Mai V. Phạm
16/12/2019
Lập
luận duy nhất của nhiều người Việt trong lẫn ngoài nước về việc ủng hộ Trump là
bởi vì ông “khiến Trung Quốc sụp đổ” bằng việc đánh thuế (tarrif) lên hàng hóa
Trung Quốc.
Phải chăng với họ, hành động áp thuế tương tự việc
Trump dùng tên lửa tầm xa tấn công Trung Quốc, khiến Trung Quốc bị thiệt hại nặng
nề, còn phía Mỹ không hề hấn gì? Tuy nhiên, đó là một suy nghĩ hết sức vớ vẩn
và thiếu hiểu biết nghiêm trọng.
Thuế quan là thuế hoặc phí phải trả trên hàng nhập
khẩu. Thông thường, thuế được tính theo tỷ lệ phần trăm của giá giao dịch mà
người mua trả cho người bán nước ngoài. Mặc dù thuế quan được áp dụng đối với
hàng hóa đến từ mỗi quốc gia, nhưng không phải quốc gia đó trả
thuế. Thay vào đó sẽ là các nhà nhập khẩu, bao gồm các công ty và tập đoàn. Để
bảo đảm lợi nhuận, các công ty thường nâng giá thành sản phẩm để bù thuế. Nói một
cách đơn giản, thuế quan mà Trump áp lên hàng nhập khẩu Trung Quốc sẽ được
chuyển qua cho người tiêu dùng Mỹ dưới hình thức giá cả hàng hóa cao hơn.
Tôi thật sự không biết chính xác ý nghĩa của từ “sụp
đổ” mà những người Việt ủng hộ Trump nói. Phải chăng sụp đổ mà họ ám chỉ giống
sự sụp đổ của Liên bang Xô Viết vào thập niên 1990s? Tuy nhiên, cần minh định 2
thực tế:
1. Sự sụp đổ của Liên bang Xô Viết không chỉ phụ thuộc
vào yếu tố kinh tế, mà còn phụ thuộc rất nhiều vào sự trợ giúp của liên minh
các nước mà Mỹ là nước đứng đầu và phong trào dân chủ trong khối Xô Viết.
2. Sụp đổ kinh tế không có nghĩa sẽ dẫn đến sụp đổ
chính trị. Sụp đổ chính trị không tự khắc dẫn đến sự khai sinh và phát triển của
thể chế dân chủ. Bằng chứng cho thấy sau khi tuyên bố giải thể chế độ độc tài cộng
sản, Nga hiện vẫn không phải là một quốc gia dân chủ. Ngược lại, Putin đang mơ
về việc khôi phục lại liên bang chuyên chế như thời Liên Xô trước dây.
Việc áp thuế của Trump lên Trung Quốc gây thiệt
hại nặng cho Mỹ
Theo ước tính của Quỹ Tiền tệ Quốc tế, tranh chấp
thương mại của Trump với Trung Quốc có thể khiến kinh tế toàn cầu thiệt hại khoảng 700 tỉ Mỹ kim. Chính phủ Trump cũng phải cung cấp cho
nông dân Mỹ gói trợ cấp 28 tỉ Mỹ kim vì những thiệt hại to lớn từ tranh chấp
thương mại với Trung Quốc.
Một nghiên cứu khác
được thực hiện bởi các kinh tế gia Đại học UCLA và Ngân hàng Thế giới, kết luận
rằng, các công ty và người tiêu dùng Mỹ đã mất 68.8 tỷ Mỹ kim hồi năm ngoái vì
các mức thuế cao hơn.
Hôm thứ Sáu 13/12/2019, Trump đã tweet thông báo đạt
được thỏa thuận thương mại “rất lớn” và “tuyệt vời” với Trung Quốc. Trong một
cuộc họp báo hiếm hoi, các quan chức Trung Quốc nhấn mạnh rằng, thỏa thuận này
có lợi cho cả hai bên. Tuy nhiên, hiện tại, chi tiết của thỏa thuận này vẫn
chưa được công bố.
Theo đánh giá chung, Mỹ không thu được nhiều lợi ích
từ thỏa thuận này như chuyên gia thương mại của Bloomberg, David Fickling, đã châm biếm: “Đây là một sự giải
thoát khi một quốc gia quyết định ngừng đấm vào mặt mình. Mặc dù vậy, mọi
chuyện đã tốt hơn rất nhiều nếu nó không diễn ra”.
Tóm lại, hiện
tại Trump đã ký kết với Trung Quốc tạm dừng tranh chấp thương mại bởi những thiệt
hại to lớn đối với nông dân, các doanh nghiệp, và người tiêu dùng Mỹ. Thỏa thuận này cũng có lợi về mặt chính trị cho Trump bởi ông có thể
khoe khoang và phóng đại với cử tri rằng, thỏa thuận này có lợi cho kinh tế Mỹ.
Câu hỏi cho những người ủng hộ Trump: Nếu xem việc áp thuế là vũ khí, thì liệu
Trung Quốc có sụp đổ sau khi Trump chấm dứt hoàn toàn áp thuế lên Trung Quốc?
Làm sao Trung Quốc sụp đổ khi Trump tấn công đồng
minh, cô lập nước Mỹ?
Trong cuộc chiến chống lại sự bành trướng của chủ
nghĩa cộng sản, Mỹ và các nước đồng minh đã liên kết tạo sức ép mạnh lên Liên
Xô. Điều đó có nghĩa là các đồng minh có vai trò tối quan trọng đối với sức mạnh
của Mỹ. Nhưng không giống như những người tiền nhiệm khi chống lại Liên Xô, bước
đi đầu tiên của Trump nhằm đối phó với Trung Quốc là phá hoại các đồng minh
thân cận, là các nước đã tăng thêm sức mạnh cho Mỹ.
Trong tuần đầu tiên nhậm chức, Trump đã rút khỏi Hiệp
định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (Trans-Pacific Partnership), khiến Trung Quốc vui
mừng tột độ. TPP giúp tạo ra một hệ thống quy tắc và trách nhiệm
hơn nhằm kiểm soát Trung Quốc. Đã thế, Trump còn tiến hành các cuộc chiến
thương mại với Canada, Úc, Liên minh châu Âu, Mexio và dọa sẽ áp thuế lên Pháp và Ấn
Độ. Ngày 17/5/2019, Trump
hung hồn tuyên bố, “Liên minh Châu Âu đối xử với Hoa Kỳ còn tệ hơn
Trung Quốc”.
Trump cô lập nước Mỹ, xa lánh các đối tác tiềm
năng có thể giúp Mỹ kiểm soát Trung Quốc, thì khiến Trung Quốc sụp
đổ bằng ‘vũ khí’ gì?
Trung Quốc không phải là Liên Xô
Nhờ vào dân số khổng lồ và lao động rẻ, thị trường
Trung Quốc có vai trò quan trọng giúp đẩy mạnh doanh thu cho các tập đoàn kinh doanh khổng lồ của Mỹ và các nước
Châu Âu. Chính quyền Trung Quốc còn tập trung vào Nghiên cứu và Phát triển để “trở thành lãnh đạo toàn cầu về
đổi mới khoa học và công nghệ trong tương lai gần, loại Mỹ khỏi vị trí mà
nó đã nắm giữ trong 70 năm qua”.
Trong bài viết trên tạp chí Foreign Affairs, học giả uy tín của
đại học Harvard, đã phân tích sức mạnh công nghệ ngày càng vượt trội của Trung
Quốc: “Trung Quốc đã nhanh chóng đẩy mạnh chuỗi giá trị, tạo ra các ngành
công nghiệp đẳng cấp thế giới về mọi lĩnh vực, từ 5G, trí tuệ nhân tạo, đến
công nghệ sinh học và điện toán lượng tử. Một số chuyên gia hiện tin rằng Trung
Quốc có thể đánh bại Mỹ để trở thành quốc gia công nghệ hàng đầu thế giới”.
Cựu chủ tịch Ngân hàng Thế giới Bob Zoellick
đã lập luận rằng “Trump không thể nào kiềm chế được
Trung Quốc”. Nhà bình luận nổi tiếng Fareed Zakaria, đã viết cho báo
Foreign Affairs như sau: “Trung Quốc, theo một số tiêu chuẩn, đã là nền kinh
tế lớn nhất thế giới. Trong vòng 10 đến 15 năm, Trung Quốc có thể sẽ đạt được vị
trí này theo mọi tiêu chuẩn”.
Trung Quốc đang tăng cường vai trò lãnh đạo tại Liên
Hợp Quốc bằng cách đẩy mạnh đóng góp vật chất và nhân lực. Trung Quốc cam kết
tài trợ 1 tỉ Mỹ kim và 8000
quân cho lực lượng gìn giữ hòa bình thế giới và hiện đang là quốc
gia có đóng góp lớn thứ hai cho Liên Hợp Quốc.
Trump có thực lòng chống Trung Quốc, khi cả con gái
cưng và con rể đều có những mối quan hệ lợi ích thân thiết với Trung Quốc? Con
rể Trump, Jared Kushner, đã nhận được khoảng 50 triệu Mỹ kim từ
các nhà đầu tư Trung Quốc giấu tên vào dự án Kushner tại thành phố Jersey. Con
gái Trump là Ivanka Trump, cũng mới được Trung Quốc cấp 5 giấy phép kinh doanh, bao gồm trung
tâm chăm sóc trẻ em, mắt kính và áo cưới, dịch vụ môi giới, quỹ từ thiện và thẩm
định nghệ thuật.
Tóm lại, Trung Quốc hiện tại không phải là
Liên Xô, nhưng kinh tế và tầm nhìn chiến lược hơn hẳn Liên Xô trước đây.
Trump không thể đối phó với Trung Quốc khi hung hăng tấn
công các đồng minh, bày tỏ sự ngưỡng mộ với các lãnh đạo độc tài, và chà đạp
các nguyên tắc dân chủ. Trump càng không thể đối phó với Trung Quốc nếu
không có sự hợp tác và đồng thuận của Quốc hội Mỹ. Và Trump càng không
thể một mình chống Trung Quốc khi Nga, Bắc Hàn và các nước chuyên chế
khác luôn bày tỏ sự ủng hộ mạnh mẽ cho Trung Quốc. Nói đơn giản hơn, kiềm chế
và đối phó Trung Quốc đang bành trướng và phát triển đòi hỏi sự hợp tác
có chiến lược của các đồng minh dân chủ.
Thay Lời Kết
Cần minh định rằng, tổ chức dùng bạo lực hà hiếp và
bóp nghẹt tự do của người dân Việt Nam trong nước, không phải do Trung
Quốc giữ vai trò chính, mà chính là đảng cộng sản Việt Nam.
Sự tồn tại đầy thách thức của đảng Cộng sản VN không phải nhờ vào mỗi Trung Quốc
hoặc Liên Xô, mà nhờ vào chính “khả năng” của đảng CSVN.
Không ai vui sướng hơn nhà cầm quyền cộng sản khi phần
lớn người dân chuyển mũi giáo tấn công sang Trung Quốc, trong khi tổng thống Mỹ
lại phớt lờ các vi phạm nhân quyền và khen ngợi sự phát triển vượt bậc của Việt Nam. Còn ai
“hưởng lợi” hơn đảng cộng sản Việt Nam vào thời điểm này?!
Cách đây gần 80 năm, nhà văn Thạch Lam từng nhận
xét, người Việt “đều có một tính chung là nông nổi, hời hợt bề ngoài. Bởi ta
không chịu phân tích và suy xét kỹ nên bất cứ vấn đề gì chúng ta cũng không biết
được rõ ràng và chu đáo, biết một cách thấu suốt”.
Nhiều người Việt hời hợt, không chịu tìm hiểu thấu
đáo, nhưng chọn tin vào những điều thỏa mãn thành kiến của bản thân,
bất chấp những điều đó sai sự thật. Điều này, về lâu dài sẽ tạo cho
họ thói quen coi thường việc nâng cao kiến thức, phân tích, và suy luận dựa
trên fact. Đáng buồn hơn, một số người còn hoang tưởng sự thiếu hiểu biết của
mình, tuyên truyền những thông tin sai lệch và thậm chí bịa đặt tin tốt về
Trump để đầu độc dư luận.
Cách đây gần 100 năm, cụ Phan Bội Châu phê bình tính
“ỷ lại” của người Việt: “Tháp đổ mặc tháp, khoanh tay đứng dòm, nghiễm
nhiên một đống bồ nhìn rồi hẳn. Hỏi vì cơn cớ làm sao? Thì chỉ vì
ỷ lại. Câu tục ngữ ấy thật vẽ đúng tâm tình người nước
ta. Nếu ai cũng lo gánh vác một phần trách nhiệm của mình thì có gánh
gì không cất nổi. Nhưng tội tình thay, anh nào chị nào trong óc cũng chất đầy một
khối ỷ lại”.
Một dân tộc
mà phần lớn chỉ biết cậy dựa viễn vông một tổng thống Mỹ để cứu rỗi đất nước vừa
đáng buồn, vừa đáng trách. Rồi đến lúc người đó không còn
quyền lực hoặc bị vào tù vì phạm tội, thì lại chờ mong một tổng thống khác hay
sao? Thế hệ tương lai sẽ nghĩ như thế nào về những người đi trước chỉ biết ỷ lại,
dựa dẫm sự cứu rỗi của nước ngoài?
Hãy chấm dứt sự hoang tưởng rằng Trump sẽ khiến
Trung Quốc sụp đổ, bởi Trump tấn công đồng minh và rút Mỹ khỏi các tổ chức quốc
tế quan trọng, đang làm Trung Quốc và Nga vui sướng hơn bao giờ hết. Khi mà phần
lớn người Việt chưa dứt khoát nói không với tâm thế ỷ lại, tự ti, hám danh,
không học hỏi thấu suốt nhưng hời hợt, và học để làm quan, thì dù cho nhà cầm
quyền cộng sản Trung Quốc có sụp đổ, Việt Nam vẫn sẽ không thấy được ánh sáng
dân chủ đích thực.
_____
Mời đọc lại: ‘Trump
là ‘món quà chiến lược’ và ‘tài sản lớn nhất’ của Bắc Kinh? (BBC).
No comments:
Post a Comment