COVID-19:
nước giàu và nước nghèo
Raj
Shah
Trà Mi dịch
thuật
POSTED ON JUNE 5, 2021
https://dcvonline.net/2021/06/05/covid-19-nuoc-giau-va-nuoc-ngheo/
Để chấm dứt đại dịch,
các nước giàu phải trả tiền để tiêm thuốc chủng ngừa cho dân nước nghèo
Những đám hỏa táng
nạn nhân COVID-19 24 giờ/ngày ở ngoại ô New Delhi ở Ấn Độ.
Kể từ khi Hoa Kỳ bắt đầu chủng ngừa COVID-19
vào tháng 12, 2020 hơn 297 triệu liều thuốc chủng ngừa đã được tiêm trên toàn
nước Mỹ. Ngay khi viết bài này, 41% người dân của Hoa Kỳ đã tiêm hai liều và
trở lại sở làm, quán bar và sân chơi bóng không còn đeo mặt nạ. Họ không đơn độc:
ở một số quốc gia giàu có với tỷ lệ tiêm chủng cao, bao gồm Anh quốc (39%),
Israel (57%) và Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (63%), cuộc sống đang dần
trở lại bình thường.
Tuy nhiên, còn cả một vùng rộng lớn trên thế
giới vẫn chưa được tiêm chủng, và sự xuất hiện của các chủng coronavirus mới
nguy hiểm đã cho thấy sự bất bình đẳng đáng kể trong việc tránh được dịch bệnh
nhờ có thuốc chủng ngừa trên toàn cầu. Tại Ấn Độ, nơi chỉ có hơn 3% dân số
được tiêm chủng đầy đủ để chống lại COVID-19, biến thể độc hại B.1.617 đã tàn
phá nặng nề, để lại những đám hỏa táng 24 giờ một ngày ở nhiều thành phố của Ấn
Độ. Các kịch bản chết người tương tự hiện đang đe dọa xảy ra ở các nước đang
phát triển khác có tỷ lệ tiêm chủng thấp, kể cả Brazil (11%), Colombia (7%) và
Nepal (3%).
Có
sự đồng tình rằng tiêm chủng trên thế giới là cách duy nhất để chấm dứt đại dịch. Nhưng vẫn chưa có ai vận hành hóa một kế hoạch hoặc sắp xếp sự hỗ trợ
để đạt được kết quả đó. Hậu quả là một thế giới bị cắt thành hai phần: một phần
được tiêm chủng và phần còn lại bị COVID-19 đe dọa trong nhiều năm tới. Các
sáng kiến trước đây cho thấy rõ
ràng rằng việc tiêm chủng cho cả thế giới là có thể thực hiện được – nhưng làm
như vậy sẽ đòi hỏi nhiều hơn ở mọi quốc gia, kể cả Hoa Kỳ. Bằng cách tận dụng sức
mua toàn cầu và nâng cao khả năng sản xuất ở các quốc gia khác nhau, trong những
tuần và tháng tới, giới lãnh đạo thế giới có thể không chỉ đặt ra lộ trình chấm
dứt đại dịch này mà còn thúc đẩy sức khỏe cộng đồng trong nhiều năm tới.
THUỐC CHỦNG NGỪA
CHO THẾ GIỚI
Người dân
Philippines ghi tên chích thuốc chủng ngừa COVID-19 tại một rạp chiếu phim trở
thành địa điểm tiêm chủng ở Manila, Philippines, tháng 6 năm 2021. (Eloisa
Lopez / Reuters)
Tiêm phòng cho thế giới chống lại COVID-19, và
giữ cho cả thế giới được tiêm chủng, là một nhiệm vụ không nhỏ. Để đạt được khả
năng miễn dịch hoàn toàn, ước tính khoảng 70% dân số nhất định phải được tiêm
chủng hoặc phát triển kháng thể chống lại virus. Trong khi có gần hai tỷ liều
thuốc chủng ngừa đã chích cho đến nay, sẽ cần nhiều tỷ nữa, kể cả những liều
chích bổ túc. Cho đến nay, chỉ có 1,2% dân số ở châu Phi, 4,8 % dân số ở châu Á
và 14% dân số ở Nam Mỹ đã được tiêm chủng.
Với COVAX, sáng kiến toàn cầu chỉ tiêm chủng cho 27% dân số của 92 quốc
gia có thu nhập thấp và trung bình trong năm nay, đang bị thiếu hụt ngân sách
và thiếu hụt nguồn cung trầm trọng, thế giới cần phải hình dung lại các nỗ lực
tiêm chủng của mình. Gần 20 năm trước, tôi là thành viên của nhóm đã giúp thành
lập Cơ sở Tài chính Quốc tế cho Tiêm chủng, một thành phần quan trọng của Gavi,
Liên minh Thuốc chủng ngừa, đang hỗ trợ COVAX. Kinh nghiệm đó và các sáng kiến tiêm chủng gần đây khác cho thấy rõ rằng một kế
hoạch tiêm chủng toàn cầu ngừa COVID-19 thành công phải giải quyết được ba trở
ngại chính: nguồn cung, phân phối và tài chính.
Trước tiên, thế giới phải tập trung vào việc
làm thế nào để phát triển hàng tỷ liều thuốc chủng ngừa hiệu quả (đặc biệt vì
những biến thể đã thách thức hiệu quả của một số thuốc chủng ngừa) cần thiết để
giữ cho thế giới được tiêm chủng. Cho đến nay, nguồn cung đã được xác định bằng
những hợp đồng với các nhà sản xuất thuốc chủng ngừa và do họ sản xuất, gồm
Pfizer, Moderna và những công ty khác. Các quốc gia, kể cả Hoa Kỳ, đã tặng một
phần thặng dư của chính họ. Tổng thống Mỹ Joe Biden đã cam kết gửi
80 triệu liều thuốc ra nước ngoài vào cuối tháng 6, và châu Âu có kế
hoạch gửi
thêm 100 triệu liều nữa. Hôm qua, Tòa Bạch Ốc đã hứa rằng một đợt phân bổ đầu
tiên gồm 25 triệu thuốc chủng ngừa sẽ được vận
chuyển “nhanh nhất trong khả năng về mặt hậu cần để đưa chúng ra khỏi
cửa.”
Các nhà lãnh đạo toàn cầu có thể tăng cường
nguồn cung bằng cách giúp người mua có được hợp đồng mua thuốc chủng ngừa hiệu
quả
Những đóng góp như vậy, mặc dù không có khả
năng thể hiện một lộ trình bền vững hoặc đủ để tăng cường nguồn cung toàn cầu ở
quy mô cần thiết, nên được khuyến khích, đặc biệt là trong ngắn hạn. Như bây giờ
đã rõ ràng, để đạt được đủ mức độ tiêm chủng sẽ đòi hỏi một mức độ hiệu quả nhất
định. Các khoản đóng góp không được gây hại: thuốc chủng ngừa phải đủ an toàn
và hiệu quả để đáp ứng các hướng dẫn của Tổ chức Y tế Thế giới, đồng thời chính
những đóng góp đó phải tránh gây tai họa và thiên vị sẽ gây thêm bất bình đẳng
hoặc gây ra chủ nghĩa dân tộc.
Ngoài ra, bằng cách hỗ trợ COVAX, giới lãnh đạo
toàn cầu có thể thúc đẩy nguồn cung bằng cách giúp người mua — dù là các quốc
gia riêng lẻ, các khối quốc gia hay các tổ chức đa phương — có được các hợp đồng
mua thuốc chủng ngừa hiệu quả. Khi các nhà sản xuất hiện tại nhận thấy nhu cầu
về thuốc chủng ngừa từ Hoa Kỳ và Châu Âu giảm, họ sẽ có nhiều khả năng hơn để
đáp ứng các đơn đặt hàng từ các nước đang phát triển và các tổ chức đa phương.
Hỗ trợ những người/tổ chức/quốc gia có tiềm năng mua bằng kết nối và nguồn tài
nguyên sẽ khuyến khích các nhà sản xuất tăng sản xuất của họ.
Sự hỗ trợ toàn cầu cũng có thể làm giảm giá
thành của thuốc chủng ngừa. Đã có sự thay đổi về giá cả: một số nước giàu
hơn đã
trả 30 USD cho mỗi liều, trong khi các quốc gia ở châu Phi đang
trả từ 3USD đến 10 USD. Càng có nhiều quốc gia tổng hợp sức mua của họ
qua các sáng kiến như COVAX, thì mức giá đó càng thấp. Ngoài ra, các nhà sản
xuất có thể giảm chi phí cận biên khi số đơn đặt hàng tăng lên. Giá thấp như vậy
sẽ bền vững với điều kiện các nhà sản xuất thuốc chủng ngừa đã được đền bù như
thế nào bằng việc bán cho các nước giàu hơn.
Việc thúc đẩy nguồn cung cũng sẽ yêu cầu chuyển
giao kỹ thuật một cách có trách nhiệm để các quốc gia đang phát triển có thể bắt
đầu tự sản xuất thuốc chủng ngừa. Khi quyết định gần đây của chính quyền Biden ủng
hộ việc không bảo vệ bằng sáng chế cho thấy, công việc quản lý cần thiết để mở
rộng sản xuất đã bắt đầu, nhưng hiện đang tiến triển quá chậm để thúc đẩy đáng
kể nguồn cung thuốc chủng ngừa toàn cầu vào cuối năm sau.
Ngoài các trường hợp cho sử dụng phát minh, giới
lãnh đạo toàn cầu cần gấp rút khuyến khích các nhà sản xuất thuốc chủng ngừa
COVID-19 an toàn, hiệu quả cấp phép và chuyển giao kỹ thuật cho các đối tác đã
được chứng minh có khả năng sản xuất ở các nền kinh tế đang phát triển. Những
thỏa thuận như vậy không có gì mới: các công ty dược phẩm đã có những thỏa thuận
tương tự đối với các phương pháp điều trị COVID-19,
viêm gan C và các bệnh khác. Để thúc đẩy các loại sáng kiến này, các nước giàu hơn có thể đồng ý trả lệ
phí cấp phép qua COVAX hoặc một số cơ chế khác. Và để thực hiện thành công các
thỏa thuận này, chính các quốc gia này có thể giúp tăng cường điều hợp và khả
năng trong chuỗi cung ứng nguyên liệu, dụng cụ và sản xuất thuốc chủng ngừa.
THỬ THÁCH TRONG VIỆC
GIAO THUỐC KHẮP NƠI
https://cdn-japantimes.com/wp-content/uploads/2020/12/np_file_55019.jpeg
Trong khi Nam Phi
phải vật lộn với COVID-19, đã có hơn 20.000 người chết cho đến nay, nước này cũng phải đối phó với tình trạng đói nghèo
tràn lan, khiến nhiều người cần viện trợ lương thực. | REUTERS
Mặc dù đã có rất nhiều mối quan tâm toàn cầu về
việc sản xuất thuốc chủng ngừa, nhưng việc đưa thuốc chủng ngừa vào cánh tay của
những người cần chúng đã ít được chú ý hơn. Việc cung cấp thuốc chủng ngừa
COVID-19 có thể sẽ gặp thách thức nhiều hơn ở các nước thu nhập thấp so với các
nước giàu. Ví dụ, ở Ấn Độ, các nhân viên y tế đã phải vật lộn để cung cấp thuốc
chủng ngừa ở các vùng nông thôn với nguồn điện bất thường, trong khi các đối
tác của họ ở Brazil phải đưa ra các chiến dịch tiêm chủng cho các khu ổ chuột
nơi quyền hạn của chính phủ bị giới hạn. Việc cầntiêm chủng hai liều và yêu cầu
giữ gìn thuốc ở nhiệt độ thấp càng làm phức tạp thêm công tác hậu cần và tăng
chi phí.
May mắn thay, thế giới đã thấy cách Kế hoạch
Khẩn cấp Cứu trợ AIDS (PEPFAR) của Tổng thống Hoa Kỳ, Quỹ Toàn cầu và các đối
tác khác đã mở rộng ồ ạt việc cung cấp thuốc điều trị HIV / AIDS mà không làm mất
đi sự chú ý và tài nguyên từ các chương trình y tế cần thiết khác. Các quốc gia
giàu có, cùng với Gavi, Liên minh thuốc chủng ngừa và các đối tác khác, phải
giúp các cơ quan y tế những nước có thu nhập trung bình và thu nhập thấp mở rộng
cơ sở hạ tầng tiêm chủng đồng thời đáp ứng các cam kết y tế khác. Sự hỗ trợ đó
sẽ gồm việc thuê, đào tạo và trả lương cho nhân viên y tế bổ túc, xây dựng dây
chuyền trữ lạnh và cơ sở hạ tầng khác, đồng thời thiết lập các cách để theo dõi
tiến độ và chứng nhận chủng ngừa.
Việc cung cấp thuốc chủng ngừa COVID-19 có thể
sẽ khó khăn hơn ở các nước nghèo hơn là ở các nước giàu.
Trong khi cơ sở hạ tầng ở các nước thu nhập thấp
hạn chế hơn, các chiến dịch tiêm thuốc chủng ngừa ở các nền kinh tế tiên tiến
cũng mang lại những bài học hữu ích về việc khuyến khích chuerng ngừa và giảm
thiểu tình trạng phản kháng không muốn tiêm phòng. Ở Hoa Kỳ và các nơi khác, giới
lãnh đạo chính trị đã đóng một vai trò tích cực, rõ ràng trong việc thúc đẩy và
quản lý các chiến dịch tiêm chủng. Việc đưa thuốc chủng ngừa trực tiếp đến nhà
và nơi làm việc — cũng như những nơi tập trung đông người, chẳng hạn như bãi biển
và quán bar — cũng đã tỏ ra hiệu quả ở các nước giàu có. Các quốc gia đang phát
triển nên xem xét các phương thức phân phối không chính thống tương tự.
ĐẦU TƯ VÀO SỰ MIỄN
DỊCH
Nghĩa trang Parque
Taruma trong đợt bùng phát dịch bệnh do coronavirus gây ra, ở Manaus,
Brazil. REUTERS / Bruno Kelly
Tiêm thuốc chủng ngừa đủ cho thế giới để chấm
dứt đại dịch sẽ đòi hỏi nhiều tài nguyên hơn hiện có. Cho đến tuần này, Covax
đã thiếu hàng tỷ đô la so với số tiền cần thiết trong năm nay để tiêm chủng cho
27 phần trăm dân số ở các quốc gia có thu nhập thấp hơn. Rất may, tại cuộc họp
ngày 2 tháng 6 ở Nhật Bản, các quốc gia tài trợ, các tổ chức từ thiện và các tổ
chức đa phương đã cam kết thực hiện phần lớn những gì cần thiết cho năm 2021;
nhưng khoản đầu tư này vẫn còn thiếu nhiều so với những gì cần thiết để đạt được
khả năng miễn dịch đầy đủ.
Tại các cuộc họp G7 vào tuần tới ở Anh quốc,
các nhà lãnh đạo phải nhìn xa hơn năm nay và thực hiện các bước — và tìm tài
nguyên bổ túc từ 25 đến 50 tỷ đô la — để tiêm chủng cho khoảng 70% dân số trên
khắp thế giới vào năm 2022. Đây là một số tiền lớn, nhưng đó là một giá rất phải
chăng so với hàng nghìn tỷ đô la mà các quốc gia đã chi để ứng phó với COVID-19
và khởi động lại nền kinh tế của họ. Đó là một món hời thậm chí còn lớn hơn so
với con số 9,2 nghìn tỷ đô la mà một
dự tính cho rằng thế giới sẽ mất trong năm nay nếu không được có đủ
thuốc chủng ngừa giúp những nền kinh tế đang phát triển.
Tại G7, các nhà lãnh đạo sẽ cần phải sáng tạo
để tài trợ không chỉ cho việc sản xuất hàng tỷ liều thuốc chủng ngừa mà còn cho
các chiến dịch tiêm chủng và cơ sở hạ tầng y tế, kể cả khả năng sản xuất,
cần thiết để giữ cho thế giới khỏe mạnh trong nhiều năm tới. Trong một báo
cáo mới về những gì cần thiết để tài trợ và vận hành chiến dịch tiêm
chủng toàn cầu, Tổ chức Rockefeller của tôi đưa ra một số lựa chọn, gồm cả Quyền
rút vốn đặc biệt về tài sản dự trữ quốc tế của Quỹ Tiền tệ Quốc tế. Các giám đốc
điều hành IMF đã lên tiếng ủng hộ việc phân bổ SDRs (Quyền rút vốn đặc biệt) mới
trong năm nay, có thể tạo ra 650 tỷ đô la, và vấn đề này đang nằm trong chương
trình nghị sự cho một cuộc họp vào tháng này. Nếu được thỏa thuận, các nước
giàu có thể tìm ra các biện pháp sáng tạo để tái sử dụng ít nhất 100 tỷ đô la
thanh khoản thu được từ các nước thu nhập cao đến thấp để lấp đầy khoảng trống
kinh phí ứng phó với đại dịch, gồm thuốc chủng ngừa, và đáp ứng các nhu cầu phục
hồi kinh tế khác.
MỘT KINH NGHIỆM
HOÀN VŨ
Điều này sẽ không dễ dàng. Tiêm thuốc chủng ngừa
đủ cho toàn thế giới để kiểm soát đại dịch vào cuối năm 2022 sẽ đòi hỏi một lực
lượng lớn những tác nhân, hàng tỷ đô la và mức độ phối hợp cực kỳ lớn. Tuy
nhiên, ngay cả khi phạm vi rộng lớn của sáng kiến này chưa có tiền lệ lịch sử, thế giới biết cách đáp ứng
thời điểm này: nó có cả thuốc chủng ngừa và kinh nghiệm về tiêm chủng toàn cầu
và các sáng kiến y tế rộng lớn hơn. Nhưng
thế giới cũng đã học được rằng sự thành công của bất kỳ kế hoạch nào đều nằm ở
việc thực hiện nó.
Tại G-7 vào tuần tới và trong những tháng tới,
Tổng thống Biden và các nhân vật lãnh đạo khác có thể đưa ra những cam kết cần
thiết để tiêm chủng cho thế giới. Điều đó sẽ đòi hỏi phải làm nhiều hơn — và
làm lâu hơn — hơn bất kỳ quốc gia nào chưa tập hợp để chống lại đại dịch vượt ra
ngoài biên giới của mình. Nếu giới lãnh đạo thế giới ngày nay thực hiện những
bước này, thì lợi ích sẽ lớn hơn cả khi đại dịch kết thúc. Kinh nghiệm của việc
xắn tay áo và nhận được một liều thuốc ngừa COVID-19 sẽ trở nên phổ biến, được
hàng tỷ người chia sẻ. Chủng ngừa cho cả cho thế giới sẽ đoàn kết nhân loại một
cách mà ít thứ từng có.
Hình : Tác
giả Raj Shah
Tác giả | Rajiv “Raj” Shah,
(sinh ngày 9 tháng 3 năm 1973) là Chủ tịch của Quỹ Rockefeller. Ông là cựu nhân
viên chính phủ Hoa Kỳ, bác sĩ và nhà kinh tế y tế, từng là Quản trị viên thứ 16
của Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ (USAID) từ năm 2010-2015.
© 2021 DCVOnline
Nếu đăng lại, xin ghi nguồn và đọc “Thể lệ trích đăng lại
bài từ DCVOnline.net“
Nguồn: COVID’s
Haves and Have-Nots | Raj Shah | Foreign Affairs | June 4, 2021.
No comments:
Post a Comment