Liệu Obamacare có hợp hiến hay
không?
11/11/2020
https://baotiengdan.com/2020/11/11/lieu-obamacare-co-hop-hien-hay-khong/
Hôm qua Tối cao Pháp viện (SCOTUS) bắt đầu xử một vụ kiện vô
cùng quan trọng với nước Mỹ. Không, đó không phải vụ kiện liên quan đến bầu cử/kiểm
phiếu mà là liệu Obamacare có hợp hiến hay không. Đây không phải lần đầu SCOTUS
phán xét vấn đề này, và chắc cũng không phải lần cuối.
Trước hết tôi sẽ tóm tắt
lại những nguyên lý căn bản của Obamacare cho những ai chưa thực sự hiểu nó là
gì và tại sao phe Cộng Hòa “thù ghét” nó như vậy dù hàng triệu người Mỹ đã có bảo
hiểm y tế nhờ nó. Tâm điểm của Obamacare nằm ở 2 từ “pre-existing conditions”.
Trước khi Obamacare ra đời,
một nghiên cứu của Kaiser Foundation cho rằng, có trên 50 triệu người trưởng
thành ở Mỹ không có bảo hiểm y tế vì “pre-existing conditions”. Nghĩa là các
hãng bảo hiểm từ chối bán bảo hiểm cho họ, do họ đã mắc một căn bệnh nào đó hoặc
chỉ đồng ý bán với phí bảo hiểm quá cao nên họ không có khả năng mua.
Rất nhiều đời tổng thống
Mỹ muốn giải quyết vấn đề này nhưng nó không hề dễ trong một xã hội tôn sùng
quyền tự do như Mỹ. Ngay cả khi muốn repeal
Obamacare, đảng Cộng Hòa vẫn phải hứa sẽ có giải pháp cho “pre-existing
condition”, Trump trong lúc tranh cử cũng hứa như vậy dù không thể đưa ra chính
sách cụ thể sẽ làm thế nào nếu không áp dụng các nguyên tắc của Obamacare.
Vậy các nguyên tắc đó là
gì? Thứ nhất, dễ nhất, là buộc các hãng bảo hiểm phải sử dụng “community rating“. Nghĩa là phí bảo hiểm chỉ được
tính dựa vào rủi ro trung bình của một cộng đồng (một khu vực địa lý, một nhóm
tuổi, nhóm ngành nghề…) chứ không được dựa vào tình trạng sức khỏe của mỗi cá
nhân trong cộng đồng đó. Một người đầy bệnh tật có thể mua bảo hiểm với giá rẻ
nếu anh ta sống trong một cộng đồng khỏe mạnh ít rủi ro. Thực ra đây là nguyên
tắc căn bản của ngành bảo hiểm nhưng phe Cộng hòa cho rằng như vậy là can thiệp
quá đáng vào quyền tự do kinh doanh của doanh nghiệp. Nhưng đây chưa phải là điểm
mà họ căm ghét nhất.
Nếu bắt buộc các hãng bảo
hiểm phải thực hiện “community rating” thì có khả năng họ sẽ bị tình trạng “adverse selection“, nghĩa là chỉ những người nào ốm
yếu/ có bệnh sẵn mới đi mua bảo hiểm còn những người khỏe mạnh sẽ không mua. Do
vậy trụ cột thứ hai của Obamacare là “individual mandate“, nghĩa là bắt buộc tất cả mọi
công dân Mỹ phải mua bảo hiểm y tế. Điều này giúp tránh tình trạng “adverse
selection” nói trên và cũng là cách để giảm mặt bằng chi phí bảo hiểm. Đây là
tâm điểm thù ghét của phe Cộng hòa, rất nhiều người cho rằng như vậy nhà nước
đã can thiệp vào quyền tự do cá nhân. Mua hay không mua bảo hiểm y tế là quyền
của tôi, tại sao nhà nước lại bắt tôi phải làm một điều tôi có thể không muốn/
không cần? Tôi có quyền được chết vì không có bảo hiểm y tế chứ?
Trụ cột thứ ba của
Obamacare là hệ quả của “individual mandate”. Nếu một người không mua bảo hiểm
thì sẽ bị phạt, thông qua hệ thống thuế (tax return). Hiển nhiên nếu không có chế tài này thì
vấn đề “adverse selection” không thể giải quyết được, sẽ chẳng ai thực hiện
“individual mandate” nếu không/ít (có rủi ro) bệnh tật.
Nhưng những người nghèo,
thất nghiệp không có tiền mua bảo hiểm dù rẻ thì sao, họ có bị đóng phạt không?
Obamacare giải quyết vấn đề này bằng cách mở rộng Medicare và Medicaid, hai hệ
thống trợ giúp y tế cho người nghèo/già của Mỹ, để trợ giá cho những ai không đủ
tiền mua bảo hiểm. Để có ngân quĩ cho việc trợ giá này, Obamacare đánh thuế
thêm lên tầng lớp người giàu. Tất nhiên đây lại là một dạng “income redistribution” mà phe Cộng hòa luôn luôn căm
ghét. Rất nhiều người phản đối tại sao tôi lại phải “trả tiền” bảo hiểm y tế
cho bọn lười biếng đó.
Ngay sau khi Obamacare có
hiệu lực, phe CH đã kiện tính hợp hiến của “individual mandate” ra tòa và cuối
cùng lên đến SCOTUS. Năm 2012 John Roberts bỏ lá phiếu “phản thùng” của mình
hùa theo 4 thẩm phán liberal để giữ lại Obamacare (Amy Barrett lúc đó đã phê phán quyết định này của Roberts).
Năm năm sau John McCain bỏ lá phiếu quyết định chống lại dự luật repeal
Obamacare của Trump, cứu nó trong gang tấc. Làn sóng xanh trong kỳ midterm 2018
có nhiều lá phiếu của hơn 20 triệu người có được bảo hiểm y tế nhờ Obamacare.
Năm nay phe Biden/Harris cũng được hưởng lợi từ những lá phiếu này, đã vận động
tranh cử trên cơ sở giữ và mở rộng Obamacare.
Lần xử này SCOTUS sẽ lại
xem xét trụ cột “individual mandate”. Sau khi thất bại trong việc repeal
Obamacare, Trump đã dùng quyền tổng thống giảm số tiền phạt xuống $0 để xóa
“individual mandate” trên thực tế. Và đây là cơ sở để phe Cộng hòa kiện lần này
bởi lần trước John Roberts đã lập luận rằng “individual mandate” với chế tài phạt
tiền tương đương với “taxation power” mà hiến pháp Mỹ cho phép chính quyền liên
bang thực hiện, bởi vậy nó không vi hiến. Lần này phe Cộng hòa lập luận bởi số
tiền phạt là $0 nên nó không còn là tax nữa, cho nên “individual mandate” vi hiến.
Hiện tại Roberts và
Kavanagh có thể sẽ ngả theo phe liberal bởi ảnh hưởng hủy bỏ Obamacare sẽ quá lớn.
Họ không muốn làm thay việc cho phe Cộng hòa khi mà chính phe này đã không thể
repeal được nó khi nắm cả Quốc hội lẫn Chính phủ.
Đến đây tôi để các bạn tự đánh giá về Obamacare, tôi chỉ xin đưa ra một
nhận xét là ở gần như tất cả các nước phương Tây (Anh, Pháp, Canada, Ý, Úc, New
Zealand, Nhật) hệ thống y tế và bảo hiểm y tế còn “thiên tả” hơn rất nhiều
Obamacare, nhưng không ai nói những nước này ít tự do hơn Mỹ, không ai nói hệ
thống y tế của họ kém hơn Mỹ.
*
Supreme Court appears to signal Obamacare will survive latest
GOP challenge
By Ariane de Vogue,
CNN Supreme Court Reporter
Updated 0032 GMT (0832
HKT) November 11, 2020
----------------------------------------------------
XEM THÊM
Tối Cao
Pháp Viện có khuynh hướng sẽ tiếp tục duy trì Obamacare
Người
Việt
Nov 10, 2020
https://www.nguoi-viet.com/hoa-ky/toi-cao-phap-vien-co-khuynh-huong-se-tiep-tuc-duy-tri-obamacare/
WASHINGTON, DC (AP) – Thẩm phán Tối Cao Pháp Viện Mỹ, qua các
câu hỏi đưa ra cho luật sư hai bên, cho thấy khuynh hướng sẽ tiếp tục duy trì
phần lớn luật bảo hiểm sức khỏe Affordable Care Act (ACA), vẫn thường được gọi
là Obamacare, gồm cả các điều khoản quan trọng bảo vệ những người có vấn đề sức
khỏe từ trước, đồng thời cũng trợ giúp đóng tiền bảo hiểm cho hàng chục triệu
người dân Mỹ.
Thẩm Phán John Roberts, chủ tịch Tối Cao Pháp Viện, cùng Thẩm
Phán Brett Kavanaugh, hai người ở phía bảo thủ, trong phiên tòa kéo dài hai
tiếng đồng hồ đã cho thấy là họ không muốn hủy bỏ hoàn toàn đạo luật. Đây là mục
tiêu từ nhiều năm nay của phía Cộng Hòa, và đã thất bại tại Quốc Hội cũng như
trước tòa án, dù rằng đã hủy được điều khoản buộc mọi người phải có bảo hiểm sức
khỏe.
https://www.nguoi-viet.com/wp-content/uploads/2020/11/TS-SupremeCourt-111020-1536x1022.jpg
Người biểu tình và
truyền thông tụ tập trước tòa nhà Tối Cao Pháp Viện ở Washington, DC. (Hình:
Nicholas Kamm/AFP via Getty Images)
Ba thẩm phán phía cấp tiến
ở Tối Cao Pháp Viện coi như chắc chắn là sẽ bỏ phiếu duy trì Obamacare và có thể
tạo được liên minh với một số thẩm phán phía bảo thủ để chỉ hủy bỏ phần đòi hỏi mọi người
phải mua bảo hiểm và giữ lại các phần còn lại. Vào năm 2017, Quốc Hội
cũng có biện pháp tương tự và để yên các phần khác trong đạo luật.
Thẩm Phán Roberts nói rằng
nếu Quốc Hội muốn hủy cả đạo luật thì đã không chỉ hủy phần bị coi là vi hiến
(buộc mọi người phải mua bảo hiểm), và không để lại hầu như nguyên vẹn các phần
khác của luật Obamacare.
Thẩm Phán Kavanaugh nói: “Các phán quyết thời gian gần đây của Tối Cao Pháp Viện cho thấy giải
pháp hợp lý nhất là bỏ điều bắt buộc mua bảo hiểm và giữ nguyên đạo luật.”
Phán quyết của Tối Cao
Pháp Viện về Obamacare dự trù sẽ được công bố vào cuối mùa Xuân năm tới. (V.Giang) [qd]
-----------------------------------
.
.
Obamacare nhiều
phần sẽ sống sót, một thất bại cho Trump
Đỗ Dũng phỏng vấn nhà báo Nguyễn Văn Khanh
Nov 10, 2020
VIDEO
: ĐỖ DZŨNG phỏng vấn nhà báo NGUYỄN VĂN KHANH
No comments:
Post a Comment