Chủ
nghĩa tư bản Việt Nam bắt đầu từ… Liên Xô!
Jackhammer
Nguyễn
13/06/2021
https://baotiengdan.com/2021/06/13/chu-nghia-tu-ban-viet-nam-bat-dau-tu-lien-xo/
Một số chương của sách “Đông Âu anh hùng
truyện” đang được trang Viet-Studies đăng tải, trong đó, một số người
mong đợi là nó sẽ tiết lộ nhiều chi tiết hậu trường thú vị về những nhân vật đại
gia Việt Nam phất lên … từ dạo ấy (dạo Đông Âu sụp đổ).
Tuy chưa đọc hết quyển sách, người ta cũng thấy
là, có thể những chi tiết như thế sẽ xuất hiện không như mong đợi. Ngoài một số
gương mặt đã trở thành nhân vật công chúng như Nguyễn Quang A, Kiên “đầu bạc”,
Trương Gia Bình… tác giả cũng khá kín tiếng về nhiều nhân vật khác với những
dòng tên viết tắt.
Nhưng đọc Đông Âu anh hùng truyện, ta
lại có thêm những ghi chép, những nhận định của người trong cuộc, để khẳng định
rằng, chủ nghĩa tư bản Việt Nam xuất phát từ … Liên Xô, hay nói đúng hơn là từ
cái thây ma của Liên Xô. Rõ nhất là chương 1001 cách kiếm ăn thuở Liên Xô tan vỡ.
Thuở Liên Xô sụp đổ là thời kỳ mà nhiều nhà
kinh tế học gọi là chủ nghĩa tư bản hoang dã, hay các sách giáo khoa Marxism gọi
là thời kỳ tích lũy tư bản, nôm na là thời kỳ tích góp tiền bạc để làm ăn về
sau.
Đa số các nền kinh tế tư bản tự do phương Tây
đều trải qua thời kỳ này, từ cuộc chinh phục miền Tây, tìm vàng (gold rush) ở Mỹ,
cho đến những hạm thuyền thực dân Anh ở Ấn Độ, Pháp ở Đông Dương, Tây Ban Nha ở
Nam Mỹ. Một thời kỳ đầy máu và nước mắt.
Theo mô tả của tác giả Nguyễn Nam, thời kỳ
tích lũy tư bản này của người Việt ở Liên Xô cũng đầy máu và nước mắt, từ việc
phân kim gom vàng cho đến buôn rượu lậu, từ khuân vác hàng hóa chợ trời cho đến
buôn lậu đô la. Rồi cũng có sự tiếp tay của quan chức, cướp bóc, mãi dâm… Nếu
có khác chăng là sự lén lút rụt rè của người Việt trên một xứ sở không phải của
mình, và mình cũng không có sức mạnh để chinh phục như những thực dân tiền tư bản
Mỹ, Anh, Pháp, Tây Ban Nha thuở trước.
Từ sự hỗn loạn tranh tối tranh sáng, những kẻ
khôn ngoan lanh lợi nhất đã nổi lên, với nhiều tài sản tích góp được, đúng thời
cơ nước Việt Nam mở cửa chấp nhận kinh tế thị trường, họ đã trở thành những nhà
tư bản, được pháp luật bảo vệ cũng giống như những đồng nghiệp của họ ở trời
Tây.
Có thể có người sẽ phản biện lại chuyện Chủ
nghĩa tư bản Việt Nam (hiện nay) xuất phát từ Liên Xô, rằng nền kinh tế tư
bản Việt Nam hiện nay có rất nhiều vốn liếng từ đầu tư trực tiếp (FDI), hay là
cũng xuất phát từ cái nền của nền kinh tế thị trường miền Nam, có từ thời Việt
Nam Cộng hòa. Điều này không sai, nhưng theo tôi thì các “soái Đông Âu”, đóng
vai trò quan trọng nhất.
Những đại gia Việt Nam nổi lên từ Đông Âu và
Liên Xô này, đại đa số xuất phát từ miền Bắc Xã hội Chủ nghĩa, họ am tường hệ
thống cộng sản, thậm chí họ là người của hệ thống, từ đó họ nắm lợi thế làm ăn
khi Việt Nam được mở cửa. Các công ty nước ngoài vào Việt Nam, cần đất đai,
nhân công, giao dịch giấy tờ… qua tay họ thì rất thuận tiện.
Những hoạt động kinh tế tại miền Nam được hồi
phục trở lại cũng một phần qua tay họ, ví dụ như việc may quần áo, làm nữ trang
rẻ tiền tại vùng Sài Gòn – Chợ Lớn trong những năm cuối thập niên 1980, được
các “soái” này làm đầu cầu chuyển sang thị trường Đông Âu mới mở, khát hàng rẻ
tiền.
Bên cạnh những điều kiện vật chất và kỹ thuật
có lợi như thế, các nhà tư bản Việt Nam gốc Liên Xô còn có một lợi thế nữa là lợi
thế tâm lý của kẻ chiến thắng. Sau năm 1975 đại bộ phận dân chúng miền Nam bị
tê liệt vì thua trận một phần, phần khác họ bị những kẻ chiến thắng đối xử
không công bằng.
Nhiều người miền Nam đã bỏ chạy, bằng con đường
vượt biển, hay đoàn tụ gia đình sau này, thì một đi không trở lại. Của cải họ tạo
ra ở lại phương Tây phần lớn, cũng có một số quay về nhưng không nhiều và không
thành công. Sự tích góp của cải của những người Việt từ miền Nam qua phương Tây
không thể bằng những người miền Bắc sang Đông Âu, vì họ sống trong một xã hội
đã có quy cũ, không phải tranh tối tranh sáng như Liên Xô lúc sụp đổ.
Không những làm chủ nhân ông kinh tế, tài
chính tại Việt Nam, và vẫn còn làm ăn tại các nước Đông Âu, các đại gia Việt
Nam gốc Đông Âu, hay gốc miền Bắc Việt Nam vươn sang cả phương Tây, như một số
tin gần đây nói là ông Phạm Nhật Vượng có thể sẽ lắp ráp xe hơi ở Mỹ, hay là chủ
một quán ăn Việt Nam tại San Jose, gốc từ miền Bắc, có công ty vận chuyển làm
ăn rất khấm khá với Việt Nam trước khi đại dịch Covid-19 bùng phát.
Có thể những thế hệ người miền Nam sau này sẽ
không còn cái mặc cảm bại trận như thế nữa, nhưng cho tới nay chưa thấy những
nhân vật tài phiệt xuất thân từ miền Nam, thành công ở phương Tây, rồi lại trở
về Việt Nam mà cũng thành công.
Lịch sử luôn có những điều trớ trêu. Một trong
những điều đó là, chủ nghĩa tư bản Việt Nam lại xuất thân trên cái xác chết của
nhà nước cộng sản Liên Xô!
No comments:
Post a Comment