Singapore
ngăn chặn các hoạt động gây ảnh hưởng của Trung Quốc
Đỗ Đặng
Nhật Huy, biên dịch
“Cơn sốt lễ
hội” là cách Trung tâm Văn hóa Trung Quốc Singapore mô tả tâm trạng cả nước trước
Tết Nguyên đán vào ngày 10 tháng 2. Nhưng giữa những ngày Tết lại có một cơn sốt
khác của chính phủ Singapore: làm thế nào để đối phó với các hoạt động gây ảnh
hưởng của Trung Quốc tại quốc gia này. Trong tháng 2, một đạo luật mới chống
can thiệp từ bên ngoài đã lần đầu tiên được áp dụng với một người Singapore gốc
Hồng Kông, Philip Chan.
Các chiến
dịch mờ ám của Trung Quốc không phải là điều gì mới mẻ. Hồi năm 2018, Huang
Jing, một học giả tại trường Lý Quang Diệu thuộc Đại học Quốc gia Singapore, đã
bị trục xuất khỏi nước này vì có quan hệ với bộ an ninh nhà nước của Trung Quốc.
Và thông tin cũng như tuyên truyền sai lệch từ lâu đã tràn lan trên mạng xã hội
Singapore. Có luật để điều chỉnh điều đó. Nhưng Đạo luật Can thiệp Nước ngoài,
vốn được thông qua vào năm 2021 và được gọi là FICA, trao cho bộ trưởng nội vụ
K. Shanmugam những quyền lực mới để điều tra các cá nhân bị nghi ngờ tham gia
vào các chiến dịch thông tin của một quốc gia thù địch. Dựa trên luật này,
chính phủ tuyên bố Philip Chan “đã tỏ ra dễ bị ảnh hưởng bởi các tác nhân nước
ngoài và sẵn sàng thúc đẩy lợi ích của họ.”
Ông Chan
là một nhà đầu tư bất động sản có chân ở cả Singapore và Hồng Kông. Ông luôn xuất
hiện trong những bức ảnh chụp quan chức đến thăm các hiệp hội doanh nghiệp. Việc
này không có gì xấu, cũng như việc ông hát song ca với một bộ trưởng Singapore
tại sự kiện từ thiện, như người ta thấy ông thường làm.
Tuy nhiên,
ông Chan là thành viên của Hội nghị Hiệp thương Chính trị Nhân dân Trung Quốc
(Chính Hiệp), một cơ quan của Đảng Cộng sản Trung Quốc. Ông dường như đã đi quá
giới hạn khi đề quá cao lợi ích của Trung Quốc. Năm ngoái, tại Bắc Kinh, ông
tuyên bố cộng đồng người Hoa hải ngoại có nghĩa vụ “kể câu chuyện của Trung Quốc
thật hay.” Ông nói thêm rằng “nếu bạn muốn có tương lai, bạn phải sát cánh cùng
đất nước đại diện cho tương lai.” Những thông điệp tương tự cũng xuất hiện
trong nhiều bài viết khác nhau của ông Chan trên Liên hợp Tảo báo, nhật báo tiếng
Trung của Singapore.
Không có
gì ngạc nhiên khi hành động của Chan khiến ông Shanmugam và các đồng nghiệp của
ông khó chịu. Họ không hài lòng khi thấy quốc gia nhỏ bé nhưng thịnh vượng của
mình phải tuân theo ý muốn của bá chủ trong khu vực. Tuy nhiên, Tập Cận Bình,
nhà lãnh đạo tối cao của Trung Quốc, đã chỉ thị cho Đảng Cộng sản tuyển mộ công
dân gốc Hoa từ các nước khác nhằm xây dựng sự ủng hộ quốc tế và ngăn chặn các kẻ
thù chính trị. Vào năm 2018, văn phòng phụ trách người Hoa hải ngoại đã được
sáp nhập vào Ban Công tác Mặt trận Thống nhất Trung ương, cơ quan cũng giám sát
Chính Hiệp. Ở Đông Nam Á, các đại sứ quán Trung Quốc và cơ quan an ninh nhà nước
thường tiếp cận với các doanh nhân người Hoa, các bang hội của các dòng họ, và
các tổ chức cơ sở. Cách tiếp cận của ông Tập coi huyết thống cao hơn quyền công
dân: cho dù tổ tiên của họ đã rời Trung Quốc bao lâu, họ vẫn được coi là có
nghĩa vụ với quê hương.
Lằn ranh
nhập nhằng giữa nhà nước Trung Quốc, văn hóa Trung Quốc, và dân tộc Trung Quốc
chắc chắn sẽ đặt ra câu hỏi về lòng trung thành và bản sắc của hàng chục triệu
công dân gốc Hoa ở các nước Đông Nam Á. Điều này gây ra những lo ngại đặc biệt
nghiêm trọng ở Singapore. Đây là nước duy nhất ở khu vực có đa số người Hoa
sinh sống, còn người Mã Lai, người Ấn, và những dân tộc khác chỉ là thiểu số.
Singapore là nước hiếm hoi được thành lập dựa trên nguyên tắc đa chủng tộc. Bản
sắc chủng tộc được tôn vinh nhưng nhà nước đòi hỏi và quản lý sự hòa hợp giữa
các sắc tộc.
Sự can thiệp
của Trung Quốc, theo như cách nhìn nhận của đảng cầm quyền Singapore, đe doạ nền
móng của Singapore vì nó thách thức nền tảng đa chủng tộc đó. Do vậy, không ngạc
nhiên khi Trung tâm Văn hóa Trung Quốc Singapore, nơi có vô số triển lãm tương
tác, nhấn mạnh cả khía cạnh địa phương độc đáo của văn hóa Trung Quốc lẫn tầm
quan trọng hàng đầu của lòng trung thành với Singapore. Nó được thành lập vào
năm 2017 sau khi đại sứ quán Trung Quốc tài trợ cho một trung tâm văn hóa của
riêng họ.
Song vẫn
có nhiều câu hỏi đặt ra về cách tiếp cận của chính phủ đối với ông Chan, theo
Ian Chong thuộc Đại học Quốc gia Singapore. Những biện pháp trừng phạt nào sẽ
được áp dụng đối với ông ta? Hay mục đích là khiến mọi người tránh xa việc giao
dịch với Chan (ông đã từ chức khỏi một số chức vụ trong các hiệp hội)? Hay theo
cách nói của người Trung Quốc, ông chỉ là một ca “giết gà dọa khỉ” – tức dọa những
nhân vật quan trọng hơn đang muốn có quan hệ mờ ám với Trung Quốc? Các doanh
nhân Singapore có ảnh hưởng hơn ông Chan đều là thành viên của Chính Hiệp,
nhưng chưa ai có dấu hiệu họ sẽ bị xử lý theo đạo luật FICA. Tuy vậy, Singapore
đến nay vẫn chưa nêu tên Trung Quốc là quốc gia liên quan trong trường hợp của
ông Chan. Trung Quốc luôn có cách khiến mọi người phải e ngại.
Nguồn:, “Singapore
cracks down on Chinese influence.” The Economist, 08/02/2024.
No comments:
Post a Comment