20/05/2020
Ông Nguyễn Xuân Phúc vừa thay mặt hệ thống chính trị
và hệ thống công quyền Việt Nam khánh thành Đền Chung Sơn.
Theo hệ thống truyền
thông chính thức ở Việt Nam, ngôi đền có diện tích đến 83 héc ta, với 18 hạng mục
này tọa lạc ở núi Chung, huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ An được xây dựng để “tưởng
nhớ và tri ân những công lao của gia đình Chủ tịch Hồ Chí Minh cho quê hương, đất
nước”, nhân dịp kỷ niệm 130 năm ngày sinh của “bác”.
Vì Đền Chung Sơn có tên đầy
đủ là “Đền thờ gia tiên Chủ tịch Hồ Chí Minh” nên nhiều người ngỡ ngàng vì hai
lẽ: Thứ nhất, nội hàm của gia tiên là toàn bộ tổ tiên của một gia tộc, rộng hơn
gia đình (vốn chỉ có cha mẹ, anh em của “bác”), thế thì người Việt chỉ “tưởng
nhớ và tri ân những công lao cho quê hương, đất nước” của các thành viên
trong gia đình “bác” hay phải “tưởng nhớ và tri ân những công lao cho quê
hương, đất nước” cả gia tộc của “bác”, bao gồm các thế hệ hậu sinh đương đại
và tương lai? Thứ hai, khi càng ngày càng nhiều người băn khoăn về gia thế của
“bác”, lý do “bác” đột ngột bỏ họ Nguyễn, đổi thành họ “Hồ” rõ ràng rất đáng bận
tâm nhưng không được bàn, giờ đặt ra chuyện phải thờ cả gia tiên, người Việt
nên thờ gia tộc “Nguyễn Sinh” hay gia tộc “Hồ Sĩ” hoặc cả hai (2)?
Tuy nhiên những băn khoăn
vừa đề cập không phải là chuyện chính để bàn lần này. Chuyện chính nằm ở chỗ Đền
Chung Sơn rất nguy nga nhưng không ai biết chi phí là bao nhiêu và tại sao
không công khai? Khi loan tin về sự kiện khánh thành Đền Chung Sơn, một số cơ
quan truyền thông như tờ Tuổi Trẻ chỉ cho biết, ngôi đền này “nằm trong Dự án Bảo
tồn, tôn tạo Khu Di tích Kim Liên”. “Khu Di tích Kim Liên” lại gắn với kế hoạch
phát triển “Khu Du lịch lịch sử, sinh thái văn hóa núi Chung”. Một số cơ quan
truyền thông khác như báo Nghệ An thì tiết lộ đây là “công trình xã hội hóa một
phần” và Ngân hàng Bắc Á được chính quyền tỉnh Nghệ An chọn để góp phần đó (3).
Khi công trình chỉ “xã hội hóa một phần”, công quỹ đã chi bao nhiêu tỉ tiền thuế
cho Đền Chung Sơn? Ngân hàng Bắc Á chi bao nhiêu và sẽ được hưởng những gì? Vì
sao không có… giá?
***
Trên thực tế, tưởng
nhớ và tri ân “bác” hết sức tốn kém. Cho dù ngân sách thâm thủng, nợ nần
liên tục gia tăng, chi tiêu cho giáo dục, y tế liên tục bị cắt giảm nhưng hệ thống
chính trị, hệ thống công quyền Việt Nam đặc biệt yêu thích loại dự án tưởng
nhớ và tri ân “bác” với qui mô càng ngày càng lớn! Phong trào tưởng
nhớ và tri ân “bác” sôi nổi tới mức, tháng 5 năm 2015, Bộ Văn hóa – Thể
thao – Du lịch của Việt Nam phải tổ chức một hội thảo về “Tiêu chí nội dung, địa
điểm xây dựng tượng đài Chủ tịch Hồ Chí Minh đến năm 2030”. Theo “quy hoạch” được
công bố tại hội thảo đó thì từ 2015 đến năm 2030, Việt Nam sẽ xuất ngân sách để
xây dựng... 58 quần thể quảng trường – tượng đài tưởng nhớ và tri ân “bác”.
Chính quyền các tỉnh, thành phố ở Việt Nam phải xếp hàng chờ tới lượt mình (4).
Năm 2015, viện dẫn lý do
“không có là một thiệt thòi” và “nguyện vọng của nhân dân”, chính
quyền tỉnh Sơn La quyết định xây quần thể quảng trường - tượng đài Hồ Chí Minh,
trị giá 1.400 tỉ đồng (5). Đó là lần đầu tiên, kế hoạch xây dựng những quảng
trường – tượng đài tưởng nhớ và tri ân “bác” bị chỉ trích kịch
liệt trên diện rộng. Lúc đó, ông Ngô Bảo Châu, một trong những trí thức nổi tiếng
ôn hòa cũng không kềm được giận dữ vì số tiền khổng lồ ấy đủ để xây toàn bộ trường
học, các ký túc xá cho cả Sơn La lẫn các tỉnh miền núi. Ông Châu nhấn mạnh: “Trẻ
con ăn không đủ no, áo không đủ ấm, sinh hoạt như lũ thú hoang mà bỏ ra 1400 tỷ
để xây tượng đài thì hoặc là khốn nạn, hoặc là thần kinh”… Cũng vì vậy, hệ
thống chính trị, hệ thống công quyền Việt Nam phải để cho chính quyền tỉnh Sơn
La gặm nhấm sự… “thiệt thòi”!
Song phong trào tưởng
nhớ và tri ân “bác” chỉ… tạm lắng. Ba năm sau – 2018 - chính quyền
TP.HCM lại khuấy động dư luận khi gửi cho Bộ Văn hóa – Thể thao – Du lịch đề
nghị xây dựng “Quảng trường Hồ Chí Minh” tại Thủ Thiêm. Đề nghị vừa kể
không cho biết tổng chi phí xây dựng “Quảng trường Hồ Chí Minh” là bao
nhiêu nhưng mô tả về quy mô của công trình này khiến người ta ước đoán con số ấy
phải vài chục ngàn tỉ đồng vì: Diện tích lên tới 27 héc ta. Ngoài Quảng
trường, Cột cờ tổ quốc, Công viên lưu niệm 63 tỉnh – thành phố, còn
có Nhà Trưng bày về Chủ tịch Hồ Chí Minh, Nhà sàn và ao cá Bác Hồ,… Lý
do xây dựng “Quảng trường Hồ Chí Minh” vẫn thế, vẫn là “bày tỏ tình cảm
đối với Bác Hồ kính yêu. Qua đó giáo dục nhân dân học tập và làm theo tấm gương
đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh” (6)…
Do thiên hạ lại nổi giận,
từ đó đến nay chưa có thông tin nào mới về “Quảng trường Hồ Chí Minh” tại
Thủ Thiêm, TP.HCM. Dường như những trận bão dư luận về các công trình tưởng
nhớ và tri ân “bác” đã khiến phong trào xây dựng các công trình loại
này rẽ sang nhiều hướng. Ví dụ không dùng công quỹ như Quảng Bình. Năm 2017, Hội
đồng nhân dân tỉnh Quảng Bình bỏ phiếu thông qua Dự án xây dựng Quần thể tượng
đài Hồ Chí Minh tại thành phố Đồng Hới. Theo đó, chính quyền tỉnh Quảng Bình sẽ
giao cho một công ty có tên là Sơn Hải 36 héc ta đất ở thành phố Đồng Hới và
công ty này sẽ bỏ ra 128 tỉ đồng để thực hiện dự án (7). Dẫu đó là đem công thổ
đổi công trình nhưng công trình lại liên quan tới… “bác”, không thấy ai thắc mắc
36 héc ta đất ở thành phố Đồng Hới đã được định giá thế nào, có tương xứng với
128 tỉ đồng hay không?
***
Qua những thông tin liên
quan đến Đền Chung Sơn, có thể thấy sức sáng tạo của hệ thống chính trị, hệ thống
công quyền tại Việt Nam để duy trì phong trào xây dựng các công trình tưởng
nhớ và tri ân “bác” là… vô đối! Nếu Quảng Bình không thèm dùng công quỹ,
đem công thổ đổi “bác” thì TP.HCM giấu… giá và Nghệ An kết hợp cả hai: Vừa giấu
khoản công quỹ phải chi, vừa ém cả thỏa thuận đã trao những gì khi Ngân hàng Bắc
Á tham gia “xã hội hóa một phần” để công chúng xét xem trao đổi đó có
tương xứng hay không? Sau khi làm công chúng bất bình vì quá tốn kém, việc tưởng
nhớ và tri ân “bác” giờ bước vào giai đoạn không có… “giá”. Dù lãnh
nhiệm vụ chi trả, công chúng không còn cơ hội được lượng định giá phải trả sẽ ở
mức nào? May ra chỉ có “bác” và gia tiên mới biết phải gánh những
gì cho “Khu Du lịch lịch sử, sinh thái văn hóa núi Chung”!
----------------------------------
Chú thích
No comments:
Post a Comment