The Economist
Đỗ Đặng NHật Huy biên dịch
22/02/2021
http://nghiencuuquocte.org/2021/02/22/the-gioi-hom-nay-22-02-2021/
Hàng chục nghìn người đã xuống đường ở Naypyidaw,
thủ đô Myanmar, để dự tang lễ của một người biểu tình bị cảnh sát bắn
chết, và để phản đối bạo lực đối với dân thường. Quân đội đã không thể ngăn
chặn được biểu tình quy mô lớn và tình trạng bất ổn dân sự kể từ sau cuộc đảo
chính quân sự và vụ bắt giữ bà Aung San Suu Kyi, nhà lãnh đạo dân cử của
Myanmar, vào hôm 1 tháng 2.
Israel nới lỏng phong
tỏa, sau khi đã tiêm được ít nhất một liều covid-19 cho gần một nửa dân số đất
nước. Các cửa hàng, thư viện và bảo tàng đã mở cửa trở lại, nhưng mọi người vẫn
phải đeo khẩu trang và giữ khoảng cách. Chỉ những người có “hộ chiếu xanh” –
chủ yếu là những người đã tiêm hai mũi – mới có thể đến các phòng tập thể dục,
khách sạn và giáo đường Do Thái. Hôm nay, chính phủ Anh cũng sẽ đưa ra kế hoạch nới lỏng phong tỏa.
Nhiệt độ ở miền Nam nước Mỹ bắt đầu tăng sau
một tuần cực kỳ lạnh giá. Thời tiết bất thường đã tàn phá cơ sở hạ tầng ở
Texas, nơi hàng triệu người bị mất điện và không thể sưởi ấm. Mặc dù hầu hết
mọi người đã có điện trở lại nhưng nguồn cung cấp nước ở một số bang vẫn bị
gián đoạn vì vỡ đường ống.
Chính phủ Iran nói Mỹ phải dỡ bỏ các lệnh
trừng phạt đối với nước này nếu muốn quay lại thỏa thuận hạt nhân 2015, thỏa
thuận mà Mỹ đã rút khỏi vào năm 2018. Tổng thống Joe Biden muốn khôi phục thỏa
thuận. Người đứng đầu cơ quan giám sát hạt nhân của Liên hợp quốc đã yêu cầu
các quan chức Iran tiếp tục cho phép giám sát các cơ sở hạt nhân của nước này,
trong bối cảnh có động thái đe dọa tắt các camera của cơ quan này.
Người dân Niger vừa bỏ phiếu trong một cuộc
bầu cử vòng hai để chọn tổng thống mới của mình. Cuộc bỏ phiếu đánh dấu cuộc
chuyển giao quyền lực dân chủ đầu tiên ở Niger kể từ khi nước này độc lập khỏi
Pháp 60 năm trước. Mohamed Bazoum, một người ủng hộ tổng thống đương nhiệm
Mahamadou Issoufou, được dự đoán chiến thắng. Bảy nhân viên bầu cử đã bị giết
bởi một quả mìn trên đường đến điểm bỏ phiếu của họ.
Cơ quan quản lý ngân hàng của Trung Quốc đã
hoàn thiện các quy tắc chặt chẽ hơn đối với vay tiền qua internet. Bên cạnh các
quy định khác, kể từ tháng 7 năm 2022, các tổ chức cho vay trực tuyến phải cung
cấp 30% số vốn cho các khoản vay được thực hiện cùng các ngân hàng thương mại.
Các quy định sẽ nâng cao yêu cầu vốn đối với các bên cho vay như Ant Group, chi
nhánh fintech của Alibaba. Năm ngoái, nhà chức trách đã đột ngột ra lệnh dừng
đợt IPO trị giá 37 tỷ USD của công ty và yêu cầu họ cắt giảm cho vay.
Ngân hàng Trung ương Sudan đã mạnh tay phá
giá đồng tiền của họ, từ 55 bảng đổi một đô la xuống chỉ còn 375 bảng, đưa tỷ
giá hối đoái chính thức xuống ngang với tỷ giá chợ đen. Ngân hàng sẽ xác định
tỷ giá hàng ngày theo cơ chế “tỉ giá thả nổi được quản lý linh hoạt”. Các chủ
nợ nước ngoài và IMF đã yêu cầu phá giá như một điều kiện để xóa nợ cho
nước này. Tình trạng khan hiếm hàng hóa, lạm phát cao và biến động chính trị đã
trì hoãn thay đổi này.
TIÊU ĐIỂM
Quân đội Myanmar
bắt đầu nổ súng vào người biểu tình
Khi quân đội Myanmar lật đổ chính phủ dân sự vào
ngày 1 tháng 2, bắt giữ bà Aung San Suu Kyi và những người khác trong đảng cầm
quyền của bà, họ thành công mà không phải đổ một giọt máu. Khi hàng trăm nghìn
người Miến Điện bắt đầu xuống đường phản đối đảo chính, quân đội cũng kiềm chế
không triển khai lực lượng sát thương. Song điều đó đã thay đổi. Vào ngày 9
tháng 2, một người biểu tình đã bị cảnh sát bắn vào đầu. Cô qua đời mười ngày
sau đó. Và hôm thứ Bảy, các sĩ quan lại nổ súng vào người biểu tình ở Mandalay,
thành phố lớn thứ hai Myanmar, khiến hai người thiệt mạng.
Hai sự kiện này là dấu hiệu cho thấy chế độ đang lo
lắng. Hiện tại có rất nhiều công chức đình công khiến cho bộ máy chính phủ phải
ngừng hoạt động, trong khi hệ thống ngân hàng cũng đình trệ. Do đó các tướng
đang đối mặt viễn cảnh không thể trả lương cho quan chức hoặc quân đội. Nhưng
một cuộc đàn áp sẽ chỉ khiến người dân Miến Điện vốn đã tức giận thêm bất bình
hơn nữa. Các đám đông khổng lồ tiếp tục xuống đường vào Chủ nhật, và biểu tình
sẽ tiếp diễn trong tuần này.
Chính phủ Anh sắp
công bố kế hoạch dỡ phong tỏa dần dần
Hôm nay Boris Johnson sẽ tiết lộ kế hoạch dần nới
lỏng phong tỏa nghiêm ngặt cho nước Anh vốn áp dụng từ ngày 6 tháng 1. Thủ
tướng Anh đã nói trường học sẽ mở cửa từ ngày 8 tháng 3. Và mọi người có thể
được phép gặp gỡ ngoài trời từ lễ Phục sinh. Các chính phủ Bắc Ireland,
Scotland và xứ Wales sẽ tự quyết trong vấn đề này. Ông Johnson khẳng định bất
kỳ việc nới phong tỏa nào cũng sẽ được dẫn dắt bởi “dữ liệu, chứ không phải ngày
tháng,” đồng thời nới lỏng sẽ dừng lại nếu vắc-xin không hiệu quả, hoặc các
chủng covid-19 nguy hiểm mới xuất hiện, hoặc gia tăng số ca nhiễm gây quá tải
bệnh viện.
Tuy nhiên, các nghị sĩ đảng Bảo thủ mong muốn hạn
chế được dỡ bỏ sau khi mọi người dân trên 50 tuổi và những người dễ bị tổn
thương được tiêm liều vắc-xin đầu. Chính phủ nói mục tiêu này sẽ đạt được trước
ngày 15 tháng 4, sớm hơn hai tuần so với kế hoạch trước đây. Chương trình tiêm
chủng của Anh đi trước các chương trình khác ở châu Âu. Các quan chức dự kiến
mọi người dân trưởng thành sẽ được tiêm ít nhất một liều vào cuối tháng 7.
Điều trần phê
chuẩn Merrick Garland
vào ghế bộ trưởng tư pháp Mỹ
Năm năm trước, các nghị sĩ Cộng hòa tại Thượng viện
Mỹ đã phủ quyết một cuộc điều trần dành cho Merrick Garland, người được Barack
Obama đề cử vào Tòa án Tối cao. Hôm nay, cuối cùng thì ông cũng có được một
buổi điều trần, nhưng với tư cách người được Joe Biden đề cử cho chức bộ trưởng
tư pháp. Đề cử này gây khó chịu cho một số người cánh tả, vì họ muốn có một
người tiến bộ điều hành Bộ Tư pháp. Song khuynh hướng trung dung của ông
Garland sẽ khiến cuộc phê chuẩn ông được dễ dàng, và thật ra ông Biden đã đề cử
những người tiến bộ vào các vị trí dưới quyền ông Garland — đặc biệt là Vanita Gupta làm thứ trưởng
và Kristen Clarke
làm thứ trưởng phụ trách quyền dân sự.
Danh tiếng liêm chính của ông Garland và lời cam
kết tôn trọng sự độc lập của Bộ Tư pháp của tổng thống cho thấy chính quyền ông
Biden sẽ coi trọng các chuẩn mực pháp lý và pháp quyền hơn người tiền nhiệm.
Việc bổ nhiệm Garland cũng sẽ cho ông Biden cơ hội bổ nhiệm một ghế do ông
Garland để lại trong Tòa phúc thẩm Hoa Kỳ cho Khu vực DC — thường được coi là
tòa án quan trọng thứ hai trong nước.
Cuộc cạnh tranh
giành quyền mua hãng an ninh G4S
Allied Universal, một công ty an ninh tư nhân của
Mỹ, và GardaWorld, một đối thủ từ Canada, đang tham gia vào một cuộc tranh
cãi xoay quanh G4S của Anh. GardaWorld hồi năm ngoái từng tìm cách mua
G4S với giá 3,7 tỷ bảng Anh (4,9 tỷ USD). Trong khi Allied đưa ra một lời đề
nghị cao hơn con số đó 155 triệu bảng. Cuộc chiến rất gay cấn. GardaWorld đã
chỉ trích ban giám đốc của G4S, trong khi đưa ra những cảnh báo nghiêm trọng về
tác hại mà Allied sẽ gây ra với công ty trên tư cách chủ sở hữu.
G4S thích lời chào mời của Allied hơn, song cho
rằng có thể tiếp tục đẩy giá lên nữa trước khi chấp nhận. Hôm nay, Allied và
GardaWorld sẽ tham dự một cuộc đấu giá đối đầu hiếm hoi để quyết định xem ai sẽ
có được G4S. Người chiến thắng có thể mở rộng hoạt động kinh doanh của mình một
cách đáng kể vì G4S có doanh thu cao hơn và nhiều nhân viên hơn cả hai người
mua. Song người mua cũng có nguy cơ gánh chịu tổn thất uy tín từ G4S. Công ty
đã vướng vào các vụ bê bối trong những năm gần đây. Năm 2018, chính phủ Anh đã
tiếp quản một nhà tù do G4S điều hành vì điều kiện nhà tù quá tồi tệ.
Hội đồng Môi
trường Liên Hợp Quốc nhóm họp
Hôm nay, Hội đồng Môi trường Liên Hợp Quốc – nơi tự
nhận mình là cơ quan ra quyết định về môi trường cao nhất trên thế giới – sẽ
nhóm họp lần thứ năm kể từ năm 2014. Những người tham gia chủ yếu sẽ thông qua
ngân sách và nói về cách các nước có thể giảm khí nhà kính và mất đa dạng sinh
học trong khi ứng phó với đại dịch coronavirus. Chương trình Môi trường LHQ, tổ
chức triệu tập hội đồng, muốn nhấn mạnh mối liên hệ giữa những vấn đề này, điều
họ đã nêu trong một báo cáo được công bố hồi tuần trước.
Khi ra mắt báo cáo, Tổng thư ký Liên hợp quốc
António Guterres cảnh báo rằng nhân loại đã tiến hành “một cuộc chiến tự sát và
phi lý với thiên nhiên” dẫn đến biến đổi khí hậu, phá hủy các hệ sinh thái, và
sự gia tăng các bệnh lây truyền từ động vật như covid-19. Báo cáo nói các vấn
đề này phải được giải quyết đồng thời. Tuy nhiên, phiên họp tuần này sẽ chỉ có
nói nhiều hơn là hành động — hơn 4.000 đại biểu hường tham dự sẽ không dự
họp trực tiếp cho đến năm sau.
No comments:
Post a Comment