Tina Hà Giang
BBCvietnamese.com
2
tháng 7 2018
Cuộc "di
cư" của giới blogger Việt từ Facebook qua Minds.com đã bùng nổ nhiều tranh
cãi giữa những lời khen cũng như nghi vấn và kiểm tra kỹ lưỡng về phương tiện
truyền thông xã hội tự quảng cáo là ủng hộ tự do phát biểu, và bảo vệ quyền
riêng tư của người dùng này.
Ông
Bill Ottman, CEO của Minds.com . BILL
OTTMAN
BBC
thực hiện một loạt phỏng vấn với Bill Ottman, CEO của Minds.com trong các
ngày 30/6, 1/7 và 2/7 để tìm hiểu thêm về trang mạng xã hội đang gây sôi nổi
này.
BBC
: Chào
ông Bill Ottman. Xin hỏi là ông có để ý thấy là trong những ngày qua Minds có
thêm nhiều tài khoản của người dùng tại Việt Nam ?
Bill
Ottman : Vâng,
chúng tôi để ý thấy hàng loạt tài khoản mới được mở. Chỉ riêng trong vài ngày
qua Minds đã có thêm hàng chục ngàn người dùng mới đến từ Việt Nam.
BBC
: Ông
có nhận xét gì về hiện tượng này ?
Bill
Ottman :
Theo tôi hiểu thì một số người dùng Việt Nam đang đi tìm một trang mạng xã
hội an toàn hơn. Họ lo rằng với luật an ninh mạng vừa mới được thông qua, các
công ty như Facebook, Google sẽ bị buộc phải lấy những posts bị cho là chống
đối chính quyền xuống, đóng tài khoản của họ, và thậm chí sẽ nộp những thông
tin cá nhân của họ cho cơ quan an ninh khi được yêu cầu, mà không cần có án
lệnh của toà. Một số sự kiện xẩy ra gần đây cho thấy dù luật chưa có hiệu
lực, nhưng, theo một số Facebookers, việc nội dung họ post trên FB bị lấy
xuống đã đang xẩy ra.
Thật
ra thì ngay sau khi luật [an ninh mạng] được thông qua chúng tôi đã thấy lác
đác có người từ Việt Nam vào Minds tạo tài khoản. Nhưng chỉ trong mấy ngày qua
mới có hiện tượng ồ ạt này. Chúng tôi tất nhiên rất vui, nhưng không ngạc
nhiên. Vào tháng 5/2016, Minds cũng đã có một loạt người dùng từ Thái Lan vào
mở tài khoản mới vì lý do tương tự.
BBC
: Minds
bắt đầu có những nỗ lực thu hút người dùng Việt Nam từ lúc nào thưa ông ?
Bill
Ottman :
Thật ra chúng tôi chưa bắt đầu chiến dịch này, là vì công việc dịch Minds qua
tiếng Việt chưa xong. Nhưng mới đây nhờ tiếp tay của cộng đồng người dùng
Việt Nam tôi nghĩ cũng sắp xong rồi.
BBC
: Xin
ông cho biết vài nét khái quát về chủ trương và chính sách của hệ thống mạng
xã hội Minds.com ?
Bill
Ottman : Minds
có chủ trương ủng hộ tự do ngôn luận, chống kiểm duyệt, bảo vệ quyền riêng
tư của người dùng. Minds mở cửa cho tất cả mọi nội dung, miễn là những nội
dung đó hợp pháp theo luật Hoa Kỳ, vì chúng tôi là một công ty hoạt động ở
Mỹ.
Về
việc bảo vệ quyền riêng tư, ứng dụng messenger của chúng tôi hoàn toàn được
mã hoá, và ngay chính Minds cũng không có nội dung những câu chuyện của người
dùng. Chúng tôi cố ý thiết kế Minds cách này để Minds hay bất cứ ai cũng không
thể theo dõi người dùng, và đương nhiên Minds không thể đưa nộp những thông
tin mà họ không có cho bất cứ chính quyền nào.
Nhạc sĩ Tuấn Khanh,
nhà hoạt động Nguyễn Lân Thắng, nhà báo Đoàn Bảo Châu... đã hiện diện trên
Minds. OTHER
BBC:Thế còn nền tảng kỹ
thuật của Minds thì sao?
Bill
Ottman: Về
mặt kỹ thuật, hệ thống của chúng tôi hoàn toàn được viết bằng phần mềm nguồn
mở, tất cả phần mềm được công bố và bất cứ ai cũng có thể xem xét, kiểm tra,
thậm chí sử dụng để tạo thành app cho riêng mình. Chúng tôi hết sức quan tâm
đến sự minh bạch.
Giới
công nghệ muốn kiểm soát code của Minds có thể vào GitHub.com/Minds để xem.
BBC:Ông có thể nói về vài
sự khác biệt then chốt giữa Minds và Facebook?
Bill
Ottman: Facebook
dùng thuật toán (algorithm) để quản lý, và giới hạn việc posts được xuất
hiện. Khi bạn post trên Facebook, giả sử bạn có 10,000 người theo,
(followers), thì chỉ khoảng 3 đến 5% những người này xem được những gì bạn
post, sau đó thuật toán của Facebook sẽ quyết định làm gì tiếp với những posts
này, có cho nhiều người nữa xem hay không. Với Minds trái lại những người đăng
ký theo dõi tài khoản của bạn (subscribers) sẽ xem được 100% các posts của bạn,
và nếu bạn dùng tokens để quảng bá thì nhiều người không phải là subscribers
cũng xem được.
Thuật
toán của Facebook với chúng tôi là một hình thức của kiểm duyệt, điều mà
Minds không tán thành.
Một người dùng Minds
cho biết lý do "chuyển nhà" là để phản đối luật An ninh mạng. OTHER
BBC:Còn về mô hình kinh
doanh thì Minds khác với Facebook ra sao?
Bill
Ottman: Chúng
tôi đã học được rằng một mô hình kinh doanh chánh niệm, có lý tưởng phụng sự,
đồng thời cũng có thể là một mô hình sinh lời. Hy vọng rằng cộng đồng người
dùng của Minds muốn Minds được bền vững về tài chính, vì điều này cho phép
chúng tôi mở rộng và phát triển.
Minds
chủ trương phải đền bù cho tâm trí và thời gian của người dùng. Chúng tôi đang
sắp tung ra tiền Crypto, được gọi là Minds Token, xây dựng bằng giao thức
Ethereum. Chúng tôi thưởng người dùng bằng cách trả cho họ những Tokens này để
cám ơn họ đóng góp nội dung cho mạng lưới. Vì thế, một người dùng sau khi mở
tài khoản, bỏ lên nhiều bài vở, được nhiều người thích, chuyển đi, hay mời được
nhiều người dùng khác, sẽ kiếm được Minds Token. Crypto hiện đang chạy trên
Testnet, và sẽ được chạy trên mạng lưới chính thức của Ethereum vào mùa Hè năm
này, lúc đó chúng tôi sẽ bán Tokens trên thị trường. Điều này rất quan trọng vì
người dùng có thể dùng những tokens này để quảng cáo cho posts của mình được
nhiều người xem hơn.
Crypto
là một cách vừa trả công cho người dùng, vừa giúp Minds có lợi nhuận để phát
triển. Nhưng điều này không xung đột với giá trị của chúng tôi. Chúng tôi không
theo dõi người dùng, hoặc khai thác dữ liệu của họ, về họ, và bán thông tin cá
nhân của họ để kiếm lời, trong khi không hề chia sẻ tí lợi nhuận nào với họ
như Facebook và Google. Chúng tôi hiểu rằng tự do Internet không thể bị xâm
phạm, nếu không chúng tôi sẽ mất ngay lòng tin của mọi người.
Chính
sách phần mềm nguồn mở và minh bạch của chúng tôi giúp cộng đồng có thể tự quản
lý và luôn luôn bắt chúng tôi chịu trách nhiệm với sự đánh giá và phản hồi
thường xuyên của các đồng nghiệp rành công nghệ trong cộng đồng.
BBC: Xin ông cho biết sơ
về tiến trình thành lập Minds.com, động lực của nhóm chủ trương, và nguồn tài
trợ cho Minds?
Bill
Ottman: Vâng,
chúng tôi vẫn luôn biết là có những vấn đề lớn với các trang mạng xã hội khổng
lồ. Các công ty này theo dõi mọi sinh hoạt của người dùng, không có sự minh
bạch, hoạt động không dân chủ, không có sự tham gia của cộng đồng trong những
quyết định của công ty.
Minds
được tài trợ bởi chính cộng đồng mà nó phục vụ. Năm ngoái, chúng tôi gọi vốn
bằng cách chia cổ phần và đã nhận hơn một triệu đôla tiền đầu tư góp vốn từ
1500 thành viên. Như vậy cộng đồng mà Minds phục vụ làm chủ một phần của
công ty qua việc có cổ phần trong công ty. Điều này rất quan trọng, vì các chủ
nhân này sẽ luôn phục vụ người dùng thay vì phục vụ lợi nhuận của một nhóm
nhỏ.
Trong danh sách cố
vấn của Minds có tên cựu tổng biên tập VietnamNet Nguyễn Anh Tuấn. MINDS
BBC:Trở lại với việc
dùng thuật toán (algorithm), nhiều người e ngại rằng hiện giờ thì Minds cho
tất cả mọi post xuất hiện, nhưng sau này đông người dùng quá thì chắc Minds
cũng sẽ phải dùng một algorithm nào đó để giới hạn, nếu không thì chỉ trong
tích tắc post của họ sẽ chìm trong một biển những posts khác. Ông nghĩ sao?
Bill
Ottman: Suy
nghĩ này không đúng. Việc một hệ thống có nhiều users không có nghĩa là post
sẽ bị chìm ngập đi. Tweeter chẳng hạn cho post xuất hiện theo thứ tự thời
gian. Newsfeed của chúng tôi cũng thế, theo thứ tự thời gian. Tweeter đang bắt
đầu sử dụng algorithm, đây không phải là điều tốt, Instagrams cũng vừa bắt đầu
xử dụng algorithym, đây cũng không phải là điều tốt.
Như
tôi đã nói, chúng tôi cho rằng sử dụng algorithm để cho hay không cho posts
xuất hiện cũng là một hình thức kiểm duyệt. Quan niệm của Minds là người
dùng phải có quyền quyết định họ muốn theo đọc hay xem posts của ai. Và nếu họ
nghĩ có người gửi ra quá nhiều posts, hay posts không hay, thì chỉ việc
unsubscribe những tài khoản đó là xong. Chúng tôi nghĩ rằng người sử dụng thông
minh đủ chọn muốn xem loại posts gì, của ai. Đa số người dùng trên thế giới đều
ghét algorithm. Chúng ta có thể có cả tỉ người dùng, nhưng người đọc có toàn
quyền chọn chỉ hai mươi người để subscribe thôi chẳng hạn.
BBC:Ông có đoan chắc điều
này không, đến một lúc nào đó Minds cũng sẽ phải nghĩ đến việc dùng
algorithm, như dùng cho quảng cáo chẳng hạn?
Bill
Ottman: Tôi
không nghĩ rằng algorithm tự nó có bản chất xấu. Chúng tôi sẽ không bao giờ ép
mọi người phải dùng algorithm mà Minds đưa ra. Cho nên, nếu cho đến lúc nào đó
chúng tôi đưa ra những đề nghị nào đó, cộng đồng người dùng sẽ được lựa chọn
muốn theo những đề nghị đó hay không.
BBC:Nhiều công
ty khác thoạt đầu cũng có những lý tưởng rất cao đẹp, nhưng theo thời
gian, vì đủ mọi thứ áp lực như cạnh tranh, lợi nhuận, chính sách có thể thay
đổi. Với những người lo rằng Minds rồi cũng đi theo tiến
trình này, ông nói gì với họ?
Bill
Ottman: Như
tôi đã giải thích, Minds được tài trợ bởi chính cộng đồng mà nó phục vụ. Hiện
giờ Minds có hàng ngàn người dùng đầu tư vào công ty và là chủ nhân một phần
của công ty. Chính tiếng nói của cộng đồng góp vốn và sự kiểm soát của giới
công nghệ trong cộng đồng bằng cách vào xem phần mềm nguồn mở sẽ giúp Minds
đi đúng con đường đã chọn.
BBC: Ông có thể nói rõ
thêm về việc bảo vệ quyền riêng tư cho người dùng không? Đây là một trong
những quan tâm lớn của người dùng ở Việt Nam.
Bill
Ottman: Chúng
tôi không bắt người dùng phải nêu rõ danh tánh. Họ có thể mở một tài khoản vô
danh (anonymous). Chính sách của Facebook không cho phép bạn mở một tài khoản
mà không khai rõ danh tánh. Chúng tôi hoàn toàn ok với việc không khai rõ tên
tuổi. Chúng tôi cũng không hỏi về thông tin cá nhân của người mở tài khoản. Họ
có thể cho chúng tôi email thật nếu họ muốn, nhưng họ không bắt buộc phải làm
thế. Về những gì người dùng thảo luận với nhau trên hệ thống Minds tất cả đều
được mã hoá. Chúng tôi không có những thông tin này thành ra không thể theo dõi
người dùng, hay biến thành công ty theo dõi người dùng dùm cho các chính quyền.
Cả email của người dùng cũng được chúng tôi mã hoá.
BBC:Thế còn việc đóng
các tài khoản vì có người than phiền thì sao thưa ông?
Bill
Ottman: Như
đã nói, chúng tôi chỉ đóng cửa những tài khỏan nào vi phạm luật Hoa Kỳ vì
chúng tôi là công ty Mỹ. Người dùng chắc chắn có thể yên tâm là chúng tôi sẽ
không đóng cửa tài khỏan chỉ vì có người khai báo hay công an cảnh sát bảo
chúng tôi phải đóng những tài khỏan đó.
BBC: Nhưng policy của
Minds, trong phần "General Representation and Warranty" ghi rằng
"You represent and warrant that (i) your use of our Services will be in
strict accordance with this Agreement, and with all applicable laws and
regulations (including without limitation any local laws or regulations in
your country, state, city, or other governmental area, regarding online conduct
and acceptable content..." Như vậy chẳng phải là
nếu nội dung của tài khoản vi phạm luật an ninh mạng của Việt Nam
thì sẽ vi phạm chính sách của Minds, và bị bỏ xuống hay tài khoản bị đóng
hay sao?
Bill
Ottman: Policy
của chúng tôi được các luật sư soạn sẵn từ lâu, theo đúng những khuôn mẫu sẵn
có. Nhưng giờ đây đã hiểu rõ quan tâm và e ngại của cộng đồng người dùng Việt
Nam, chúng tôi sẽ tham khảo ý kiến với ban pháp lý của Minds về những hoàn cảnh
đặc biệt như bộ luật an ninh khủng khiếp này của Việt Nam.
Tôi
muốn nhấn mạnh là Minds ủng hộ tự do phát biểu, và sẽ thảo luận việc thêm vào
policy một khoản đặc biệt dành cho người dùng Việt Nam để mọi người được an
tâm. Minds hoàn toàn được xây dựng xung quanh căn bản ủng hộ tự do ngôn luận
và chống kiểm duyệt. Nếu mọi người có một đề xuất cụ thể nào để sửa đổi khỏan
này, hãy cho chúng tôi biết. Minds muốn phát triển các chính sách theo sự đồng
thuận của cộng đồng.
BBC:Ông có thể nói sơ qua
về nhân sự nòng cốt của Minds?
Bill
Ottman: Vâng,
tôi là tổng giám đốc (CEO); Mark Harding là giám đốc công nghệ (CTO); cha tôi,
John Ottman là chủ tịch hội đồng quản trị (Chairman of the Board). Mark là
một lập trình viên có tài là một nhạc sĩ đến từ Anh quốc. John là một doanh
gia trong lãnh vực phần mềm và an ninh mạng.
BBC:Whitepaper của Minds
có tên ông Nguyễn Anh Tuấn, cựu tổng biên tập của báo điện tử VietNamNet trong
ban cố vấn. Dư luận e ngại rằng có cố vấn là một cựu đảng viên đảng cộng sản
Việt Nam, thì Minds không thể nào ủng hộ tự do báo chí được. Xin nghe phản
hồi của ông?
Bill
Ottman: Ông Tuấn chỉ là một trong những
cố vấn của Minds. Ông ấy không nằm trong hội đồng quản trị, không có quyền bỏ
phiếu trong những quyết định chính sách của Minds.
Ông
Tuấn là người đầu tiên mang internet vào Việt Nam năm 1995, ông chính là người
đã thuyết phục chính quyền Việt Nam cho internet du nhập vào Việt Nam. Ông
ấy ủng hộ tự do internet và mạng xã hội, nhất là trong khoảng thời gian năm
2007. Tại Hoa Kỳ, ông Tuấn kịch liệt phản đối luật an ninh mạng Việt Nam vừa
thông qua, mong mỏi tự do phát biểu cho người dân, và sự minh bạch của chính
quyền Việt Nam.
BBC: Ông có thể cho biết
đã gặp ông Nguyễn Anh Tuấn trong trường hợp nào, và ông Tuấn cố vấn Minds về
những vấn đề gì không?
Bill
Ottman: Ông
Tuấn thuộc thành phần think tank cố vấn cho Minds về đạo đức trong thông minh
nhân tạo. Tôi muốn nhấn mạnh là ông Tuấn không có suy nghĩ, tư duy của một
người cộng sản, nếu không chúng tôi đã không làm việc với ông ta. Tôi nghĩ
điều quan trọng là mọi người cần hiểu sự kiện nhiều sắc thái này. Việc ông
Tuấn quen biết nhiều người cộng sản không có nghĩa là ông ta ủng hộ những
điều họ làm. Chẳng phải ông đã thôi việc với VietnamNet? Chúng ta cần những
người như ông Tuấn để giúp Việt Nam phát triển chính sách của mình.
Tôi
quen ông Tuấn từ khi ông ấy mời tôi đến dự Boston Global Forum trong khoảng
thời gian 2015 - 2016. Ông Tuấn hiện đang sống ở Boston, và là người điều hành
Boston Global Forum với cựu Thống đốc Michael Dukakis.
BBC:Whitepaper của Minds
cũng viết rằng nhóm hackers Anonymous ủng hộ Minds, nhưng một số
thành viên của Anonymous lại lên tiếng là Anonymous không hề ủng
hộ Minds. Việc này ra sao?
Bill
Ottman: Anonymous
không phải là một nhóm trung ương tập quyền. Tự bản chất của họ, Anonymous là
một nhóm có lãnh đạo tản quyền. Cứ việc tìm từ khóa anonymous trên Minds, bạn
sẽ thấy một loạt Anonymous tài khoản ủng hộ chúng tôi.
BBC:Tính cho đến 10 giờ
sáng 2/7 giờ địa phương, đã có bao nhiêu tài khoản được mở từ Việt Nam, thưa
ông?
Bill
Ottman: Cho
đến giờ này, chúng tôi ghi nhận đã có khoảng 100.000 tài khoản được mở từ
Việt Nam. Đa số xảy ra trong vòng mấy ngày qua.
BBC:Nhiều người muốn
mở tài khỏan với Minds nhưng vẫn muốn giữ tài khoản FB để dùng song
song. Theo ông hai hệ thống Minds và Facebook có thể sống chung hòa
bình không?
Bill
Ottman: Vâng,
dùng cả hai đương nhiên là được. Người dùng có thể post bài từ Minds rồi post
từ đó lên Facebook hay Tweeter một cách dễ dàng. Chúng tôi khuyến khích người
dùng có tài khoản ở cả hai nơi và nói cho cộng đồng biết là nếu họ muốn bảo
vệ quyền riêng tư thì qua đây dùng thử. Họ cũng sẽ được thưởng cho nỗ lực của
mình. Tôi nghĩ vấn đề lớn với các trang mạng xã hội khác như Facebook là họ
khai thác giá trị từ người dùng, bán những thông tin của họ và không chia cho
họ cái gì cả. Đó là lý do tại sao chúng tôi phát triển hệ thống tiền Crypto.
Chúng tôi tin là người dùng đáng được đền bù cho nỗ lực họ bỏ ra.
Có
thể sau này khi có nhiều tài khoản Việt Nam rồi thì Minds cũng bị blocked.
Đương nhiên lúc đó người ta có thể dùng VPN để vào được Minds. Nhưng chúng tôi
hy vọng rằng các chính quyền sẽ bắt đầu hiểu ra rằng kiểm duyệt không phải là
một giải pháp hữu hiệu. Tôi mong là sẽ vẫn có những cuộc đối thoại để chính
quyền Việt Nam rút lại những điều khoản không hợp lý trong luật an ninh mạng,
bởi vì người Việt Nam rất thông minh và họ sẽ không ngồi yên chấp nhận để cho
mình bị theo dõi hay bị bóp nghẹt tự do ngôn luận. Nếu không thay đổi, Việt
Nam sẽ mất đi đầu tư của nhiều công ty, sẽ khiến người dân ngày càng xa lánh
chính quyền. Hy vọng là chúng ta có thể thuyết phục họ thay đổi.
Về
phần Minds, tôi nghĩ rằng người dùng sẽ còn rất nhiều câu hỏi. Tất cả các thành
viên trong đội ngũ của Minds sẵn sàng công khai trả lời mọi thắc mắc, thậm
chí cả chất vấn của mọi người. Khuôn khổ làm việc minh bạch là như thế.
Để
phục vụ độc giả, BBC Việt Ngữ đã mời ông Bill Ottman tham dự chương trình Bàn
Tròn Thứ Năm ngày 5/7 tới đây, lúc 8 giờ tối giờ Việt Nam. Mời quý vị theo dõi
và đặt câu hỏi trực tiếp với ông.
-------------------------------------
LIÊN QUAN
2/7/2018
1/7/2018
1/7/2018
30/6/2018
No comments:
Post a Comment