THẾ GIỚI HÔM NAY : 05/02/2021 (BTV Tiếng Dân)

 

Thế giới hôm nay: 05/02/2021

The Economist

Đỗ Đặng NHật Huy biên dịch

05/02/2021

http://nghiencuuquocte.org/2021/02/05/the-gioi-hom-nay-05-02-2021/

 

Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc kêu gọi trả tự do cho nhà lãnh đạo Myanmar, Aung San Suu Kyi, người đã bị quân đội nước này phế truất vào hôm thứ Hai – nhưng không gọi sự can thiệp của quân đội là đảo chính hoặc lên án nó. Từ ngữ của bản tuyên bố chung dường như được thiết kế để Trung Quốc và Nga không phủ quyết. Ở Myanmar, các lãnh đạo quân đội đã chặn quyền truy cập Facebook để thúc đẩy “sự ổn định”.

 

Sau khi đảng Cộng hòa Mỹ từ chối trừng phạt Marjorie Taylor Greene, một nữ nghị sĩ nhiệm kỳ đầu từ Georgia, người lan truyền các thuyết âm mưu thù hận, đảng Dân chủ giờ quyết định hành động. Họ đã lên lịch bỏ phiếu một nghị quyết nhằm loại bà khỏi hai ủy ban quốc hội mà bà là thành viên. Và chỉ cần đa số tối thiểu để thông qua.

 

Dominic Ongwen, một cựu chỉ huy quân nổi dậy ở Uganda, đã bị Tòa án Hình sự Quốc tế kết tội tội ác chiến tranh. Quân đội Kháng chiến của Chúa của ông khủng bố miền bắc Uganda từ năm 1987 đến năm 2006. Ông Ongwen bị các tay súng bắt cóc và bị ép nhập ngũ từ khi còn là trẻ em, rồi thăng tiến dần. Ông bị kết tội giết người, hãm hiếp, tra tấn, và bắt phụ nữ làm nô lệ tình dục, cùng những tội danh khác.

 

Sau khi ủy ban chính sách tiền tệ họp, Ngân hàng Trung ương Anh (BOE) đã yêu cầu các ngân hàng thương mại chuẩn bị cho kịch bản lãi suất âm, trong trường hợp BOE áp đặt lãi suất như vậy trong sáu tháng tới. Song họ nhấn mạnh đây chưa phải kết luận cuối cùng. BOE cũng nâng dự báo GDP cho cuối năm nay, với dự đoán một sự phục hồi nhanh chóng nhờ tiêm chủng.

 

Năng suất của người lao động Mỹ đã giảm 4,8% trong quý 4 năm ngoái, mức giảm mạnh nhất kể từ năm 1981, do covid-19 tiếp tục làm rung chuyển thị trường lao động. Năng suất tổng thể tăng 2,6% trong năm 2020. Giờ làm việc giảm 6,6%, vượt xa mức giảm 4,2% sản lượng.

 

McKinsey đồng ý trả 573 triệu đô la để giải quyết một vụ kiện do hàng chục bang của Mỹ đưa ra cáo buộc công việc tư vấn của hãng làm trầm trọng thêm cuộc khủng hoảng opioid của đất nước. Trong khi tư vấn cho Purdue Pharma, một nhà sản xuất thuốc lớn, hãng này bị cáo buộc vẽ ra một kế hoạch tập trung tiếp thị vào các bác sĩ thường kê đơn thuốc. McKinsey không thừa nhận hành vi sai trái nhưng sẽ hợp tác với các nhà điều tra.

 

Anh đã tiến hành một cuộc thử nghiệm đánh giá tính hiệu quả của việc tiêm kết hợp một liều vắc-xin covid-19 của Pfizer và một liều vắc-xin AstraZeneca-Oxford, và liệu thứ tự tiêm thuốc có quan trọng hay không. Các nhà nghiên cứu kỳ vọng sẽ khám phá ra liệu việc triển khai tiêm chủng có thể linh hoạt được hơn hay không.

 

 

TIÊU ĐIỂM

 

Thêm một công ty công nghệ Trung Quốc IPO khủng

Hôm nay, sàn giao dịch chứng khoán Hồng Kông chào đón đợt IPO công nghệ lớn nhất thế giới kể từ sau Uber ở New York hồi năm 2019. Kuaishou, một ứng dụng video ngắn Trung Quốc tuyên bố có 264 triệu người dùng hoạt động hàng ngày, có thể được định giá tới khoảng 60 tỷ USD, cao hơn cả những gã khổng lồ mạng xã hội nổi tiếng hơn như Twitter (khoảng 44 tỷ đô la). Cổ phiếu của công ty Trung Quốc này hiện đã được các nhà đầu tư bán lẻ đăng ký vượt tới hơn 1.200 lần – một kỷ lục ở thị trường chứng khoán Hồng Kông.

Kuaishou kiếm tiền chủ yếu từ cắt phần trăm số tiền mà người xem đóng góp cho các streamer yêu thích của họ, những người hát, nhảy hoặc thậm chí chỉ tắm nắng. Nền tảng này ghi nhận gần 1 tỷ phiên phát trực tiếp trong nửa đầu năm 2020. Và Kuaishou có tham vọng toàn cầu. Phiên bản nước ngoài của họ, Kwai, đang thu hút hàng triệu người dùng từ Brazil đến Việt Nam. Kwai vẫn chưa có được danh tiếng như TikTok, đối thủ chính của họ, cũng đến từ Trung Quốc. Nhưng 5,4 tỷ đô la mà Kuaishou vừa gọi được có thể giúp đưa tên họ lên bản đồ.

 

Hội nghị thượng đỉnh Liên minh châu Phi

Có lẽ điều duy nhất tệ hơn cả việc không rút kinh nghiệm từ lịch sử là việc rút ra những bài học sai lầm. Khi các lãnh đạo châu Phi họp online vào cuối tuần này cho hội nghị thượng đỉnh hàng năm của Liên minh châu Phi (AU), họ dường như quyết tâm đặt ra những mục tiêu thiếu tham vọng. Hội nghị thượng đỉnh năm ngoái tuyên bố 2020 sẽ là năm “im tiếng súng” nội chiến, để rồi chứng kiến giao tranh nổ ra ngay tại Ethiopia, quốc gia đặt cơ quan điều hành AU.

 

Mục tiêu năm nay sẽ chỉ là tôn vinh nghệ thuật và văn hóa của châu lục. Tuy nhiên, rất cần có các hành động khẩn cấp từ các lãnh đạo châu Phi về một số vấn đề quan trọng, trước hết là covid-19. Trong khi phần lớn các nước giàu đang dự đoán tiêm chủng cho người dân nước mình trong năm nay, thì châu Phi phải đến đầu năm 2024 mới đảm bảo tiêm đủ số người để đạt miễn dịch cộng đồng. Quản trị và dân chủ cũng thụt lùi trong năm qua, với một số cuộc bầu cử gian lận đáng xấu hổ. AU cần giảm tổ chức các lễ kỷ niệm và thể hiện vai trò lãnh đạo hơn một chút.

 

Mỹ sắp công bố báo cáo việc làm tháng 1

Hôm nay, các nhà kinh tế học trên toàn thế giới sẽ điên cuồng refresh trình duyệt của họ vào lúc 08:30 Giờ miền Đông Mỹ, thời điểm báo cáo việc làm tháng 1 của Mỹ được công bố. Sau khi đạt đỉnh 15% vào tháng 4, tỷ lệ thất nghiệp hiện ở mức 7%. Hầu hết các nhà kinh tế không dự đoán được một sự giảm mạnh như vậy. Nhưng báo cáo của tháng trước là một cú sốc: sau nhiều tháng tăng trưởng mạnh, việc làm đã giảm.

 

Đó là vì một số lý do, bao gồm việc tác động kích thích của các gói kích thích mùa xuân năm ngoái đã hết và quan trọng nhất là gia tăng số ca nhiễm coronavirus. Kể từ đó, nhiều tiền kích thích hơn đã được tung ra, trong khi số ca nhiễm coronavirus mới và số ca nhập viện giảm; do đó, có thể đoán báo cáo của hôm nay sẽ tốt hơn một chút. Các ước tính khảo sát cho thấy lao động hưởng lương ngoài ngành nông nghiệp có khả năng tăng khoảng 50.000. Song nếu với tốc độ tăng việc làm như vậy, Mỹ sẽ không thể hồi phục toàn bộ số việc làm đã mất cho đến tận năm 2037.

 

Bế tắc chính trị ở Haiti

Haiti rơi vào thế bế tắc khi phe đối lập cố gắng loại bỏ Tổng thống Jovenel Moïse. Mặc dù bầu cử đến tháng 9 mới tổ chức, những người chỉ trích ông lại nói ông nên từ nhiệm vào Chủ nhật này vì đã 5 năm kể từ khi nhiệm kỳ tổng thống trước đó kết thúc. Họ dự kiến chỉ định một nguyên thủ quốc gia tạm thời và một ủy ban giám sát quá trình chuyển đổi chính trị. Tuy nhiên ông Moïse nói ông sẽ không từ chức cho đến tháng 2 năm 2022, năm năm kể từ ngày tuyên thệ nhậm chức.

 

Chính quyền của ông đang ngày càng trở nên chuyên quyền, tham nhũng và bất tài. Ông Moïse đã lãnh đạo bằng sắc lệnh kể từ khi quốc hội bị treo vào tháng 1 năm ngoái vì bầu cử lập pháp bị hủy bỏ. Và người dân ngày càng bất mãn. Người Haiti đang đối mặt với bạo lực băng đảng cũng như nạn bắt cóc đòi tiền chuộc ngày càng gia tăng. Năm ngoái có gần 200 vụ như vậy, tăng từ 39 của năm 2019. Trong khi đó, đình công và biểu tình, được hậu thuẫn bởi các công đoàn, đã khiến trường học và doanh nghiệp đóng cửa trong tuần qua.  Có thể đoán còn nhiều điều tương tự vào cuối tuần này.

 

Tiêm chủng nhanh chưa thể giúp Israel phục hồi

Cuộc phong tỏa toàn quốc lần thứ ba của Israel đáng lẽ kết thúc hôm nay. Nhưng các hạn chế dự kiến sẽ được gia hạn thêm ba ngày nữa vì số ca nhiễm và nhập viện cao. Nội các Israel có bất đồng xoay quanh việc nới lỏng phong tỏa. Thủ tướng Binyamin Netanyahu và các quan chức y tế nhấn mạnh phong tỏa nên được duy trì. Các bộ trưởng nội các khác thì muốn nới lỏng.

 

Người ta kỳ vọng Israel có thể sớm mở cửa lại nền kinh tế nhờ vào chiến dịch tiêm chủng đang được thực hiện với tốc độ chóng mặt của chính phủ. Hai phần ba người Israel trên sáu mươi tuổi đã tiêm đủ hai liều vắc-xin Pfizer-BioNTech. Tuy nhiên, mặc dù đã có các dấu hiệu đầu tiên cho thấy giảm ca nhiễm ở các nhóm lớn tuổi, tổng số ca nhiễm và tử vong vì covid-19 vẫn ở mức cao do biến thể mới đến từ Anh lây lan nhanh hơn. Ngay cả Israel cũng chưa vượt hạn thành công.