Siêu dự án kênh Phù
Nam Techo khiến Campuchia rời xa Việt Nam, ngả về Trung Quốc?
Huyền Trân
BBC
News Tiếng Việt
18
tháng 3 năm 2024
https://www.bbc.com/vietnamese/articles/c72l7ykxyqro
Thủ
tướng Campuchia Hun Manet được cho đang muốn giảm dần sự phụ thuộc vào Việt Nam
qua siêu dự án lịch sử, kênh đào Phù Nam Techo.
Ngay
từ cái tên của siêu
dự án đã mang đầy dụng ý, gợi nhắc đến Vương quốc Phù Nam cổ xưa,
được hình thành khoảng thế kỷ thứ 1 hoặc 2 trước công nguyên, kéo dài đến thế kỷ
thứ 7, bao trùm một phần Malaysia, Thái Lan, một khu vực hạ lưu sông Mekong gồm
Đồng bằng sông Cửu Long ngày nay.
Vương
quốc này đóng một vai trò quan trọng trong những diễn ngôn dân tộc chủ nghĩa tại
Campuchia khi muốn khẳng định sự hiện diện của dân tộc Khmer cách đây hàng ngàn
năm tại vùng hạ lưu sông Mekong và tại Đồng bằng sông Cửu Long.
Ở
Campuchia từng có niềm tin rằng họ đã để mất Kampuchea Krom (Kampuchea Hạ) và đảo
Koh Tral (đảo Phú Quốc hiện nay) vào tay Việt Nam khi Pháp cắt khỏi lãnh thổ của
Vương quốc Kampuchea và cho nhập vào Việt Nam.
Những
tranh cãi về việc người Khmer đã từng làm chủ vùng đất Đồng bằng sông Cửu Long
âm ỉ cho đến tận ngày nay.
Quay
lại hiện tại, dự án kênh đào Phù Nam Techo (Funan Techo) xuất hiện trong bối cảnh
Campuchia đang ngày càng xích lại gần với Trung Quốc trong bối cảnh Bắc Kinh tiếp
tục gia tăng sức ảnh hưởng ở các quốc gia lưu vực sông Mekong, nổi bật là Lào
và Campuchia, hai nước láng giềng có quan hệ đặc biệt với Việt Nam.
·
Từ khóa 'Việt
Nam' trong bàn cờ chính trị Campuchia ngày nay
·
Quan hệ Việt
Nam-Campuchia: Bất đồng sẽ được giải quyết dưới thời ông Hun Manet?
https://ichef.bbci.co.uk/ace/ws/800/cpsprodpb/3f58/live/d1f5ad10-e441-11ee-9410-0f893255c2a0.png
BẢN
ĐỒ VƯƠNG QUỐC PHÙ NAM (ThẾ KỶ THỨ 1 TCN – THẾ KỶ THỨ 7
Chưa
thấy nghiên cứu khả thi dự án?
Ủy
hội sông Mekong (MRC) chia sẻ với BBC News Tiếng Việt rằng cho đến nay cả họ lẫn
phía Việt Nam vẫn chưa nhận được nghiên cứu khả thi hoặc các thông tin cập nhật
về siêu dự án kênh đào Phù Nam Techo từ phía Campuchia.
MRC
khẳng định nghiên cứu khả thi này là rất quan trọng.
"Sau
khi xem xét về nghiên cứu khả thi, chúng tôi mới có thể đưa ra bình luận và
cung cấp hỗ trợ kỹ thuật cho dự án này," MRC thông tin đến BBC News Tiếng
Việt.
Theo tài
liệu phía Campuchia cung cấp cho Ủy hội sông Mekong vào tháng 8/2023 mà BBC
News Tiếng Việt có thể tiếp cận, kênh đào này dự kiến được hoàn tất vào năm
2027, đưa vào vận hành vào năm 2028.
Tài
liệu này chỉ nêu một số tác động tiêu cực từ dự án này, bao gồm những tác động
từ bụi và tiếng ồn trong quá trình xây dựng. Vấn đề về nước và đất thì chủ yếu
liên quan đến khu vực xây dựng, các khu vực đường sá tạm thời, khu vực công trường
tạm thời, khu vực xả thải...
BBC
News Tiếng Việt đã email đến Bộ Giao thông Công chính Campuchia vào ngày 8/3,
nhưng đến nay vẫn chưa có phản hồi.
PGS-TS Văn
Phạm Đăng Trí, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Biến đổi Khí hậu (DRAGON-Mekong),
Trường Đại học Cần Thơ, chia sẻ với BBC News Tiếng Việt nhận định của ông về dự
án vào hôm 17/3:
"Bassac
là một dòng tách ra từ sông Mekong và có vai trò quan trọng trong việc duy trì
hệ sinh thái tự nhiên của một phần rộng lớn của đồng bằng sông Mekong, bao gồm
cả phần diện tích trên lãnh thổ của Campuchia và của Việt Nam."
"Do
vậy, kênh đào Phù Nam khi được triển khai sẽ làm thay đổi dòng chảy tự nhiên
trên sông Bassac sẽ có ảnh hưởng rất đáng kế đối với hệ sinh thái tự nhiên bản
địa của đồng bằng cũng như sinh kế của cộng đồng địa phương."
"Tôi
chưa xem được mô tả đầy đủ về kênh đào hoặc các tài liệu đánh giá về kinh tế -
môi trường của dự án này. Hiện tại thông tin kỹ thuật về kênh đào này cũng như
đánh giá tác động môi trường của kênh đào còn chưa được công bố rộng rãi, làm hạn
chế sự tham gia đánh giá từ cộng đồng khoa học và các bên liên quan khác," ông cho biết.
·
Campuchia xây
kênh đào Funan Techo: Việt Nam nên lo lắng?
Hình
: https://ichef.bbci.co.uk/ace/ws/800/cpsprodpb/a675/live/806a9f30-e44d-11ee-8bf3-195418ba9285.jpg
Đồng
bằng sông Cửu Long đang bị nạn xâm nhập mặn bủa vây, khiến sinh kế của hơn 21
triệu người dân chịu ảnh hưởng. Ảnh: Một cánh đồng tại thành phố Cần Thơ vào
ngày 28/2/2023.
Đồng
bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) đã đối mặt với những thách thức liên quan đến nguồn
nước trong những năm gần đây, vấn đề ngày càng rõ ràng trong thời kỳ hạn hán
nghiêm trọng vào mùa khô từ cuối năm 2015 đến đầu năm 2016 và cuối năm 2019 đến
đầu năm 2020.
Những
đợt hạn hán đã gây nên hậu quả nặng nề trong nhiều lĩnh vực, từ nông nghiệp,
nuôi trồng thủy sản, công nghiệp chế biến cũng như đời sống hằng ngày của người
dân trong vùng.
Thay
đổi về nguồn nước cũng làm đứt gãy chu kỳ canh tác theo mùa, ảnh hưởng môi trường
và nền sinh thái nông nghiệp cho vùng ĐBSCL.
Về
cách thức ứng phó hiện nay, PGS-TS Văn Phạm Đăng Trí cho biết chính quyền địa
phương và nông dân tại ĐBSCL đã có nhiều kinh nghiệm trong việc đối phó với
tình trạng hạn hán nghiêm trọng trong những năm qua.
Cụ
thể, người nông dân đã xây dựng các đập giữ nước, tích trữ nước ngọt và thực hiện
các biện pháp khác để trữ nước từ sông khi hết mùa mưa để sử dụng trong mùa
khô, tạo được thói quen trữ nước mưa để sử dụng trong mùa khô.
·
Giải pháp nào
cho những xung đột ngầm giữa Việt Nam và Campuchia
Hình
: https://ichef.bbci.co.uk/ace/ws/800/cpsprodpb/0469/live/1bb8c650-e468-11ee-8bf3-195418ba9285.jpg
Việt
Nam quan ngại kênh đào Phù Nam Techo sẽ ảnh hưởng tới vùng Đồng bằng sông Cửu
Long
Yếu
tố Trung Quốc
Bộ
Giao thông Vận tải Campuchia mới đây thông báo đang thương lượng với các đối
tác Trung Quốc để bắt đầu ký kết một thỏa thuận nhượng quyền trong tháng 6 hoặc
tháng 7 tới trước khi tiến hành động thổ xây dựng kênh đào.
Campuchia
luôn bác bỏ việc vay tiền Trung Quốc để xây kênh đào, mà chỉ đề cập sẽ tiến
hành theo cơ chế đối tác công-tư (PPP), không theo khuôn khổ khoản nợ từ đối
tác phát triển nào.
Thủ
tướng Hun Manet đã khẳng định siêu dự án Phù Nam Techo sẽ do các đối tác Trung
Quốc xây dựng, theo hợp đồng BOT (xây dựng - vận hành - chuyển giao).
Tập
đoàn Cầu đường Trung Quốc (China Road and Bridge Corporation) được xác
nhận là công ty thực hiện nghiên cứu khả thi dự án này và cũng là
công ty đầu tư vào kênh đào.
Trước
đó, trong khuôn khổ chuyến công du nước ngoài đầu tiên và cũng là chuyến đi đến
Trung Quốc từ ngày 14 đến 16/9/2023, Thủ tướng Hun Manet đã
gặp gỡ ông Vương Đồng Trụ, Chủ tịch Hội đồng quản trị Tập đoàn Cầu
đường Trung Quốc.
Chuyến
đi được ông Hun Manet đánh giá là "hiệu quả", đạt được "thành
công to lớn" cho Campuchia.
Và
một tháng sau, vào ngày 17/10/2023, Campuchia đã ký một hợp đồng với tập đoàn
này để nghiên cứu khả thi dự án kênh đào Phù Nam Techo trong 8 tháng, sau khi
Phnom Penh cho biết đã nghiên cứu dự án này trong 26 tháng.
Theo
phần tự giới thiệu, Tập đoàn Cầu đường Trung Quốc (China Road and
Bridge Corp) là một trong bốn công ty nhà nước lớn tại Trung Quốc,
chuyên về xây dựng cầu đường.
Hiện
công ty này cũng thầu tuyến cao tốc dài 187 km Phnom Penh-Sihanoukville, nắm
quyền thu phí và quản lý trong 50 năm.
Nhà
nghiên cứu Brian Eyler, Giám đốc Chương trình Năng lượng, Nước và Tính Bền vững
của Trung tâm Stimson, nhận định với BBC News Tiếng Việt rằng: "Nếu công
ty vận hành kênh đào là Trung Quốc thì tiền sẽ đổ vào túi công ty này.
"Một
công ty đã được thảo luận xây dựng kênh đào này, là một công ty Trung Quốc, thuộc
dự án Vành đai và Con đường. Theo tôi thì có thể không chỉ là một công ty mà có
thể là một nhóm công ty thực hiện."
Ông
đồng thời nhấn mạnh cần phải dừng dự án này cho đến khi có những đánh giá đầy đủ
về tác động kinh tế và môi trường đối với Đồng bằng sông Cửu Long.
Theo Khmer
Times ngày 13/3, ông Hun Manet khẳng định 1,6 triệu dân trong khu
vực dự án sẽ hưởng lợi, khẳng định dự án này sẽ không tạo ra một "bẫy nợ từ
phía Trung Quốc".
"Chính
phủ sẽ không vay nợ để chi trả cho dự án [...] Và quan chức nào ở Bộ Kinh tế và
Tài chính mà không phân biệt được giữa BOT và vay nợ sẽ là những quan chức ngu
ngốc nhất," báo Khmer Times dẫn lời ông Hun Manet.
·
VN hưởng lợi khi
TQ đầu tư vào Campuchia và Lào theo trục 'đông-tây'
Quy
mô kênh đào Phù Nam Techo của Campuchia
·
180 km và 1,7 tỷ USD
·
Độ
dài và chi phí ước tính
----------------------------------
·
Rộng
100 m ở thượng nguồn
·
Rộng
80 m ở hạ nguồn
·
Độ
sâu 5,4 m
·
Thời
gian xây dựng 4 năm
Nguồn:
Thông tấn xã Campuchia (APK)
Hàm
ý chính trị
Campuchia
và Trung Quốc cho đến nay luôn khẳng định mối quan hệ sắt son, và cả Việt Nam
và Campuchia đều đã gia nhập 'Cộng đồng chia sẻ tương lai', một sáng kiến do
Trung Quốc đề xuất.
Xét
về tầm ảnh hưởng của Sáng kiến Vành đai và Con đường (BRI), được xem là một mỏ
neo trong chính sách đối ngoại của Trung Quốc kể từ khi ra đời từ năm 2013 đến
nay, có thể thấy Lào và Campuchia là hai nước trong khu vực hạ lưu sông Mekong
"nhiệt tình đón nhận" các dự án BRI nhất, hơn là Việt Nam.
Trong
một thập niên qua, đã có quan ngại về sự phụ thuộc của Campuchia ngày càng nhiều
hơn vào các khoản vay cơ sở hạ tầng lớn của Trung Quốc, khiến Phnom Penh ngả
hơn về phía Bắc Kinh, bị chi phối đối với những lợi ích chiến lược.
Gần
đây, căn cứ hải quân Ream ở Campuchia cũng làm dấy lên quan ngại gia tăng về khả
năng Trung Quốc tài trợ cho căn cứ này. Ông Daniel Kritenbrink, Trợ lý Ngoại
trưởng Hoa Kỳ, mới đây đã phát
biểu: "Hoa Kỳ và một số quốc gia trong khu vực đã bày
tỏ quan ngại sâu sắc về mục đích, tính chất và phạm vi xây dựng xung quanh căn
cứ hải quân [Ream], cũng như vai trò của Quân Giải phóng Nhân dân Trung Hoa
trong quá trình này và trong việc sử dụng cơ sở này trong tương lai," theo
báo South China Morning Post ngày 7/3.
Mối
quan hệ ngày càng gắn kết giữa Trung Quốc và Campuchia đang tạo một thách thức
ngày càng lớn cho Việt Nam, khi giới quan sát cho rằng ông Hun Manet đang ngày
càng muốn giảm dần sự phụ thuộc vào Việt Nam hơn cha mình, cựu Thủ tướng Hun
Sen, người từng bị chỉ trích là "thân Việt Nam", hay thậm chí từng bị
đảng đối lập do ông Sam Rainsy lãnh đạo gọi là "tay sai của Việt
Nam".
Hình
: https://ichef.bbci.co.uk/ace/ws/800/cpsprodpb/21b6/live/d0c0ca00-e456-11ee-8bf3-195418ba9285.png
Trong một
thập niên qua, đã có quan ngại về sự phụ thuộc của Campuchia ngày càng nhiều
hơn vào các khoản vay cơ sở hạ tầng lớn của Trung Quốc, khiến Phnom Penh ngả
hơn về phía Bắc Kinh, bị chi phối đối với những lợi ích chiến lược. Điều này có
thể sẽ gây bất lợi lớn cho Việt Nam.
Nhà
nghiên cứu độc lập Rim Sokvy từ Campuchia ngày 15/3 đề cập với BBC News Tiếng
Việt về hàm ý chính trị từ siêu dự án Phù Nam Techo, dựa theo quan sát của ông
về cách thức phản ứng của Việt Nam và Campuchia cho đến nay.
"Chính
phủ Việt Nam đã thể hiện những quan ngại về môi trường với chính phủ Campuchia.
Hiện tại, phía Việt Nam cũng nghiên cứu về tác động của kênh đào Phù Nam Techo,
cho thấy họ thiếu niềm tin vào chính phủ mới của Campuchia."
"Nên
lưu ý rằng trong chuyến thăm của ông Hun Manet đến Việt Nam, Campuchia đã trình
bày kết quả của nghiên cứu về kênh đào Phù Nam Techo đến Việt Nam. Nghiên cứu
này không cho thấy tác động về môi trường đối với sông Mekong. Nếu kết quả
nghiên cứu mà phía Việt Nam khác với Campuchia thì điều này có thể khiến Việt
Nam thách thức Campuchia liên quan đến dự án này."
"Về
phía Campuchia, nếu chúng ta nhìn đến cách mà giới chức cấp cao trong chính phủ
nói về dự án này, thì họ thường đề cập một cách trực tiếp hay gián tiếp về chủ
quyền Việt Nam và Campuchia, với dụng ý là dự án sẽ giảm sức ảnh hưởng về mặt
kinh tế và chính trị của Việt Nam đối với Campuchia. Điều này có thể khiến Việt
Nam phật lòng khi luôn xem Campuchia nằm trong tầm ảnh hưởng của mình."
·
Công ty mờ ám của
Trung Quốc nắm giữ nhiều đất đai ở Campuchia
·
Rải bom và hỗn
loạn: 'Di sản' Henry Kissinger để lại cho Campuchia
Cũng
theo nhà nghiên cứu Rim Sokvy, với việc công khai đề cập những quan ngại của Việt
Nam về kênh đào, đồng thời khẳng định không có gì có thể ngăn cản nổi Campuchia
thực hiện dự án vì tương lai thế hệ mai sau trong một kỷ nguyên hiện đại mới của
đất nước, có thể càng giúp tăng cường vị thế và tầm ảnh hưởng của Thủ tướng Hun
Manet hơn nữa trong lòng quần chúng nhân dân, giúp Campuchia "thở bằng mũi
của mình" như ông từng tuyên bố.
Mới
nhất, hai thủ tướng Việt Nam và Campuchia đã gặp nhau vào ngày 6/3 bên lề Thượng
đỉnh Úc - ASEAN. Tuy nhiên, không rõ dự án Phù Nam Techo đã được đề cập trong
cuộc gặp này hay không.
-----------------------------------
Tin
liên quan
·
23
tháng 2 năm 2024
·
Campuchia: Cuộc
chuyển quyền 'trong nhà' từ ông Hun Sen sang Hun Manet sẽ ra sao?
21
tháng 7 năm 2023
·
Hun Sen đưa quân tới
biên giới Việt Nam, treo thưởng bắn hạ drone
30
tháng 6 năm 2023
·
Con trai út Hun
Many làm Phó Thủ tướng, gia đình Hun Sen tiếp tục thống trị chính trường
22
tháng 2 năm 2024
·
Siêu dự án kênh Phù
Nam Techo khiến Campuchia rời xa Việt Nam, ngả về Trung Quốc?
16
tháng 3 năm 2024
·
Campuchia xây kênh
đào Funan Techo: Việt Nam nên lo lắng?
2
tháng 2 năm 2024
No comments:
Post a Comment