Nguyễn Đình Cống
12/05/2020
Chiều
ngày 11 tháng 5 tôi bất ngờ nhận được cuộc phỏng vấn qua điện thoại với câu hỏi:
Giáo sư có bình luận gì khi trong Hội nghị 12 của BCH Trung ương ĐCSVN (khai mạc
ngày 11/5/2020) có ý kiến cho rằng, người giới thiệu phải chịu trách nhiệm về
sai phạm của người được mình đề cử?
Tôi
đã ứng khẩu trả lời vài điều. Bây giờ nhớ lại và xin bổ sung thêm vài ý, viết
ra đây gọi là để trao đổi quan điểm.
Tôi
đã đọc thấy đâu đó trong tác phẩm Đông Chu Liệt Quốc (kể chuyện cách đây trên
2500 năm), việc các quan đại thần phải chịu trách nhiệm về người được họ tiến cử
ra làm quan. Thời quân chủ không có bầu cử, việc chọn người hiền tài thường
thông qua con đường đi thi và được tiến cử. Các quan đại thần có nghĩa vụ tìm
và tiến cử người hiền tài để vua cất nhắc. Tiến cử được người tài sẽ được khen thưởng. Tiến cử nhầm
người xấu, phạm tôi sẽ bị liên đới chịu trách nhiệm.
Cách
làm như vậy thường chỉ xảy ra dưới thời các minh quân, tạo nên xã hội thịnh trị,
quan lại chủ yếu là thanh liêm. Còn dưới thời hôn quân bạo chúa thì chủ yếu xảy
ra việc mua quan bán tước, tạo ra nhiều quan lại tham nhũng.
Dưới
thời “được gọi là dân chủ”, nhiều cán bộ được chọn qua bầu cử. Ứng viên có hai
loại: Tự ứng cử và được đề cử. Tôi đã dự hàng trăm cuộc bầu cử ở VN, nhận thấy,
người ứng cử rất ít, rất rất ít, chủ yếu là người được đề cử và người giới thiệu không chịu
trách nhiệm gì về người được mình đề cử.
Cũng
gặp khá nhiều trường hợp người ta rất muốn được trúng cử, nhưng không dám tự ứng
cử mà nhờ người khác giới thiệu. Lại có nhiều trường hợp người được giới thiệu
xin rút, nhưng Chủ tịch đoàn không cho rút, bắt ép phải nhận (vô lý thật, chuyện
này thường xảy ra ở cơ sở). Những sự kiện vừa nêu phản ảnh việc bầu cử dân chủ
nửa vời, dân chủ giả hiệu vì nó thiếu mất yếu tố quan trọng là tranh cử.
Trong việc chuẩn bị
cho nhân sự ĐH 13 của ĐCS, người ta còn phạm một số sai lầm, phản dân chủ. Đó là việc lập ra một
ban chuẩn bị nhân sự, ban này có trách nhiệm lập danh sách những người đã ở
trong diện được quy hoạch. Nó tước bỏ quyền ứng cử, nó loại bỏ việc tranh cử,
nó cấm đoán các đại biểu (dự đại hội) đề cử. Việc đề ra yêu cầu người giới thiệu
phải chịu trách nhiệm chỉ là sự vớt vát về hình thức. Hỏi Ban chuẩn bị nhân sự
có thể công khai danh tính người giới thiệu từng ứng viên hay không.
Ở
ĐH không thể có thời gian và điều kiện để cho các ứng viên tranh cử. Việc bầu cử một lúc với danh
sách hàng trăm ứng viên, chỉ là trò đùa. Đại biểu ở các địa phương xa
cách nhau hàng trăm hàng ngàn cây số làm sao biết rõ về nhau để bầu chọn. Vậy
là phải bỏ phiếu theo sự hướng dẫn. Quyền được lựa chọn là thiêng liêng, người
ta biến quyền đó thành giả tạo. Toàn thể
ĐH cũng chỉ là bù nhìn cho Ban nhân sự giật dây.
Để thật sự có dân chủ và hy vọng chọn được người xứng
đáng, thì phải đề cao việc tự ứng cử và tranh cử. Việc này chỉ có thể
làm được ở ĐH chỉ với vài ba chức danh, không thể làm với toàn bộ các ủy viên
BCH Trung ương. Phải tiến hành bầu BCH trung ương theo cách khác. Chia các cơ sở
đảng thành 200 đơn vị bầu cử, mỗi đơn vị chỉ bầu một người và nhất thiết phải
có tự ứng cử và tranh cử. Riêng BCH Trung ương đương nhiệm có thể là một đơn vị
bầu cử đặc biệt và được bầu số lượng nhiều hơn. Như vậy, BCH được bầu xong trước
ĐH.
Việc bầu BCH TƯ ở ĐH như trong những khóa trước đây chỉ là hình
thức. ĐH 13 chắc rồi cũng lặp lại hình thức rất kém hiệu quả đó mà thôi. Thế
thì hy vọng gì bầu ra được một BCH có đủ năng lực.
Cách chọn cán bộ của
CS là thế hệ trước lựa chọn thế hệ sau, kế cận, nối tiếp. Đó là kiểu “Cận huyết thống
trong chính trị”. Theo kiểu này, dù cho có tìm đủ mọi cách ngăn chỗ này,
chặn chỗ kia, kiên quyết và thận trọng đến đâu rồi cũng chỉ tìm được bọn cơ hội
là chủ yếu.
Những người có trí tuệ
đã thấy sự thất bại của ĐCS ngay từ lúc vạch ra và thi hành đường lối cán bộ với
những khẩu hiệu rất kêu, nhưng ẩn chứa những điều phản dân chủ, phản tiến bộ,
phản khoa học. Bây giờ có đưa thêm việc người giới thiệu phải chịu trách nhiệm
về hoạt động của người được mình đề cử thì cũng chỉ là trò vẽ rắn thêm chân chứ
không thể nào cải thiện được tình hình.
No comments:
Post a Comment