THẾ GIỚI HÔM NAY : 24/02/2021 (The Economist)

 

 

Thế giới hôm nay: 24/02/2021

The Economist

Đỗ Đặng Nhật Huy biên dịch

24/02/2021

http://nghiencuuquocte.org/2021/02/24/the-gioi-hom-nay-24-02-2021/

 

Jerome Powell, Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Mỹ, cho biết sự phục hồi kinh tế của đất nước là “còn lâu mới hoàn thành”. Ông Powell nói với các thượng nghị sĩ rằng ngân hàng trung ương sẽ giữ lãi suất gần 0 và tiếp tục mua trái phiếu chính phủ. Nền kinh tế đã bắt đầu phục hồi từ thời điểm nghiêm trọng nhất của đại dịch hồi năm ngoái, nhưng tỷ lệ thất nghiệp vẫn cao gần gấp đôi so với trước khi virus tấn công nước Mỹ.

 

Facebook sẽ tiếp tục hiển thị các bài báo ở Úc, sau khi đạt được một thỏa thuận với chính phủ nước này. Cách đây chưa đầy một tuần, gã khổng lồ truyền thông xã hội đã gây sốc cho người Úc khi chặn liên kết đến các trang báo từ newsfeed và bài đăng của họ. Họ làm vậy để phản đối một đạo luật buộc các công ty công nghệ phải trả tiền cho các nhà xuất bản khi nội dung của họ xuất hiện trên Facebook. Facebook cam kết mơ hồ sẽ “hỗ trợ” báo chí Úc.

 

Cảnh sát Gruzia (Georgia) đã bắt Nika Melia, thủ lĩnh phe đối lập của đất nước. Ông bị buộc tội kích động bạo lực trong các cuộc biểu tình vào năm 2019, nhưng nói cáo buộc là một phần của cuộc đàn áp “đang diễn ra” của chính phủ. Các nhóm đối lập cũng cáo buộc các quan chức gian lận trong cuộc bầu cử tổ chức hồi tháng 10 năm ngoái. Tuần trước, Giorgi Gakharia đã từ chức thủ tướng vì kế hoạch bắt giữ Melia. Ông phản đối động thái này, vì cho rằng nó có thể gây chia rẽ.

 

Một tòa án Malaysia đã tạm dừng việc trục xuất 1.200 công dân Myanmar sau khi các nhóm nhân quyền nói họ có thể không an toàn dưới sự cai trị của quân đội ở quê hương. Hôm nay tòa sẽ xem xét gia hạn lâu hơn nữa. Trong số những người phải đối mặt trục xuất có người dân tộc thiểu số Chin và Kachin của Myanmar, cũng như người Hồi giáo không thuộc nhóm Rohingya vốn đã chạy trốn khỏi cuộc đàn áp ở quê nhà.

 

Trung Quốc có kế hoạch đại tu hệ thống bầu cử Hồng Kông bằng cách củng cố quyền kiểm soát của họ đối với ủy ban có quyền lựa chọn trưởng đặc khu. Tờ Wall Street Journal đưa tin Đảng Cộng sản Trung Quốc sẽ phân bổ lại các ghế ủy ban do các chính trị gia ủng hộ dân chủ nắm sang cho những người trung thành với Trung Quốc. Các thay đổi dự kiến ​​sẽ được đưa ra trong cuộc họp thường niên của Nhân đại (Quốc hội) Trung Quốc ở Bắc Kinh vào tháng 3.

 

HSBC công bố lợi nhuận trước thuế giảm 34% trong năm 2020 khi công bố kế hoạch xoay trục sang châu Á. Ngân hàng sẽ đầu tư 6 tỷ đô la trong vòng 5 năm tới để mở rộng hoạt động ở Trung Quốc, Hồng Kông và Singapore. Họ cũng sẽ bán các mảng ngân hàng bán lẻ ở Mỹ và Pháp. Năm ngoái, HSBC cho biết họ có kế hoạch cắt giảm 35.000 việc làm ở Mỹ và Châu Âu, cũng như chuyển 100 tỷ USD vốn sang Châu Á.

 

Intercontinental Hotel Group, chủ sở hữu của các thương hiệu Holiday Inn và Crowne Plaza, tiết lộ khoản lỗ 153 triệu USD trong năm 2020, và gọi đây là “năm khó khăn nhất trong lịch sử của chúng tôi,” theo lời giám đốc điều hành của công ty. Trong khi đó, lượng đặt vé đã tăng vọt tại easyJet, một hãng hàng không giá rẻ có trụ sở chính ở Anh, sau khi thủ tướng nước này cho biết ông hy vọng sẽ xóa bỏ tất cả các hạn chế giãn cách xã hội trước ngày 21 tháng 6.

 

 

TIÊU ĐIỂM

 

Quốc hội Mỹ tổ chức nhiều phiên điều trần về vụ 6 tháng 1

Quốc hội Mỹ bắt đầu một loạt các phiên điều trần về vụ việc ngày 6 tháng 1, khi một đám đông những người ủng hộ Donald Trump đổ bộ đến Washington, DC. Hôm qua, các nghị sĩ đã nghe lời khai từ hai trong số các cựu quan chức an ninh hàng đầu của Đồi Capitol — Trưởng Cảnh vệ Hạ viện và Thượng viện (sergeants-at-arms) — cả hai đều đã nghỉ việc. Cùng ra điều trần còn có cảnh sát trưởng DC, và cựu chỉ huy Cảnh sát Đồi Capitol.

 

Các thượng nghị sĩ đặt câu hỏi cho họ về sự chuẩn bị, và được trả lời rằng Lầu Năm Góc miễn cưỡng gửi Vệ binh Quốc gia làm tiếp viện. Ủy ban Chuẩn Chi Hạ viện cũng sẽ tổ chức các phiên điều trần vào cuối tuần này. Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi đã kêu gọi thành lập một ủy ban tương tự như ủy ban đã điều tra các cuộc tấn công khủng bố 11 tháng 9 năm 2001, làm dấy lên một cuộc tranh cãi dữ dội về cơ cấu thành viên của nó. Bà Pelosi muốn bốn lãnh đạo cao nhất ở quốc hội đề cử hai và tổng thống đề cử ba thành viên, mang lại cho đảng Dân chủ lợi thế 7-4. Nhưng đảng Cộng hòa muốn bình đẳng.

 

 

Ireland: vấn đề nan giải hậu Brexit

Michael Gove, chánh văn phòng nội các của Anh, và Maros Sefcovic, một Ủy viên châu Âu, hôm nay sẽ họp trực tuyến để giải quyết các vấn đề đang cản trở thỏa thuận thương mại hậu Brexit. Vấn đề lớn nhất là Bắc Ireland, bên tiếp tục nằm dưới các quy tắc của EU theo thỏa thuận Brexit. Điều đó đang khiến các nhà nhập khẩu Bắc Ireland thất vọng, vì họ đang phải vật lộn với các thủ tục giấy tờ mới đầy phức tạp về thịt, thực vật và các hàng hóa khác.

 

Các thủ tục sẽ còn trở nên phức tạp hơn khi các quy định của Anh và châu Âu tách rời nhau. Chính phủ Anh muốn ân hạn được kéo dài đến năm 2023. Chế độ tạm thời hiện tại được đặt ra nhằm ngăn một biên giới thương mại trên chính đảo Ireland, song nó khiến những người thân Anh cảm thấy xa rời Anh Quốc. Đảng Liên minh Dân chủ đã khởi động hành động pháp lý, tìm cách thách thức thỏa thuận này với lý do rằng nó không phù hợp với Đạo luật Liên minh năm 1800, vốn ban đầu kết nối Vương quốc Anh và Ireland  “mãi mãi,” theo tuyên bố của luật.

 

 

EU tìm cách bảo vệ người lao động tự do

EU dự kiến hôm nay ​​tổ chức một cuộc tham vấn với người lao động và người sử dụng lao động về điều kiện lao động trong “nền kinh tế tự do” (gig economy), nơi công việc được đặt hàng từng việc một trên các nền tảng trực tuyến. Một thập niên sau khi khái niệm này ra đời, khối vẫn đang vật lộn với câu hỏi làm thế nào để đưa các tài xế Uber, người giao hàng, người trông trẻ, và kế toán tự do vào nhà nước phúc lợi. Điều này đặc biệt quan trọng khi đại dịch khiến các công việc tự do trở nên thiếu ổn định và nguy hiểm hơn.

 

Hầu hết các nhân công nền kinh tế tự do vẫn tiếp tục giao đồ ăn hoặc lái ô tô mà không có các lợi ích xã hội mà những nhân viên khác nhận được. Ngay cả họ cũng bối rối về tình trạng thị trường lao động của mình. Ủy ban EU đã hứa sẽ cải thiện các điều kiện, nhưng cho đến nay chỉ đề xuất điều chỉnh các quy tắc cạnh tranh đề mang lại cho người lao động quyền thương lượng. Trong khi đó, Tòa án tối cao của Anh gần đây phán quyết rằng tài xế Uber đủ điều kiện hưởng các quyền của người lao động, chẳng hạn như mức lương tối thiểu toàn quốc — khả năng cao làm đảo lộn mô hình kinh doanh của công ty này và các đối thủ mảng gọi xe.

 

 

Thống đốc Cuomo từ anh hùng chống dịch đến tội đồ

Sắc mặt quyết tâm và các cuộc họp giao ban hàng ngày của Andrew Cuomo, thống đốc bang New York, đã từng làm yên lòng các cư dân của bang trong thời điểm tồi tệ nhất của đại dịch. Nhưng danh tiếng của ông giờ đã tan thành mây khói. Tháng trước, tổng chưởng lý New York đã công bố một báo cáo dài 76 trang cho thấy chính quyền Cuomo đã nói giảm 50% số ca tử vong liên quan đến covid-19 tại các viện dưỡng lão do nhà nước điều hành. Các nhà lập pháp bang có thể tước bỏ quyền hạn khẩn cấp của ông. Hiện các thành viên đảng Dân chủ tại thượng viện bang đã thông qua các dự luật nhằm tăng cường giám sát và tiêu chuẩn chăm sóc trong các viện dưỡng lão. Ông Cuomo cũng có thể đối mặt với một cuộc điều tra liên bang.

 

Trong khi đó, New York đang bắt đầu mở cửa. Các sân thể thao và sân vận động hiện có thể mở cửa trở lại với 10% công suất, song khán giả phải âm tính với covid-19. Đội Knicks đã chơi trận đấu bóng rổ đầu tiên trên sân nhà trước những người hâm mộ tại Madison Square Garden vào hôm thứ Ba. Các nhà hàng ở Thành phố New York cũng có thể phục vụ thực khách trong nhà, với công suất 35% từ ngày 26 tháng 2. Tỷ lệ lây nhiễm ở bang đang ở mức thấp nhất kể từ tháng 11. Nhưng phục hồi trên diện rộng vẫn còn chậm. Hàng nghìn doanh nghiệp có thể sẽ không bao giờ mở cửa trở lại.

 

 

Bộ trưởng Tài chính Nam Phi công bố dự thảo ngân sách

Khi Tito Mboweni, Bộ trưởng Tài chính Nam Phi, đề ra dự thảo ngân sách của ông hôm nay, người dân Nam Phi sẽ nhìn vào hành động hơn là lời nói. Kể từ khi nhậm chức vào năm 2018, nhà cải cách lớn tuổi này đã rao giảng rằng đất nước cần phải chi vừa đủ không quá khả năng, và thực hiện các cải cách cơ cấu. Song cho đến nay ông không đạt được gì nhiều.

 

Trong hai năm Nam Phi trải qua hai cuộc suy thoái. Sau đó đại dịch khiến nền kinh tế thêm suy thoái. Thâm hụt ngân sách của đất nước có thể lên tới 15% GDP trong năm tài chính này. Vấn đề, như mọi khi, là đảng Đại hội Dân tộc Phi cầm quyền có lợi ích trong mô hình dựa trên nhà nước và ác cảm với tư tưởng thị trường tự do. Tổng thống Cyril Ramaphosa, người không bao giờ chấp nhận một thỏa hiệp mà ông không thích, có thể ủng hộ một số đề xuất của ông Mboweni. Nhưng khi mà phần lớn chương trình cải cách của ông rơi vào bế tắc, ông Mboweni có thể sẽ không tại vị lâu.