Cựu Thủ tướng
Nguyễn Xuân Phúc thiếu trách nhiệm trong kế hoạch tiếp cận vaccine ra sao?
https://www.facebook.com/bloggermenam/posts/549974909329255
Ngày 26/2/2021, trên cương vị Thủ tướng, ông
Nguyễn Xuân Phúc ký ban hành nghị quyết chính phủ về mua và sử dụng vaccine.
Kể từ tháng 2/2020 đỉnh điểm đại dịch bùng
phát, nếu chính phủ Nguyễn Xuân Phúc có chiến lược chống dịch bằng phương án tiếp
cận vaccine từ trước thì nghị quyết này phải được ban hành trong năm 2020.
Việc ban hành nghị quyết vaccine vào cuối
tháng 2/2021, cho thấy Việt Nam bị động trong việc tìm kiếm, đàm phán tiếp cận
vaccine vì chưa (không có kế hoạch) phân công trách nhiệm, nghĩa vụ để thực hiện
chiến lược bảo đảm sức khỏe toàn dân.
Với cơ chế vận hành chính phủ hiện nay, ai
cũng biết rằng việc phân công trách nhiệm và nghĩa vụ của bộ máy nhà nước Việt
Nam khó lòng có chuyện chưa được phân công nhiệm vụ mà các cơ quan đoàn thể có
thể tự đứng ra giải quyết vấn đề vaccine một cách rốt ráo và có mục tiêu rõ
ràng. Nếu có cá nhân nào đó tự đứng ra và vượt quyền (vì chưa được phân công)
thì cũng chỉ là những bước tìm kiếm liên lạc kiểu ngoại giao, nhận những lời hứa
từ nguồn viện trợ mà thôi.
Việt Nam đã tham gia vào chương trình viện trợ
vaccine có tên gọi COVAX được dẫn dắt bởi Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cùng với
Liên minh Vaccine Toàn cầu (GAVI) và Liên minh Đổi mới Sẵn sàng vì Dịch bệnh
(CEPI), cùng Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc (UNICEF). Tuy nhiên điểm mấu chốt ở đây
là COVAX chỉ hỗ trợ vaccine cho các quốc gia tham gia vào chương trình này với
tỉ lệ 20% dân số được tiêm chủng. Để bảo đảm an toàn sức khỏe cho toàn dân, mỗi
chính phủ phải xây dựng kịch bản ứng phó, tiếp cận và trang bị vaccine cho quốc
gia mình chứ không thể ngồi chờ đợi viện trợ quốc tế.
Kể từ tháng 2/2020, Việt Nam tập trung chống dịch
bằng hình thức tuyên truyền, giữ vững các chỉ số không có ca tử vong, số ca lây
nhiễm thấp dẫn tới tâm lý chủ quan. Dịch bệnh bùng phát tính theo ba chu kỳ từ:
tháng 7/2020, tháng 2/2021 và tháng 4/2021 có thể thấy lỗ hổng lớn nhất là
không truy vết được F0 do mầm bệnh âm thầm lây nhiễm trong cộng đồng.
Chiến lược vaccine của Việt Nam sau một thời
gian chống dịch bằng niềm tin và tuyên truyền chỉ thực sự được khởi động sau
khi ông Nguyễn Xuân Phúc ký nghị quyết 21/NQ-CP vào ngày 26/2/2021. Từ lý do
này sẽ thấy được vì sao dự toán ngân sách trung ương được lên kế hoạch từ năm
2020 không hề có ngân sách dành riêng cho vaccine trong năm 2021.
Chậm chân trong chiến lược vaccine nên Việt
Nam đi sau các quốc gia khác trong việc tiếp cận. đặt hàng và bị động không thể
làm chủ nguồn vaccine. Thị trường vaccine trên thế giới nóng bỏng, Việt Nam đến
sau nên dù thông tin “đã đàm phán” mua được vaccine từ Anh, Mỹ, Nga.. nhưng
chính phủ không thể trả lời chính xác được cho toàn dân về thời gian, số lượng
và kế hoạch tiêm chủng.
Tiền từ đâu ra để Việt Nam mua vaccine? Có cần
xin tiền dân như cách Việt Nam đang làm hiện nay không?
Câu trả lời là không!
Nghị quyết 21 được khai triển, bước tiếp theo
là các ban bộ ngành đôn đáo đi tìm ngân quỹ.
Nguồn tiền đầu tiên là từ quỹ tiết kiệm chi
tiêu của năm 2020 với khoản 12,100 tỉ đồng mà Quốc hội đã ra nghị quyết số
1271/NQ-UBTVQH14 trong ngày 18/5/2021 để chi mua vaccine. Với tổng kinh phí cho
vaccine dự kiến hơn 25,000 tỷ, Việt Nam sẽ cần thêm 13,000 tỉ đồng. Tìm đâu ra
số tiền đang thiếu này?
Chính phủ có thể lấy từ khoản chi “dự phòng
ngân sách trung ương” năm 2021, khoản chi này theo báo cáo của Bộ Tài Chính lên
đến 17,500 tỷ đồng. Nếu kết hợp giữa hai quỹ dự phòng ngân sách năm 2021 cộng với
quỹ tiết kiệm chi 2020, Việt Nam sẽ có tương đương gần $1,3 tỉ đô la để mua
vaccine chống dịch.
Nếu chính phủ minh bạch, ngân sách còn tiền thật
sự thì chỉ cần trích tiền từ hai nguồn quỹ nói trên Việt Nam đã đạt được 50% mục
tiêu tiêm chủng toàn dân. Nếu kết hợp thêm nữa với nguồn viện trợ từ COVAX và
nhiều quốc gia khác thì Việt Nam về căn bản có thể bảo đảm an ninh sức khỏe với
mục tiêu 70% người dân được tiêm chủng. Việt Nam sẽ đạt được miễn dịch cộng đồng
trong 6 tháng tới mà không hay chưa đụng tới "quỹ vaccine toàn dân" vừa
được chính phủ do ông Phạm Minh Chính phát động.
Đây chính là lời giải cho bài toán "trách
nhiệm” trước toàn dân. Một
chính phủ minh bạch “do dân, vì dân” khi đất nước đối diện với đại dịch phải đặt
vai trò, trách nhiệm của chính phủ lên hàng đầu trong việc lên kế hoạch, điều
tiết, giải ngân ngân sách như thế chứ không thể xóa bỏ trách nhiệm của chính phủ
bằng sức dân như cách mà Hà Nội đang làm.
“Đất nước Việt Nam còn nghèo” nhưng “dễ trăm lần
không dân cũng chịu, khó vạn dân dân liệu cũng xong” là những mệnh đề mà các
lãnh đạo từ thời kỳ này sang thời kỳ khác luôn luôn đem ra để dỗ dành nhân dân
mỗi khi muốn thu gom niềm tin, kêu gọi toàn dân mở hầu bao quyên góp.
Sức dân bao giờ cũng có hạn và nếu cứ tiếp tục
giải quyết vấn đề dựa trên sức dân mà không tách bạch và xem xét trách nhiệm từ
“những người xài tiền thuế của nhân dân" – tức chính phủ - một cách nghiêm
khắc thì liệu quyền lợi của người dân có được chính phủ bảo đảm ngay trong đại
dịch hay không?
Ông Nguyễn Xuân Phúc chính là cá nhân phải chịu
trách nhiệm trước toàn dân, bên cạnh các lãnh đạo khác khi không có kịch bản
chuẩn bị để bảo vệ sức khỏe cộng đồng.
No comments:
Post a Comment