THẾ GIỚI HÔM NAY : 21/10/2020 (The Economist)

 

THẾ GIỚI HÔM NAY : 21/10/2020

The Economist

Đỗ Đặng Nhật Huy biên dịch

21/10/2020

http://nghiencuuquocte.org/2020/10/21/the-gioi-hom-nay-21-10-2020/

 

Bộ Tư pháp Mỹ đệ một đơn kiện được chờ đợi từ lâu về cáo buộc Alphabet, công ty mẹ của Google, duy trì và lạm dụng độc quyền trong lĩnh vực tìm kiếm trực tuyến. Đây là vụ kiện chống độc quyền lớn đầu tiên của giới công nghệ kể từ khi Bộ này kiện Microsoft vào năm 1998. Tổng thống Donald Trump đã chỉ trích các công ty công nghệ về quyền lực quá lớn của họ, cũng như những gì ông cho là nỗ lực kiềm chế tiếng nói của những người bảo thủ.

 

Michel Barnier, trưởng đoàn đàm phán Brexit của EU và David Frost, người đồng cấp Anh, đã thảo luận trong ngày thứ hai để cố gắng khởi động lại các cuộc đàm phán. Những nỗ lực nhằm tìm kiếm một thỏa thuận về quan hệ trong tương lai của Anh với EU gần như tiêu tan vào thứ Sáu, khi thủ tướng Anh Boris Johnson đình chỉ các cuộc đàm phán và nói rằng một thỏa thuận thương mại khó có thể xảy ra.

 

Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo sẽ tổ chức các cuộc hội đàm với Armenia và Azerbaijan tại Washington vào thứ Sáu. Các cuộc đàm phán nhằm tháo ngòi cuộc chiến kéo dài giữa hai nước xoay quanh Nagorno-Karabakh, một vùng đất nơi chủ yếu sắc tộc Armenia sinh sống nhưng được quốc tế công nhận là thuộc Azerbaijan. Hiện chưa rõ các bên sẽ cùng gặp nhau hay gặp riêng với ông Pompeo.

 

Donald Trump cho biết ông sẽ loại Sudan khỏi danh sách các nước tài trợ khủng bố nếu nước này bồi thường 335 triệu USD cho các nạn nhân Mỹ trong hai vụ đánh bom đại sứ quán do al-Qaeda thực hiện vào năm 1998. Thủ tướng Sudan đáp lại rằng số tiền này hiện đã được thanh toán. Các nạn nhân Kenya và Tanzania của các vụ đánh bom dự kiến ​​sẽ nhận ít hơn các nạn nhân người Mỹ.

 

UBS, một ngân hàng Thụy Sĩ, báo cáo lợi nhuận 2,1 tỷ đô la trong quý thứ ba, gần gấp đôi so với một năm trước đó. Doanh thu giao dịch mạnh mẽ nhờ thị trường chứng khoán sôi động và lỗ tín dụng thấp hơn dự đoán ​​đã giúp ích cho kết quả kinh doanh của ngân hàng. Họ có kế hoạch trả 2,5 tỷ đô la cổ tức cho các cổ đông vào năm tới.

 

Tòa án Tối cao Hoa Kỳ, với chỉ tám thẩm phán, đã bế tắc về việc có nên cho phép Pennsylvania tính các lá phiếu gửi qua thư đến trễ hay không. Bốn thẩm phán, bao gồm cả hai người mà Donald Trump bổ nhiệm, muốn bác bỏ phán quyết của tòa án cao nhất cấp bang và hạn chế việc bỏ phiếu qua bưu điện. Bốn người khác đã chặn họ; Pennsylvania có thể được tính các lá phiếu nhận được trong vòng ba ngày kể từ ngày bỏ phiếu 3 tháng 11.

 

Cảnh sát Đan Mạch đã bắt được Peter Madsen khi anh ta cố gắng trốn khỏi nhà tù. Madsen bị bỏ tù vì giết Kim Wall, một nhà báo Thụy Điển đến phỏng vấn anh ta trên một chiếc tàu ngầm do anh ta tự sáng chế. Đầu tiên anh ta phủ nhận liên quan, sau đó tuyên bố cái chết là do tai nạn. Trong nỗ lực trốn thoát, người này đến một con phố ở phía tây Copenhagen trước khi bị bắt.

 

 

TIÊU ĐIỂM

 

Chính quyền Mỹ vẫn còn đàm phán về gói kích thích kinh tế

Màn đàm phán dai dẳng xoay quanh gói kích thích kinh tế giữa đảng Dân chủ và đảng Cộng hòa hiện đã kéo dài sang tháng thứ ba. Nỗ lực trước đó, còn gọi là Đạo luật CARES, bơm một khoản kích thích khổng lồ trị giá 2 nghìn tỷ đô la vào nền kinh tế — bao gồm cả trợ cấp thất nghiệp hào phóng — nhưng đã hết hạn từ đầu tháng 8. Tỷ lệ nghèo của Mỹ ước tính đã tăng từ 9,3% vào tháng 6 lên 11,1% vào tháng 9; nhiều hộ gia đình thậm chí không có đủ tiền để chi cho thức ăn và nhà ở.

 

Nancy Pelosi, chủ tịch Hạ viện thuộc đảng Dân chủ, đề xuất một gói kích thích rất lớn (bắt đầu với 3 nghìn tỷ đô la), trong khi Thượng viện do Đảng Cộng hòa kiểm soát đang thúc đẩy một gói nhỏ hơn nhiều, có giá trị 500 tỷ đô la. Bộ trưởng Tài chính Steve Mnuchin đã dẫn đầu các cuộc đàm phán với bà Pelosi, và cặp đôi được cho là sắp đạt được một thỏa thuận trị giá gần 2 nghìn tỷ đô la. Vẫn chưa rõ liệu các đảng viên Cộng hòa trong quốc hội có nổi dậy phản đối những nhượng bộ của ông Mnuchin hay không. Nhưng nếu ông Trump muốn một gói kích thích trước ngày bầu cử, thì đây là cơ hội cuối cùng của ông.

 

Cuộc đua Thượng nghị sĩ Nam Carolina bỗng nhiên sít sao

Lindsey Graham rất bận rộn. Ở vị trí chủ tịch ủy ban Tư pháp Thượng viện, vị đảng viên Cộng hòa vừa ra trát triệu tập ông chủ Twitter, đồng thời dẫn đầu đề cử Amy Coney Barrett vào Tòa án Tối cao. Nhưng tối nay ông phải ra tranh luận với Jaime Harrison, một đảng viên Dân chủ da đen khuynh hướng trung dung đang tranh cử chiếc ghế của ông. Harrison đã dẫn trước Graham trong một số cuộc thăm dò (trong khi bị dẫn ở các cuộc thăm dò khác), một dấu hiệu đáng ngại đối với các đảng viên Cộng hòa ở bang Nam Carolina vốn cực kỳ bảo thủ.

 

Tiền đã đổ vào chiến dịch tranh cử của ông Harrison từ các đảng viên Dân chủ ngoài tiểu bang mong muốn trả thù ông Graham. Đối với họ, Graham, một người từng chỉ trích Trump kịch liệt nay đại diện cho sự “Trump hóa” đảng Cộng hòa. Đối với những người bảo thủ, lòng trung thành ngoan ngoãn của ông đối với tổng thống là tạo ra cảm giác không thoải mái. Còn đối với những người phi đảng phái, việc ông phá vỡ lời hứa hồi năm 2016 là không bổ nhiệm thẩm phán Tòa án Tối cao trong năm bầu cử khiến ông mất uy tín. Ông có thể giữ được ghế, nhưng ở Nam Carolina cuộc đua đáng lẽ không sít sao như vậy.

 

Vụ giết giáo viên Pháp có thể thúc đẩy thái độ bài Hồi giáo

Năm ngày sau vụ chặt đầu Samuel Paty, một giáo viên lịch sử cấp hai ở một trường học phía tây bắc Paris, tổng thống Pháp Emmanuel Macron hôm nay sẽ bày tỏ lòng kính trọng đối với nạn nhân của cái mà ông gọi là “chủ nghĩa khủng bố Hồi giáo”. Tại trường đại học Sorbonne, một biểu tượng học tập, tổng thống sẽ tôn vinh ông Paty và tất cả các giáo viên. Ông cũng sẽ tái khẳng định cam kết của Pháp đối với quyền tự do ngôn luận mà ông cho là đang bị đe dọa.

 

Ông Paty bị sát hại sau khi nhận được những lời đe dọa vì cho học sinh xem các bức tranh biếm họa về Nhà tiên tri Muhammad trong một lớp học về quyền tự do ngôn luận. Vụ giết người đã củng cố quyết tâm của chính phủ Pháp chống lại các dấu hiệu của “chủ nghĩa Hồi giáo”, mặc dù có lo ngại điều này sẽ gây ra kỳ thị đối với người Hồi giáo. Cuộc đàn áp đã bắt đầu. Bộ trưởng Nội vụ Gérald Darmanin cho biết ông sẽ đóng cửa một nhà thờ Hồi giáo ở ngoại vi Paris, trục xuất 231 công dân mang hai quốc tịch và đóng cửa các nhóm viện trợ được coi là bình phong của chủ nghĩa Hồi giáo cực đoan.

 

Tốc độ triển khai 5G ở Mỹ vẫn còn chậm

Ericsson và Verizon sẽ cho thấy liệu cơn sốt mạng 5G siêu nhanh có biến thành nhu cầu thực tế hay không khi họ công bố thu nhập quý vào hôm nay. Ericsson, nhà cung cấp thiết bị 5G của Thụy Điển, hưởng lợi nhờ Mỹ và các nước phương Tây quay mặt với Huawei, đối thủ cạnh tranh của họ ở Trung Quốc. Còn Verizon, nhà cung cấp viễn thông lớn thứ hai của Mỹ, thì sử dụng công nghệ Ericsson trong mạng 5G đang phát triển của mình.

 

Verizon và hai đối thủ chính, AT&T và T-Mobile, tuyên bố phủ sóng 5G “trên toàn quốc”. Nhưng nhiều người Mỹ vẫn thiếu các dịch vụ này, hiện tại vẫn dùng một “phiên bản tạm thời” của 5G chỉ nhanh hơn một chút so với các mạng 4G cũ. Không chỉ những kẻ cuồng tốc độ mới đòi hỏi tiến bộ nhanh hơn. Tuần trước, Apple đã phát hành iPhone 12, thiết bị hỗ trợ 5G đầu tiên của họ, với hy vọng thu hút khách hàng nâng cấp máy. Mạng 5G chắp vá và không nhanh hơn các dịch vụ có sẵn có thể gây khó cho họ.

 

Nghị viện EU bàn về tên gọi của thực phẩm chay

Các nghị sĩ châu Âu hôm nay sẽ bàn về tương lai của burger chay. Các nhà lập pháp đang xem xét một sửa đổi chính sách nông nghiệp chung của EU qua đó cấm sử dụng các mô tả như “bánh mì kẹp thịt” và “bít tết” cho các lựa chọn thay thế thịt làm từ thực vật. Thay vào đó, đang có đề xuất những nhãn hiệu hấp dẫn như “món không thịt” (“meat-free discs”). Ủy ban nông nghiệp của cơ quan lập pháp và ngành công nghiệp thịt đều ủng hộ sửa đổi.

 

Copa-Cogeca, liên đoàn của nông dân châu Âu, gọi sự gia tăng xúc xích chay là “hành vi xâm phạm văn hóa” khiến người tiêu dùng bối rối. Nhưng những người phản đối cho rằng việc cấm các thuật ngữ thường dùng sẽ gây ra nhầm lẫn khi vẫn chưa có từ mới, và sẽ làm suy yếu chiến lược khuyến khích chế độ ăn thực vật của EU. Pháp đã thông qua một đạo luật tương tự vào đầu năm nay và hồi năm 2017, Tòa án Công lý Châu Âu đã cấm sử dụng “sữa” và “sữa chua” cho các sản phẩm không phải từ sữa. Điều đó không hề ảnh hưởng nhu cầu của người tiêu dùng đối với các món thuần chay: doanh số bán các sản phẩm nguồn gốc thực vật ở châu Âu đã tăng 73% trong 5 năm qua.