà phải hy sinh cho các đại gia này làm giàu. Cứ nghèo hoài cho họ giàu à!!!!”
Nếu có một bất cứ một “kênh” nào gửi tiền có lời hơn 8%, họ sẽ rút tiền ra ngay. Thí dụ nhà đất ấm lên, có lời, người ta lập tức đầu tư vào chỗ khác, hơn là gửi NH nay ép mai ép. Lúc đó sợ NH không phản ứng kịp, tình hình sẽ ra sao?
Trong khi đó chẳng biết NHNN có kiểm soát được triệt để các NH cho DN vay đúng như quy định không và NH có “đi đêm”, lách lãi suất không? Điều này ông Thống đốc NHNN biết hay không biết?
Còn một số quy định sẽ được áp dụng từ đầu năm 2013 đang làm người dân đau đầu. Tôi xin bàn đến vào những ngày đầu năm.

Văn Quang